19

Psalmy

Pisarz: Dawid i inni

Spisywanie ukończono: ok. 460 p.n.e.

1. Czym jest Księga Psalmów i co zawiera?

 KSIĘGA Psalmów była dla starożytnych czcicieli Jehowy natchnionym śpiewnikiem, zbiorem 150 pieśni religijnych — psalmów — do których ułożono muzykę i które przystosowano do publicznego wielbienia Jehowy Boga w Jego świątyni w Jerozolimie. Są to pieśni ku czci Jehowy, ale zawierają one również błagalne modlitwy o miłosierdzie i pomoc, a także wyrazy wiary i ufności. Obfitują w słowa wdzięczności i radości, wręcz radosnego uniesienia. Część z nich przypomina dawne dzieje, uwypuklając lojalną życzliwość Jehowy i Jego wspaniałe czyny. Psalmy obfitują w proroctwa, z których wiele w zdumiewający sposób już się spełniło. Podają szereg pożytecznych i budujących pouczeń, wyrażonych wzniosłym, obrazowym językiem, przemawiającym czytelnikowi do głębi jestestwa. Psalmy to wyśmienita, wspaniale przygotowana i zastawiona uczta duchowa.

2. (a) Jakie tytuły nadano Księdze Psalmów i co one oznaczają? (b) Co to jest psalm?

² Co oznacza tytuł tej księgi i kto ją napisał? W Biblii hebrajskiej nazwana jest Séfer Tehillím, czyli „Księga pieśni pochwalnych”, lub po prostu Tehillím, a więc „Pieśni pochwalne”. Jest to forma liczby mnogiej wyrazu tehilláh — „wysławianie” lub „pieśń pochwalna” — znajdującego się w nagłówku Psalmu 145. Nazwa „Pieśni pochwalne” jest nader stosowna, gdyż księga ta kładzie szczególny nacisk na wysławianie Jehowy. Tytuł „Psalmy” zaczerpnięto z greckiej Septuaginty, w której Psalmoí oznacza pieśni śpiewane przy akompaniamencie instrumentów. Słowo to występuje też kilka razy w Chrześcijańskich Pismach Greckich, na przykład w Ewangelii według Łukasza 20:42 i w Dziejach Apostolskich 1:20. Psalm to pieśń religijna lub utwór poetycki ku chwale i czci Boga.

3. Jakie informacje o pisarzach zawierają nagłówki?

³ Wiele Psalmów jest opatrzonych nagłówkami, nierzadko zawierającymi imię pisarza. W nagłówkach 73 psalmów występuje imię Dawida, „miłego z pieśni izraelskich” (2 Sam. 23:1). Niewątpliwie napisał on również psalmy 2, 72 i 95 (zob. Dzieje 4:25; Ps. 72:20; Hebr. 4:7). Ponadto psalmy 10 i 71 wydają się kontynuacją psalmów 9 i 70, wobec czego za ich twórcę też można uznać Dawida. Dwanaście psalmów przypisano Asafowi, najwidoczniej jednak chodzi o jego ród, gdyż część z nich mówi o wydarzeniach, które się rozegrały po śmierci Asafa (Ps. 79, 80; 1 Kron. 16:4, 5, 7; Ezd. 2:41). Jedenaście psalmów wyraźnie przypisano synom Koracha (1 Kron. 6:31-38). Za ich dzieło można uznać także Psalm 43, gdyż prawdopodobnie stanowi on dalszy ciąg Psalmu 42. W nagłówku Psalmu 88 wymieniono jako pisarzy nie tylko „synów Koracha”, lecz także Hemana, a twórcą Psalmu 89 był Etan. Pisarzem Psalmu 90 — i przypuszczalnie również 91 — był Mojżesz. Psalm 127 to dzieło Salomona. Ponad dwie trzecie psalmów przypisuje się zatem różnym, konkretnym osobom.

4. Jaki okres obejmuje ta księga?

⁴ Księga Psalmów jest największą pojedynczą księgą biblijną. Z psalmów 90, 126 i 137 wynika, że spisywanie jej trwało długo — zaczęło się najpóźniej za dni Mojżesza (1513-1473 p.n.e.), a skończyło po powrocie z Babilonu, prawdopodobnie za czasów Ezdrasza (537-ok. 460 p.n.e.). Tak więc Psalmy powstawały około tysiąca lat. Księga ta obejmuje jednak znacznie dłuższy okres, zaczyna bowiem od dni stwarzania i w zwięzły sposób przedstawia dzieje postępowania Jehowy z Jego sługami aż do czasu skomponowania ostatniego z psalmów.

5. (a) Jak Księga Psalmów wskazuje na znaczenie organizacji? (b) Jakie inne informacje są zawarte w nagłówkach? (c) Dlaczego przy czytaniu Psalmów nie trzeba wymawiać słowa Sela?

