„Okręty z Tarszisz były w służbie twojego handlu” (EZECHIELA 27:25, BIBLIA LUBELSKA)

OKRĘTY Tarszisz pomogły królowi Salomonowi dojść do bogactwa. Ich budowniczowie wywarli wpływ na rozwój alfabetów greckiego i łacińskiego. Założyli również miasto Byblos, od którego to słowa pochodzi nazwa najważniejszej księgi, jaka kiedykolwiek powstała.

Kto budował okręty Tarszisz i nimi pływał? Skąd się wzięła ta nazwa? I jak wydarzenia, w których brali udział owi ludzie i ich statki, potwierdzają dokładność Biblii?

Władcy Morza Śródziemnego

Statki, które stały się znane jako okręty Tarszisz, budowali Fenicjanie. Byli wprawnymi marynarzami już jakieś tysiąc lat przed naszą erą. Zamieszkiwali wąski pas wybrzeża odpowiadający mniej więcej obszarowi dzisiejszego  Libanu. Na północy, wschodzie i południu sąsiadowali z innymi narodami, a na zachodzie z bezkresnym Morzem Śródziemnym. I to dzięki niemu zaczęli się bogacić.

Feniccy żeglarze stopniowo stworzyli świetnie prosperującą flotę handlową. Wraz ze wzrostem zysków oraz rozwojem techniki zaczęli budować większe statki, przystosowane do dłuższych wypraw. Po dotarciu na Cypr, Sardynię i Baleary posuwali się na zachód wzdłuż brzegów północnej Afryki, aż osiągnęli Hiszpanię (zobacz mapkę).

Feniccy szkutnicy budowali statki długości 30 metrów. Najwyraźniej właśnie te pełnomorskie okręty były nazywane „okrętami Tarszisz”, gdyż mogły pokonywać 4000 kilometrów z Fenicji do południowej Hiszpanii, gdzie prawdopodobnie znajdowało się Tarszisz *.

Fenicjanie nie aspirowali do rządzenia światem, chodziło im jedynie o to, by ciągnąć z niego zyski. W tym celu stworzyli sieć faktorii i z czasem dzięki nadzwyczajnemu powodzeniu w handlu zdobyli pozycję władców Morza Śródziemnego.

Poza Morzem Śródziemnym

W poszukiwaniu bogactw feniccy odkrywcy wypuszczali się na Ocean Atlantycki. Swymi statkami posuwali się wzdłuż południowego wybrzeża Hiszpanii, aż dotarli do regionu Tartessos. Około roku 1100 p.n.e. założyli miasto Gadir. Port ten, znany dziś jako hiszpański Kadyks, stał się jednym z pierwszych dużych miast zachodniej Europy.

Fenicjanie handlowali solą, winem, suszonymi rybami, drewnem cedrowym i sosnowym, wyrobami z metalu, szkłem, haftowanymi tkaninami, delikatnym lnem oraz tkaniną barwioną słynną purpurą tyryjską. A co oferowała Hiszpania?

Otóż na południu Hiszpanii występowały najbogatsze w całym rejonie Morza Śródziemnego zasoby srebra oraz innych cennych metali.  O Tyrze, głównym porcie fenickim, prorok Ezechiel powiedział: „Robiłeś interesy w Hiszpanii i brałeś srebro, żelazo, cynę i ołów jako zapłatę za twe rozliczne towary” (Ezechiela 27:12, Today’s English Version).

Fenicjanie odkryli praktycznie niewyczerpane złoża tych surowców mineralnych w pobliżu rzeki Gwadalkiwir, niedaleko Gadiru. W tym rejonie, nazywanym obecnie Río Tinto, wydobywa się je po dziś dzień. Tamtejsze kopalnie dostarczają wysokiej jakości rudy już od jakichś trzech tysięcy lat.

Dzięki stworzeniu swego rodzaju hiszpańsko-fenickiej linii żeglugowej Fenicjanie zmonopolizowali handel hiszpańskim srebrem. W dużych ilościach trafiało ono nie tylko do ich kraju, lecz także do pobliskiego Izraela. Panujący tam król Salomon zaczął prowadzić interesy z tyryjskim królem Chiramem. W efekcie za dni Salomona srebro uważano „po prostu za nic” (1 Królów 10:21) *.

Fenicjanie stali się świetnymi kupcami, ale potrafili być przy tym bezwzględni. Podobno zdarzało się, że zwabiali ludzi na pokład statku pod pretekstem pokazania towarów, a następnie czynili z nich niewolników. Z czasem obrócili się nawet przeciw swym byłym partnerom handlowym, Izraelitom, i sprzedawali ich w niewolę. Dlatego żydowscy prorocy przepowiedzieli zniszczenie fenickiego miasta Tyr. Te proroctwa ostatecznie spełnił Aleksander Wielki w 332 roku p.n.e. (Joela 3:6; Amosa 1:9, 10). Zagłada ta oznaczała kres epoki fenickiej.

Fenicka spuścizna

Jak przystało na poważnych ludzi interesu, kupcy feniccy zawierali umowy na piśmie, posługując się alfabetem bardzo podobnym do starożytnego hebrajskiego. Inne narody dostrzegły zalety fenickiego alfabetu. Po pewnych modyfikacjach stał się on podstawą alfabetu greckiego, z którego wywodzi się pismo łacińskie, obecnie jedno z najbardziej rozpowszechnionych.

Ponadto ważne fenickie miasto Byblos stało się ośrodkiem handlu papirusem, będącym poprzednikiem współczesnego papieru. Zastosowanie papirusu w piśmiennictwie utorowało drogę książkom. Od nazwy Byblos pochodzi też słowo Biblia, określające najbardziej rozpowszechnioną księgę na świecie. Poznanie historii Fenicjan i ich statków rzeczywiście umacnia przekonanie, że Biblia jest mocno oparta na faktach.

[Przypisy]

[Mapa na stronie 27]

[Patrz publikacja]

FENICKIE SZLAKI HANDLOWE

HISZPANIA

TARTESSOS

Gwadalkiwir

Gadir

Korsyka

Baleary

Sardynia

Sycylia

Kreta

Cypr

Byblos

Tyr

MORZE ŚRÓDZIEMNE

Ecjon-Geber

Morze Czerwone

AFRYKA

[Ilustracja na stronie 27]

Moneta przedstawiająca fenicki statek (III lub IV wiek p.n.e.)

[Ilustracja na stronie 27]

Ruiny fenickiej kolonii, Kadyks, Hiszpania

[Prawa własności do ilustracji, strona 26]

Museo Naval, Madryt

[Prawa własności do ilustracji, strona 27]

Moneta: Museo Arqueológico Municipal. Puerto de Sta. María, Kadyks; ruiny: Yacimiento Arqueológico de Doña Blanca, Pto. de Sta. María, Kadyks, Hiszpania