1, 2. Jak wpływa na nas wychowanie i środowisko?

WYCHOWANIE i środowisko wywiera na nas wszystkich głęboki wpływ. Preferujemy określony sposób ubierania się, określone potrawy i określony styl bycia. Dlaczego? Po części dlatego, że kształtują nas inni ludzie, a także sytuacja życiowa.

² Istnieją jednak znacznie ważniejsze kwestie niż wybór jedzenia czy ubrania. Na przykład jesteśmy wychowywani w przekonaniu, że pewne rzeczy są słuszne i dopuszczalne, a inne złe i niedopuszczalne. W wielu wypadkach taka ocena jest sprawą indywidualną i poszczególne osoby podejmują odmienne decyzje. Czyjeś postępowanie może być też podyktowane głosem sumienia. W Biblii przyznano, że często „ludzie z narodów, nie mający prawa, z natury czynią to, co jest w prawie” (Rzym. 2:14). Ale czy to znaczy, że gdy prawo Boże nie określa czegoś precyzyjnie, możemy po prostu polegać na systemie wartości, jaki nam wpojono albo jaki jest przyjęty w naszym środowisku?

3. Z jakich dwóch powodów chrześcijanie nie zdają się bezkrytycznie na ogólnie przyjęty system wartości?

³ Chrześcijanie nie zdają się na ogólnie przyjęty system wartości przynajmniej z dwóch ważkich powodów. Po pierwsze, Pismo Święte przypomina nam, że „istnieje droga, która w oczach człowieka jest prostolinijna, lecz potem jej końcem są drogi śmierci” (Prz. 16:25). Ponieważ jesteśmy niedoskonali, nie potrafimy bezbłędnie oceniać, co jest dla nas dobre, i odpowiednio kierować swymi krokami (Prz. 28:26; Jer. 10:23). Po drugie, Pismo Święte wyjawia, że tendencje i normy powszechne w tym świecie są kształtowane przez Szatana, „boga tego systemu rzeczy” (2 Kor. 4:4; 1 Jana 5:19). Aby zatem zjednać sobie uznanie i błogosławieństwo Jehowy, musimy usłuchać rady zawartej w Liście do Rzymian 12:2 (odczytaj).

4. Co omówimy w tym artykule?

 ⁴ W związku z Listem do Rzymian 12:2 warto rozważyć trzy pytania: 1) Dlaczego musimy się przemieniać? 2) Co taka przemiana obejmuje? 3) Co trzeba robić, żeby się przemieniać? Poszukajmy na nie odpowiedzi.

5. Dla kogo słowa Pawła z Rzymian 12:2 miały szczególne znaczenie?

⁵ Apostoł Paweł skierował swoje słowa nie do osób spoza zboru, lecz do namaszczonych duchem współwyznawców (Rzym. 1:7). Zachęcił ich, by się przemieniali i ‛nie dali kształtować na wzór tego systemu rzeczy’. W owym czasie, około 56 roku n.e., określenie „system rzeczy” oznaczało dla tamtejszych chrześcijan normy, zwyczaje, zachowania i tendencje typowe dla świata rzymskiego. Zwrot „już nie dajcie się kształtować” sugeruje, że niektórzy z nich nadal ulegali jego wpływowi. Z jaką presją stykali się wtedy nasi bracia i siostry?

6, 7. Jakim wyzwaniem dla chrześcijan była sytuacja społeczna i religijna w starożytnym Rzymie?

⁶ Obecnie turyści zwiedzający Rzym zazwyczaj oglądają antyczne posągi, ruiny świątyń, grobowców, aren, teatrów i tak dalej. Niektóre z tych pomników przeszłości pamiętają I wiek n.e. Dają nam wgląd w życie społeczne i religijne starożytnego Rzymu. Poza tym z książek historycznych dowiadujemy się o walkach gladiatorów, wyścigach rydwanów, sztukach i widowiskach muzycznych poruszających różne tematy, również takie, o których wstyd mówić. Rzym był także kwitnącym ośrodkiem handlu, oferującym wiele możliwości wzbogacenia się (Rzym. 6:21; 1 Piotra 4:3, 4).

