„Lud pokorny wybawisz” (2 SAMUELA 22:28).

1, 2. Co wspólnego miało wielu władców światowych?

PIRAMIDY to świadectwo potęgi dawnych władców Egiptu. Swój ślad w historii zostawili także asyryjski król Sancherib, grecki władca Aleksander Wielki oraz rzymski dyktator Juliusz Cezar. Wszyscy oni mieli ze sobą coś wspólnego — brakowało im pokory (Mateusza 20:25, 26).

² Czy potrafiłbyś sobie wyobrazić, żeby któryś z tych władców przemierzał swoje królestwo w poszukiwaniu zwykłych poddanych spragnionych pocieszenia? Na pewno nie! Trudno też byłoby sobie wyobrazić, by odwiedzali skromne domostwa przygnębionych ludzi i podnosili ich na duchu. Jakże inaczej na takich maluczkich zapatruje się Najwyższy Władca całego wszechświata, Jehowa Bóg!

Najwspanialszy przykład pokory

3. Jak Najwyższy Władca traktuje swych ziemskich poddanych?

³ Jehowa jest niezrównanie wielki i wzniosły, niemniej Jego oczy „przebiegają całą ziemię, by ukazał on swą siłę dla dobra tych, których serce jest wobec niego niepodzielne” (2 Kronik 16:9). A co czyni, gdy Jego skromni czciciele upadają pod brzemieniem różnych przeciwności? Za pośrednictwem swego świętego ducha niejako „mieszka”  z nimi, „by ożywić ducha maluczkich i ożywić serce zdruzgotanych” (Izajasza 57:15). W ten sposób odzyskują siły i mogą Mu dalej służyć z radością. Cóż za przejaw pokory ze strony Boga!

4, 5. (a) Co psalmista napisał o sposobie sprawowania władzy przez Boga? (b) Co to znaczy, że Bóg „zniża się”, by pomóc „maluczkiemu”?

⁴ Aby dopomagać grzesznym ludziom, Pan Wszechwładny zdobywa się na większą pokorę niż ktokolwiek inny we wszechświecie. Psalmista napisał: „Jehowa wywyższył się ponad wszystkie narody; chwała jego jest ponad niebiosa. Któż jest jak Jehowa, nasz Bóg, który mieszkanie swe urządza na wysokości? Zniża się, by spojrzeć na niebo i ziemię, podnosząc maluczkiego nawet z prochu; biednego wywyższa z dołu na popiół” (Psalm 113:4-7).

⁵ Jehowa jest czysty i święty, a co za tym idzie, wolny od „wyniosłości” (Marka 7:22, 23). Zwrot „zniża się” oznacza między innymi dostosowanie się do kogoś z niższej warstwy społecznej lub zajmującego podrzędną pozycję. Jakże trafnie Psalm 113:6 ukazuje, że nasz pokorny Bóg życzliwie interesuje się potrzebami swych niedoskonałych człowieczych czcicieli! (2 Samuela 22:36).

Dlaczego Jezus był pokorny

6. Co było największym dowodem pokory Jehowy?

⁶ Największym dowodem pokory i miłości Boga było to, że posłał swego umiłowanego pierworodnego Syna, by się urodził i wychował na ziemi jako człowiek mający wybawić ludzkość (Jana 3:16). Jezus uczył prawdy o swym Ojcu niebiańskim, a potem ofiarował swoje doskonałe człowiecze życie, by ‛usunąć grzech świata’ (Jana 1:29; 18:37). Ponieważ idealnie odzwierciedlał osobowość Jehowy, nie wyłączając pokory, chętnie spełniał Jego wolę. Był najwspanialszym przykładem pokory i miłości, jaki kiedykolwiek dało stworzenie Boże. Nie wszyscy cenili taką postawę Jezusa — jego wrogowie wręcz nim gardzili, uważając go za „najuniżeńszego z ludzi” (Daniela 4:17). Niemniej apostoł Paweł wiedział, że jego współwyznawcy powinni naśladować Jezusa i we wzajemnych kontaktach przejawiać pokorę (1 Koryntian 11:1; Filipian 2:3, 4).

7, 8. (a) Jak Jezus nauczył się pokory? (b) Do czego Jezus zachęcał ludzi?

⁷ Powołując się na niezwykły przykład Jezusa, Paweł napisał: „Zachowujcie to nastawienie umysłu, jakie było też u Chrystusa Jezusa, który chociaż istniał w postaci Bożej, nie brał pod uwagę zagarnięcia, mianowicie tego, żeby być równym Bogu. Przeciwnie, ogołocił samego siebie i przybrał postać niewolnika, i stał się podobny do ludzi. Co więcej, gdy się znalazł w kształcie człowieka, ukorzył się i stał się posłuszny aż do śmierci, i to śmierci na palu męki” (Filipian 2:5-8).

