Strzeż swego serca
Strzeż swego serca
„Bardziej niż wszystkiego innego, czego należy pilnować, strzeż swego serca, bo z niego pochodzą źródła życia” (PRZYSŁÓW 4:23).
1, 2. Dlaczego musimy strzec swego serca?
PRZEZ jedną z wysp Morza Karaibskiego przetoczył się huragan. Kiedy potem pewien starszy człowiek wyszedł z ukrycia, by obejrzeć szkody, zauważył, że okazałe drzewo, które od dziesiątków lat rosło w pobliżu wejścia do jego domu, zostało powalone. „Jak to możliwe”, zachodził w głowę, „skoro sąsiednie, mniejsze drzewa przetrwały?” Wszystko zrozumiał, gdy spojrzał na pozostały w ziemi pień. To pozornie mocne drzewo było w środku całkowicie spróchniałe, a nawałnica po prostu ujawniła tę niewidoczną słabość.
2 Jakież to przykre, kiedy sługa Boży, na pozór mocno trzymający się chrześcijańskiej drogi życiowej, przegrywa w jakiejś próbie wiary. Biblia słusznie powiada, że „skłonność serca człowieka jest zła od samej jego młodości” (Rodzaju 8:21). Oznacza to, iż nawet najszlachetniejsze serce, pozbawione czujności, może dać się skłonić do niewłaściwego postępowania. Ponieważ niedoskonałe serce ludzkie nie jest uodpornione na zepsucie, musimy poważnie potraktować następującą radę: „Bardziej niż wszystkiego innego, czego należy pilnować, strzeż swego serca” (Przysłów 4:23). Jak więc możemy strzec symbolicznego serca?
Nieodzowne są regularne badania
3, 4. (a) Jakie pytania dotyczące literalnego serca można sobie zadać? (b) Co pomoże nam badać swe symboliczne serce?
3 Jeżeli pójdziesz do lekarza na badanie kontrolne, zapewne zbada ci serce. Czy ogólny stan zdrowia, także serca, wskazuje, że dobrze się odżywiasz? Jakie masz ciśnienie? Czy twoje serce bije miarowo i mocno? Czy nie jest narażone na zbytni stres? Czy zażywasz dostatecznie dużo ruchu?
4 Skoro literalne serce trzeba regularnie kontrolować, to co powiedzieć o symbolicznym? Bada je sam Jehowa (1 Kronik 29:17). My również powinniśmy to czynić. W jaki sposób? Zadając sobie następujące pytania: Czy dostarczam swemu sercu odpowiednią ilość pokarmu duchowego dzięki regularnemu studium osobistemu i obecności na zebraniach? (Psalm 1:1, 2; Hebrajczyków 10:24, 25). Czy orędzie Jehowy jest bliskie memu sercu i niczym „ogień płonący, zamknięty w moich kościach” pobudza mnie do udziału w dziele głoszenia o Królestwie i czynienia uczniów? (Jeremiasza 20:9; Mateusza 28:19, 20; Rzymian 1:15, 16). Czy staram się wytężać siły i w miarę możliwości uczestniczyć w jakiejś gałęzi służby pełnoczasowej? (Łukasza 13:24). Na jaki wpływ wystawiam swe symboliczne serce? Czy zabiegam o towarzystwo osób, których serca jednoczy prawdziwe wielbienie? (Przysłów 13:20; 1 Koryntian 15:33). Obyśmy szybko dostrzegali wszelkie słabości i od razu je usuwali.
5. Jakiemu pożytecznemu celowi mogą służyć próby wiary?
5 Stan swego serca możemy też poznać dzięki próbom wiary, które niejednokrotnie przechodzimy. Narodowi izraelskiemu stojącemu u progu Ziemi Obiecanej Mojżesz powiedział: „Jehowa, twój Bóg, prowadził cię przez te czterdzieści lat na pustkowiu, żeby cię ukorzyć i poddać próbie, aby poznać, co jest w twoim sercu, czy będziesz przestrzegał jego przykazań, czy nie” (Powtórzonego Prawa 8:2). Czy nie jesteśmy często zaskoczeni swymi reakcjami lub uczuciami i pragnieniami, które się ujawniają w obliczu nieoczekiwanych sytuacji bądź pokus? Trudności, które Jehowa dopuszcza, niewątpliwie mogą pomóc nam dostrzec nasze wady i dokonać odpowiednich zmian (Jakuba 1:2-4). Obyśmy zawsze rozmyślali o swych reakcjach na przeciwności i poruszali tę sprawę w modlitwach!
Co wyjawiają nasze słowa?
