1, 2. Kto może odnieść pożytek ze starannego rozważenia Pieśni nad Pieśniami i dlaczego? (Zobacz ilustrację tytułową).

„ALEŻ oni na siebie patrzą i jak czule się obejmują! Od razu widać, że są zakochani po uszy!” Takie refleksje przychodzą na myśl chrześcijańskiemu starszemu, który właśnie udzielił ślubu pewnej parze. Gdy nowożeńcy z wdziękiem tańczą na przyjęciu, zastanawia się on: „Czy ich małżeństwo wytrzyma próbę czasu? Czy z biegiem lat łączące ich uczucia się pogłębią, czy raczej osłabną i zanikną?”. Miłość między mężczyzną a kobietą jest naprawdę piękna, gdy okazuje się niezłomna i trwała. Obecnie, kiedy tak wiele małżeństw się rozpada, warto rozważyć, czy niezachwiana miłość w ogóle jest możliwa.

² Prawdziwa miłość była rzadkością już w czasach Salomona, króla starożytnego Izraela. Nawiązując do ówczesnego klimatu moralnego, król ten napisał: „Na tysiąc mężczyzn, jednego uznałbym za prawego, ale nawet wśród wszystkich kobiet — żadnej. Jedno natomiast stwierdzam z całą pewnością: Bóg stworzył człowieka prawym; to człowiek zaczął potem szukać rożnych wybiegów” (Kohel. [Kazn.] 7:26-29, Biblia Warszawsko-Praska). Za dni Salomona panowało rozluźnienie obyczajów spowodowane głównie wpływem cudzoziemek praktykujących kult Baala. Przybrało ono takie rozmiary,  że królowi trudno było znaleźć kogokolwiek — czy to mężczyznę, czy kobietę — trzymającego się wysokich norm moralnych *. Niemniej Pieśń nad Pieśniami, napisana przez niego jakieś 20 lat wcześniej, ukazuje, że między mężczyzną a kobietą może istnieć niezachwiana miłość. Utwór ten barwnie opisuje, czym ona jest i jak się przejawia. Dzięki starannemu rozważeniu tej księgi biblijnej czciciele Jehowy zarówno w stanie małżeńskim, jak i wolnym mogą się wiele nauczyć o takiej miłości.

3. Dlaczego prawdziwa miłość między mężczyzną a kobietą jest możliwa?

³ Odczytaj Pieśń nad Pieśniami 8:6. Wyrażenie „płomień Jah”, którym opisano miłość, kryje w sobie bogactwo treści. Prawdziwą miłość nazwano „płomieniem Jah”, gdyż jej Twórcą jest Jehowa. Stworzył On człowieka na swój obraz, ze zdolnością przejawiania tego uczucia (Rodzaju 1:26, 27). Kiedy pierwszemu mężczyźnie Bóg przedstawił Ewę, pierwszą kobietę, z ust Adama padły prawdziwie poetyckie słowa. Nic dziwnego, że Ewa od razu poczuła bliskie przywiązanie do ‛mężczyzny, z którego została wzięta’ (Rodz. 2:21-23). Ponieważ Jehowa wszczepił ludziom zdolność okazywania miłości, mężczyzna i kobieta mogą darzyć się takim niezłomnym, niezachwianym uczuciem.

4, 5. Streść historię opisaną w Pieśni nad Pieśniami.

⁴ Trwałość i niezmienność to nie jedyne cechy, jakimi może się odznaczać miłość łącząca osoby przeciwnej płci. Niektóre z tych cech zostały wspaniale ukazane w Pieśni nad Pieśniami. Utwór ten, przypominający tekst opery, opowiada historię miłości między młodą dziewczyną z Szunem, inaczej Szulem, a jej ukochanym pasterzem. Dziewczyna pilnowała winnic, w pobliżu których obozował Salomon. Zachwycony jej urodą, sprowadził ją do swego obozu. Jednak od samego początku jest jasne, że ona kocha pasterza. Kiedy Salomon stara się zyskać jej względy, dziewczyna otwarcie wyraża swoją tęsknotę za ukochanym (Pieśń 1:4-14). Pasterz odnajduje drogę do obozu i oboje nie szczędzą sobie czułych słów (Pieśń 1:15-17).

