BIBLIJNA Księga 2 Królów jest kontynuacją sprawozdania z Księgi 1 Królów. Opisuje panowanie 29 monarchów — 12 władców północnego królestwa Izraela oraz 17 panujących w południowym królestwie Judy. Ukazuje też działalność proroków Eliasza, Elizeusza i Izajasza. Przedstawia, choć nie zawsze w porządku chronologicznym, wydarzenia poprzedzające zniszczenie Samarii i Jerozolimy. Księga ta obejmuje okres 340 lat — od roku 920 do 580 p.n.e., kiedy to prorok Jeremiasz zakończył jej spisywanie.

Jaką wartość ma dla nas Księga 2 Królów? Czego uczymy się z niej o Jehowie i Jego poczynaniach? Jakie lekcje możemy wyciągnąć z postępowania królów, proroków i innych opisanych w niej postaci? Zapoznajmy się pokrótce z jej treścią.

ELIZEUSZ NASTĘPCĄ ELIASZA

(2 Królów 1:1 do 8:29)

Król Izraela Achazjasz uległ w swoim domu wypadkowi i zachorował. Od proroka Eliasza dowiedział się, że umrze, i tak się też stało. Potem na tron wstępuje jego brat Jehoram. W tym samym czasie władzę w Judzie sprawuje Jehoszafat. Eliasz zostaje zabrany w wichrze, a jego miejsce jako proroka zajmuje Elizeusz, który mu usługiwał. W czasie służby trwającej około 60 lat Elizeusz dokonuje wielu cudów (zobacz ramkę „Cuda z czasów Elizeusza”).

Kiedy król moabski buntuje się przeciwko Izraelowi, Jehoram, Jehoszafat i król Edomu wyruszają razem do bitwy. Przez wzgląd na wierność Jehoszafata Bóg daje im zwycięstwo. Później król Syrii zamierza znienacka uderzyć na Izrael. Jednak Elizeusz udaremnia ten plan. Rozsierdzony władca syryjski wysyła „konie i rydwany wojenne oraz potężne wojsko”, aby schwytać proroka (2 Królów 6:14). Elizeusz dokonuje dwóch cudów i odprawia Syryjczyków w pokoju. Po pewnym czasie syryjski król Ben-Hadad oblega Samarię, wskutek czego w mieście zaczyna dotkliwie brakować pożywienia. Elizeusz zapowiada jednak koniec głodu.

Po jakimś czasie Elizeusz udaje się do Damaszku. Chory król Ben-Hadad posyła do niego Chazaela z pytaniem, czy wyzdrowieje. Elizeusz zapowiada, że król umrze, a tron po nim obejmie Chazael. Następnego dnia Chazael morduje swego pana, dusząc go mokrą narzutą, i przejmuje władzę (2 Królów 8:15). W Judzie królem zostaje syn Jehoszafata Jehoram, a potem z kolei jego syn Achazjasz (zobacz ramkę „Królowie Judy i Izraela”).

Odpowiedzi na pytania biblijne:

2:9 — Dlaczego Elizeusz poprosił o „dwie części” ducha Eliasza? Aby się wywiązać z obowiązków proroka w Izraelu, Elizeusz potrzebował tego samego ducha, którego przejawiał Eliasz — ducha odwagi i śmiałości. Zdając sobie z tego sprawę, poprosił o jego podwójną miarę. Elizeusz, którego Eliasz wyznaczył  na swego następcę i który usługiwał mu przez sześć lat, uważał tego proroka za swego duchowego ojca i był niczym jego pierworodny syn (1 Królów 19:19-21; 2 Królów 2:12). A ponieważ pierwszy syn w rodzinie dostawał dwie części ojcowskiego dziedzictwa, więc Elizeusz poprosił o podwójną część duchowego dziedzictwa Eliasza i ją otrzymał.

2:11 — Czym były „niebiosa”, do których „Eliasz począł wstępować w wichrze”? Nie chodziło tu o jakiś odległy zakątek wszechświata ani o duchowe miejsce pobytu Boga i Jego anielskich synów (Powtórzonego Prawa 4:19; Psalm 11:4; Mateusza 6:9; 18:10). „Niebiosami”, do których wstąpił Eliasz, była atmosfera (Psalm 78:26; Mateusza 6:26). Przemierzając ją, ognisty rydwan najwyraźniej przeniósł Eliasza w inny rejon ziemi, gdzie prorok żył jeszcze przez jakiś czas. Po latach Eliasz napisał list do judzkiego króla Jehorama (2 Kronik 21:1, 12-15).