6. Jak stan naszego serca odzwierciedlają nasze rozmowy?
6 Jak jeszcze możemy ustalić, co się kryje w naszym sercu? Jezus powiedział: „Człowiek dobry wydobywa dobro z dobrego skarbu swego serca, ale niegodziwy wydobywa ze swego niegodziwego skarbu to, co niegodziwe; bo z obfitości serca mówią jego usta” (Łukasza 6:45). Odzwierciedleniem stanu naszego serca jest to, co zwykle poruszamy w rozmowach. Czy na ogół ich tematem są rzeczy materialne i świeckie osiągnięcia? A jak często koncentrujemy się na sprawach duchowych i celach teokratycznych? Czy nie skupiamy się na cudzych błędach, zamiast z miłością je zakrywać? (Przysłów 10:11, 12). Czy mamy zwyczaj mówić dużo o ludziach i o wydarzeniach w ich życiu, a mało o zasadach i ideach? Czy taka postawa nie świadczyłaby o zbytnim interesowaniu się prywatnymi sprawami innych? (1 Piotra 4:15).
7. Czego na temat strzeżenia serca możemy się nauczyć z relacji o dziesięciu braciach Józefa?
7 Rozważmy, co się wydarzyło w pewnej dużej rodzinie. Dziesięciu synów Jakuba ‛nie potrafiło rozmawiać pokojowo’ ze swym młodszym bratem Józefem. Dlaczego? Zazdrościli mu, że był ulubieńcem ojca. Kiedy później Józef otrzymał od Boga sen potwierdzający, iż cieszy się uznaniem Jehowy, znaleźli „kolejny powód, by go nienawidzić” (Rodzaju 37:4, 5, 11). Bezlitośnie sprzedali brata do niewoli. Chcąc ukryć swój niecny postępek, zasugerowali ojcu, że chłopca rozszarpało dzikie zwierzę. W tej sytuacji żaden z dziesięciu braci Józefa nie ustrzegł swego serca. Gdybyśmy byli skłonni krytykować drugich, czy nie świadczyłoby to, że mamy w sercu zazdrość lub zawiść? Musimy uważnie badać, co wychodzi z naszych ust, i szybko wykorzeniać niewłaściwe skłonności.
8. Co pomogłoby nam przebadać serce, gdybyśmy skłamali?
8 Chociaż „jest niemożliwe, żeby Bóg skłamał”, zdarza się to niedoskonałym ludziom (Hebrajczyków 6:18). Psalmista ubolewał: „Każdy człowiek jest kłamcą” (Psalm 116:11). Nawet apostoł Piotr dopuścił się kłamstwa i trzykrotnie zaparł się Jezusa (Mateusza 26:69-75). Musimy rzecz jasna starać się unikać kłamstw, gdyż Jehowa nienawidzi „języka fałszywego” (Przysłów 6:16-19). Gdybyśmy jednak skłamali, mądrze byłoby przeanalizować, dlaczego do tego doszło. Czy przyczyną była bojaźń przed człowiekiem? Strach przed karą? A może chęć zachowania twarzy lub po prostu samolubstwo? Tak czy inaczej, powinniśmy przemyśleć sprawę, pokornie przyznać się do uchybienia i błagać Jehowę o przebaczenie, szukając u Niego pomocy w przezwyciężeniu słabości. Do udzielenia takiego wsparcia najlepiej mogą się nadawać starsi zboru (Jakuba 5:14).
9. Co o stanie naszego serca mówią nasze modlitwy?
9 Kiedy młody król Salomon poprosił Jehowę o mądrość i wiedzę, On odpowiedział: „Ponieważ właśnie to stało się bliskie twemu sercu, a nie poprosiłeś o majątek, bogactwo i szacunek (...) dana ci zostaje mądrość i wiedza; dam ci też majątek i bogactwo, i szacunek” (2 Kronik 1:11, 12). Kierując do Jehowy taką prośbę, Salomon pokazał, co było bliskie jego sercu. A co o stanie naszego serca mówią nasze modlitwy? Czy dowodzą, że pragniemy nabywać wiedzy, mądrości i rozeznania? (Przysłów 2:1-6; Mateusza 5:3). Czy naszemu sercu bliskie są sprawy Królestwa? (Mateusza 6:9, 10). Jeżeli nasze modlitwy stały się rutynowe i powierzchowne, mogłoby to wskazywać, że powinniśmy poświęcać więcej czasu na rozmyślanie o czynach Jehowy (Psalm 103:2). Wszyscy chrześcijanie muszą analizować, co wyjawiają ich modlitwy.
Co mówią nasze czyny?
10, 11. (a) Gdzie się rodzi cudzołóstwo i rozpusta? (b) Co pomoże nam nie ‛popełnić cudzołóstwa w sercu’?