⁸ W jaki sposób Jezus nauczył się pokory? Zawdzięczał to utrzymywanej przez niezliczone wieki bliskiej więzi ze swym Ojcem niebiańskim, z którym współpracował jako „mistrzowski wykonawca” przy stwarzaniu wszechrzeczy (Przysłów 8:30). Po buncie w Edenie ten pierworodny Syn Boży obserwował, jak jego Ojciec w kontaktach z grzesznymi ludźmi przejawia pokorę. Dlatego podczas pobytu na ziemi Jezus  odzwierciedlał ten przymiot i zachęcał innych: „Weźcie na siebie moje jarzmo i uczcie się ode mnie, bo jestem łagodnie usposobiony i uniżony w sercu, a znajdziecie pokrzepienie dla dusz waszych” (Mateusza 11:29; Jana 14:9).

9. (a) Co Jezusa ujmowało w dzieciach? (b) Jakiej lekcji udzielił Jezus na przykładzie małego dziecka?

⁹ Ponieważ Jezus był naprawdę pokorny, nie bały się go nawet małe dzieci. Przeciwnie, garnęły się do niego, a on żywił do nich ciepłe uczucia i poświęcał im uwagę (Marka 10:13-16). Czym go tak ujmowały? Niewątpliwie przejawiały przymioty, których nieraz brakowało jego uczniom. Jak wiadomo, małe dzieci uznają dorosłych za autorytety i dlatego zadają im mnóstwo pytań. W porównaniu z niejednym dorosłym są bardziej chętne do nauki i mniej podatne na pychę. Przy pewnej okazji Jezus wziął małe dziecko i powiedział swym naśladowcom: „Jeżeli nie zawrócicie i nie staniecie się jak małe dzieci, na pewno nie wejdziecie do królestwa niebios”. Następnie dodał: „Kto zatem się ukorzy jak to małe dziecko, ten jest największy w królestwie niebios” (Mateusza 18:3, 4). Podał też zasadę: „Każdy, kto się wywyższa, będzie ukorzony, a kto się korzy, będzie wywyższony” (Łukasza 14:11; 18:14; Mateusza 23:12).

10. Jakie rozważymy pytania?

¹⁰ Powyższa zasada nasuwa ważne pytania. Skoro nasze widoki na życie wieczne w znacznym stopniu zależą od zachowywania szczerej pokory, to dlaczego chrześcijanie miewają z tym trudności? Dlaczego niełatwo nam wyzbyć się pychy i w obliczu przeciwności okazywać pokorę? I co nam pomoże ją pielęgnować? (Jakuba 4:6, 10).

Dlaczego trudno być pokornym

11. Dlaczego nie dziwi nas, że przejawianie pokory wymaga wysiłku?

¹¹ Jeżeli przejawianie pokory sprawia ci trudność, nie jesteś w tym osamotniony. Kiedy w Strażnicy z 15 kwietnia 1921 roku (wydanie polskie) omawiano rady biblijne na temat konieczności okazywania pokory, zauważono: „Widząc jak wysoce Pan ceni pokorę, prawdziwi uczniowie Jego powinni poczuwać się do wyrabiania w sobie tej cnoty codziennie”. Potem otwarcie przyznano: „Pomimo tych wszystkich napominań Pisma Świętego przewrotność natury ludzkiej zdaje się być taka, iż ci, którzy stają się ludem Pańskim i którzy podejmują się iść w tym kierunku, zdają się napotykać na swej drodze więcej przeciwności, więcej przeszkód w tej sprawie aniżeli w jakiejkolwiek innej”. Wskazano tu na jedną z przyczyn, dla których prawdziwym chrześcijanom niełatwo być pokornymi — do zabiegania o niestosowną chwałę popycha nas grzeszna człowiecza natura. Wynika to z faktu, że jesteśmy potomkami grzesznych prarodziców, Adama i Ewy, którzy ulegli samolubnym pragnieniom (Rzymian 5:12).

12, 13. (a) Jak w okazywaniu chrześcijańskiej pokory przeszkadza nam świat? (b) Kto jeszcze bardziej nam to utrudnia?

¹² Po drugie, w okazywaniu pokory może nam przeszkadzać otaczający nas świat, który  zachęca do rywalizowania z innymi. Ludzie starają się na przykład zaspokajać ‛pragnienie [grzesznego] ciała i pragnienie oczu i popisywać się swymi środkami do życia’ (1 Jana 2:16). Zamiast ulegać takim świeckim tendencjom, uczniowie Jezusa powinni mieć ‛prostolinijne oko’ i skupiać się na spełnianiu woli Bożej (Mateusza 6:22-24, 31-33; 1 Jana 2:17).

