Ciekawe myśli z Księgi Rodzaju (część I)
Słowo Jehowy jest żywe
Ciekawe myśli z Księgi Rodzaju (część I)
„GENESIS” — ten grecki tytuł pierwszej księgi biblijnej znaczy „pochodzenie” lub „narodziny” i świetnie pasuje do sprawozdania, które opisuje powstanie wszechświata, przygotowanie Ziemi na mieszkanie dla ludzkości i wreszcie pojawienie się na niej człowieka. Mojżesz zakończył spisywanie tej księgi na pustkowiu Synaj najprawdopodobniej w 1513 roku p.n.e.
Księga Rodzaju opowiada o świecie przed potopem, o wydarzeniach, które rozegrały się po nim, oraz o tym, jak Jehowa postępował z Abrahamem, Izaakiem, Jakubem i Józefem. W niniejszym artykule rozważymy szczegóły z Księgi Rodzaju 1:1 do 11:9, do czasów patriarchy Abrahama.
ŚWIAT PRZED POTOPEM
Wstępne słowa Księgi Rodzaju: „Na początku”, przenoszą nas miliardy lat wstecz. Wydarzenia z pierwszych sześciu „dni”, czyli okresów stwarzania, przedstawiono w niej tak, jak mogliby je opisać ludzie, gdyby byli wtedy obecni. Pod koniec szóstego dnia Bóg stwarza człowieka. Chociaż z powodu nieposłuszeństwa ludzie tracą możliwość przebywania w raju, Jehowa daje podstawę do nadziei. Pierwsze biblijne proroctwo mówi o „potomstwie”, które zniweczy skutki grzechu i zmiażdży głowę Szatana.
W ciągu następnych 16 stuleci Szatanowi udaje się skłonić do nieposłuszeństwa wobec Boga wszystkich ludzi z wyjątkiem nielicznych wiernych osób — takich jak Abel, Henoch i Noe. Na przykład Kain zabija swego bogobojnego brata Abla. Ponadto „zaczęto wzywać imienia Jehowy”, najwyraźniej w sposób bluźnierczy. O panującym w tamtych dniach duchu przemocy świadczy wiersz, który ułożył Lamech po zabiciu młodego mężczyzny — rzekomo w obronie własnej. Sytuacja ulega dalszemu pogorszeniu, gdy zbuntowani anielscy synowie Boży biorą sobie za żony kobiety i ze związków tych rodzą się agresywne olbrzymy zwane nefilimami. Jednakże wierny Noe buduje arkę, odważnie ostrzega innych przed nadchodzącym potopem i razem z rodziną uchodzi cało z zagłady.
Odpowiedzi na pytania biblijne:
1:16 — Jak to możliwe, że Bóg stworzył światło pierwszego dnia, skoro źródła światła powstały dopiero czwartego dnia? Hebrajskie słowo przetłumaczone w wersecie 16 na „uczynić” nie jest tym samym czasownikiem, który został użyty w Rodzaju 1:1, 21, 27 i który oznacza „stwarzać”. „Niebiosa”, składające się również ze „źródeł światła”, istniały na długo przed rozpoczęciem się „pierwszego dnia”. Ale ich światło nie docierało do powierzchni Ziemi. Pierwszego dnia stwarzania „powstało światło”, gdy rozproszone światło przebiło się przez warstwę chmur i stało się widoczne na powierzchni naszego globu. Na Ziemi, obracającej się wokół własnej osi, zaczęły następować na zmianę dni i noce (Rodzaju 1:1-3, 5). Jednak źródła tego światła wciąż były stamtąd niewidoczne. W czwartym okresie stwarzania zaszła spora zmiana. Słońce, Księżyc i gwiazdy zaczęły oświetlać Ziemię (Rodzaju 1:17). „Bóg przystąpił do uczynienia” ich w tym sensie, że za Jego sprawą były odtąd widoczne z powierzchni naszej planety.
