„GDY prawych przybywa, lud się raduje; lecz gdy władzę sprawuje niegodziwy, lud wzdycha” (Przysłów 29:2). Biblijna Księga 1 Królów potwierdza prawdziwość tego przysłowia. Opowiada o życiu i panowaniu Salomona, kiedy to starożytny Izrael cieszył się wyjątkowym dobrobytem i bezpieczeństwem. Zawiera także relację o rozpadzie państwa po śmierci Salomona oraz o rządach 14 jego następców — władców Izraela i Judy. Tylko dwóch z nich niezmiennie dochowywało wierności Jehowie. Ponadto opisuje działalność sześciu proroków, w tym Eliasza.

Księga ta została spisana w Jerozolimie i Judzie przez proroka Jeremiasza, a obejmuje okres około 129 lat — od roku 1040 do 911 p.n.e. Jej pisarz najwyraźniej korzystał z dawnych kronik, między innymi z „księgi dziejów Salomona”. Źródła te nie przetrwały do naszych czasów (1 Królów 11:41; 14:19; 15:7).

MĄDRY KRÓL ZAPEWNIA POKÓJ I DOBROBYT

(1 Królów 1:1 do 11:43)

Księga 1 Królów rozpoczyna się emocjonującą relacją o tym, jak syn Dawida Adoniasz próbuje przywłaszczyć sobie władzę. Zdecydowane działanie proroka Natana niweczy jego plany, a na tron wstępuje inny syn Dawida, Salomon. Jehowa z aprobatą wysłuchuje prośby młodego władcy i obdarza go „sercem mądrym i odznaczającym się zrozumieniem”, a także ‛bogactwem i chwałą’ (1 Królów 3:12, 13). Król przejawia niezrównaną mądrość i jest niezwykle bogaty. Dla Izraela nastaje okres pokoju i dobrobytu.

Salomon buduje świątynię Jehowy i różne obiekty państwowe. Jehowa zapewnia go: „Utwierdzę tron twego królestwa nad Izraelem po czas niezmierzony” — ale pod warunkiem, że król będzie Mu zawsze posłuszny (1 Królów 9:4, 5). Prawdziwy Bóg ostrzega go też przed skutkami nieposłuszeństwa. Niestety, Salomon poślubia wiele cudzoziemskich kobiet. Pod ich wpływem zaczyna w podeszłym wieku oddawać cześć fałszywym bóstwom. Jehowa zapowiada, że królestwo Salomona się podzieli. W 997 roku p.n.e. król umiera po 40 latach panowania. Władzę obejmuje po nim jego syn Rechoboam.

Odpowiedzi na pytania biblijne:

1:5 — Dlaczego Adoniasz próbował objąć tron jeszcze za życia Dawida? Biblia tego nie wyjaśnia. Nie żyli już wtedy starsi bracia Adoniasza — Amnon i Absalom, a zapewne też jeszcze inny syn Dawida, Kileab. Logiczny wydaje się zatem wniosek, że Adoniasz uważał, iż jako najstarszy z żyjących męskich potomków Dawida właśnie on ma prawo do tronu (2 Samuela 3:2-4; 13:28, 29; 18:14-17). Zapewniwszy sobie poparcie wpływowych osobistości: Joaba, dowódcy wojsk, oraz arcykapłana Abiatara, uznał, że jego plan się powiedzie. Biblia nie podaje, czy wiedział, iż Dawid ma zamiar przekazać tron Salomonowi. W każdym razie nie zaprosił do „składania ofiar” ani Salomona, ani innych ludzi lojalnych wobec Dawida (1 Królów 1:9, 10). Najwyraźniej więc uważał Salomona za rywala.

1:49-53; 2:13-25 — Dlaczego Salomon kazał uśmiercić Adoniasza, skoro wcześniej darował mu winy? Salomon, w odróżnieniu  od Batszeby, zorientował się, co naprawdę chciał osiągnąć Adoniasz, gdy za jej pośrednictwem prosił, by król dał mu za żonę Abiszag. Dawid nie utrzymywał z nią stosunków płciowych, ale piękna Abiszag uchodziła za królewską nałożnicę. Zgodnie z ówczesnym zwyczajem prawo do niej miał wyłącznie prawowity spadkobierca Dawida. Adoniasz zapewne sądził, że gdy ją poślubi, będzie mógł znowu zabiegać o tron. Salomon dostrzegł w jego prośbie przejaw takich ambicji i dlatego cofnął decyzję o ułaskawieniu.

6:37 do 8:2 — Kiedy oddano do użytku świątynię? Budowę świątyni zakończono w ósmym miesiącu 1027 roku p.n.e., w 11 roku panowania Salomona. Jak się wydaje, prace wykończeniowe i inne przygotowania zajęły 11 miesięcy. A zatem uroczyste oddanie świątyni do użytku nastąpiło w siódmym miesiącu 1026 roku p.n.e. Biblia mówi też o innych projektach budowlanych realizowanych po wzniesieniu świątyni, wspominając o nich jeszcze przed wzmianką o jej oddaniu do użytku, ale najwyraźniej chodziło o podanie pełniejszego opisu przedsięwzięć budowlanych Salomona (2 Kronik 5:1-3).