5:15, 16 — Dlaczego Elizeusz nie przyjął daru od Naamana? Elizeusz odmówił przyjęcia daru, ponieważ zdawał sobie sprawę, że to nie on, lecz Jehowa swoją mocą cudownie uleczył Naamana. W żadnym wypadku nie chciał czerpać zysku ze stanowiska powierzonego mu przez Jehowę. Podobnie dzisiaj prawdziwi czciciele Boga nie upatrują w służbie dla Niego korzyści materialnych. Biorą sobie do serca zachętę Jezusa: „Darmo otrzymaliście, darmo dawajcie” (Mateusza 10:8).

5:18, 19 — Czy Naaman prosił o przebaczenie mu udziału w obrzędzie religijnym? Król syryjski najprawdopodobniej był stary i słaby, musiał więc wspierać się na Naamanie. Kiedy na znak czci kłaniał się Rimmonowi, to samo robił Naaman. Ale ten pochylał się nie z pobudek religijnych, lecz tylko po to, by podtrzymać króla. Prosił jednak Jehowę, aby mu przebaczył wywiązywanie się z tego obowiązku. Elizeusz uwierzył Naamanowi i rzekł do niego: „Idź w pokoju”.

Czego się możemy nauczyć:

1:13, 14. Uczenie się z obserwacji oraz pokora mogą uratować życie.

2:2, 4, 6. Chociaż Elizeusz usługiwał Eliaszowi prawdopodobnie już sześć lat, nie zamierzał go opuszczać. Cóż za piękny przykład lojalności i przyjaźni! (Przysłów 18:24).

2:23, 24. Dzieci wyśmiewały się z Elizeusza najwyraźniej dlatego, że oto jakiś łysy mężczyzna ma na sobie urzędową szatę Eliasza. Dzieci rozpoznały w Elizeuszu przedstawiciela Jehowy i po prostu nie chciały go widzieć. Krzyczały do niego: „W górę”, czyli wolały, żeby dalej szedł sobie w górę do Betel lub został zabrany w górę jak Eliasz. Najwidoczniej odzwierciedlały wrogie nastawienie swych rodziców. Jakże ważne jest więc, aby rodzice uczyli dzieci szacunku dla przedstawicieli Boga!

3:14, 18, 24. Słowo Jehowy zawsze się spełnia.

3:22. W blasku porannego słońca woda wyglądała jak krew, być może dlatego, że ziemia w świeżo wykopanych rowach zawierała czerwoną glinę. Do realizacji swych zamierzeń Jehowa może wykorzystać zjawiska naturalne.

 4:8-11. Szunamitka rozpoznała w Elizeuszu „świętego męża Bożego” i okazała mu gościnność. Czy i my nie powinniśmy tak samo przyjmować wiernych czcicieli Jehowy?

5:3. Izraelska dziewczynka żywiła wiarę w to, iż Bóg potrafi dokonywać cudów. Miała też odwagę o niej mówić. Czy wy, młodzi, umacniacie swą wiarę w Boże obietnice i zdobywacie się na śmiałość, by dzielić się prawdami biblijnymi z nauczycielami i kolegami w szkole?

5:9-19. Czy przykład Naamana nie pokazuje, że człowiek dumny może się nauczyć pokory? (1 Piotra 5:5).

5:20-27. Jakże wielką cenę zapłacił Gechazi za to, że próbował żyć w zakłamaniu! Gdy się bierze pod uwagę zgryzoty i nieszczęścia, które pociąga za sobą prowadzenie podwójnego życia, łatwiej się go wystrzegać.

IZRAEL I JUDA IDĄ NA WYGNANIE

(2 Królów 9:1 do 25:30)

Jehu zostaje namaszczony na króla nad Izraelem. Natychmiast zaczyna wybijać domowników Achaba. Zręcznie usuwa z Izraela kult Baala (2 Królów 10:28). Kiedy matka Achazjasza, Atalia, dowiaduje się o śmierci swego syna z rąk Jehu, zabija całe potomstwo  królewskie Judy oraz zagarnia tron (2 Królów 11:1). Tylko synek Achazjasza, Jehoasz, zostaje ocalony i po sześciu latach spędzonych w ukryciu namaszczony na króla Judy. Pouczany przez kapłana Jehojadę czyni to, co dobre w oczach Jehowy.

