„Ojcowie, nie rozjątrzajcie swych dzieci, żeby nie popadły w przygnębienie” (Kolosan 3:21).

JAK ojciec może unikać ‛rozjątrzania’ swych dzieci? W tym celu musi uświadamiać sobie znaczenie swej roli. W pewnym czasopiśmie poświęconym zdrowiu psychicznemu powiedziano: „Ojcostwo to skomplikowane i wyjątkowe zadanie, które wywiera ogromny wpływ na emocjonalny oraz intelektualny rozwój dzieci”.

Na czym polega rola ojca? W wielu rodzinach jest on postrzegany przede wszystkim jako ktoś, kto wymierza karę. Niesforne dziecko często słyszy od matki: „Poczekaj, niech no tylko ojciec wróci do domu!”. To prawda, że warunkiem wychowania dzieci na zrównoważonych dorosłych jest odpowiednie karcenie i pewna miara stanowczości. Ale chcąc być dobrym ojcem, trzeba robić coś więcej.

Nie każdy ojciec miał właściwy wzór do naśladowania. Niektórych wychowywała tylko matka. Inni zaś dorastali pod okiem surowego, chłodnego ojca i mogą być skłonni tak samo traktować własne dzieci. Jak zerwać z takim modelem wychowawczym i lepiej spełniać obowiązki rodzicielskie?

Praktyczne i wiarygodne wskazówki zawiera Biblia. Podaje ona najlepsze rady dotyczące życia rodzinnego. Nie są one jedynie teorią, nigdy też nie wyjdą nam na szkodę. Odzwierciedlają mądrość Autora tej Księgi, Jehowy Boga, który jest Twórcą rodziny (Efezjan 3:14, 15). Jeśli jesteś ojcem, powinieneś rozważyć, co Biblia mówi na temat podejścia do dzieci *.

Należyte wywiązywanie się z roli ojca ma istotny wpływ nie tylko na fizyczną i emocjonalną, ale również na duchową pomyślność dzieci. Dziecku, które pozostaje w serdecznych, bliskich stosunkach z ojcem, łatwiej nawiązać zażyłą więź z Bogiem. Przecież jak wynika z Biblii, Jehowa jako nasz Stwórca jest też naszym Ojcem (Izajasza 64:8). Omówimy sześć rzeczy, których każde dziecko potrzebuje od ojca. Zobaczymy, jak uwzględnianie zasad biblijnych może mu pomóc zaspokoić te potrzeby.

Doskonałym wzorem dla ojców jest Jehowa. O uczuciu, jakim darzy On Jezusa, swego pierworodnego Syna, w Biblii tak powiedziano: „Ojciec miłuje Syna” (Jana 3:35; Kolosan 1:15). Jehowa niejednokrotnie zapewniał go o swej miłości i uznaniu. Gdy Jezus został ochrzczony, Bóg przemówił z nieba: „Tyś jest mój Syn, umiłowany; ciebie darzę uznaniem” (Łukasza 3:22). Jezus nigdy nie wątpił w miłość swego Ojca. Czego ziemscy ojcowie mogą się nauczyć z przykładu Boga?

Nigdy nie wahaj się mówić dzieciom, że je kochasz. Kelvin, ojciec pięciorga dzieci, opowiada: „Zawsze starałem się wyrażać miłość do dzieci nie tylko słowami, ale też okazywaniem każdemu z nich osobistego zainteresowania. Przewijałem je oraz kąpałem”. Poza tym dzieci muszą wiedzieć, że darzysz je uznaniem. Nie bądź więc nazbyt krytyczny i bez przerwy ich nie koryguj. Nie szczędź natomiast pochwał. Donizete, mający dwie nastoletnie córki, radzi: „Ojciec powinien wyszukiwać okazji, by chwalić dzieci”. Dzięki ojcowskiej akceptacji dzieci łatwiej nabiorą zdrowego poczucia własnej wartości. To z kolei pomoże im zbliżyć się do Boga.