⁵ Salomon powraca do Jerozolimy i zabiera ze sobą tę młodą kobietę; pasterz podąża za nią (Pieśń 4:1-5, 8, 9). Wszelkie wysiłki Salomona, by zdobyć jej miłość, okazują się bezowocne (Pieśń 6:4-7; 7:1-10). W końcu król pozwala dziewczynie wrócić do domu. Pieśń kończy się słowami Szulamitki wyrażającej pragnienie, by jej ukochany był ‛podobny do młodego jelenia’ i do niej przybiegł (Pieśń 8:14).

6. Dlaczego nie jest łatwo zidentyfikować bohaterów Pieśni nad Pieśniami?

⁶ Pieśń nad Pieśniami to logiczna i piękna kompozycja, jednak w pierwszej chwili niełatwo jest ustalić, kto z kim rozmawia, kto wygłasza monologi i snuje marzenia (Pieśń 1:1). Według pewnego opracowania „elementy, takie jak wątek, fabuła, narracja czy postacie, w rzeczywistości nie są najistotniejsze” (The New Interpreter’s Dictionary of the Bible). Aby nie odwracać uwagi od strony lirycznej i poetyckiej utworu, imiona bohaterów pominięto. Ale można ich zidentyfikować na podstawie tego, co sami mówią, lub tego, co ktoś do nich mówi *.

7, 8. Co można powiedzieć o „przejawach czułości” opisanych w Pieśni nad Pieśniami? Posłuż się przykładami.

⁷ W Pieśni nad Pieśniami opisano mnóstwo „przejawów czułości” między młodą kobietą a pasterzem. Choć użyte w niej wyrażenia nawiązują do realiów Bliskiego Wschodu sprzed 3000 lat i dzisiejszym czytelnikom mogą się wydawać dziwne, to mają głębokie znaczenie i ukazują dobrze nam znane uczucia. Na przykład pasterz wychwala subtelne piękno oczu swej wybranki, przyrównując je do „oczu gołębi” (Pieśń 1:15). Z kolei jego oczy kojarzą się jej z samymi gołębiami (odczytaj Pieśń nad Pieśniami 5:12). Ciemna tęczówka na tle jasnego białka oka przypomina dziewczynie gołębia kąpiącego się w mleku.

⁸ Nie wszystkie czułe słowa w utworze kierują uwagę na piękno fizyczne. Rozważmy, co pasterz mówi o sposobie, w jaki jego ukochana się wypowiada (odczytaj Pieśń nad Pieśniami 4:7, 11). O jej wargach powiedział, że „ociekają miodem z plastra”. Skąd takie porównanie? Ponieważ miód z plastra jest słodszy i bardziej aromatyczny niż miód wystawiony na działanie powietrza. A ‛miód i mleko są pod jej językiem’ w tym sensie, że jej mowa — tak jak wspomniany miód i mleko — jest przyjemna i dobra. Kiedy zatem pasterz mówi do dziewczyny: „Cała jesteś piękna (...) i nie ma w tobie skazy”, ma na myśli nie tylko jej urodę.

9. (a) Co obejmuje miłość łącząca małżonków? (b) Dlaczego to takie ważne, żeby małżonkowie wyrażali wobec siebie miłość?