Wszyscy królowie, którzy po Jehu rządzą w Izraelu, postępują niegodziwie. Elizeusz umiera śmiercią naturalną za panowania wnuka Jehu. Czwartym królem Judy po Jehoaszu zostaje Achaz, który ‛nie czyni tego, co słuszne w oczach Jehowy’ (2 Królów 16:1, 2). Tymczasem jego syn Ezechiasz okazuje się królem, który ‛lgnie do Jehowy’ (2 Królów 17:20; 18:6). W roku 740 p.n.e., kiedy Ezechiasz sprawuje władzę w Judzie, a Hoszea w Izraelu, asyryjski król Salmanasar ‛zdobywa Samarię, po czym wiedzie Izraela na wygnanie do Asyrii’ (2 Królów 17:6). Potem na teren Izraela zostają sprowadzeni cudzoziemcy i pojawia się religia Samarytan.

Z siedmiu królów panujących w Judzie po Ezechiaszu tylko Jozjasz stara się oczyścić kraj z fałszywego kultu. Ostatecznie w 607 roku p.n.e. Babilończycy zdobywają Jerozolimę i ‛Juda idzie ze swej ziemi na wygnanie’ (2 Królów 25:21).

Odpowiedzi na pytania biblijne:

13:20, 21 — Czy ten cud uzasadnia kult relikwii? W żadnym wypadku. Biblia nie wspomina, by do kości Elizeusza kiedykolwiek odnoszono się ze czcią. Ów cud, podobnie jak wszystkie inne, których Elizeusz dokonał za swego życia, wydarzył się za sprawą mocy Bożej.

15:1-6 — Dlaczego Jehowa poraził Azariasza (Uzzjasza, 15:6, przypis w NW) trądem? „Gdy tylko [Uzzjasz] urósł w siłę, jego serce stało się tak wyniosłe, (...) iż postąpił wiarołomnie wobec Jehowy, swego Boga, i wszedł do świątyni Jehowy, by palić kadzidło na ołtarzu kadzielnym”. Kiedy kapłani ‛wystąpili przeciw niemu’ i kazali mu ‛wyjść z sanktuarium’, król się na nich rozgniewał i został porażony trądem (2 Kronik 26:16-20).

18:19-21, 25 — Czy Ezechiasz zawarł przymierze z Egiptem? Nie. Oskarżenie rabszaka było fałszywe, podobnie jak jego wypowiedź, że ma „upoważnienie od Jehowy”. Wierny król Ezechiasz polegał wyłącznie na Jehowie.

Czego się możemy nauczyć:

9:7, 26. Surowy wyrok wydany na dom Achaba świadczy o tym, iż Jehowa brzydzi się fałszywym kultem oraz przelewaniem niewinnej krwi.

9:20. Jehu był znany z szaleńczej jazdy rydwanem, będącej wyrazem jego gorliwości w wykonywaniu powierzonego zadania. Czy i ty masz opinię gorliwego głosiciela Królestwa? (2 Tymoteusza 4:2).

9:36, 37; 10:17; 13:18, 19, 25; 14:25; 19:20, 32-36; 20:16, 17; 24:13. Możemy być pewni, że ‛słowo, które wychodzi z ust Jehowy, zawsze pomyślnie się spełnia’ (Izajasza 55:10, 11).

10:15. Wzorem Jehonadaba, który ochoczo przyjął zaproszenie Jehu i wsiadł do jego rydwanu, „wielka rzesza” chętnie wspiera nowożytnego Jehu, Jezusa Chrystusa, oraz jego namaszczonych duchem naśladowców (Objawienie 7:9).

10:30, 31. Chociaż Jehu nie ustrzegł się błędów, Jehowa cenił wszystkie jego dokonania. Z całą pewnością ‛Bóg nie jest nieprawy, żeby miał zapomnieć o naszej pracy’ (Hebrajczyków 6:10).

13:14-19. Ponieważ wnuk Jehu Jehoasz nie zdobył się na wysiłek i uderzył strzałami o ziemię tylko trzy razy, nie odniósł całkowitego zwycięstwa nad Syryjczykami. Jehowa oczekuje, że będziemy gorliwie i z całego serca wykonywać zlecone przez Niego dzieło.

20:2-6. Jehowa jest ‛Tym, który wysłuchuje modlitwę’ (Psalm 65:2).

 24:3, 4. Jehowa „nie zgodził się przebaczyć” Judzie ze względu na winę krwi ciążącą na Manassesie. Bóg pamięta o krwi niewinnych. Możemy być przekonani, że On pomści ich krew i zgładzi odpowiedzialnych za jej przelew (Psalm 37:9-11; 145:20).