Jak czytamy w Ewangelii według Jana 5:19, Jezus czyni „tylko to, co widzi, że czyni Ojciec”. Zauważmy, iż Jezus widział i naśladował czyny swego Ojca. Dzieci na ogół postępują tak samo. Jeżeli ojciec traktuje żonę z szacunkiem i godnością, to zapewne syn w dorosłym życiu będzie podobnie odnosić się do kobiet. Postawa ojca wpływa nie tylko na zachowanie chłopców, ale też kształtuje stosunek dziewcząt do mężczyzn.

Czy twoim dzieciom trudno się zdobyć na przeprosiny? Również w tej dziedzinie ogromne znaczenie ma przykład rodziców. Kelvin pamięta, jak kiedyś jego dwaj synowie zepsuli drogi aparat fotograficzny. Tak się tym zdenerwował, że uderzył pięścią w stół i go złamał. Potem bardzo tego żałował, więc wszystkich domowników, łącznie z żoną, przeprosił za brak panowania nad sobą. Wywarło to pozytywny wpływ na dzieci, bo nie mają problemu z przepraszaniem.

Jehowa jest „szczęśliwym Bogiem” (1 Tymoteusza 1:11). Nic więc dziwnego, że Jego Syn, Jezus, czerpał wielką radość z przebywania w towarzystwie swego Ojca. Łączącą ich więź opisano w Księdze Przysłów 8:30. Jezus, przedstawiony tu jako uosobiona mądrość, mówi: „Byłam obok niego [Ojca] mistrzowskim wykonawcą (...), wciąż się przed nim weseliłam”. Jakże serdeczne stosunki panowały między Ojcem a Synem!

 Twoje dziecko potrzebuje miłej atmosfery. Łatwiej ją stworzyć, gdy się poświęca czas na wspólną zabawę. Sprzyja ona nawiązaniu więzi między rodzicami a dziećmi. Potwierdza to Felix, który ma nastoletniego syna i mówi: „Przeznaczanie czasu na wypoczynek z synem ma bardzo istotny wpływ na nasze relacje. Razem gramy, spotykamy się z przyjaciółmi oraz zwiedzamy ciekawe miejsca. Umacnia to więzi rodzinne”.

Jezus otrzymywał pouczenia od swego Ojca, dlatego mógł powiedzieć: „To, co od niego usłyszałem, mówię na świecie” (Jana 8:26). W oczach Boga ojciec jest odpowiedzialny za pouczanie dzieci pod względem moralnym i duchowym. Ma on między innymi wszczepiać w ich serca prawe zasady. Takie szkolenie należy wdrożyć od najwcześniejszych lat (2 Tymoteusza 3:14, 15). Felix zaczął czytać opowieści biblijne swemu synowi, gdy ten był jeszcze mały. Wykorzystywał ciekawe, barwnie ilustrowane historie zawarte w książce Mój zbiór opowieści biblijnych *. Gdy syn podrósł, Felix wybierał inne publikacje oparte na Biblii, bardziej dostosowane do wieku chłopca.

Donizete opowiada: „Niełatwo zadbać o to, by rodzinne studium Biblii sprawiało radość. Ważne jest, żeby rodzice sami okazywali docenianie spraw duchowych, ponieważ dzieci szybko dostrzegają brak konsekwencji”. Carlos, mający trzech synów, zauważa: „Co tydzień omawiamy w rodzinie wyłaniające się potrzeby. Każdy z domowników może zgłosić jakąś sprawę”. Kelvin zawsze starał się rozmawiać z dziećmi o Bogu niezależnie od tego, gdzie byli i co robili. Przywodzi to na myśl wypowiedź Mojżesza: „Te słowa, które ci dzisiaj nakazuję, mają być w twoim sercu; i wpajaj je swym synom, i mów o nich, gdy siedzisz w domu i gdy idziesz drogą, i gdy się kładziesz, i gdy wstajesz” (Powtórzonego Prawa 6:6, 7).