10 Istnieje powiedzenie, że czyny mówią głośniej niż słowa. To, co robimy, niewątpliwie sporo mówi o naszym wnętrzu. Na przykład strzeżenie serca w kwestii moralności obejmuje coś więcej niż samo unikanie rozpusty lub cudzołóstwa. W Kazaniu na Górze Jezus oświadczył: „Każdy, kto się wpatruje w kobietę, aby do niej zapałać namiętnością, już popełnił z nią cudzołóstwo w swym sercu” (Mateusza 5:28). Jak można uniknąć popełnienia cudzołóstwa w sercu?
11 Chrześcijanom w stanie małżeńskim piękny przykład dał wierny patriarcha Hiob. Na pewno stykał się z młodszymi kobietami i w razie potrzeby życzliwie im pomagał. Ale temu prawemu człowiekowi nie przyszło nawet na myśl rozbudzać w sobie romantycznych uczuć do nich. Dlaczego? Ponieważ był zdecydowany nie spoglądać na kobiety pożądliwie. Oświadczył: „Przymierze zawarłem ze swymi oczami. Jakże więc mógłbym zwracać uwagę na jakąś dziewicę?” (Hioba 31:1). Zawrzyjmy z naszymi oczami podobne przymierze i strzeżmy swego serca.
12. Jak słowa z Ewangelii według Łukasza 16:10 można odnieść do strzeżenia serca?
12 Syn Boży oświadczył: „Kto jest wierny w najmniejszym, jest też wierny w wielkim, a kto jest nieprawy w najmniejszym, jest też nieprawy w wielkim” (Łukasza 16:10). Musimy więc badać swe postępowanie w codziennych, na pozór mało istotnych sprawach, nie wyłączając zachowania w zaciszu domowym (Psalm 101:2). Zastanówmy się, czy siedząc w domu i oglądając telewizję lub korzystając z Internetu, staramy się stosować do biblijnej zachęty: „Rozpusta i wszelka nieczystość lub chciwość niech nawet nie będą wśród was wspominane, jak się godzi świętym, ani haniebne postępowanie, ani głupia gadanina, ani sprośne żarty — to, co nie przystoi” (Efezjan 5:3, 4). A co z przemocą, z którą można się zetknąć w telewizji lub grach wideo? Psalmista powiedział: „Jehowa bada i prawego, i niegodziwca, a miłującego przemoc dusza jego nienawidzi” (Psalm 11:5).
13. Na co powinniśmy zważać, gdy rozmyślamy o tym, co wychodzi z naszego serca?
13 Jeremiasz ostrzegł: „Serce jest zdradliwsze niż wszystko inne i nieobliczalne” (Jeremiasza 17:9). Zdradliwość serca może się uwidaczniać, gdy szukamy wytłumaczenia swych błędów, pomniejszamy niedociągnięcia, usprawiedliwiamy swoje poważne wady bądź wyolbrzymiamy osiągnięcia. Nieobliczalne serce potrafi też skłonić do przyjęcia dwoistej postawy — schlebiające usta mówią jedno, a czyny wskazują na coś innego (Psalm 12:2; Przysłów 23:7). Jakież to ważne, byśmy przy badaniu tego, co wychodzi z naszego serca, byli uczciwi!
Czy nasze oko jest prostolinijne?
14, 15. (a) Czym jest „prostolinijne” oko? (b) Jak zachowywanie prostolinijnego oka pomaga strzec serca?
14 Jezus oświadczył: „Lampą ciała jest oko”. Następnie dodał: „Jeśli więc twoje oko jest prostolinijne, całe twoje ciało będzie jasne” (Mateusza 6:22). Prostolinijne oko skupia się na jednym celu, nie daje się rozproszyć ani od niego odwrócić. Nasze oko powinno się koncentrować na ‛szukaniu najpierw królestwa oraz Bożej prawości’ (Mateusza 6:33). Co się stanie z naszym symbolicznym sercem, jeżeli oko nie będzie prostolinijne?
15 Rozpatrzmy sprawę zarabiania na utrzymanie. Zaspokajanie potrzeb rodziny jest chrześcijańskim obowiązkiem (1 Tymoteusza 5:8). Ale co wtedy, gdy kusi nas pragnienie, by między innymi w kwestii jedzenia, ubrania i mieszkania mieć to, co najnowsze, najlepsze i najbardziej poszukiwane? Czy w gruncie rzeczy nie zniewoliłoby to naszego serca i umysłu i nie sprawiło, że służylibyśmy Bogu połowicznie? (Psalm 119:113; Rzymian 16:18). Dlaczego mielibyśmy tak się zaangażować w troskę o potrzeby fizyczne, że nasze życie obracałoby się wyłącznie wokół rodziny, pracy i rzeczy materialnych? Pamiętajmy o natchnionej radzie: „Zwracajcie uwagę na samych siebie, żeby wasze serca nigdy nie stały się ociężałe wskutek przejadania się i nadmiernego picia, i trosk życiowych i żeby ów dzień nagle was nie zaskoczył jak sidło. Przyjdzie bowiem na wszystkich, którzy mieszkają na obliczu całej ziemi” (Łukasza 21:34, 35).