9:10-13 — Czy przekazanie królowi Tyru Chiramowi dwudziestu miast w ziemi galilejskiej było zgodne z Prawem Mojżeszowym? Można przypuszczać, że zasadę zapisaną w Księdze Kapłańskiej 25:23, 24 odnoszono tylko do ziem zajmowanych przez Izraelitów. Być może miasta, które Salomon przekazał Chiramowi, zamieszkiwali nie-Izraelici, choć leżały one w granicach Ziemi Obiecanej (Wyjścia 23:31). Decyzja Salomona mogła też stanowić przejaw tego, że nie był w pełni posłuszny Prawu, czego dowiódł też ‛pomnożeniem dla siebie koni’ oraz poślubieniem wielu żon (Powtórzonego Prawa 17:16, 17). Tak czy inaczej, Chiramowi nie przypadł do gustu ten dar. Może pogańscy mieszkańcy tych miast nie dbali o nie należycie lub miały one złą lokalizację.

11:4 — Czy do niewierności Salomona przyczyniły się dolegliwości związane z podeszłym wiekiem? Raczej nie. Salomon wstąpił na tron jako dość młody człowiek i sprawował władzę przez 40 lat, więc nie osiągnął bardzo zaawansowanego wieku. Poza tym nie porzucił Jehowy całkowicie. Najwyraźniej próbował połączyć prawdziwe wielbienie z kultem bożków.

Czego się możemy nauczyć:

2:26, 27, 35. Proroctwa Jehowy zawsze się sprawdzają. Usunięcie z urzędu Abiatara, potomka Helego, stanowiło spełnienie „słowa, które Jehowa wypowiedział przeciwko domowi Helego”. Zastąpienie Abiatara Cadokiem z linii Pinechasa było zgodne z zapowiedzią z Księgi Liczb 25:10-13  (Wyjścia 6:25; 1 Samuela 2:31; 3:12; 1 Kronik 24:3).

2:37, 41-46. Jakże zwodnicze jest myślenie, że można bezkarnie przekraczać wyznaczone granice! Każdy, kto rozmyślnie zejdzie z „wąskiej drogi prowadzącej do życia”, poniesie konsekwencje tej niemądrej decyzji (Mateusza 7:14).

3:9, 12-14. Jehowa wysłuchuje szczerych modlitw swych sług, którzy proszą o mądrość, zrozumienie i kierownictwo w służbie dla Niego (Jakuba 1:5).

8:22-53. Salomon we wspaniały sposób wyraził głęboką wdzięczność Jehowie — Bogu lojalnej życzliwości, który spełnia swe obietnice i wysłuchuje modlitw! Rozmyślanie nad słowami okolicznościowej modlitwy Salomona wzmocni nasze docenianie tych i jeszcze innych aspektów osobowości Boga.

11:9-14, 23, 26. Kiedy w późniejszych latach życia Salomon okazał nieposłuszeństwo, Jehowa wzbudził przeciw niemu wrogów. Apostoł Piotr napisał: „Bóg przeciwstawia się wyniosłym, lecz pokornych obdarza niezasłużoną życzliwością” (1 Piotra 5:5).

11:30-40. Król Salomon dążył do uśmiercenia Jeroboama z powodu zapowiedzi proroka Achijasza dotyczącej tego mężczyzny. Jakże inaczej król zareagował jakieś 40 lat wcześniej, gdy nie chciał szukać zemsty na Adoniaszu i pozostałych buntownikach! (1 Królów 1:50-53). Zmiana ta była rezultatem oddalenia się od Jehowy.

KRÓLESTWO ZOSTAJE PODZIELONE

(1 Królów 12:1 do 22:53)

Jeroboam i inni Izraelici przychodzą do króla Rechoboama i proszą go, by zmniejszył ciężary nałożone przez jego ojca, Salomona. Niestety, Rechoboam, zamiast uczynić zadość ich życzeniu, grozi zwiększeniem obciążeń. Dziesięć plemion wszczyna rebelię i obwołuje królem Jeroboama. Państwo rozpada się na dwie części. Rechoboam sprawuje władzę w południowym królestwie złożonym z terenów plemion Judy i Beniamina, a Jeroboam panuje nad północnym dziesięcioplemiennym królestwem Izraela.

