Czy człowiek to tylko ciało i krew? Czy jest jedynie kombinacją pierwiastków, z których się składa? Czy dziś istnieje, a jutro przestaje istnieć? A może jakaś jego niewidzialna cząstka żyje po śmierci?

RELIGIE tego świata przedstawiają najróżniejsze koncepcje życia pozagrobowego, ale zazwyczaj w jednym się zgadzają: człowiek ma w sobie nieśmiertelną cząstkę, która nigdy nie umiera. Wielu uważa, że tą „cząstką” jest dusza. A co ty o tym sądzisz? Czy twoim zdaniem człowiek składa się z ciała i z duszy? Czym jest dusza? Czy jest nieśmiertelna? Bez wątpienia warto poznać prawdę o tym, kim faktycznie jesteśmy.

„Człowiek stał się duszą żyjącą”

Czy „dusza” jest elementem istoty ludzkiej, który w chwili śmierci odłącza się od ciała i dalej żyje? Jak informuje pewien słownik biblijny, „dusza często oznacza całą osobę” (Holman Illustrated Bible Dictionary). Na przykład w Księdze Rodzaju 2:7 czytamy: „Jehowa Bóg przystąpił do kształtowania człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza dech życia, i człowiek stał się duszą żyjącą”. Pierwszy człowiek, Adam, był duszą.

Również inne wersety biblijne potwierdzają, że słowo „dusza” może określać całego człowieka. Na przykład w Biblii, zgodnie z brzmieniem tekstu w językach oryginalnych, czytamy o duszy wykonującej pracę (Kapłańska 23:30). Jest tam też mowa o tym, że dusza się zniecierpliwiła, rozdrażniła, nie mogła zasnąć, odczuwała bojaźń bądź była przygnębiona (Sędziów 16:16; Hioba 19:2; Psalm 119:28; Dzieje 2:43; 1 Tesaloniczan 5:14). W Liście do Rzymian 13:1 powiedziano: „Niech każda dusza będzie podporządkowana władzom zwierzchnim”. A w Liście 1 Piotra 3:20 czytamy: „Za dni Noego (...) niewiele osób, to jest osiem dusz, zostało bezpiecznie przeprowadzonych przez wodę”. Nic w tych wersetach nie sugeruje, że dusza jest jakimś niematerialnym pierwiastkiem, który może żyć w oderwaniu od ciała.

 A co ze zwierzętami i roślinami? Czy one też są duszami? Zobaczmy, jak Biblia opisuje stworzenie zwierząt. „Niech się zaroją wody rojem dusz żyjących” — nakazał Bóg. A w kolejnym dniu stwarzania powiedział: „Niech ziemia wyda żyjące dusze według ich rodzajów, zwierzę domowe i inne poruszające się zwierzę oraz dzikie zwierzę ziemi według jego rodzaju” (Rodzaju 1:20, 24). A zatem wszystkie żyjące stworzenia — ludzie i zwierzęta — są duszami. Natomiast roślin Biblia nigdzie tak nie nazywa.

Ale słowo „dusza” bywa używane w jeszcze innym znaczeniu. W Księdze Hioba 33:22 napisano: „Jego dusza zbliża się do dołu, a jego życie do tych, którzy zadają śmierć”. Sens tej wypowiedzi uwypuklają dwa bliskoznaczne człony zdania, w których określenia „dusza” i „życie” zostały użyte jako synonimy. Tak więc „dusza” może też oznaczać życie danej istoty. Dlatego w Piśmie Świętym wrogów Mojżesza zamierzających odebrać mu życie nazwano ‛mężami, którzy nastawali na jego duszę’ (Wyjścia 4:19). A o Jezusie Chrystusie Biblia mówi: ‛Syn Człowieczy przyszedł po to, by dać swoją duszę [życie] jako okup w zamian za wielu’ (Mateusza 20:28).