3:8 — Czy Jehowa przemawiał do Adama bezpośrednio? Biblia wyjawia, że gdy Jehowa przemawiał do ludzi, często czynił to za pośrednictwem aniołów (Rodzaju 16:7-11; 18:1-3, 22-26; 19:1; Sędziów 2:1-4; 6:11-16, 22; 13:15-22). Czołowym rzecznikiem Boga był Jego jednorodzony Syn, nazywany „Słowem” (Jana 1:1). Najprawdopodobniej Bóg przemawiał do Adama i Ewy właśnie za pośrednictwem tego „Słowa” (Rodzaju 1:26-28; 2:16; 3:8-13).
3:17 — W jakim sensie ziemia została przeklęta i na jak długo? Ziemia została przeklęta w tym sensie, że jej uprawianie miało być odtąd bardzo uciążliwe. Skutki przeklęcia ziemi — porośnięcie jej cierniami i ostami — były dla potomków Adama tak dotkliwe, że ojciec Noego, Lamech, mówił o ‛bólu rąk z powodu ziemi, którą Jehowa przeklął’ (Rodzaju 5:29). Po potopie Jehowa pobłogosławił Noego i jego synów, wyrażając swą wolę, by zaludnili świat (Rodzaju 9:1). Najwyraźniej więc przekleństwo rzucone na ziemię zostało wtedy zdjęte (Rodzaju 13:10).
4:15 — Jak Jehowa „opatrzył Kaina znakiem”? Biblia nie wspomina o umieszczeniu na ciele Kaina jakiegoś znaku lub znamienia. Najwidoczniej chodziło o uroczyste postanowienie, powszechnie znane i przestrzegane. Znak ten miał powstrzymywać innych od zabicia Kaina dla pomszczenia jego brata.
4:17 — Skąd Kain wziął sobie żonę? Adam „został ojcem synów i córek” (Rodzaju 5:4). Tak więc Kain wziął sobie za żonę jedną ze swoich sióstr lub bratanic. Później Prawo Boże dane Izraelitom zabroniło związków małżeńskich pomiędzy rodzeństwem (Kapłańska 18:9).
5:24 — W jakim sensie Jehowa ‛zabrał Henocha’? Henochowi najprawdopodobniej groziło śmiertelne niebezpieczeństwo, ale Bóg nie dopuścił, by cierpiał z rąk swych wrogów. „Henoch został przeniesiony, żeby nie ujrzał śmierci” — napisał apostoł Paweł (Hebrajczyków 11:5). Nie znaczy to, że Bóg zabrał go do nieba, aby tam dalej żył. Pierwszy wstąpił do nieba dopiero Jezus (Jana 3:13; Hebrajczyków 6:19, 20). ‛Przeniesienie Henocha, by nie ujrzał śmierci’ może oznaczać, że Bóg wprawił go w stan prorockiego uniesienia i wtedy przerwał pasmo jego życia. Dzięki temu Henoch nie cierpiał ani „nie ujrzał śmierci” z rąk swych przeciwników.
6:6 — W jakim sensie Jehowa „żałował”, że stworzył ludzi? Hebrajskie słowo przetłumaczone tu na „żałował” określa zmianę postawy lub zamiaru. Jehowa jest doskonały, więc stwarzając człowieka, nie popełnił błędu. Zmienił jednak swój stosunek do nikczemnego pokolenia zamieszkującego ziemię przed potopem. Wskutek niegodziwości człowieka Jego nastawienie uległo zmianie — choć był Stwórcą ludzkości, teraz miał zamiar ją zniszczyć. Okoliczność, że kilka osób zachował przy życiu, świadczy o tym, iż odczuwał żal wyłącznie z powodu postępowania tych, którzy stali się niegodziwi (2 Piotra 2:5, 9).