⁵ Księga ta wskazuje na znaczenie organizacji. Dawid wspomina „pochody mego Boga, mego Króla, do miejsca świętego. Na przedzie szli śpiewacy, za nimi grający na instrumentach strunowych; pośrodku były dziewczęta uderzające w tamburyny. W zgromadzonych rzeszach błogosławcie Boga, Jehowę” (Ps. 68:24-26). To wyjaśnia, dlaczego w nagłówkach tak często występuje wyrażenie „Dla kierownika” oraz dlaczego użyto wielu innych terminów poetyckich i muzycznych. W niektórych nagłówkach objaśniono cel psalmu albo udzielono wskazówek muzycznych (zob. Ps. 6, 30, 38, 60, 88, 102, 120). Co najmniej trzynaście psalmów Dawida, między innymi 18 i 51, jest poprzedzonych  zwięzłym opisem wydarzeń, na tle których je ułożono. Trzydzieści cztery psalmy nie mają nagłówków. Wyraz Sela, który 71 razy pojawia się w tekście głównym, jest na ogół uważany za termin dotyczący muzyki lub recytacji, ale jego dokładne znaczenie pozostaje nieznane. Być może sygnalizuje pauzę na cichą medytację — bądź to w samym śpiewie, bądź też w śpiewie i muzyce. Nie jest więc konieczne wymawianie go przy czytaniu.

6. (a) Na jakie części dzieli się Księga Psalmów? (b) Kto najwidoczniej ułożył Księgę Psalmów w jej końcowej formie?

⁶ Od dawien dawna Psalmy dzieli się na pięć ksiąg: 1) psalmy od 1 do 41; 2) psalmy od 42 do 72; 3) psalmy od 73 do 89; 4) psalmy od 90 do 106; 5) psalmy od 107 do 150. Wydaje się, że pierwszy zbiór tych pieśni jest dziełem Dawida. Do nadania Księdze Psalmów jej ostatecznej formy Jehowa najwyraźniej posłużył się Ezdraszem, który był kapłanem i „biegłym przepisywaczem w dziedzinie Prawa Mojżeszowego” (Ezd. 7:6).

7. Na co jeszcze warto zwrócić uwagę w Psalmach?

⁷ Zbiór psalmów powiększał się stopniowo, co może wyjaśniać, dlaczego niektóre z nich — na przykład 14 i 53; 40:13-17 i 70; 57:7-11 i 108:1-5 — powtarzają się w różnych częściach. Każdą ze wspomnianych pięciu części kończy doksologia, zachęcająca do błogosławienia Jehowie; w pierwszych czterech wypadkach towarzyszą jej odpowiedzi ludu, a w ostatnim stanowi ona cały Psalm 150 (Ps. 41:13, przypis w NW).

8. Objaśnij budowę akrostychu alfabetycznego.

⁸ Dziewięć psalmów napisano w szczególnym stylu; nosi on nazwę akrostychu alfabetycznego (Ps. 9, 10, 25, 34, 37, 111, 112, 119 i 145). Pierwszy wers (lub wersy pierwszej zwrotki) zaczyna się pierwszą literą alfabetu hebrajskiego — ʼalef (א), następny wers (wersy) drugą literą — bet (ב) i tak dalej; użyto przy tym wszystkich lub prawie wszystkich liter alfabetu hebrajskiego. Być może układ taki miał ułatwiać zapamiętywanie — pomyślmy na przykład o śpiewakach świątynnych, którzy musieli nauczyć się na pamięć nawet długiego Psalmu 119! Rzecz ciekawa, w Psalmie 96:11 występuje akrostych imienia Jehowa. W języku hebrajskim pierwsza połowa tego wersetu składa się z czterech słów, których początkowe litery, czytane od strony prawej do lewej, stanowią cztery spółgłoski tetragramu JHWH (יהוה).

9. (a) Z uwagi na jakie tło wiele psalmów przemawia wprost do umysłu i serca? (b) Co jeszcze potęguje ich siłę wyrazu i piękno?

