Podekscytowana perspektywą dalekiej przeprowadzki, ośmioletnia Nicole na bieżąco opowiadała o wszystkim swojej przyjaciółce Gabrielle. Pewnego dnia Gabrielle wykrzyknęła, że nic ją ten wyjazd nie obchodzi. Głęboko zraniona i rozzłoszczona Nicole oświadczyła mamie: „Nie chcę jej więcej widzieć!”

RODZICE często muszą interweniować w takich sytuacjach — nie tylko dlatego, by ukoić zranione uczucia swych pociech, lecz także by je nauczyć radzenia sobie z trudnościami. Małe dzieci z natury przejawiają ‛cechy niemowlęcia’ i zazwyczaj nie są świadome szkód, jakie mogą wyrządzić ich słowa lub czyny (1 Koryntian 13:11). Potrzebują pomocy w rozwijaniu cech sprzyjających utrzymywaniu pokojowych stosunków z innymi — w rodzinie i poza nią.

Chrześcijańscy rodzice są żywo zainteresowani pouczaniem dzieci, aby ‛szukały pokoju i do niego dążyły’ (1 Piotra 3:11). Szczęście wynikające z przejawiania pokojowego usposobienia wynagradza wszelkie wysiłki potrzebne do przezwyciężania podejrzliwości, rozgoryczenia i niechęci. Jeżeli masz dzieci, jak mógłbyś je uczyć zabiegania o pokój?

Rozbudzaj pragnienie podobania się „Bogu pokoju”

Jehowę nazwano „Bogiem pokoju”, „Bogiem, który daje pokój” (Filipian 4:9; Rzymian 15:33). Dlatego mądrzy rodzice umiejętnie posługują się Słowem Bożym, Biblią, by wszczepiać dzieciom pragnienie podobania się Bogu i naśladowania Jego przymiotów. Na przykład pomóż dzieciom wyobrazić sobie to, co apostoł Jan zobaczył w niezwykłej wizji — wspaniałą szmaragdowozieloną tęczę otaczającą tron Jehowy (Objawienie 4:2, 3). *  Wyjaśnij, że ta tęcza przedstawia pokój i harmonię, które panują w otoczeniu Jehowy, i że takie błogosławieństwa będą udziałem wszystkich posłusznych Mu ludzi.

Jehowa zapewnia nam również kierownictwo za pośrednictwem swojego Syna, Jezusa, który został nazwany „Księciem Pokoju” (Izajasza 9:6, 7). Dlatego czytaj i omawiaj z dziećmi relacje biblijne, w których Jezus udzielał cennych lekcji na temat wystrzegania się kłótni i sporów (Mateusza 26:51-56; Marka 9:33-35). Wyjaśnij, dlaczego Paweł, niegdyś „człowiek zuchwały”, zmienił swój sposób postępowania i napisał, że „niewolnik Pana nie ma się spierać, lecz ma być delikatny wobec wszystkich, (...) opanowujący się w obliczu zła” (1 Tymoteusza 1:13; 2 Tymoteusza 2:24). Reakcja twojego dziecka może cię mile zaskoczyć.

Evan pamięta, że gdy miał siedem lat, w autobusie szkolnym naśmiewał się z niego pewien chłopiec. „Tak się rozzłościłem, że chciałem dać mu nauczkę” — opowiada. „Ale wtedy przypomniałem sobie, co mówiono mi w domu o tych, którzy wszczynają bójki. Wiedziałem, że Jehowa pragnie, żebym ‛nikomu nie oddawał złem za złe’ i ‛zachowywał pokój ze wszystkimi ludźmi’” (Rzymian 12:17, 18). Dodało to Evanowi sił i odwagi, by załagodzić napiętą sytuację. Chciał się podobać Bogu pokoju.

Sam bądź pokojowo usposobiony

Czy w twoim domu panuje pokojowa atmosfera? Jeśli tak, to dzieci mogą się wiele nauczyć nawet wtedy, gdy nic na ten temat nie mówisz. Efekty wpajania im pokojowego usposobienia zależą między innymi od tego, w jakiej mierze ty sam przejawiasz pokój cechujący Boga i Chrystusa (Rzymian 2:21).