7:2 — Co było podstawą podziału zwierząt na czyste i nieczyste? Podstawą takiego rozróżnienia najwidoczniej było ich użycie przy składaniu ofiar, a nie to, które zwierzęta wolno było spożywać, a których nie. Przed potopem ludzie nie jedli mięsa. Określeń „czyste” i „nieczyste” w odniesieniu do pokarmów zaczęto używać w chwili nadania Prawa Mojżeszowego, a przestano w momencie, gdy zostało ono zniesione (Dzieje 10:9-16; Efezjan 2:15). Najwyraźniej Noe wiedział, co nadawało się na ofiarę dla Boga. Zaraz po opuszczeniu arki „zaczął budować ołtarz dla Jehowy i brać ze wszystkich zwierząt czystych oraz ze wszystkich czystych stworzeń latających, i składać całopalenia na ołtarzu” (Rodzaju 8:20).
7:11 — Skąd się wzięły wody, które spowodowały potop? Podczas drugiego okresu (inaczej mówiąc „dnia”) stwarzania, nad ziemią powstało „przestworze”, czyli atmosfera. „Poniżej przestworza” oraz „ponad przestworzem” znajdowały się wody (Rodzaju 1:6, 7). Wodami „poniżej” były zasoby wodne znajdujące się na ziemi. Ale istniały też wody „ponad”, które tworzyły zawieszoną wysoko nad ziemią „ogromną głębinę wodną”. Wody te spadły na ziemię w dniach Noego.
Czego się możemy nauczyć:
1:26. Dzięki temu, że ludzie zostali stworzeni na obraz Boga, mogą odzwierciedlać Jego przymioty. Z pewnością powinniśmy dokładać starań, by pielęgnować takie cechy, jak miłość, miłosierdzie, życzliwość, dobroć i cierpliwość, a tym samym naśladować Tego, który nas stworzył.
2:22-24. Małżeństwo to instytucja ustanowiona przez Boga. Więzy małżeńskie są święte i nierozerwalne, a mąż jest zarazem głową rodziny.
3:1-5, 16-23. Nasze szczęście zależy od tego, czy w swym życiu uznajemy zwierzchnictwo Jehowy.
3:18, 19; 5:5; 6:7; 7:23. Słowa Jehowy zawsze się spełniają.
4:3-7. Jehowa z uznaniem przyjął ofiarę Abla, widząc jego prawość i wiarę (Hebrajczyków 11:4). Natomiast postępowanie Kaina świadczyło o tym, że brakuje mu wiary. Jego czyny były niegodziwe, powodowała nim zazdrość, nienawiść i żądza mordu (1 Jana 3:12). Ponadto Kain prawdopodobnie nie zastanawiał się zbyt głęboko nad znaczeniem swego daru i złożył go mechanicznie. Czyż i nasze ofiary wysławiania Jehowy nie powinny być szczere oraz połączone z odpowiednim nastawieniem i prawym postępowaniem?
6:22. Choć budowa arki zajęła wiele lat, Noe uczynił wszystko, co mu nakazał Bóg. Dzięki temu wraz z rodziną ocalał w potopie. Jehowa przemawia do nas za pośrednictwem swego spisanego Słowa i zapewnia kierownictwo poprzez swą organizację. Jeśli będziemy Go słuchać i okazywać Mu posłuszeństwo, wyjdzie nam to na dobre.
7:21-24. Jehowa nie unicestwia prawych razem z niegodziwymi.
LUDZKOŚĆ WKRACZA W NOWĄ ERĘ
Po zagładzie niegodziwego świata dla ludzkości zaczęła się nowa epoka. Ludzie mogą teraz spożywać mięso, ale mają się powstrzymywać od jedzenia krwi. Jehowa pozwala stosować karę śmierci za morderstwo i ustanawia przymierze tęczy, obiecując, że już nigdy nie sprowadzi na ziemię potopu. Trzej synowie Noego stają się protoplastami całej rodziny ludzkiej, ale jego prawnuk Nimrod okazuje się „potężnym łowcą na przekór Jehowie”. Zamiast się rozejść i zapełniać ziemię, ludzie postanawiają zbudować miasto nazwane Babel oraz wieżę, by ‛uczynić sobie sławne imię’. Zamiar ten zostaje zniweczony, gdy Jehowa miesza ich języki i sprawia, że ‛rozpraszają się po całej ziemi’.
