29

Księga Joela

Pisarz: Joel

Miejsce spisania: Juda

Spisywanie ukończono: ok. 820 p.n.e. (?)

1. Jakie dramatyczne wydarzenia opisano w Księdze Joela?

 CHMARY owadów pustoszą kraj. Przed nimi pożera go ogień, a za nimi płomień, dopełniając miary zniszczenia. Wszędzie sroży się głód. Słońce obraca się w ciemność, a księżyc w krew, bliski jest bowiem wielki i straszny dzień Jehowy. Każe On zapuścić sierp i zebrać narody na zagładę. Niektórzy jednak ‛ujdą cało’ (Joela 2:32). Analizując te dramatyczne wydarzenia, opisane w proroczej Księdze Joela, przekonamy się, że jest niezwykle ciekawa i pożyteczna.

2. Co wiadomo o Joelu i o miejscu, gdzie prorokował?

² Księgę tę wprowadzono jako „słowo Jehowy, które doszło do Joela, syna Petuela”. O samym Joelu Biblia nic więcej nie mówi. Liczy się przede wszystkim prorocze orędzie, a nie człowiek, który je spisał. Imię „Joel” prawdopodobnie znaczy „Jehowa jest Bogiem”. Widoczna u Joela świetna znajomość Jerozolimy, tamtejszej świątyni oraz szczegółów pełnionej w niej służby zdaje się wskazywać, iż napisał on swą księgę w Jerozolimie lub w Judzie (Joela 1:1, 9, 13, 14; 2:1, 15, 16, 32).

3. Co przemawiałoby za tym, że Joel spisał swe proroctwo około roku 820 p.n.e.?

³ Kiedy powstała Księga Joela? Nie da się tego dokładnie ustalić. Jedni uczeni umiejscawiają ją przed rokiem 800, inni nieco później, a jeszcze inni nawet około roku 400 p.n.e. Opis sądu Bożego nad narodami na nizinie Jehoszafata nasuwa wniosek, że Joel prorokował w jakiś czas po wspaniałym zwycięstwie Jehowy na rzecz judzkiego króla Jehoszafata, który objął tron w roku 936 p.n.e. (Joela 3:2, 12; 2 Kron. 20:22-26). Niewykluczone, iż z Księgi Joela cytował prorok Amos. Oznaczałoby to, że Joel spisał swe proroctwa wcześniej niż Amos, który rozpoczął działalność między rokiem 829 a 804 p.n.e. (Joela 3:16; Am. 1:2). Na wczesną datę powstania tej księgi może też wskazywać umiejscowienie jej w kanonie hebrajskim między księgami Ozeasza i Amosa. Możliwe więc, iż proroctwo Joela zostało napisane około roku 820 p.n.e.

4. Co świadczy o autentyczności Księgi Joela?

⁴ Za wiarogodnością Księgi Joela przemawia to, że cytują z niej i powołują się na nią Chrześcijańskie Pisma Greckie. W dniu Pięćdziesiątnicy Piotr wspomniał o „proroku Joelu” i wskazał na znaczenie jednego z jego proroctw. Na tę samą zapowiedź powołał się również apostoł Paweł, który wyjaśnił zarazem, jak się spełniła na Żydach i na nie-Żydach (Joela 2:28-32; Dzieje 2:16-21; Rzym. 10:13). Sprawdziło się wszystko, co Joel prorokował przeciw okolicznym narodom. Nebukadneccar (Nabuchodonozor) oblegał wielki Tyr, a później Aleksander Wielki zburzył część miasta leżącą na wyspie. Zginęła także Filistea. Edom stał się pustkowiem (Joela 3:4, 19). Żydzi nigdy nie kwestionowali kanoniczności Księgi Joela i umieścili ją na drugim miejscu wśród ksiąg tak zwanych proroków mniejszych.

5. Pod jakim względem Księga Joela odznacza się niezwykłą siłą wyrazu?

⁵ Joel pisze żywym i wyrazistym stylem. Gdy chce coś podkreślić, posługuje się powtórzeniami, używa też zdumiewających porównań. Szarańcze nazywa narodem, ludem i wojskiem. Mają one zęby jak zęby lwa, z wyglądu przypominają konie, a ich głos kojarzy się z hukiem rydwanów wojska ciągnącego do bitwy. W pewnym dziele przytoczono następującą opinię specjalisty w dziedzinie zwalczania szarańczy: „Pod względem niezwykłej dokładności szczegółów podany przez Joela opis inwazji szarańczy nie ma sobie równych”. * Posłuchajmy teraz, jak prorok ten zapowiada napawający lękiem dzień Jehowy.

