JAKŻE straszne nieszczęścia Jeremiasz zapowiedział swemu ludowi! Wspaniała świątynia, będąca od przeszło trzech stuleci ośrodkiem wielbienia Boga, doszczętnie spłonie. Jerozolima i cała reszta Judy będzie spustoszona, a mieszkańcy zostaną uprowadzeni do niewoli. Te i inne wyroki zawiera druga co do wielkości księga biblijna — Księga Jeremiasza. Opowiada ona również o tym, czego w trakcie 67-letniej wiernej służby w charakterze proroka doświadczył Jeremiasz. Przedstawia informacje nie w porządku chronologicznym, lecz raczej tematycznie.

Dlaczego powinniśmy się interesować tą księgą? Zawarte w niej i już urzeczywistnione proroctwa umacniają naszą wiarę w Jehowę jako Boga, który spełnia swoje obietnice (Izajasza 55:10, 11). Prorocka działalność Jeremiasza oraz reakcja ludzi na głoszone przez niego orędzie mają odpowiedniki w naszych czasach (1 Koryntian 10:11). Poza tym sposób, w jaki Jehowa traktował swój lud, kieruje uwagę na Jego przymioty i powinien wywierać na nas głęboki wpływ (Hebrajczyków 4:12).

„MÓJ LUD UCZYNIŁ DWIE ZŁE RZECZY”

(Jeremiasza 1:1 do 20:18)

Jeremiasz został powołany na proroka w 13 roku panowania judzkiego króla Jozjasza, a więc 40 lat przed zburzeniem Jerozolimy w roku 607 p.n.e. (Jeremiasza 1:1, 2). Orędzia przekazywane głównie podczas ostatnich 18 lat rządów Jozjasza demaskują niegodziwość Judy oraz zawierają wydane na nią wyroki Jehowy. „Uczynię z Jerozolimy kupy kamieni”, oświadcza Jehowa, „a z miast Judy uczynię bezludne pustkowie, bez żadnego mieszkańca” (Jeremiasza 9:11). Dlaczego? „Gdyż mój lud uczynił dwie złe rzeczy” (Jeremiasza 2:13).

Orędzie to zapowiada też powrót skruszonego ostatka do ojczyzny (Jeremiasza 3:14-18; 12:14, 15; 16:14-21). Jednakże niosący je posłaniec nie spotyka się z miłym przyjęciem. „Naczelny pełnomocnik w domu Jehowy” uderza Jeremiasza i zakuwa go na noc w dyby (Jeremiasza 20:1-3).

Odpowiedzi na pytania biblijne:

1:11, 12 — Dlaczego okoliczność, że Jehowa ‛czuwał w związku ze swoim słowem’, powiązano z „odroślą drzewa migdałowego”? Drzewo to na wiosnę zakwita jako jedno  z pierwszych (werset 11; zobacz przypis w Biblii poznańskiej). Jehowa w sensie symbolicznym ‛wcześnie wstawał i posyłał’ swych proroków, by ostrzegali lud przed wyrokami Bożymi, a potem ‛czuwał’, dopóki nie zostały wykonane (Jeremiasza 7:25).

2:10, 11 — Co zaskakującego było w postępowaniu niewiernych Izraelitów? Narody pogańskie zamieszkujące Kittim (na zachodzie) oraz Kedar (na wschodzie) przyjmowały do rodzimego panteonu obce bóstwa, nigdy jednak nie zastępowały nimi własnych. Tymczasem Izraelici porzucili Jehowę, żywego Boga, na rzecz martwych bożków.

3:11-22; 11:10-12, 17 — Dlaczego Jeremiasz w swych orędziach wspomina o dziesięcioplemiennym królestwie północnym, skoro Samaria została zdobyta w roku 740 p.n.e.? Powodem był fakt, iż zagłada Jerozolimy w roku 607 p.n.e. stanowiła wyraz osądu Jehowy dokonanego nie tylko na samej Judzie, ale na całym narodzie izraelskim (Ezechiela 9:9, 10). Po upadku dziesięcioplemiennego królestwa jego interesy reprezentowała Jerozolima i dlatego orędzia proroków Bożych w dalszym ciągu wspominały o pochodzących z niego Izraelitach.

4:3, 4 — Co oznacza ten nakaz? Niewierni Żydzi mieli przygotować, zmiękczyć i oczyścić glebę swych serc. Mieli usunąć „napletki” swych serc, czyli wyzbyć się nieczystych myśli, uczuć i pobudek (Jeremiasza 9:25, 26; Dzieje 7:51). Wymagało to od nich zmiany stylu życia — musieli zaniechać popełniania złych rzeczy, a zacząć czynić to, co zjednuje błogosławieństwo Boże.

4:10; 15:18 — W jakim sensie Jehowa zwiódł swój zbuntowany lud? Za czasów Jeremiasza działali prorocy, którzy ‛prorokowali fałsz’ (Jeremiasza 5:31; 20:6; 23:16, 17, 25-28, 32). Jehowa nie przeszkodził im w głoszeniu zwodniczych orędzi.