⁹ Te religijne utwory poetyckie, napisane nie rymowaną hebrajszczyzną, odznaczają się niezrównanym pięknem stylu oraz rytmicznym tokiem myśli. Przemawiają bezpośrednio do umysłu i serca. Kreślą barwne, żywe obrazy. Wspaniały rozmach, głębię treści i siłę wyrażanych uczuć można po części wytłumaczyć niezwykłymi kolejami losu Dawida, stanowiącymi tło wielu psalmów. Pod względem różnorodności przeżyć mało kto mu dorównuje, miał on bowiem za sobą nadzwyczaj burzliwe życie — jako młody pasterz, samotny wojownik walczący z Goliatem, nadworny muzyk, człowiek wyjęty spod prawa, otoczony wiernymi przyjaciółmi, ale i zdrajcami; jako król i zwycięzca, kochający ojciec nękany rozdźwiękami we własnej rodzinie, wreszcie jako człowiek, który dwukrotnie zaznał goryczy ciężkiego grzechu, a mimo to zawsze gorliwie czcił Jehowę i miłował Jego Prawo. Nic więc dziwnego, że w Księdze Psalmów rozbrzmiewa cała gama ludzkich uczuć! Jej siłę wyrazu i piękno potęgują paralelizmy i przeciwstawienia, tak charakterystyczne dla poezji hebrajskiej (Ps. 1:6; 22:20; 42:1; 121:3, 4).

10. Co świadczy o autentyczności Psalmów?

¹⁰ O autentyczności tych starożytnych pieśni ku chwale Jehowy dobitnie świadczy ich całkowita zgodność z resztą Pism. Na Księgę Psalmów wielokrotnie powołują się pisarze Chrześcijańskich Pism Greckich (Ps. 5:9 [Rzym. 3:13]; Ps. 10:7 [Rzym. 3:14]; Ps. 24:1 [1 Kor. 10:26]; Ps. 50:14 [Mat. 5:33]; Ps. 78:24 [Jana 6:31]; Ps. 102:25-27 [Hebr. 1:10-12]; Ps. 112:9 [2 Kor. 9:9]). Sam Dawid wyznał w swej ostatniej pieśni: „Mówił przeze mnie duch Jehowy i Jego słowo było na moim języku”. Właśnie ten duch oddziaływał na Dawida od dnia namaszczenia go przez Samuela (2 Sam. 23:2; 1 Sam. 16:13). Ponadto cytaty z Psalmów przytaczali apostołowie. Piotr powołał się na „słowa Pisma, jakie ustami Dawida duch święty uprzednio wypowiedział”, a pisarz Listu do Hebrajczyków przedstawił szereg cytatów z Księgi Psalmów jako wypowiedzi Boże albo wprowadza je zwrotem „jak mówi duch święty” (Dzieje 1:16; 4:25; Hebr. 1:5-14; 3:7; 5:5, 6).

11. Jak Jezus dobitnie potwierdził autentyczność Psalmów?

¹¹ Najbardziej przekonujący dowód autentyczności Psalmów złożył wskrzeszony Pan Jezus, który swoim uczniom oświadczył: „To są moje słowa, które wam powiedziałem, (...) że musi się spełnić wszystko, co o mnie napisano w Prawie Mojżeszowym i u Proroków, i w Psalmach”. Jezus podzielił Pisma Hebrajskie w sposób przyjęty przez Żydów i dobrze im znany. Mówiąc o Psalmach, miał na myśli całą trzecią część Pisma Świętego zwaną Hagiografami (to znaczy świętymi pismami), w której pierwszą księgą były Psalmy. Potwierdzają to jego słowa wypowiedziane kilka godzin wcześniej do dwóch uczniów idących do Emaus, gdy „tłumaczył im to, co się do niego odnosiło we wszystkich Pismach” (Łuk. 24:27, 44).

 TREŚĆ PSALMÓW

12. Jak Psalmy już na samym początku wskazują na źródło szczęścia i jak podejmują temat Królestwa?

¹² Księga pierwsza (psalmy 1-41). Wszystkie te psalmy, z wyjątkiem 1, 2, 10 i 33, wyraźnie przypisano Dawidowi. Już w pierwszych słowach Psalmu 1 wyrażono kluczową myśl: szczęśliwy jest człowiek, który ma upodobanie w prawie Jehowy i w przeciwieństwie do bezbożnych grzeszników rozmyśla nad nim dniem i nocą, pragnąc się do niego stosować. Jest to pierwsza w Księdze Psalmów zapowiedź szczęścia. Psalm 2 rozpoczyna się dobitnym pytaniem, po czym oznajmia, iż wszyscy królowie i wysocy urzędnicy na ziemi wystąpili jak jeden mąż „przeciw Jehowie i przeciw jego pomazańcowi”. Jehowa naigrawa się z nich i w swoim gniewie oświadcza: „Ja ustanowiłem mego króla na Syjonie, mojej świętej górze”. Złamie on i unicestwi wszelkich przeciwników. A wy, pozostali królowie i władcy, „służcie Jehowie z bojaźnią” i uznajcie Jego Syna, żebyście nie zginęli! (w. 2, 6, 11). Tak więc Psalmy od razu podejmują główny temat Biblii — Królestwo.