TREŚĆ KSIĘGI JOELA

6. Jaką przerażającą wizję ogląda Joel?

⁶ Inwazja owadów ogałaca kraj; bliski jest dzień Jehowy (1:1 do 2:11). Jakże okropną, złowieszczą wizję ogląda Joel! Rusza niszczycielska inwazja gąsienic, szarańczy, pełzającej szarańczy bezskrzydłej oraz karaluchów. Ogałaca z liści winorośle i drzewa figowe, wskutek czego w kraju grasuje  głód. Nie ma ofiar zbożowych ani płynnych dla domu Jehowy. Joel wzywa kapłanów i sług Bożych do skruchy. „Ach, cóż za dzień”, woła, „ponieważ dzień Jehowy jest bliski, a nadejdzie niczym złupienie od Wszechmocnego!” (1:15). Zwierzęta błąkają się bezładnie. Płomień spalił pastwiska i drzewa, a pustkowie wysuszył ogień.

7. Jak opisano atakujące wojsko Jehowy?

⁷ Ogłoście alarm! „Zadmijcie w róg na Syjonie i wydajcie okrzyk wojenny na mojej świętej górze” (2:1). Bliski jest dzień Jehowy — dzień ciemności i mroku. Oto lud liczny i potężny. Ziemię przypominającą ogród Eden obraca w bezludne pustkowie. Nic nie ocaleje. Pędzą jak rumaki i wydają głos podobny do łoskotu rydwanów wojennych na wierzchołkach gór. Jak lud w szyku bojowym wpadają do miasta, wspinają się na mury i domy, wchodzą przez okna. Ziemia drży i trzęsą się niebiosa. Tym licznym wojskiem dowodzi Jehowa. „Wielki jest dzień Jehowy i napawa wielkim lękiem, a któż go przetrzyma?” (2:11).

8. (a) Jedynie w jaki sposób można powstrzymać tę inwazję owadów? (b) Jaką rekompensatę obiecuje Jehowa?

⁸ Wrócić do Jehowy; zapowiedź wylania ducha (2:12-32). Można jednak coś zrobić, by powstrzymać tę inwazję. Jehowa radzi: „Wróćcie do mnie całym swym sercem, (...) rozdzierajcie swe serca, a nie szaty, i wróćcie do Jehowy, swego Boga” (2:12, 13). Głos rogu wzywa na uroczyste zgromadzenie. Jeżeli wrócą do Niego, „Jehowa wykaże gorliwość o swój kraj i będzie współczuł swemu ludowi” (2:18). Udzieli błogosławieństw i przebaczenia, a najeźdźcę odeprze. Nie trzeba się lękać — nastał czas wesela i radości, gdyż będzie owoc i zboże, młode wino i oliwa. Jehowa wynagrodzi lata, w których żerowało Jego wielkie wojsko szarańczy. Obiecuje: „Będziecie jedli, jedząc i nasycając się, i bezsprzecznie wysławiać będziecie imię Jehowy, swego Boga, który obszedł się z wami w tak zdumiewający sposób” (2:26). Poznają wtedy, że tylko Jehowa jest Bogiem pośród Izraela.

9. Jakie porywające proroctwo zostało następnie objawione?

⁹ „A potem stanie się, że wyleję mego ducha na wszelkie ciało”, mówi Jehowa, „i wasi synowie oraz wasze córki na pewno będą prorokować. A waszym starcom śnić się będą sny. Młodzieńcy wasi zaś będą mieć wizje. I nawet na sług oraz na służebnice wyleję w owych dniach mego ducha”. Przed nadejściem dnia Jehowy ukażą się przerażające znaki na słońcu i księżycu. Ale niektórzy przeżyją. „Każdy, kto wzywa imienia Jehowy, ujdzie cało” (2:28-32).

10. Co się wydarzy na nizinie Jehoszafata?

¹⁰ Narody będą sądzone na „nizinie Jehoszafata” (3:1-21). Jehowa przyprowadzi z powrotem pojmanych z Judy i Jerozolimy. Ponadto zbierze narody; Tyr, Sydon oraz Filistea drogo zapłacą za hańbienie ludu Jehowy i sprzedanie go w niewolę. Posłuchaj, jak Jehowa rzuca narodom wyzwanie: „Uświęćcie wojnę! Zbudźcie mocarzy! Niech się przybliżą! Niech wyruszą wszyscy wojownicy!” (3:9). Niech przekują lemiesze na miecze i niech się stawią na nizinie Jehoszafata (imię to znaczy „Jehowa jest Sędzią”). Rozlega się rozkaz Jehowy: „Zapuśćcie sierp, bo żniwo dojrzało. (...) Kadzie tłoczni się przelewają; bo zło ich ogromne. Tłumy, tłumy na nizinie rozstrzygnięcia, gdyż bliski jest dzień Jehowy” (3:13, 14). Słońce i księżyc ciemnieją. Jehowa wydaje z Syjonu donośny ryk, wywołując drżenie nieba i ziemi, jest zaś schronieniem i twierdzą dla swego ludu, który będzie musiał poznać, że czyni to jego Bóg, Jehowa.