¹³ Trzeci powód utrudniający pielęgnowanie i przejawianie pokory stanowi okoliczność, że światem rządzi ktoś, kto pierwszy urósł w pychę — Szatan Diabeł (2 Koryntian 4:4; 1 Tymoteusza 3:6). Zapamiętale krzewi on swe niegodziwe cechy. Na przykład próbował nakłonić Jezusa, by oddał mu cześć w zamian za „wszystkie królestwa świata oraz ich chwałę”. Jezus, jak zawsze pokorny, zdecydowanie odrzucił ofertę Diabła (Mateusza 4:8, 10). Szatan kusi też chrześcijan, by szukali własnej chwały. Ci jednak, którzy są pokorni, starają się wzorem Jezusa wysławiać i czcić Boga (Marka 10:17, 18).

Jak pielęgnować i przejawiać szczerą pokorę

14. Czym jest „udawana pokora”?

¹⁴ W swym liście do chrześcijan w Kolosach apostoł Paweł ostrzegł przed „udawaną pokorą” mającą zrobić wrażenie na innych. Ci, którzy jedynie nakładają maskę pokory, zdradzają brak usposobienia duchowego. Pokazują natomiast, że są nadęci pychą (Kolosan 2:18, 23). Na przykłady takiej fałszywej pokory wskazał Jezus. Potępił faryzeuszy za to, że modlili się na pokaz i że pościli ze smętnymi i oszpeconymi twarzami, aby widzieli ich ludzie. Tymczasem jeśli nasze osobiste modlitwy mają stanowić dla Boga jakąś wartość, należy je zanosić z pokorą (Mateusza 6:5, 6, 16).

15. (a) Co nam pomoże zachowywać uniżenie umysłu? (b) Jakie znasz przykłady pokory?

¹⁵ Chrześcijanom łatwiej jest zachowywać prawdziwe uniżenie umysłu, gdy analizują najlepsze przykłady pokory, które dają Jehowa Bóg i Jezus Chrystus. Wymaga to regularnego studiowania Biblii i opartych na niej pomocy dostarczanych przez „niewolnika wiernego i roztropnego” (Mateusza 24:45). Koniecznie muszą o to dbać chrześcijańscy nadzorcy, ‛żeby ich serce się nie wynosiło nad ich braci’ (Powtórzonego Prawa 17:19, 20; 1 Piotra 5:1-3). Przypomnij sobie mnóstwo osób, które dostąpiły błogosławieństw za pokorną postawę. Należały do nich między innymi Rut, Anna i Elżbieta (Rut 1:16, 17; 1 Samuela 1:11, 20; Łukasza 1:41-43). Pomyśl też o wielu wybitnych mężczyznach, którzy pokornie służyli Jehowie. Byli wśród nich Dawid, Jozjasz, Jan Chrzciciel i apostoł Paweł (2 Kronik 34:1, 2, 19, 26-28; Psalm 131:1; Jana 1:26, 27; 3:26-30; Dzieje 21:20-26; 1 Koryntian 15:9). Również w nowożytnym zborze chrześcijańskim możemy znaleźć sporo przykładów pokory. Rozmyślanie o nich pomoże nam zachowywać względem siebie „uniżenie umysłu” (1 Piotra 5:5).

16. Jak chrześcijańska działalność kaznodziejska uczy pokory?

 ¹⁶ Pokory uczy także regularne uczestniczenie w chrześcijańskiej działalności kaznodziejskiej. Uniżenie umysłu pomaga nam nawiązywać rozmowy z nieznajomymi, których napotykamy podczas głoszenia od domu do domu i w innych miejscach. Nieodzowne jest zwłaszcza wtedy, gdy rozmówca początkowo reaguje na orędzie Królestwa obojętnie lub szorstko. Nasze wierzenia często bywają kwestionowane, toteż dzięki pokorze chrześcijanin zdoła udzielać odpowiedzi „w łagodnym usposobieniu i z głębokim respektem” (1 Piotra 3:15). Pokorni słudzy Boży przenoszą się na nowe tereny i pomagają ludziom o odmiennej kulturze i sytuacji życiowej. Niekiedy pokornie zmagają się tam z niełatwym zadaniem opanowania nowego języka, aby skuteczniej wspierać osoby, którym chcą głosić dobrą nowinę. To naprawdę godne pochwały! (Mateusza 28:19, 20).