13. Co jeszcze uwypuklono w pierwszym zbiorze psalmów?

¹³ Ten pierwszy zbiór zawiera przede wszystkim modlitwy — zarówno błagalne, jak i dziękczynne. Psalm 8 przeciwstawia wielkości Jehowy znikomość człowieka, a Psalm 14 demaskuje głupotę ludzi, którzy nie chcą się podporządkować zwierzchnictwu Bożemu. Psalm 19 ukazuje, jak cudowne dzieło stwórcze Jehowy Boga oznajmia Jego chwałę, a wersety od 7 do 14 opisują wspaniałą nagrodę za przestrzeganie doskonałego prawa Bożego; sprawę tę obszerniej omawia Psalm 119. Psalm 23 uchodzi za arcydzieło literatury światowej, ale na jeszcze większy podziw zasługuje urzekająca prostota, z jaką wyrażono w nim lojalną ufność pokładaną w Jehowie. Obyśmy wszyscy mogli ‛mieszkać w domu Jehowy, Wielkiego Pasterza, przez długie dni’! (23:1, 6). W Psalmie 37 udzielono dobrej rady bogobojnym ludziom, którzy mieszkają wśród złoczyńców, a w Psalmie 40 wyrażono radość ze spełniania woli Bożej, tak jak to czynił Dawid.

14. Co księga druga mówi o odkupieniu i jakie modlitwy Dawida zawiera?

¹⁴ Księga druga (psalmy 42-72). Tę część rozpoczyna osiem psalmów synów Koracha. Przypisuje się im nie tylko Psalm 42, lecz także 43, gdyż w rzeczywistości jest to jeden utwór, złożony z trzech zwrotek, które wiąże ze sobą powtarzający się werset (42:5, 11; 43:5). W Psalmie 49 podkreślono, iż człowiek nie jest w stanie sam postarać się dla siebie o odkupiciela, i wskazano, że tylko Bóg ma moc wykupić człowieka „z ręki Szeolu” (w. 15). Psalm 51 to modlitwa Dawida stanowiąca wyraz jego szczerej skruchy po strasznym grzechu z Batszebą, żoną Uriasza Hetyty (2 Sam. 11:1 do 12:24). Tę część kończy psalm „o Salomonie” — modlitwa o to, by mógł panować w pokoju i by mu towarzyszyło błogosławieństwo Jehowy (Ps. 72).

15. Co w księdze trzeciej powiedziano o dziejach Izraela, o wyrokach Jehowy i o Jego przymierzu co do Królestwa?

¹⁵ Księga trzecia (psalmy 73-89). Co najmniej dwa z tych psalmów, mianowicie 74 i 79, powstały po zburzeniu Jerozolimy w roku 607 p.n.e. Pisarz opłakuje w nich tę wielką tragedię i błaga Jehowę, żeby udzielił pomocy swemu ludowi ‛z uwagi na chwałę swego imienia’ (79:9). Psalm 78 opowiada o dziejach Izraela od dni Mojżesza aż do czasu, gdy Dawid „zaczął ich paść stosownie do nieskazitelności swego serca” (w. 72), a Psalm 80 wskazuje na Jehowę jako rzeczywistego „Pasterza Izraela” (w. 1). Psalmy 82 i 83 to gorące prośby do Jehowy, aby wykonał wyrok na swych wrogach i na wrogach swego ludu. Nie chodzi bynajmniej o zemstę, lecz o to, „by szukano twego imienia, Jehowo (...) [i] aby wiedziano, że ty, który masz na imię Jehowa, ty sam jesteś Najwyższym nad całą ziemią” (83:16, 18). Ostatni w tej części jest Psalm 89, opiewający „przejawy lojalnej życzliwości Jehowy”, okazanej zwłaszcza w Jego przymierzu z Dawidem. Dotyczy ono nieprzemijającego dziedzica na tronie Dawidowym, mającego panować przed obliczem Jehowy aż po czas niezmierzony! (w. 1, 34-37).

16. Jak czwarta księga opiewa władzę królewską Jehowy oraz Jego wierność wobec zawartego przymierza?

¹⁶ Księga czwarta (psalmy 90-106). Podobnie jak poprzednia księga, również ta składa się z 17 psalmów. Pierwszy z nich stanowi modlitwa Mojżesza, uwypuklająca różnicę między wiekuistością Boga a krótkim życiem śmiertelnego człowieka. Psalm 92 sławi wzniosłe przymioty Jehowy. Potem następuje grupa wspaniałych psalmów od 93 do 100, którą rozpoczyna porywający okrzyk: „Jehowa został królem!” Dlatego „wszyscy ludzie na ziemi” winni ‛śpiewać Jehowie i błogosławić jego imię’. „Albowiem Jehowa jest wielki i nader godzien wysławiania”. „Wielki jest Jehowa na Syjonie” (93:1; 96:1, 2, 4; 99:2). W psalmach 105 i 106 wyrażono wdzięczność za wspaniałe czyny, których Jehowa dokonał na rzecz swego ludu, i za to, że był wierny przymierzu zawartemu z Abrahamem, dał bowiem jego potomkom tę ziemię, mimo iż ciągle szemrali i wracali do grzechu.