Cindy i Russ usilnie starają się szkolić swoich dwóch synów i zachęcają ich do życzliwego postępowania, gdy ktoś ich irytuje. Cindy mówi: „Nastawienie, jakie w trudnych chwilach przejawiamy wobec naszych synów i innych osób, wywiera ogromny wpływ na to, jak chłopcy radzą sobie w podobnych sytuacjach”.

Nawet jeśli popełnisz błąd — a przecież zdarza się to każdemu — może to być cenną lekcją. „Bywało, że oboje z żoną reagowaliśmy zbyt emocjonalnie i karciliśmy nasze dwie córki i syna, zanim poznaliśmy wszystkie fakty” — przyznaje Stephen. „Gdy coś takiego się zdarzyło, przepraszaliśmy dzieci”. Jego żona Terry dodaje: „Dzięki temu rozumiały, że nam również daleko do doskonałości i że popełniamy błędy. Uważamy, że nie tylko przyczyniało się to do pokoju w rodzinie, ale też uczyło dzieci zabiegać o pokój z innymi”.

Czy i twoje dzieci uczą się pokojowego nastawienia, obserwując sposób, w jaki je traktujesz? Jezus radził: „Dlatego wszystko, co chcecie, żeby ludzie wam czynili, wy też im podobnie czyńcie” (Mateusza 7:12). Co prawda popełniasz różne błędy, ale okazując dzieciom miłość i czułość, z pewnością osiągniesz  dobre rezultaty. Twoje pociechy chętniej zareagują na wskazówki udzielane z miłością.

Bądź nieskory do gniewu

W Księdze Przysłów 19:11 czytamy: „Wnikliwość człowieka powściąga jego gniew”. Co zrobić, by ułatwić dzieciom pielęgnowanie takiej wnikliwości? David opisuje, jak wraz z żoną Mariann udzielają synowi i córce praktycznej pomocy: „Kiedy dzieci denerwują się na kogoś, kto powiedział lub zrobił coś przykrego, pomagamy im okazać wyrozumiałość. Zadajemy proste pytania: Może ta osoba miała ciężki dzień? A może jest zazdrosna? Może ktoś ją zranił?” Mariann zauważa: „To zwykle sprawia, że dzieci się uspokajają, zamiast pogrążać się w negatywnych myślach albo roztrząsać, po czyjej stronie leży wina”.

Takie szkolenie może przynieść wspaniałe wyniki. Wróćmy do przykładu Nicole wspomnianej na początku artykułu. Jej mama Michelle nie tylko pomogła córce pogodzić się z Gabrielle. Opowiada: „Przeczytałyśmy razem z Nicole 14 rozdział książki Ucz się od Wielkiego Nauczyciela”. * „Wyjaśniłam, co miał na myśli Jezus, kiedy mówił o przebaczaniu ‚aż do siedemdziesięciu siedmiu razy’. Uważnie wysłuchałam, gdy córka mówiła o swoich odczuciach, a następnie pomogłam jej wczuć się w smutek i rozgoryczenie przyjaciółki spowodowane naszą przeprowadzką w tak dalekie strony” (Mateusza 18:21, 22).

Wniknąwszy w przyczynę gwałtownej reakcji przyjaciółki, Nicole zdobyła się na wyrozumiałość i zadzwoniła do Gabrielle z przeprosinami. „Od tamtej pory”, mówi Michelle, „córka chętnie zważa na uczucia innych i robi dla nich miłe rzeczy, żeby sprawić im przyjemność” (Filipian 2:3, 4).

Pomagaj dzieciom wystrzegać się denerwowania z powodu błędów i nieporozumień. Ileż radości sprawi ci obserwowanie, jak przejawiają one wobec innych szczerą życzliwość i tkliwe uczucia! (Rzymian 12:10; 1 Koryntian 12:25).

„Rzecz piękna” — przebaczanie

Jak dalej czytamy w Księdze Przysłów 19:11, ‛jest rzeczą piękną, gdy człowiek przechodzi do porządku nad występkiem’. Jezus nawet w najcięższych chwilach naśladował swojego Ojca i był gotów przebaczać (Łukasza 23:34). Dzieci mogą się nauczyć ‛pięknej rzeczy’, jaką jest przebaczanie, gdy same na sobie doświadczą ulgi wynikającej z twojego przebaczenia.