⁷ Chociaż Rzymianie mieli mnóstwo świątyń i cały panteon bóstw, nic nie wskazuje na to, że starali się nawiązać zażyłe osobiste stosunki z bogami, których czcili. Religię sprowadzali głównie do odprawiania rytuałów — z okazji narodzin, ślubu czy pogrzebu — stanowiących zwyczajny element ich życia. Możemy sobie wyobrazić, jakim wyzwaniem było to wszystko dla członków tamtejszego zboru. Wielu z nich wywodziło się z takiego środowiska i żeby zostać prawdziwymi chrześcijanami, musiało ‛się przemienić’. Ale ten proces nie kończył się z chwilą chrztu.

8. Pod jakim względem dzisiejszy świat zagraża chrześcijanom?

⁸ Podobnie jak świat rzymski, tak dzisiejszy świat zagraża oddanym sługom Bożym. Dlaczego? Ponieważ jego duch przejawia się na wiele sposobów (odczytaj Efezjan 2:2, 3; 1 Jana 2:16). Dzień po dniu stykamy się z pragnieniami, sposobem myślenia, wartościami i normami tego świata, dlatego istnieje niebezpieczeństwo, że mógłby nas pochłonąć. Koniecznie zatem powinniśmy usłuchać natchnionej rady, żeby ‛już nie dać się kształtować na wzór tego systemu rzeczy,  ale się przemieniać’. Co więc mamy robić?

9. Jakich zmian dokonało wiele osób, by nadawać się do chrztu?

⁹ Gdy ktoś studiuje Biblię i wprowadza jej rady w czyn, zaczyna robić postępy duchowe. Stopniowo dostosowuje swe życie do tego, czego się uczy. Odrzuca fałszywe praktyki religijne i niepożądane elementy dawnego stylu życia, a rozwija osobowość wzorowaną na Chrystusie (Efez. 4:22-24). Z radością obserwujemy, jak setki tysięcy osób każdego roku robi takie postępy. Dzięki temu mogą one zgłosić się do chrztu, który symbolizuje ich oddanie się Jehowie Bogu. Z pewnością rozwesela to Jego serce (Prz. 27:11). Ale warto się zastanowić, czy są to jedyne niezbędne zmiany.

10. Pod jakim względem przemiana różni się od ulepszenia?

¹⁰ Przemiana to coś więcej niż robienie postępów czy dokonywanie ulepszeń. Jakiś produkt może być opisany lub reklamowany jako „ulepszony”, ale w zasadzie jest to ten sam produkt. Może dodano do niego jeden składnik i zmieniono opakowanie na bardziej atrakcyjne. Ale jak zaznaczono w pewnym dziele, „w Rzym[ian] 12:2 zewnętrzne dostosowanie się (...) [do tego systemu rzeczy] przeciwstawiono wewnętrznemu przemienianiu się (przekształcaniu się) przez odnawianie myśli pod wpływem mocy Ducha Świętego” (Vine’s Expository Dictionary). A zatem przemiana, która musi zajść w chrześcijaninie, nie polega po prostu na porzuceniu szkodliwych zwyczajów, nieprzyzwoitej mowy i niemoralnego postępowania. Takich rzeczy w miarę możliwości starają się unikać nawet niektórzy ludzie nieznający Biblii. Co więc obejmuje wspomniana przemiana?