17. Dlaczego Psalm 104 jest niezwykle interesujący i jakie wezwanie się odtąd powtarza?

¹⁷ Niezwykle interesujący jest Psalm 104. Sławi on dostojeństwo i wspaniałość, którymi się przyodział Jehowa, opisuje też mądrość Boga widoczną w Jego licznych dziełach i tworach na ziemi. Następnie po raz pierwszy pojawia się okrzyk „Wysławiajcie Jah!”, który dobitnie uwypukla temat całej Księgi Psalmów (w. 35). W języku hebrajskim  owo wezwanie, zachęcające prawdziwych czcicieli Jehowy do oddawania należnej czci Jego imieniu, zawiera się w jednym słowie halelu-Jáh, które w formie „alleluja” jest dziś znane na całym świecie. Począwszy od tego miejsca wyrażenie to pojawia się 24 razy, a kilka psalmów rozpoczyna się nim i kończy.

18. (a) Jaki refren występuje w Psalmie 107? (b) Czym są tak zwane psalmy Hallelu?

¹⁸ Księga piąta (psalmy 107-150). W Psalmie 107 znajdujemy opisy wybawień zgotowanych przez Jehowę, przeplatane melodyjnym refrenem: „Niechaj dzięki składają Jehowie za jego lojalną życzliwość i za jego zdumiewające dzieła wobec synów ludzkich” (w. 8, 15, 21, 31). Psalmy od 113 do 118 to tak zwane psalmy Hallelu. Jak podaje Miszna, Żydzi śpiewali je w czasie Paschy, Pięćdziesiątnicy, Święta Szałasów i Święta Poświęcenia.

19. Czym się różnią psalmy 117 i 119 i co można powiedzieć o tym drugim?

¹⁹ Prosty, ale dobitny Psalm 117 to najkrótszy ze wszystkich psalmów i rozdziałów Biblii. Z kolei Psalm 119 jest najdłuższy, składa się bowiem ze 176 wersetów, które tworzą 22 ośmiowersetowe zwrotki ułożone w porządku alfabetycznym. Wszystkie wersety oprócz dwóch (90 i 122) w jakiś sposób nawiązują do słowa lub prawa Jehowy Boga, gdyż w każdej zwrotce powtarzają się niektóre lub wszystkie określenia z Psalmu 19:7-14 (prawo, przypomnienie, rozkazy, przykazanie, sądownicze rozstrzygnięcia). Ponad 170 razy nawiązano do słowa Jehowy za pomocą któregoś z 8 następujących określeń: prawo, przepis, przykazanie, przypomnienie, rozkazy, sądownicze rozstrzygnięcie, słowo, wypowiedź.

20, 21. (a) Czym są „Pieśni wstępowań”? (b) Jak poświadczają, że Dawid rozumiał konieczność zjednoczonego oddawania czci Bogu?

²⁰ Psalmy od 120 do 134 to piętnaście „Pieśni wstępowań”. Tłumacze różnie oddają to wyrażenie, gdyż nie wiadomo dokładnie, co ono oznacza. Niektórzy są zdania, że wskazuje na wzniosłą treść tych psalmów, chociaż nie ma chyba żadnego uzasadnionego powodu, by stawiać je ponad inne natchnione psalmy. Wielu komentatorów uważa, iż tytuł ten nawiązuje do śpiewania tych pieśni przez wiernych „wstępujących” do Jerozolimy na doroczne święta; podróż do stolicy wiązała się ze wstępowaniem, czyli wchodzeniem pod górę, gdyż miasto leżało wysoko w górach Judy. Zwłaszcza Dawid dobrze rozumiał, jak ważne jest, by lud Jehowy wspólnie oddawał Mu cześć. Cieszył się, gdy słyszał zaproszenie: „Chodźmy do domu Jehowy”; i plemiona izraelskie rzeczywiście szły, „by dzięki składać imieniu Jehowy”. Dlatego Dawidowi bardzo zależało na pokoju, bezpieczeństwie i pomyślności Jerozolimy; dał temu wyraz w swej modlitwie: „Ze względu na dom Jehowy, naszego Boga, zabiegać będę o twoje dobro” (122:1, 4, 9).