Aby dzieci mogły wyrosnąć na wartościowych i odpowiedzialnych ludzi, potrzebne jest im karcenie. Niektórzy rodzice najwyraźniej uważają, że obejmuje ono szorstkie traktowanie, między innymi surowe groźby czy wyzwiska. Tymczasem Biblia nie łączy rodzicielskiego karcenia z surowością. Powinno się ono odbywać w sposób nacechowany miłością, tak jak to czyni Jehowa (Hebrajczyków 12:4-11). W Biblii czytamy: „Ojcowie, nie drażnijcie swych dzieci, ale je wychowujcie, karcąc je i ukierunkowując ich umysły zgodnie z myślami Jehowy” (Efezjan 6:4).

Niekiedy trzeba dziecku wymierzyć karę. Musi ono jednak rozumieć, dlaczego ją otrzymało.  Rodzicielskie karcenie nigdy nie powinno wzbudzać w dziecku poczucia odrzucenia. Biblia nie popiera dotkliwego bicia, mogącego wyrządzić mu krzywdę (Przysłów 16:32). Kelvin wyjaśnia: „Gdy dzieci poważnie zawiniły i musiałem je skarcić, zawsze starałem się im wykazać, że robię to z miłości do nich”.

Dzieci trzeba chronić przed niezdrowymi wpływami i potencjalnie niebezpiecznym towarzystwem. Niestety, w dzisiejszym świecie można spotkać niegodziwców, którzy bez skrupułów wykorzystują niewinne dzieci (2 Tymoteusza 3:1-5, 13). Jak możesz chronić swe pociechy? Biblia podaje mądrą radę: „Roztropny, ujrzawszy nieszczęście, kryje się, lecz niedoświadczeni idą dalej i muszą ponieść karę” (Przysłów 22:3). Chcąc ochronić swe dziecko przed nieszczęściem, musisz dostrzegać niebezpieczeństwa. Przewiduj sytuacje mogące rodzić problemy i stosuj odpowiednie środki zaradcze. Jeśli na przykład pozwalasz dzieciom korzystać z Internetu, wyjaśnij im, jak to robić bezpiecznie. Może najlepiej ustawić komputer w widocznym miejscu, żebyś mógł łatwo zobaczyć, co jest na ekranie.

Ojciec powinien praktycznie przygotować dzieci na zagrożenia, z jakimi mogą się zetknąć w tym niegodziwym świecie. Czy wiedzą, jak mają reagować, gdyby pod twoją nieobecność ktoś próbował je wykorzystać *? Dziecko musi wiedzieć, jak wolno, a jak nie wolno używać intymnych części ciała. Kelvin mówi: „Nigdy nie zostawiałem tego szkolenia innym, nawet nauczycielom. Rozmawianie z dziećmi o sprawach seksualnych i niebezpieczeństwie ze strony pedofilów uznałem za swój osobisty obowiązek”. Wszystkie jego dzieci bezpiecznie dorosły i teraz żyją w szczęśliwych małżeństwach.

Największym darem, jaki ojciec może dać dzieciom, jest dopomożenie im w nawiązaniu silnej osobistej więzi z Bogiem. Istotne znaczenie ma własny przykład. Donizete mówi: „Ojcowie muszą pokazywać, jak bardzo cenią swoją więź z Bogiem. Powinno to być wyraźnie widoczne zwłaszcza wtedy, gdy sami napotykają problemy lub trudności. W takich sytuacjach mogą dowieść głębi swego zaufania do Jehowy. Gdy razem z rodziną będą się modlić, raz po raz dziękując Bogu za Jego dobroć, dzieci uświadomią sobie, jakie to ważne, by mieć Go za swego Przyjaciela”.

Co przede wszystkim musisz więc robić, żeby być dobrym ojcem? Szukaj rad u Tego, kto najlepiej wie, jak wychowywać dzieci — u Jehowy. Jeśli będziesz szkolił swoje dziecko według wskazówek ze Słowa Bożego, to zapewne przekonasz się o prawdziwości zapowiedzi zawartej w Księdze Przysłów 22:6: „Nie zboczy z niej [z właściwej drogi] nawet wtedy, gdy się zestarzeje”.