11. Na czym polega przemiana, do której zachęcał Paweł?

¹¹ Paweł zachęcał, żeby się przemieniać „przez przeobrażanie swego umysłu”. Słowo „umysł” odnosi się do naszej zdolności myślenia. W znaczeniu biblijnym może też dotyczyć naszych skłonności, nastawienia umysłu oraz umiejętności rozumowania. We wcześniejszym fragmencie Listu do Rzymian apostoł wspomniał o ludziach odznaczających się „stanem umysłu niegodnym upodobania”. Tacy mieli skłonność do „nieprawości, niegodziwości, zachłanności, zła, [byli] pełni zawiści, morderstwa, waśni, podstępu” i innych szkodliwych rzeczy (Rzym. 1:28-31). Rozumiemy więc, dlaczego sług Bożych, którzy wychowali się w takim środowisku, Paweł zachęcał, żeby się przemieniali i przeobrażali swój umysł.

12. Jaki powszechny sposób myślenia dostrzegasz dziś u ludzi i jak może on zagrażać chrześcijanom?

¹² Niestety, otaczają nas ludzie, którzy dobrze odpowiadają opisowi podanemu przez Pawła. Nieraz trzymanie  się norm i zasad uważają za staroświeckie albo nietolerancyjne. Sporo nauczycieli i rodziców okazuje pobłażliwość i propaguje „liberalne” podejście do życia. Dla nich wszystko jest względne, nic — absolutne. Nawet wiele osób podających się za religijne sądzi, że może swobodnie decydować o tym, co jest słuszne, i że nie musi słuchać Boga ani przestrzegać Jego przykazań (Ps. 14:1). Taka postawa stanowi realne zagrożenie dla prawdziwych chrześcijan. Nieostrożni mogliby zacząć podobnie patrzeć na postanowienia teokratyczne. Mogą niechętnie stosować się do wytycznych obowiązujących w zborze, a nawet narzekać na wszystko, co się im nie podoba. Albo mogą mieć zastrzeżenia do opartych na Biblii rad dotyczących doboru rozrywki, korzystania z Internetu czy zdobywania wyższego wykształcenia.

13. Dlaczego musimy uczciwie się oceniać?

¹³ A zatem jeśli nie chcemy już być kształtowani na wzór tego świata, musimy uczciwie oceniać swoje najskrytsze skłonności i uczucia, swoje cele i wartości. Bywają one niewidoczne dla osób postronnych. Takie osoby mogą twierdzić, że wszystko z nami w porządku. W gruncie rzeczy tylko my wiemy, czy to, czego się uczymy z Biblii, naprawdę przemieniło i nadal przemienia nasze wnętrze (odczytaj Jakuba 1:23-25).

14. Co pomoże nam dokonać niezbędnych zmian?

¹⁴ Skoro przemiana dotyczy wnętrza, to żeby się dokonała, potrzebujemy czegoś, co przeniknie do najgłębszych zakamarków naszego jestestwa. Co może zadziałać w taki sposób? Jehowa podał w Biblii, czego zgodnie ze swym zamierzeniem oczekuje od swoich sług. Nasza reakcja na zawarte w niej wskazówki ujawnia, co mamy w sercu i co powinniśmy zmienić, żeby postępować zgodnie z „doskonałą wolą Bożą” (Rzym. 12:2; Hebr. 4:12).

15. Jaka przemiana jest wynikiem kształtowania przez Jehowę?

¹⁵ Odczytaj Izajasza 64:8. Obraz słowny podany przez Izajasza daje nam do myślenia. Jak Jehowa, Garncarz, kształtuje nas, glinę? Z pewnością nie zmienia nas pod względem fizycznym — na przykład po to, żeby skorygować nasze rysy twarzy lub sylwetkę. Kształtuje nas raczej pod względem duchowym. Jeśli Mu na to pozwalamy, przemiana zachodzi we wnętrzu, ma charakter duchowy — a właśnie tego potrzebujemy, żeby walczyć z presją świata. Jak odbywa się ten proces kształtowania?

16, 17. (a) Opisz, jak garncarz przygotowuje glinę, żeby wykonać dobrej jakości ceramikę. (b) Jak Słowo Boże pomaga nam przemieniać się w naczynia cenne w oczach Jehowy?