²¹ Psalm 132 mówi o przysiędze Dawida, że nie spocznie on, dopóki nie znajdzie stosownego miejsca odpoczynku dla Jehowy, którego obecność reprezentowała Arka Przymierza. Gdy umieszczono ją na Syjonie, Jehowa pięknym, poetyckim językiem powiedział, że wybrał tę górę: „To jest moje miejsce odpoczynku na zawsze; tu będę mieszkał, bo zatęskniłem za nim”. Uznał to centrum wielbienia, „bowiem nakazał, by tam było błogosławieństwo”. „Niechaj z Syjonu błogosławi ci Jehowa” (132:1-6, 13, 14; 133:3; 134:3; zob. też Ps. 48).

22. (a) Jak jest wysławiany Jehowa? (b) Jak w końcowych psalmach rozbrzmiewa wzniosły temat całej tej księgi?

²² Psalm 135 wysławia Jehowę jako Boga, któremu należy się chwała i który czyni wszystko, co zechce — w przeciwieństwie do marnych, bezwartościowych bożków, których twórcy staną się do nich podobni. Psalm 136 śpiewano na przemian — po pierwszej części każdego wersetu następował refren: „Bo jego lojalna życzliwość trwa po czas niezmierzony”. Refren taki był śpiewany przy wielu okazjach (1 Kron. 16:41; 2 Kron. 5:13; 7:6; 20:21; Ezd. 3:11). Psalm 137 opowiada o tęsknocie za Syjonem, przepełniającej serca żydowskich wygnańców w Babilonie, i dowodzi, że chociaż przebywali daleko od swej ojczyzny, nie zapomnieli psalmów, pieśni syjońskich. Psalm 145 opiewa dobroć i władzę królewską Jehowy oraz zapewnia, że On „strzeże wszystkich, którzy go miłują, lecz wszystkich niegodziwców unicestwi” (w. 20). Porywające psalmy od 146 do 150, wieńczące tę księgę, znowu podejmują jej wzniosły temat, każdy bowiem rozpoczyna się i kończy słowami: „Wysławiajcie Jah!” To melodyjne wezwanie, by całe stworzenie wysławiało Jehowę, rozbrzmiewa najdonioślej w Psalmie 150 — w sześciu wersetach powtarza się aż 13 razy.

DLACZEGO POŻYTECZNE

23. (a) Jakie żywe orędzie zawierają Psalmy? (b) Jak wysławiają imię i zwierzchnictwo Jehowy?

²³ Biblijne psalmy ze względu na doskonałe piękno i styl zasługują na zaliczenie do arcydzieł literatury światowej. Są jednak czymś więcej niż tylko utworami literackimi — zawierają żywe orędzie Najwyższego Władcy całego wszechświata, samego Jehowy Boga. Pozwalają głęboko wniknąć w podstawowe nauki Biblii, a przede wszystkim opiewają jej Autora, Jehowę. Wyraźnie wskazują, że jest On Stwórcą wszechświata oraz wszystkiego, co się w nim znajduje (8:3-9; 90:1, 2; 100:3; 104:1-5, 24; 139:14). Księga Psalmów rzeczywiście wywyższa Jego imię, które występuje w niej około 700 razy. Ponadto 43 razy użyto skróconej formy „Jah”, a zatem w każdym psalmie imię Boże pojawia się średnio 5 razy. Prócz tego w odniesieniu do Jehowy około  350 razy użyto określenia ʼElohím, czyli Bóg. W kilku psalmach zwrócono uwagę na zwierzchnią władzę Jehowy przez użycie wyrażenia „Wszechwładny Pan” (68:20; 69:6; 71:5; 73:28; 140:7; 141:8).

24. Co powiedziano o śmiertelnym człowieku i jakich zdrowych rad udzielono?

²⁴ Księga Psalmów ukazuje kontrast między wiekuistym Bogiem a śmiertelnym człowiekiem, który urodził się w grzechu i potrzebuje wykupiciela. Wyjaśnia, iż człowiek umiera i wraca do „prochu”, zstępując do Szeolu, powszechnego grobu ludzkości (6:4, 5; 49:7-20; 51:5, 7; 89:48; 90:1-5; 115:17; 146:4). Podkreśla potrzebę stosowania się do prawa Bożego i pokładania ufności w Jehowie (1:1, 2; 62:8; 65:5; 77:12; 115:11; 118:8; 119:97, 105, 165). Ostrzega przed zuchwalstwem i „ukrytymi grzechami” (19:12-14; 131:1) oraz zachęca do szukania uczciwego, zdrowego towarzystwa (15:1-5; 26:5; 101:5). Wskazuje, iż Jehowie podoba się właściwe postępowanie (34:13-15; 97:10). Przedstawia wspaniałą nadzieję, mówiąc, że „wybawienie należy do Jehowy” i że ci, którzy się Go boją, mogą się spodziewać, iż ‛wyzwoli ich duszę od śmierci’ (3:8; 33:19). W ten sposób dochodzimy do proroczego aspektu tej księgi.

