SŁOWO „fim” pojawia się w Piśmie Świętym tylko raz. W czasach króla Saula Izraelici musieli ostrzyć swe metalowe narzędzia u filistyńskich kowali. W Biblii czytamy: „Cena za naostrzenie wynosiła jeden fim za lemiesze i za kopaczki, i za narzędzia trójzębne, i za siekiery, i za umocowanie ościenia” (1 Samuela 13:21).

Co to był fim? Odpowiedź na to pytanie pozostawała zagadką aż do roku 1907, wtedy bowiem na terenie starożytnego miasta Gezer znaleziono pierwszy odważnik jednofimowy. Dawniej tłumacze mieli trudności z przełożeniem tego hebrajskiego słowa. Na przykład w tłumaczeniu Jakuba Wujka werset z Księgi 1 Samuela 13:21 brzmi: „A tak zatępiały były ostrza lemieszów i motyk, i wideł, i siekier aż do ościenia poprawy potrzebującego”.

Dzisiaj uczeni wiedzą, że fim był miarą wagi równą 7,82 grama, czyli mniej więcej dwóm trzecim sykla, podstawowej hebrajskiej jednostki wagi. Filistyni żądali od Izraelitów za naostrzenie narzędzi jednego fima odważonych skrawków srebra. Układ jednostek wagi oparty na syklach wyszedł z użycia wraz z upadkiem królestwa Judy i jej stolicy, Jerozolimy w 607 roku p.n.e. Jak zatem wzmianka o fimie poświadcza historyczność tekstu hebrajskiego?

Zdaniem niektórych badaczy tekst Pism Hebrajskich, w tym Księgi 1 Samuela, powstał stosunkowo późno, bo w II-I wieku p.n.e., w epoce grecko-rzymskiej. Uważa się więc go za „‛niezgodny z historią’, całkowicie lub prawie całkowicie nieprzydatny do rekonstrukcji dziejów ‚biblijnego’ czy też ‚starożytnego Izraela’, uznanych za wymysł późniejszej literatury żydowskiej i chrześcijańskiej”.

Jednakże William G. Dever, profesor archeologii bliskowschodniej i antropologii, tak mówi o fimie wspomnianym w Księdze 1 Samuela 13:21: „To niemożliwe, by jednostkę tę ‛wymyślili’ pisarze żyjący w epoce grecko-rzymskiej, kilka stuleci po tym, jak miary te znikły i odeszły w zapomnienie. Ów fragment tekstu biblijnego (...) pozostawał niezrozumiały do początku XX wieku, kiedy to pojawiły się pierwsze rzetelne znaleziska archeologiczne z hebrajskim napisem pîm”. Profesor Dever pisze dalej: „Gdyby historie biblijne były jedynie ‛literacką fikcją’ powstałą w czasach grecko-rzymskich, to skąd ta relacja wzięła się w Biblii hebrajskiej? Ktoś mógłby oczywiście powiedzieć, że kwestia słowa pîm to ‛tylko drobny szczegół’. Istotnie, ale jak powszechnie wiadomo, ‛historia składa się ze szczegółów’”.

[Ilustracja na stronie 29]

Fim ważył około dwóch trzecich sykla