Wartość dla nas

Księga 2 Królów przedstawia Jehowę jako Tego, który dotrzymuje obietnic. Wygnanie mieszkańców dwóch królestw — najpierw Izraela, a potem Judy — dobitnie poświadcza prawdziwość proroczego ostrzeżenia zanotowanego w Księdze Powtórzonego Prawa 28:15 do 29:28. Księga 2 Królów opisuje Elizeusza jako proroka przejawiającego niezwykłą gorliwość o imię Jehowy i prawdziwe wielbienie. A Ezechiasz i Jozjasz zostali ukazani w roli pokornych królów, respektujących Prawo Boże.

Czyż z postawy i postępowania królów, proroków i innych osób wymienionych w Księdze 2 Królów nie wyciągamy cennych wniosków na temat tego, do czego powinniśmy dążyć, a czego unikać? (Rzymian 15:4; 1 Koryntian 10:11). Nie ulega wątpliwości, że „słowo Boże jest żywe i oddziałuje z mocą” (Hebrajczyków 4:12).

[Ramka i ilustracja na stronie 10]

CUDA Z CZASÓW ELIZEUSZA

1. Rozdzielenie wód Jordanu (2 Królów 2:14)

2. Oczyszczenie źródła zaopatrującego Jerycho w wodę (2 Królów 2:19-22)

3. Atak niedźwiedzi na młodocianych szyderców (2 Królów 2:23, 24)

4. Zaopatrzenie wojska w wodę (2 Królów 3:16-26)

5. Dostarczenie wdowie oliwy (2 Królów 4:1-7)

6. Powicie syna przez bezdzietną Szunamitkę (2 Królów 4:8-17)

7. Wskrzeszenie dziecka (2 Królów 4:18-37)

8. Uzdatnienie zatrutej potrawy (2 Królów 4:38-41)

9. Nakarmienie 100 mężczyzn 20 bochenkami chleba (2 Królów 4:42-44)

10. Uleczenie Naamana z trądu (2 Królów 5:1-14)

11. Przeniesienie trądu Naamana na Gechaziego (2 Królów 5:24-27)

12. Wypłynięcie żelaznej części siekiery na powierzchnię wody (2 Królów 6:5-7)

13. Ukazanie słudze anielskich rydwanów (2 Królów 6:15-17)

14. Porażenie wojsk syryjskich ślepotą (2 Królów 6:18)

15. Przywrócenie wzroku żołnierzom syryjskim (2 Królów 6:19-23)

16. Wskrzeszenie zmarłego (2 Królów 13:20, 21)

[Tabela i ilustracje na stronie 12]

KRÓLOWIE JUDY I IZRAELA

Saul/Dawid/Salomon: 1117/1077/1037 p.n.e. *

KRÓLESTWO JUDY DATA (P.N.E.) KRÓLESTWO IZRAELA

Rechoboam ․․․․․․ 997 ․․․․․․ Jeroboam

Abijasz/Asa ․․․․ 980/978 ․․․․

․․ 976/975/952 ․․ Nadab/Baasza/Ela

․․ 951/951/951 ․․ Zimri/Omri/Tibni

․․․․․․ 940 ․․․․․․ Achab

Jehoszafat ․․․․․․ 937 ․․․․․․

․․․․ 920/917 ․․․․ Achazjasz/Jehoram

Jehoram ․․․․․․ 913 ․․․․․․

Achazjasz ․․․․․․ 906 ․․․․․․

(Atalia) ․․․․․․ 905 ․․․․․․ Jehu

Jehoasz ․․․․․․ 898 ․․․․․․

․․․․ 876/859 ․․․․ Jehoachaz/Jehoasz

Amacjasz ․․․․․․ 858 ․․․․․․

․․․․․․ 844 ․․․․․․ Jeroboam II

Azariasz (Uzzjasz) ․․․․․․ 829 ․․․․․․

․․ 803/791/791 ․․ Zachariasz/Szallum/Menachem

․․․․ 780/778 ․․․․ Pekachiasz/Pekach

Jotam/Achaz ․․․․ 777/762 ․․․․

․․․․․․ 758 ․․․․․․ Hoszea

Ezechiasz ․․․․․․ 746 ․․․․․․

․․․․․․ 740 ․․․․․․ Zdobycie Samarii

Manasses/Amon/Jozjasz ․․ 716/661/659 ․․

Jehoachaz/Jehojakim ․․․․ 628/628 ․․․․

Jehojachin/Sedekiasz ․․․․ 618/617 ․․․․

Zburzenie Jerozolimy ․․․․․․ 607 ․․․․․․

[Przypis]

[Ilustracja na stronach 8, 9]

Naaman ukorzył się i dzięki mocy Jehowy został uzdrowiony

[Ilustracja na stronach 8, 9]

Co się stało z Eliaszem, gdy „począł wstępować w wichrze ku niebiosom”?