25. (a) W co obfituje Księga Psalmów? (b) Jak Piotr na podstawie Psalmów wykazał, kto jest Większym Dawidem?

²⁵ Psalmy obfitują w proroctwa wskazujące na Jezusa Chrystusa, „syna Dawida”, oraz na rolę, jaką miał odegrać ten Pomazaniec i Król reprezentujący Jehowę (Mat. 1:1). * Gdy w dniu Pięćdziesiątnicy 33 roku n.e. został powołany do istnienia zbór chrześcijański, duch święty zaczął umożliwiać apostołom zrozumienie, jak te proroctwa się spełniły. Jeszcze tego samego dnia Piotr wielokrotnie cytował z Księgi Psalmów, wygłaszając swe znamienne przemówienie. Dotyczyło ono osoby „Jezusa Nazarejczyka”. W drugiej części swoich wywodów, opartych niemal całkowicie na cytatach z Psalmów, wykazał, że Chrystus Jezus jest Większym Dawidem i że Jehowa nie pozostawił duszy Jezusa w Hadesie, lecz go wskrzesił. „Dawid przecież nie wstąpił do niebios”, ale wstąpił tam jego Pan, jak to przepowiedziano w Psalmie 110:1. Kto jest Panem Dawida? Piotr doprowadza swe wywody do wspaniałego punktu kulminacyjnego, udzielając dobitnej odpowiedzi: „Ten Jezus, którego wyście zawiesili na palu”! (Dzieje 2:14-36; Ps. 16:8-11; 132:11).

26. Jaki pożytek przyniosło przemówienie Piotra?

²⁶ Czy to przemówienie Piotra, oparte na Psalmach, przyniosło jakiś pożytek? Chrzest około 3000 ludzi, którzy jeszcze tego dnia przyłączyli się do zboru chrześcijańskiego, mówi sam za siebie (Dzieje 2:41).

27. Na jakie znaczenie Psalmu 2 wskazał duch święty?

²⁷ Wkrótce potem uczniowie obecni na specjalnym zebraniu zwrócili się do Jehowy, przytaczając Psalm 2:1, 2. Powiedzieli, iż słowa te spełniły się wtedy, gdy władcy zjednoczyli się przeciw „świętemu słudze Jezusowi”, którego Bóg namaścił. W sprawozdaniu czytamy dalej, że „wszyscy zostali napełnieni duchem świętym” (Dzieje 4:23-31).

28. (a) Co na podstawie Psalmów wykazuje Paweł w pierwszych trzech rozdziałach Listu do Hebrajczyków? (b) Jak powołując się na Psalm 110:4, omawia sprawę kapłaństwa na wzór Melchizedeka?

²⁸ Zwróćmy teraz uwagę na List do Hebrajczyków. W pierwszych dwóch rozdziałach znajdujemy sporo cytatów z Księgi Psalmów, ukazujących, pod jakimi względami Jezus — zasiadający na tronie niebiański Syn Boży — góruje nad aniołami. Na podstawie Psalmu 22:22 oraz innych wersetów Paweł wyjaśnia, że Jezus ma zbór „braci”, którzy należą do potomstwa Abrahama i są „uczestnikami powołania niebiańskiego” (Hebr. 2:10-13, 16; 3:1). A począwszy od rozdziału 6, wersetu 20, Listu do Hebrajczyków aż do końca 7 rozdziału apostoł obszernie omawia jeszcze inny urząd sprawowany przez Jezusa, który „stał się na wieki arcykapłanem na sposób Melchizedeka”. Odnosi się to do potwierdzonej przysięgą obietnicy Bożej zapisanej w Psalmie 110:4, na którą Paweł wielokrotnie się powołuje, aby dowieść wyższości kapłaństwa Jezusowego nad Aaronowym. Wyjaśnia, że na podstawie przysięgi Jehowy Jezus Chrystus jest kapłanem — nie na ziemi, lecz w niebie — i „pozostaje kapłanem na zawsze”, dzięki czemu korzyści wynikające z jego służby kapłańskiej będą wiecznotrwałe (Hebr. 7:3, 15-17, 23-28).

29. Jaki wspaniały przykład poświęcenia, wspomniany w Psalmach i wyjaśniony w Liście do Hebrajczyków 10:5-10, powinniśmy wziąć sobie do serca?

²⁹ Ponadto z Listu do Hebrajczyków 10:5-10 dowiadujemy się, że Jezus doskonale rozumiał, jaką ofiarną drogę wyznaczył mu Bóg, i że był zdecydowany spełniać Jego wolę. Nawiązano tu do słów Dawida z Psalmu 40:6-8. Rozmyślanie nad tym wzorem oddania dla Boga oraz naśladowanie go jest dla nas wszystkich nader pożyteczne, umożliwia bowiem zaskarbienie sobie uznania Bożego (zob. też Ps. 116:14-19).