17. Jakie chrześcijańskie obowiązki wymagają pokory?

¹⁷ Wiele osób z pokorą spełnia swe chrześcijańskie obowiązki, przedkładając cudze sprawy nad własne. Cechę tę musi na przykład przejawiać chrześcijański ojciec, by kosztem swoich zajęć przygotowywać się do studium biblijnego z dziećmi i umiejętnie je prowadzić. Pokora pomaga dzieciom szanować niedoskonałych rodziców i okazywać im posłuszeństwo (Efezjan 6:1-4). Również żony, których mężowie nie są Świadkami Jehowy, nierzadko muszą się zdobyć na pokorę, gdy starają się ich pozyskać „czystym postępowaniem, połączonym z głębokim respektem” (1 Piotra 3:1, 2). Pokora i ofiarna miłość są niezwykle przydatne także wtedy, gdy życzliwie troszczymy się o schorowanych i sędziwych rodziców (1 Tymoteusza 5:4).

Pokora ułatwia rozwiązywanie problemów

18. Jak pokora pomaga rozwiązywać problemy?

¹⁸ Wszyscy ziemscy słudzy Boży są niedoskonali (Jakuba 3:2). Zdarza się, że dwaj chrześcijanie się poróżnią. Jeden może mieć uzasadniony powód do narzekania na drugiego. Taką sytuację zazwyczaj da się rozwiązać, gdy się uwzględni następującą radę: „Dalej znoście jedni drugich i wspaniałomyślnie przebaczajcie sobie nawzajem, jeśli ktoś ma powód do uskarżania się na drugiego. Jak Jehowa wspaniałomyślnie wam przebaczył, tak czyńcie i wy” (Kolosan 3:13). Trzeba przyznać, że zastosowanie się do tej  wskazówki bywa trudne, ale dzięki pokorze jest możliwe.

19. O czym powinniśmy pamiętać, gdy rozmawiamy z kimś, kto nas uraził?

¹⁹ Niekiedy chrześcijanin może uważać, że ma uzasadniony powód do narzekania na jakąś osobę i że jest on zbyt poważny, aby przejść nad całą sprawą do porządku. W takim wypadku pokora pomoże mu porozmawiać z domniemanym winowajcą w celu przywrócenia pokoju (Mateusza 18:15). Nieraz problemy między chrześcijanami utrzymują się dlatego, że jednej lub obu stronom duma nie pozwala przyznać się do błędu. Albo zdarza się, że ten, kto wychodzi z inicjatywą i stara się wyjaśnić sytuację, czyni to w sposób wyniosły i krytyczny. Tymczasem naprawdę pokorna postawa skutecznie pomaga usunąć wiele nieporozumień.

20, 21. Co stanowi jedną z największych pomocy w przejawianiu pokory?

²⁰ Jedną z największych pomocy w rozwijaniu pokory jest modlenie się do Boga o Jego ducha i wsparcie. Ale pamiętaj, że Bóg obdarza niezasłużoną życzliwością — w tym także swym świętym duchem — ludzi pokornych (Jakuba 4:6). Jeżeli więc poróżniłeś się ze współwyznawcą, módl się do Jehowy o pomoc w pokornym przyznaniu, że i ty w jakimś stopniu zawiniłeś. Jeśli ktoś cię skrzywdził, a potem szczerze za to przeprasza, pokornie mu przebacz. Gdybyś miał z tym problem, zwróć się do Jehowy o pomoc w wyrugowaniu z serca zakorzenionej wyniosłości.

²¹ Świadomość licznych korzyści, jakich przysparza pokora, powinna nas pobudzać do pielęgnowania tej pięknej cechy. A ileż możemy się pod tym względem nauczyć od Jehowy Boga i Jezusa Chrystusa! Zawsze pamiętajmy o Bożym zapewnieniu: „Owocem pokory i bojaźni przed Jehową jest bogactwo i chwała, i życie” (Przysłów 22:4).

Myśli do rozważenia

• Kto dał najlepszy przykład pokory?

• Dlaczego trudno pielęgnować pokorę?

• Co nam pomoże być pokornymi?

• Dlaczego to takie ważne, by zachowywać pokorę?

[Pytania do studium]

[Ilustracja na stronie 26]

Jezus był naprawdę pokorny

[Ilustracja na stronie 28]

Świat zachęca do rywalizowania z innymi

[Prawa własności]

Zdjęcie: WHO, L. Almasi/​K. Hemzǒ

[Ilustracja na stronie 29]

Pokora pomaga nawiązywać rozmowy z nieznajomymi podczas głoszenia

[Ilustracje na stronie 30]

Nieporozumienia często można zażegnać, pokornie przykrywając je miłością

[Ilustracje na stronie 31]

Chrześcijanie mogą okazywać pokorę na wiele sposobów