16:16 — Na co wskazuje okoliczność, że Jehowa posyłał „po wielu rybaków” oraz „po wielu łowców”? Wypowiedź ta może się odnosić do wrogich wojsk posłanych w celu powyszukiwania niewiernych Żydów, na których Jehowa wydał wyrok. Jednak rozpatrywana w kontekście wersetu 15, może też oznaczać wyszukiwanie skruszonych Izraelitów.

20:7 — W jaki sposób Jehowa użył swej siły wobec Jeremiasza i go przechytrzył? Obwieszczając wyroki Jehowy, Jeremiasz napotykał obojętność, sprzeciw oraz prześladowania, mógł więc sądzić, że nie starczy mu sił do kontynuowania służby. Tymczasem Jehowa użył swej siły i wbrew przypuszczeniom proroka umocnił go do dalszej działalności. A zatem przechytrzył Jeremiasza w tym sensie, że posłużył się nim do wykonania czegoś, co zdaniem proroka przekraczało jego możliwości.

Czego się możemy nauczyć:

1:8. Jehowa może wyzwolić swych sług z rąk prześladowców, sprawiając na przykład, że pojawią się bezstronni sędziowie lub nieprzyjaźni urzędnicy zostaną zastąpieni rozsądnymi, albo dodając swym czcicielom sił do wytrwania (1 Koryntian 10:13).

2:13, 18. Niewierni Izraelici uczynili dwie złe rzeczy. Opuścili Jehowę, który  niezawodnie zapewniał im błogosławieństwo, kierownictwo oraz ochronę. Poza tym wykuli sobie własne symboliczne cysterny — zawarli sojusze wojskowe z Egiptem i Asyrią. Kto w naszych czasach porzuca prawdziwego Boga na rzecz ludzkich filozofii i teorii oraz polityki, ten niejako zastępuje „źródło wody żywej” „popękanymi cysternami”.

6:16. Jehowa zachęca członków swego buntowniczego ludu, by się zatrzymali, przebadali siebie i odnaleźli „szlaki”, którymi podążali ich wierni przodkowie. My również powinniśmy niekiedy się zastanowić, czy naprawdę kroczymy drogą, którą wskazuje nam Jehowa.

7:1-15. Pokładanie ufności w świątyni i traktowanie jej jak talizman zapewniający ochronę nie ocaliło Żydów. Powinniśmy chodzić dzięki wierze, a nie dzięki widzeniu (2 Koryntian 5:7).

15:16, 17. Podobnie jak Jeremiasz możemy przezwyciężyć zniechęcenie. W tym celu musimy prowadzić wnikliwe osobiste studium Biblii, wysławiać w służbie kaznodziejskiej imię Jehowy oraz wystrzegać się złego towarzystwa.

17:1, 2. Z powodu grzechów mieszkańców Judy składane przez nich ofiary nie cieszyły się uznaniem Jehowy. Jeśli jesteśmy nieczyści pod względem moralnym, nasze ofiary wysławiania stają się niegodne przyjęcia.

17:5-8. Ludzie oraz instytucje zasługują na zaufanie tylko w takim zakresie, w jakim działają zgodnie z wolą Boga i Jego zasadami. Jeżeli chodzi o wybawienie oraz prawdziwy pokój i bezpieczeństwo, mądrze jest ufać wyłącznie Jehowie (Psalm 146:3).

20:8-11. Nie pozwólmy, by obojętność, sprzeciw czy prześladowania osłabiły nasz zapał do głoszenia o Królestwie (Jakuba 5:10, 11).

„PODDAJCIE KARKI POD JARZMO KRÓLA BABILONU”

(Jeremiasza 21:1 do 51:64)

Jeremiasz ogłasza wyroki przeciw ostatnim czterem królom judzkim, jak również przeciw fałszywym prorokom, złym pasterzom oraz skorumpowanym kapłanom. O członkach wiernego ostatka wyobrażonego przez dobre figi Jehowa mówi: „Skieruję na nich dobre oko” (Jeremiasza 24:5, 6). Trzy proroctwa zawarte w rozdziale 25 zwięźle przedstawiają wyroki rozwinięte w następnych rozdziałach.

Kapłani i prorocy zmawiają się, by zgładzić Jeremiasza. Zapowiada on, że będą służyć królowi Babilonu. Do króla Sedekiasza mówi: „Poddajcie karki pod jarzmo króla Babilonu” (Jeremiasza 27:12). Jednak „Ten, który rozprasza Izraela, zbierze go” (Jeremiasza 31:10). Rechabitom za ich wierność Jehowa obiecuje błogosławieństwo. Jeremiasz trafia „pod straż na Dziedzińcu Straży” (Jeremiasza 37:21). Jerozolima zostaje zburzona, a większość mieszkańców zabrana do niewoli. Jeremiasz oraz jego sekretarz Baruch należą do nielicznego grona ocalałych. Przerażeni ludzie udają się wbrew ostrzeżeniu proroka do Egiptu. W rozdziałach od 46 do 51 Jeremiasz przekazuje orędzia dotyczące narodów.