¹⁶ Aby wykonać dobrej jakości ceramikę, garncarz używa dobrej jakości gliny. Najpierw musi zrobić dwie rzeczy. Po pierwsze, wypłukuje z gliny zanieczyszczenia. Po drugie, miesza glinę z odpowiednią ilością wody i ją wyrabia, żeby podczas formowania zachowywała nadawany kształt.

¹⁷ Zauważmy, że i do usunięcia z gliny zanieczyszczeń, i do nadania jej właściwej konsystencji oraz elastyczności — dzięki czemu może powstać nawet delikatne naczynie — wykorzystywana jest woda. Czy dostrzegamy, jak podobnie oddziałuje na nas Słowo Boże? Pomaga nam pozbyć się sposobu myślenia z okresu, kiedy nie znaliśmy Boga, i przemieniać się w naczynia cenne w Jego oczach (Efez. 5:26). Pomyślmy,  ile razy jesteśmy zachęcani do codziennego czytania Biblii i regularnego przychodzenia na zebrania, na których się ją omawia. Dlaczego wciąż słyszymy takie przypomnienia? Bo tylko stosując się do nich, poddajemy się kształtowaniu przez Jehowę (Ps. 1:2; Dzieje 17:11; Hebr. 10:24, 25).

18. (a) Dlaczego rozmyślanie jest niezbędne, jeśli chcemy, by Słowo Boże na nas wpływało i nas przemieniało? (b) Jakie pytania mogą być pomocne?

¹⁸ Jeśli chcemy, żeby Słowo Boże dokonało w nas potrzebnej przemiany, nie możemy poprzestać na regularnym czytaniu i poznawaniu go. Wielu ludzi nieraz zagląda do Biblii i całkiem dobrze zna jej treść. Być może spotkaliśmy takie osoby podczas głoszenia. Niektóre z nich potrafią nawet przytoczyć jej fragmenty z pamięci *. Mimo to nie wywiera ona większego wpływu na ich sposób myślenia i styl życia. Czego w takim razie brakuje? Aby wypowiedzi Boże wpływały na człowieka i go przemieniały, muszą mu zapaść głęboko w serce. Dlatego powinniśmy poświęcać czas, by rozmyślać o tym, czego się dowiadujemy. Warto zadawać sobie pytania: „Czy jestem przekonany, że to coś więcej niż zwyczajna nauka religijna? Czy rzeczywiście dostrzegam, że jest to prawda? Czy zastanawiam się, jak to, czego się uczę, stosować we własnym życiu, a nie tylko przekazywać innym? Czy czuję, że Jehowa przemawia do mnie osobiście?”. Rozważanie takich pytań pomoże nam pogłębiać uczucia, jakimi darzymy Jehowę. Nasza miłość do Niego będzie wzrastać. Tak pobudzone serce będzie nas skłaniać do dokonywania pozytywnych zmian (Prz. 4:23; Łuk. 6:45).

19, 20. Do jakich rad biblijnych musimy się stosować, żeby odnieść pożytek?

¹⁹ Regularne czytanie Słowa Bożego i rozmyślanie nad nim będzie nas pobudzać do dalszego ‛zrzucania starej osobowości razem z jej praktykami i przyodziewania się w nową osobowość, odnawianą dzięki dokładnemu poznaniu’ (Kol. 3:9, 10). Możemy wciąż robić to z powodzeniem, jeśli przyswajamy sobie prawdziwy sens Słowa Bożego i poddajemy się pod jego wpływ. Tak wypracowana nowa chrześcijańska osobowość będzie chronić nas przed przebiegłymi machinacjami Szatana.

²⁰ „Jako posłuszne dzieci, przestańcie się kształtować według pragnień, jakie poprzednio żywiliście” — zachęcił apostoł Piotr. Jednocześnie nawoływał: „Stańcie się święci w całym swym postępowaniu” (1 Piotra 1:14, 15). Jeśli dokładamy wszelkich starań, by odrzucić dawne myślenie i postawy, oraz dajemy się przemieniać, to — jak przekona nas o tym kolejny artykuł — zaznamy błogosławieństw.