⁹ Związek małżeński nie jest zwykłym kontraktem czy porozumieniem zawartym bez miłości. Przymiot ten jest przecież znakiem rozpoznawczym chrześcijańskiego małżeństwa. Ale o jaką miłość chodzi? Czy o taką opartą na zasadach biblijnych? (1 Jana 4:8). A może o naturalne uczucie, jakim darzą się nawzajem członkowie rodziny? Czy miłość małżeńska obejmuje ciepłe, serdeczne przywiązanie łączące prawdziwych przyjaciół? (Jana 11:3). Czy może chodzi o miłość romantyczną? (Prz. 5:15-20). W gruncie rzeczy prawdziwa, nieprzemijająca miłość między małżonkami łączy w sobie wszystkie wymienione aspekty. Najlepiej można ją odczuć, jeżeli jest uzewnętrzniana. Mąż i żona nie powinni zatem dopuszczać, by codzienne zajęcia ograbiały ich z czasu na wzajemne okazywanie sobie miłości! Jej przejawy mogą umocnić poczucie bezpieczeństwa i szczęścia w małżeństwie. W kulturach, w których związki małżeńskie są aranżowane, pary niekiedy nie znają się przed ślubem. Jeżeli jednak małżonkowie będą zdawać sobie sprawę z potrzeby słownego wyrażania miłości, uczucie to się pogłębi, a więź między nimi wzmocni.

10. Jaki wpływ może mieć na małżonków wspominanie przejawów miłości?

¹⁰ Gdy małżonkowie nie szczędzą sobie wyrazów miłości, przynosi to jeszcze inny pozytywny efekt. Król Salomon chciał ofiarować Szulamitce „złote kółka ze srebrnymi guzami”. Obsypał ją komplementami, mówiąc, że jest „piękna jak księżyc w pełni, czysta jak jaśniejące słońce” (Pieśń 1:9-11; 6:10). Ale ta młoda kobieta pozostała lojalna wobec swego ukochanego. Co dodawało jej sił i otuchy w czasie rozłąki? Sama to wyjaśnia (odczytaj Pieśń nad Pieśniami 1:2, 3). Było to wspomnienie „przejawów czułości”  pasterza. Uważała, że są one „lepsze niż wino”, które rozwesela serce, a jego imię działało na nią kojąco jak aromatyczny olejek wylewany na głowę (Ps. 23:5; 104:15). Wspominanie przejawów miłości rzeczywiście może sprawić, że uczucie to stanie się jeszcze bardziej niezłomne. Jakież to więc ważne, żeby małżonkowie często okazywali sobie wzajemnie miłość!

11. Czego chrześcijanie w stanie wolnym mogą się nauczyć z tego, że Szulamitka zaprzysięgała innych, by nie próbowali obudzić w niej miłości?

¹¹ Z Pieśni nad Pieśniami mogą się też dużo nauczyć chrześcijanie w stanie wolnym, zwłaszcza jeśli szukają partnera małżeńskiego. Szulamitka nie kochała Salomona. Zaprzysięgała córki jerozolimskie, żeby ‛nie próbowały obudzić lub wzniecić w niej miłości, dopóki nie będzie do tego skłonna’ (Pieśń 2:7; 3:5). Dlaczego? Ponieważ nie byłoby właściwe wiązać się uczuciowo z kimś, kto akurat pojawił się na horyzoncie. Chrześcijanin pragnący zawrzeć małżeństwo postąpi mądrze, gdy cierpliwie zaczeka, aż spotka kogoś, kogo będzie mógł szczerze pokochać.

12. Dlaczego Szulamitka kochała pasterza?

¹² Dlaczego Szulamitka kochała pasterza? To prawda, że był przystojny, ‛podobny do młodego jelenia’. Ręce miał silne jak „złote walce”, a nogi piękne i mocne jak „marmurowe kolumny”. Ale odznaczał się on nie tylko tężyzną fizyczną i atrakcyjną powierzchownością. Dla Szulamitki jej „miły pomiędzy synami” był „jak jabłoń wśród drzew leśnych”. Aby dziewczyna wierna Jehowie mogła tak powiedzieć o mężczyźnie, niewątpliwie musiał on być usposobiony duchowo (Pieśń 2:3, 9; 5:14, 15).