16. Jakiej rady dotyczącej oka udzielił Jezus i dlaczego to uczynił?
16 Oko jest dla umysłu i serca ważnym kanałem łączności. To, na czym się skupia, silnie oddziałuje na nasze myśli, uczucia i czyny. Za pomocą przenośni Jezus wskazał na siłę, z jaką może nas kusić to, co widzimy: „Jeśli więc twoje prawe oko cię gorszy, wyłup je i odrzuć od siebie. Pożyteczniej bowiem jest dla ciebie, żebyś stracił jeden z twych członków, niż żeby całe twoje ciało wrzucono do Gehenny” (Mateusza 5:29). Musimy powstrzymywać oko od koncentrowania się na niewłaściwych rzeczach. Na przykład nie wolno mu pozwolić zatrzymywać się na treściach mających rozbudzić zdrożne namiętności i żądze.
17. Jak zastosowanie się do rady z Listu do Kolosan 3:5 pomaga strzec serca?
17 Kontakt ze światem zewnętrznym utrzymujemy rzecz jasna nie tylko za pomocą wzroku. Ważną rolę odgrywają też inne zmysły, na przykład dotyk i słuch, toteż musimy zwracać baczną uwagę, jak z nich korzystamy. Apostoł Paweł zachęcił: „Dlatego zadajcie śmierć członkom waszego ciała, które są na ziemi, jeśli chodzi o rozpustę, nieczystość, żądzę seksualną, szkodliwe pragnienie oraz zachłanność, która jest bałwochwalstwem” (Kolosan 3:5).
18. Jak należy sobie radzić z niewłaściwymi myślami?
18 Niewłaściwe pragnienie może się zrodzić w zakamarkach umysłu. Koncentrowanie się na takim pragnieniu zazwyczaj je potęguje, co wpływa na serce. „Potem pragnienie, gdy stanie się płodne, rodzi grzech” (Jakuba 1:14, 15). Wielu przyznaje, że właśnie ten proces często prowadzi do masturbacji. Jakże ważne jest, byśmy napełniali umysł treściami duchowymi! (Filipian 4:8). A gdy pojawi się w nim jakaś niewłaściwa myśl, powinniśmy starać się ją stamtąd wyrugować.
‛Służ Jehowie sercem niepodzielnym’
19, 20. Dzięki czemu uda nam się służyć Jehowie sercem niepodzielnym?
19 Sędziwy król Dawid radził synowi: „Salomonie, synu mój, znaj Boga twego ojca i służ mu sercem niepodzielnym i duszą radosną; bo Jehowa bada wszystkie serca i dostrzega każdą skłonność myśli” (1 Kronik 28:9). Również Salomon osobiście modlił się o „posłuszne serce” (1 Królów 3:9). Stanął jednak przed niełatwym zadaniem — miał takie serce zachowywać przez całe życie.
20 Jeżeli nam ma się to udać, musimy nie tylko nabywać serca, w którym Jehowa ma upodobanie, ale też go strzec. W tym celu powinniśmy lgnąć do przypomnień ze Słowa Bożego — ‛zachowywać je w swoim sercu’ (Przysłów 4:20-22). Ponadto winniśmy badać swe serce i z modlitwą zastanawiać się, co wyjawiają nasze słowa i czyny. Takie rozmyślania okażą się przydatne jedynie wówczas, gdy będziemy szczerze prosić Jehowę, by pomógł nam usunąć dostrzeżoną słabość. Jakże ważne jest również, byśmy czuwali nad tym, co chłoniemy swymi zmysłami! Czyniąc tak, możemy być pewni, że ‛pokój Boży, który przewyższa wszelką myśl, będzie strzegł naszych serc i władz umysłowych przez Chrystusa Jezusa’ (Filipian 4:6, 7). Bądźmy zatem zdecydowani strzec swego serca bardziej niż wszystkiego innego, czego należy pilnować, i służyć Jehowie sercem niepodzielnym.
Czy sobie przypominasz?
• Dlaczego koniecznie trzeba strzec swego serca?
• Jak analizowanie tego, co mówimy, pomaga strzec serca?
• Dlaczego powinniśmy zachowywać „prostolinijne” oko?
[Pytania do studium]
[Ilustracje na stronie 23]
O czym zwykle rozmawiamy w służbie polowej, na zebraniach i w domu?
[Ilustracje na stronie 25]
Prostolinijne oko nie daje się zdekoncentrować