Biblijna definicja „duszy” jest prosta. Słowo to jest konsekwentnie używane na określenie człowieka bądź zwierzęcia albo życia danego stworzenia. Jak się przekonamy, znaczenie to harmonizuje z biblijnymi wypowiedziami na temat tego, co się dzieje z duszą w chwili śmierci.

„Dusza, która grzeszy, ta umrze”

Biblia oznajmia: „Dusza, która grzeszy, ta umrze” (Ezechiela 18:4). Zgnębiony prorok Eliasz „zaczął prosić, by jego dusza mogła umrzeć” (1 Królów 19:4). Również Jonasz „prosił, żeby jego dusza umarła” (Jonasza 4:8). A zatem dusza umiera z chwilą śmierci człowieka — nie jest nieśmiertelna. Ponieważ duszą jest sam człowiek, więc gdy on umiera, umiera dusza.

Ale jak rozumieć biblijne wypowiedzi, że dusza uchodziła lub wróciła? O Racheli rodzącej syna czytamy w Biblii: „Gdy jej dusza uchodziła (ona bowiem umarła), nadała mu imię Ben-Oni; lecz jego ojciec nazwał go Beniamin” (Rodzaju 35:18). A w związku ze wskrzeszeniem syna wdowy w Księdze 1 Królów 17:22 napisano: „Jehowa wysłuchał głosu [modlitwy] Eliasza i dusza dziecka wróciła do  niego, i ożyło”. Czy z fragmentów tych wynika, że dusza jest jakąś niewidzialną, niematerialną cząstką, która może opuścić ciało lub do niego wejść?

Warto w tym miejscu przypomnieć, że słowo „dusza” może znaczyć „życie”. A więc wzmianka o duszy uchodzącej z Racheli oznacza, że uchodziło z niej życie. Niektóre przekłady biblijne oddają zwrot „jej dusza uchodziła” słowami „życie z niej uchodziło” (Biblia Tysiąclecia) lub „wydawała ostatnie tchnienie” (Jerusalem Bible). Podobnie relacja o synu wdowy dotyczy przywrócenia chłopcu życia (1 Królów 17:23).

A zatem jaka przyszłość przed człowiekiem?

Biblia nie pozostawia wątpliwości co do natury istoty ludzkiej. Człowiek nie ma duszy, lecz sam jest duszą. I właśnie dlatego zmarli mają widoki na przyszłe życie jedynie dzięki zmartwychwstaniu. Biblia obiecuje: „Nie dziwcie się temu, ponieważ nadchodzi godzina, w której wszyscy w grobowcach pamięci usłyszą jego [Jezusa] głos i wyjdą: ci, którzy czynili to, co dobre, na zmartwychwstanie życia; ci, którzy się dopuszczali tego, co podłe, na zmartwychwstanie sądu” (Jana 5:28, 29). To niezawodna obietnica powrotu do życia — a nie nauka o nieśmiertelności duszy — jest podstawą realnej nadziei dla umarłych.

Jakież to ważne, by dokładnie zrozumieć, czym jest zmartwychwstanie i co ono oznacza dla ludzkości! Zasadnicze znaczenie ma też nabywanie wiedzy o Bogu i Chrystusie, gdyż Jezus powiedział w modlitwie: „To znaczy życie wieczne: ich poznawanie ciebie, jedynego prawdziwego Boga, oraz tego, któregoś posłał, Jezusa Chrystusa” (Jana 17:3). Naprawdę warto zacząć studiować księgę, jaką jest Biblia, aby lepiej poznać Boga, Jego Syna oraz zawarte w niej obietnice. Mieszkający w pobliżu Świadkowie Jehowy chętnie ci w tym pomogą. Serdecznie zachęcamy, byś z nimi porozmawiał lub napisał do wydawców tego czasopisma.

[Ilustracje na stronie 4]

Wszystko to są dusze

[Prawa własności]

Koza: CNPC — Centro Nacional de Pesquisa de Caprinos (Sobral, CE, Brasil)