Na przykład pięcioletni Willy uwielbia kolorować z babcią obrazki. Zdarzyło się kiedyś, że babcia nagle przestała malować, ostro zganiła wnuka i odeszła. Chłopcu zrobiło się przykro. Jego ojciec Sam opowiada: „Babcia cierpi na chorobę Alzheimera. Wyjaśniliśmy to więc Willy’emu przystępnym językiem”. Rodzice przypomnieli synkowi, że skoro wiele razy przebaczano jemu, to i on powinien przebaczać innym. Ojciec był zdumiony jego reakcją. „Aż trudno sobie wyobrazić, co czuliśmy z żoną”, wspomina, „gdy widzieliśmy, jak nasz synek idzie do swojej osiemdziesięcioletniej babci, rozmawia z nią przepraszającym tonem, a potem prowadzi ją za rękę z powrotem do stołu”.

To naprawdę ‛piękna rzecz’, gdy dzieci uczą się znosić cudze niedociągnięcia i błędy oraz  szczerze przebaczać (Kolosan 3:13). Nawet jeśli ludzie celowo zachowują się w denerwujący sposób, upewniaj dziecko, że pokojowa reakcja może zdziałać wiele dobrego. W Księdze Przysłów 16:7 czytamy: „Gdy Jehowa ma upodobanie w drogach człowieka, sprawia, że żyją z nim w pokoju nawet jego nieprzyjaciele”.

Pomagaj dziecku przejawiać pokojowe usposobienie

Gdy rodzice posługują się Słowem Bożym, by pouczać swe pociechy „w pokojowych warunkach” jako „ci, którzy czynią pokój”, to są dla nich prawdziwym błogosławieństwem (Jakuba 3:18). Tacy rodzice przygotowują dzieci do rozwiązywania konfliktów i zachowywania pokoju. A to w ogromnej mierze przyczynia się do ich szczęścia i zadowolenia w życiu.

Kathy i Dan wychowują troje nastolatków, którzy dobrze sobie radzą pod względem duchowym. Dan mówi: „Bardzo się cieszymy, że mimo trudności, jakie sprawiali nam we wcześniejszych latach, teraz świetnie sobie radzą. Utrzymują dobre stosunki z innymi i chętnie przebaczają, gdy coś zagraża pokojowi”. A Kathy dodaje: „Jest to dla nas szczególnie pokrzepiające, bo przecież pokój jest owocem ducha Bożego” (Galatów 5:22, 23).

Istnieją zatem ważne powody, dla których jako chrześcijańscy rodzice powinniście uczyć swe dzieci pokojowego usposobienia. ‛Nie ustawajcie’ w tym ani ‛nie nużcie się’, choćby postępy dzieci początkowo wydawały się powolne. Możecie być pewni, że „będzie z wami Bóg miłości i pokoju” (Galatów 6:9; 2 Koryntian 13:11).

[Przypisy]

[Ramka i ilustracja na stronie 20]

POZYTYWNY WPŁYW?

W opracowaniu dotyczącym przemocy w mediach (Violence in Media Entertainment), opublikowanym przez organizację Media Awareness Network, zauważono: „Świat rozrywki lansuje pogląd, że przemoc to dobra metoda rozwiązywania problemów — zarówno negatywni, jak i pozytywni bohaterowie w zasadzie ciągle się do niej uciekają”. Zaledwie około 10 procent analizowanych programów telewizyjnych, filmów i teledysków przedstawia zgubne następstwa stosowania przemocy. Natomiast reszta, jak podano w opracowaniu, „ukazuje przemoc jako uzasadniony, naturalny, nieunikniony, wręcz oczywisty sposób rozwiązywania problemów”.

Czy dostrzegasz potrzebę dokonania zmian w waszym domu, jeśli chodzi o oglądanie telewizji? Nie pozwól, by programy rozrywkowe niweczyły wysiłki, jakie wkładasz w rozwijanie u swych dzieci pokojowego usposobienia.

[Ilustracja na stronie 17]

Wszczepiaj dzieciom pragnienie podobania się „Bogu pokoju”

[Ilustracja na stronie 18]

Nie szczędź czasu na korygowanie dzieci, gdy mówią lub postępują w niewłaściwy sposób

[Ilustracja na stronie 19]

Dzieci powinny nauczyć się przepraszać i przebaczać