Aby zniechęcić ludzi do oddawania czci Bogu w Jerozolimie, Jeroboam ustawia dwa złote cielce — jednego w Dan, a drugiego w Betel. Po Jeroboamie w Izraelu panują Nadab, Baasza, Ela, Zimri, Tibni, Omri, Achab i Achazjasz. Następcami Rechoboama na tronie judzkim są Abijam, Asa, Jehoszafat i Jehoram. W czasach tych królów działają też prorocy — Achijasz, Szemajasz, nieznany z imienia mąż Boży, a także Jehu, Eliasz i Michajasz.

Odpowiedzi na pytania biblijne:

18:21 — Dlaczego Izraelici milczeli, gdy Eliasz polecił wybrać podążanie za Jehową lub za Baalem? Być może zdali sobie sprawę, że nie są całkowicie oddani Jehowie, i poczuli ciężar swej winy. Albo też mieli sumienia do tego stopnia zatwardziałe,  że nie widzieli nic złego w oddawaniu czci Baalowi przy jednoczesnym podawaniu się za sług Jehowy. Dopiero gdy zademonstrował On swą moc, przyznali: „Jehowa jest prawdziwym Bogiem! Jehowa jest prawdziwym Bogiem!” (1 Królów 18:39).

20:34 — Dlaczego Achab, któremu Jehowa dał zwycięstwo nad Syryjczykami, oszczędził ich króla, Ben-Hadada? Zamiast uśmiercić Ben-Hadada, Achab zawarł z nim przymierze, by zapewnić sobie prawo posiadania ulic w syryjskiej stolicy, Damaszku — prawdopodobnie w celu urządzenia tam targowisk. Wcześniej analogicznie postąpił ojciec Ben-Hadada, rezerwując sobie dla celów handlowych ulice Samarii. A zatem Achab puścił Ben-Hadada wolno, chciał bowiem prowadzić interesy w Damaszku.

Czego się możemy nauczyć:

12:13, 14. Kiedy podejmujemy ważne decyzje, powinniśmy prosić o radę mądre i dojrzałe osoby, które dobrze znają Pismo Święte i trzymają się zasad Bożych.

13:11-24. Na wątpliwą radę lub sugestię, nawet pochodzącą od szczerego współwyznawcy, należy spojrzeć w świetle zdrowych wskazówek ze Słowa Bożego (1 Jana 4:1).

14:13. Jehowa szuka w nas dobrych cech. Jeśli znajdzie choćby zaczątek jakiejś zalety, to może sprawić, iż będzie się ona w nas rozwijać, o ile staramy się robić wszystko, by Mu służyć.

15:10-13. Musimy odważnie odrzucać wszelkie formy odstępstwa i krzewić czyste wielbienie Boga.

17:10-16. Wdowa z Carefat rozpoznała w Eliaszu proroka i dlatego przyjęła go pod swój dach, a Jehowa pobłogosławił jej wiarę. Również obecnie Bóg dostrzega nasze uczynki podyktowane wiarą i wynagradza tych, którzy w rozmaity sposób wspierają dzieło Królestwa (Mateusza 6:33; 10:41, 42; Hebrajczyków 6:10).

19:1-8. Kiedy napotykamy ostry sprzeciw, możemy ufnie liczyć na wsparcie Jehowy (2 Koryntian 4:7-9).

19:10, 14, 18. Prawdziwi czciciele Boga nigdy nie są pozostawieni samym sobie. Mają po swojej stronie Jehowę oraz ogólnoświatową społeczność braci.

19:11-13. Jehowa nie jest zwykłym uosobieniem sił przyrody.

20:11. Kiedy Ben-Hadad przechwalał się, że zniszczy Samarię, król Izraela odparł: „Niech ten, który zapina pas [przygotowuje się do bitwy], nie chełpi się jak ten, który go odpina [po zwycięskiej bitwie]”. Kiedy stajemy przed nowym zadaniem, musimy unikać zbytniej pewności siebie lub pychy (Przysłów 27:1; Jakuba 4:13-16).

Wielka wartość dla nas

Mówiąc o nadaniu Prawa na górze Synaj, Mojżesz rzekł do synów Izraela: „Oto kładę dzisiaj przed wami błogosławieństwo i przekleństwo: błogosławieństwo, jeśli będziecie posłuszni przykazaniom Jehowy, swego Boga, które wam dzisiaj nakazuję; a przekleństwo, jeśli nie będziecie posłuszni przykazaniom Jehowy, swego Boga, i zboczycie z drogi, co do której wam dzisiaj nakazuję” (Powtórzonego Prawa 11:26-28).

Jakże wyraźnie tę żywotną prawdę uwypukla Księga 1 Królów! Ta część Biblii zawiera też wiele innych pożytecznych lekcji. Jej treść jest naprawdę żywa i oddziałuje z mocą (Hebrajczyków 4:12).

[Ilustracja na stronie 29]

Świątynia oraz inne budowle wzniesione przez Salomona

[Ilustracja na stronach 30, 31]

Gdy Jehowa zademonstrował swą moc, lud wykrzyknął: „Jehowa jest prawdziwym Bogiem!”