Odpowiedzi na pytania biblijne:
8:11 — Skąd gołąb wziął liść oliwki, skoro potop zniszczył drzewa? Są dwie możliwości. Oliwka jest rośliną bardzo wytrzymałą, więc przez szereg miesięcy trwania potopu jakieś drzewo oliwne mogło pozostać żywe pod wodą. Kiedy wody opadły, wypuściło liście. Listek przyniesiony Noemu przez gołębia mógł także pochodzić z młodego drzewka, które wyrosło już po opadnięciu wód potopu.
9:20-25 — Dlaczego Noe przeklął Kanaana? Prawdopodobnie Kanaan dopuścił się na osobie Noego, swego dziadka, jakiegoś sprośnego czynu. Cham, ojciec Kanaana, widział to, ale temu nie zapobiegł, a później zaczął rozpowiadać o całej sprawie. Jednakże pozostali synowie Noego, Sem i Jafet, przykryli ojca. Dlatego otrzymali błogosławieństwo; Kanaan zaś został przeklęty, a Cham ucierpiał z powodu hańby, jaka spadła na jego potomstwo.
10:25 — W jaki sposób za czasów Pelega „ziemia została podzielona”? Peleg żył w latach 2269-2030 p.n.e. To właśnie „za jego dni” Jehowa spowodował wielki podział, gdy pomieszał języki budowniczym Babel i rozproszył ich po całej ziemi (Rodzaju 11:9). W ten sposób w dniach Pelega „ziemia [czyli zamieszkująca ją ludność] została podzielona”.
Czego się możemy nauczyć:
9:1; 11:9. Żadne ludzkie plany ani wysiłki nie pokrzyżują zamierzenia Jehowy.
10:1-32. Dwie linie genealogiczne podane obok relacji o potopie — a mianowicie w rozdziałach 5 i 10 — wywodzą całą rodzinę ludzką od Adama poprzez trzech synów Noego. Asyryjczycy, Chaldejczycy, Hebrajczycy, Syryjczycy i niektóre plemiona arabskie to potomkowie Sema. Etiopczycy, Egipcjanie, Kananejczycy oraz część plemion afrykańskich i arabskich wywodzą się od Chama. Ludy indoeuropejskie pochodzą od Jafeta. Wszyscy ludzie są więc ze sobą spokrewnieni i rodzą się równi w oczach Bożych (Dzieje 17:26). Świadomość tej prawdy powinna wpływać na nasz stosunek do drugich oraz sposób ich traktowania.
Słowo Boże oddziałuje z mocą
Pierwsza część Księgi Rodzaju zawiera jedyny rzetelny opis początków ludzkości. Znajdujemy tu informacje o celu, jaki przyświecał Bogu przy umieszczaniu ludzi na ziemi. Jakże pokrzepiająca jest świadomość, że żadne ludzkie wysiłki, jak na przykład działania podjęte przez Nimroda, nie powstrzymają Boga od spełnienia swego zamierzenia!
Gdy w ramach przygotowań do zajęć w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej co tydzień czytasz przewidziany urywek Biblii, materiał zamieszczony pod śródtytułem „Odpowiedzi na pytania biblijne” pomoże ci zrozumieć niektóre trudniejsze wersety. Wyjaśnienia podane pod nagłówkiem „Czego możemy się nauczyć” pokażą ci, jaką korzyść można odnieść z przeczytania przewidzianego na dany tydzień fragmentu Pisma Świętego. W uzasadnionych wypadkach można je także wykorzystać podczas omawiania potrzeb zboru w programie zebrania służby. Słowo Boże rzeczywiście jest żywe i może potężnie oddziaływać na nasze życie (Hebrajczyków 4:12).