Odpowiedzi na pytania biblijne:

22:30 — Czy ten wyrok anulował prawo Jezusa Chrystusa do objęcia tronu Dawida? (Mateusza 1:1, 11). Nie. Na mocy tego postanowienia żaden z potomków Jehojachina nie miał ‛zasiąść na tronie Dawida w Judzie’.  Jezus natomiast miał panować z niebios, a nie w Judzie.

23:33 — Czym było „brzemię Jehowy”? Za czasów Jeremiasza głoszone przezeń ważkie zapowiedzi zniszczenia Jerozolimy były brzemieniem dla jego rodaków. Z kolei ci krnąbrni ludzie stanowili ciężar dla Jehowy, który postanowił ich odrzucić. Obecnie biblijne orędzie dotyczące zbliżającej się zagłady chrześcijaństwa jest brzemieniem dla jego wyznawców, ci zaś, którzy nie zwracają uwagi na to ostrzeżenie, są czymś uciążliwym dla Boga.

31:33 — W jakim sensie prawo Boże może być zapisane na sercu? Jest ono zapisane na czyimś sercu, gdy dana osoba tak bardzo miłuje prawo Boga, że usilnie pragnie spełniać Jego wolę.

32:10-15 — W jakim celu sporządzono dwa dokumenty dotyczące jednej transakcji? Jeden dokument pozostawał otwarty i w każdej chwili można go było sprawdzić. Drugi, zapieczętowany, przechowywano na wypadek, gdyby zachodziła konieczność potwierdzenia wiarygodności dokumentu otwartego. Jeremiasz dopełnił rozsądnych formalności prawnych, mimo iż transakcję przeprowadzał z krewnym i współwyznawcą. Dał nam tym dobry przykład.

33:23, 24 — O jakich „dwóch rodzinach” jest tutaj mowa? Do jednej należeli królewscy potomkowie Dawida, a do drugiej kapłani z rodu Aarona. Gdy Jerozolima oraz świątynia Jehowy legły w gruzach, mogło się wydawać, że Bóg odrzucił obie rodziny i już nie będzie miał królestwa sprawującego władzę nad ziemią ani nikogo, kto by znowu oddawał Mu cześć.

46:22 — Dlaczego głos Egiptu przyrównano do głosu węża? Analogia ta może nawiązywać do syczenia uciekającego węża lub do zgnębionego głosu Egipcjan po doznanej klęsce. Porównanie to ukazuje również, że egipscy faraonowie daremnie nosili na swym nakryciu głowy wizerunek świętego węża, symbolizujący opiekę Uadżyt, bogini-kobry.

Czego się możemy nauczyć:

21:8, 9; 38:19. Jeszcze w ostatniej chwili Jehowa dał możliwość wyboru zatwardziałym mieszkańcom Jerozolimy, którzy przecież zasłużyli na śmierć. Doprawdy, „liczne są jego zmiłowania” (2 Samuela 24:14; Psalm 119:156).

31:34. Jakże podnosi na duchu świadomość, że Jehowa nie przywołuje na pamięć przebaczonych już grzechów, by nas znowu pociągnąć za nie do odpowiedzialności!

38:7-13; 39:15-18. Jehowa nie zapomina o naszej wiernej służbie, obejmującej ‛usługiwanie świętym’ (Hebrajczyków 6:10).

45:4, 5. Podobnie jak to było w „dniach ostatnich” Judy, również w „dniach ostatnich” obecnego systemu nie pora ‛szukać wielkich rzeczy’, na przykład bogactwa, prestiżu lub zabezpieczenia materialnego (2 Tymoteusza 3:1; 1 Jana 2:17).

JEROZOLIMA OGARNIĘTA POŻOGĄ

(Jeremiasza 52:1-34)

Jest rok 607 p.n.e., czyli 11 rok rządów Sedekiasza. Babiloński król Nebukadneccar od 18 miesięcy oblega Jerozolimę. Siódmego dnia piątego miesiąca dziewiętnastego roku jego panowania Nebuzaradan, dowódca straży przybocznej, ‛przybywa do Jerozolimy’, czyli staje pod miastem (2 Królów 25:8). Prawdopodobnie z obozu poza murami miejskimi ocenia sytuację i układa plan dalszych działań. Trzy dni później, dziesiątego dnia tego miesiąca, wkracza do Jerozolimy, po czym ją podpala (Jeremiasza 52:12, 13).

Jeremiasz szczegółowo opisuje upadek Jerozolimy. Na podstawie jego relacji powstają pieśni żałobne, które wchodzą w skład następnej księgi biblijnej — Lamentacji.

[Ilustracja na stronie 8]

Jeremiasz ogłaszał między innymi wyrok Jehowy na Jerozolimę

[Ilustracja na stronie 9]

Jak Jehowa ‛użył swej siły wobec Jeremiasza’?

[Ilustracja na stronie 10]

„Jak na te dobre figi, tak wejrzę dobrze na wygnańców judzkich” (Jeremiasza 24:5).