13. Dlaczego pasterz kochał Szulamitkę?

¹³ A co możemy powiedzieć o Szulamitce? Chociaż swoją urodą przykuła uwagę króla, który miał już wtedy „sześćdziesiąt królowych i osiemdziesiąt nałożnic, a dziewcząt bez liku”, to porównała siebie do pospolitego kwiatu — do „zwykłego szafranu z nadbrzeżnej równiny”. Wyróżniała się skromnością i pokorą oraz pozostawała wierna Jehowie. Nic dziwnego, że w oczach pasterza była tak wyjątkowa „jak lilia wśród ciernistych chwastów”! (Pieśń 2:1, 2; 6:8).

14. Czego chrześcijanie pragnący zawrzeć związek małżeński uczą się z opisu miłości zawartego w Pieśni nad Pieśniami?

 ¹⁴ W Piśmie Świętym udzielono chrześcijanom dobitnej rady, by pobierali się „tylko w Panu” (1 Kor. 7:39). A zatem osoba w stanie wolnym, która chciałaby zawrzeć związek małżeński, unika nawiązywania romantycznej więzi z osobą spoza zboru i szuka partnera wyłącznie wśród lojalnych czcicieli Jehowy. Ponadto radzenie sobie z realiami życia oraz zachowywanie pokoju i duchowej jedności w małżeństwie wymaga wiary i oddania wobec Boga — cech pożądanych u przyszłego współmałżonka. Właśnie takie przymioty odnaleźli w sobie pasterz i młoda dziewczyna.

15. Pod jakim względem Szulamitka jest przykładem dla bogobojnych osób w stanie wolnym?

¹⁵ Odczytaj Pieśń nad Pieśniami 4:12. Dlaczego pasterz nazwał ukochaną ‛zaryglowanym ogrodem’? Ogród otoczony murem lub płotem nie jest dostępny dla wszystkich. Można do niego wejść tylko przez zamykaną bramę. Szulamitka przypominała taki ogród, ponieważ uczuciem była gotowa obdarzyć tylko swego przyszłego męża — pasterza. Nie reagując na zaloty króla, dowiodła, że jest jak „mur”, a nie jak „drzwi”, które szeroko się otwierają (Pieśń 8:8-10). Podobnie bogobojne osoby w stanie wolnym słusznie zachowują swoją miłość dla przyszłego współmałżonka.

16. Czego z Pieśni nad Pieśniami uczymy się o zabieganiu o czyjeś względy?

¹⁶ Kiedy pewnego wiosennego dnia pasterz zaprosił Szulamitkę na spacer, bracia nie pozwolili jej pójść. Zamiast tego polecili jej pilnować winnic. Dlaczego tak zrobili? Czy nie mieli do niej zaufania? Czy może myśleli, że ma niemoralne zamiary? W rzeczywistości chcieli zapobiec sytuacji, w której ich siostra byłaby wystawiona na pokusę (Pieśń 1:6; 2:10-15). Jest to lekcja dla chrześcijan w stanie wolnym: Zabiegając o czyjeś względy, podejmuj niezbędne środki ostrożności, by zachować czystość. Unikaj odosobnionych miejsc. Chociaż czyste przejawy uczucia mogą być stosowne, starannie wystrzegaj się sytuacji, w których łatwo ulec pokusie.

17, 18. Jaką korzyść odniosłeś z rozważenia Pieśni nad Pieśniami?

¹⁷ Z reguły chrześcijanie wstępujący w związek małżeński bardzo się kochają. Ponieważ w zamyśle Jehowy, Twórcy małżeństwa, ma ono być trwałe, niezwykle ważne jest, by pary usilnie starały się podsycać płomień miłości i utrzymywać atmosferę sprzyjającą rozwijaniu tego uczucia (Marka 10:6-9).

¹⁸ Jeśli myślisz o zawarciu małżeństwa, zapewne pragniesz znaleźć kogoś, kogo będziesz mógł szczerze pokochać, a potem dołożysz wszelkich starań, by — jak to opisano w Pieśni nad Pieśniami — miłość ta była silna i nigdy nie wygasła. Bez względu na to, czy dopiero szukasz partnera małżeńskiego, czy już kogoś poślubiłeś, możesz doświadczyć, czym jest prawdziwa miłość — „płomień Jah” (Pieśń 8:6).