30. Jak w Psalmach szczegółowo przepowiedziano ofiarną drogę życiową Jezusa i jaką pociechę on niewątpliwie z nich czerpał?

³⁰ Droga życiowa, którą podążał Jezus, zakończona straszliwą męką na palu, została przepowiedziana w Psalmach ze zdumiewającą dokładnością. Wspomniano na przykład o podaniu mu octu do picia, rzucaniu losów o jego szaty wierzchnie, okrutnym potraktowaniu jego rąk i stóp, wyszydzaniu go, a także o znacznie dotkliwszej udręce duchowej, której wyrazem był bolesny okrzyk: „Boże mój,  Boże mój, czemuś mnie opuścił?” (Mat. 27:34, 35, 43, 46; Ps. 22:1, 7, 8, 14-18; 69:20, 21). Jak wynika z Ewangelii według Jana 19:23-30, nawet w takich chwilach Jezus czerpał z Psalmów wiele pociechy i wskazówek, gdyż wiedział, że wszystkie prorocze zapowiedzi muszą się spełnić w najdrobniejszych szczegółach. Wiedział też, że Psalmy mówią o jego zmartwychwstaniu i wywyższeniu. Niewątpliwie myślał o tym, gdy w ostatnią noc przed śmiercią przewodził apostołom w ‛śpiewaniu pieśni pochwalnych’, czyli właśnie psalmów (Mat. 26:30).

31. Co powiedziano w Księdze Psalmów o Królewskim Potomku i o zborze Jezusa?

³¹ A zatem Księga Psalmów wyraźnie wskazuje, iż „syn Dawida” i Królewski Potomek to Chrystus Jezus, który jest teraz wywyższonym Królem i Kapłanem na niebiańskiej górze Syjon. Brak miejsca nie pozwala na szczegółowe wyliczenie wszystkich fragmentów z Księgi Psalmów, które się spełniły na tym Pomazańcu Jehowy i zostały przytoczone w Chrześcijańskich Pismach Greckich, ale oto jeszcze kilka przykładów: Psalm 78:2 — Mateusza 13:31-35; Psalm 69:4 — Jana 15:25; Psalm 118:22, 23 — Marka 12:10, 11 i Dzieje 4:11; Psalm 34:20 — Jana 19:33, 36; Psalm 45:6, 7 — Hebrajczyków 1:8, 9. W Psalmach przepowiedziano też istnienie zboru prawdziwych naśladowców Jezusa — nie jako poszczególnych jednostek, lecz jako społeczności, której członkowie, wybrani ze wszystkich narodów, dostąpili łaski Bożej i uczestniczą w wysławianiu imienia Jehowy (Ps. 117:1 — Rzym. 15:11; Ps. 68:18 — Efez. 4:8-11; Ps. 95:7-11 — Hebr. 3:7, 8; 4:7).

32. (a) Co wyjawia analiza Psalmów, jeśli chodzi o usprawiedliwienie zwierzchnictwa Jehowy i o Jego zamierzenie co do Królestwa? (b) Jak powinniśmy okazywać swą lojalność i wdzięczność, jeśli doceniamy władzę królewską Jehowy?

³² Analiza Psalmów pogłębia nasze docenianie władzy królewskiej, którą Jehowa Bóg ku swej chwale i ku usprawiedliwieniu swego zwierzchnictwa sprawuje za pośrednictwem obiecanego Potomka i Dziedzica Królestwa. Obyśmy zawsze byli wśród tych lojalnych, którzy się radują ‛chwalebną wspaniałością dostojeństwa Jehowy’ i o których wspomina Psalm 145 — „pieśń pochwalna, Dawidowa”: „Opowiadać będą o chwale twej władzy królewskiej i mówić będą o twej potędze, by oznajmić synom ludzkim jego potężne czyny i chwałę wspaniałości jego władzy królewskiej. Twoja władza królewska jest władzą królewską na wszystkie czasy niezmierzone, a twoje panowanie — przez wszystkie kolejne pokolenia” (Ps. 145:5, 11-13). Zgodnie z tym proroczym psalmem już dzisiaj synom ludzkim ze wszystkich narodów jest oznajmiana wspaniałość ustanowionego Królestwa Bożego, w którym władzę sprawuje Chrystus. Jakże wdzięczni powinniśmy być za to Królestwo i jego Króla! Księgę Psalmów kończą naprawdę stosowne słowa: „Wszystko, co oddycha, niechaj wysławia Jah. Wysławiajcie Jah!” (150:6).

[Przypis]

[Pytania do studium]