11. Jak Joel opisuje przyszłe dobrodziejstwa zgotowane przez Jehowę?

¹¹ Jakaż rajska obfitość nastanie „w owym dniu”! (3:18). Góry ociekać będą winem, pagórki będą opływać mlekiem, a łożyskami strumieni wartko popłynie woda. Z domu Jehowy wytryśnie orzeźwiające źródło. Egipt i Edom, które przelewały w Judzie niewinną krew, obrócą się w bezludne pustkowie, natomiast Juda i Jerozolima będą zamieszkane po czas niezmierzony, a „Jehowa będzie przebywał na Syjonie” (3:21).

DLACZEGO POŻYTECZNA

12. Na jakie prorocze słowa Joela położył nacisk apostoł Piotr w dniu Pięćdziesiątnicy?

¹² Niektórzy komentatorzy uważają Joela za zwiastuna ponurych wieści. Jednakże lud Boży widzi w nim głosiciela wspaniałej nowiny o wyzwoleniu. Apostoł Paweł tak podkreśla tę myśl w Liście do Rzymian 10:13: „Gdyż ‚każdy, kto wzywa imienia Jehowy, będzie wybawiony’” (Joela 2:32). Prorocze słowa Joela w zdumiewający sposób urzeczywistniły się w dniu Pięćdziesiątnicy 33 roku n.e. Piotr wyjaśnił wtedy pod natchnieniem, że wylanie ducha Bożego na uczniów Chrystusa spełniło zapowiedź Joela (Dzieje 2:1-21; Joela 2:28, 29, 32). Położył wielki nacisk na prorocze znaczenie słów: „A każdy, kto wzywa imienia Jehowy, będzie wybawiony” (Dzieje 2:21, 39, 40).

13. (a) Jakie uderzające podobieństwo zachodzi między Księgą Joela a Objawieniem? (b) Jakie analogie do wypowiedzi Joela można znaleźć w innych księgach?

¹³ Plaga szarańczy opisana przez Joela jest uderzająco podobna do przepowiedzianej w 9 rozdziale  Księgi Objawienia. Tutaj też mowa o ściemnieniu słońca. Szarańcze przypominają z wyglądu konie gotowe do boju, wydają odgłos podobny do łoskotu rydwanów i mają lwie zęby (Joela 2:4, 5, 10; 1:6; Obj. 9:2, 7-9). W Księdze Joela 2:31 czytamy, iż słońce zmieni się w ciemność, i wzmiankę o takim samym wydarzeniu znajdujemy w Księdze Izajasza 13:9, 10, w Objawieniu 6:12-17 oraz w Ewangelii według Mateusza 24:29, 30, gdzie Jezus wskazuje, że proroctwo to spełni się wtedy, gdy on jako Syn Człowieczy przyjdzie z mocą i wielką chwałą. Do wypowiedzi z Księgi Joela 2:11 — „wielki jest dzień Jehowy i napawa wielkim lękiem” — najwyraźniej nawiązano w Księdze Malachiasza 4:5. Analogiczne opisy tego ‛dnia ciemności i gęstego mroku’ można też znaleźć w Księdze Joela 2:2 i Sofoniasza 1:14, 15.

14. W których wersetach swej księgi Joel wysławia zwierzchnią władzę i lojalną życzliwość Jehowy?

¹⁴ Proroctwa zawarte w Księdze Objawienia kierują uwagę na „wielki dzień” gniewu Bożego (Obj. 6:17). Joel również wskazuje na ten okres. Zapowiada, że gdy narody zaskoczy wielki „dzień Jehowy”, wówczas każdy, kto woła do Niego o ochronę i wyzwolenie, „ujdzie cało”. „Jehowa będzie schronieniem dla swego ludu”. Zostanie przywrócony rajski dobrobyt: „I stanie się w owym dniu, że góry ociekać będą słodkim winem, a wzgórza będą opływać mlekiem, wszystkimi zaś łożyskami strumieni w Judzie popłynie woda. I z domu Jehowy wytryśnie źródło”. Przedstawiając te uszczęśliwiające obietnice odrodzenia, Joel wywyższa też zwierzchnią władzę Jehowy Boga, a do ludzi o szczerym sercu kieruje wezwanie oparte na Jego wielkim miłosierdziu: „Wróćcie do Jehowy, swego Boga, gdyż łaskawy on i miłosierny, nieskory do gniewu i obfitujący w lojalną życzliwość”. Wszyscy, którzy usłuchają tej natchnionej zachęty, zaznają wiecznotrwałych dobrodziejstw (Joela 2:1, 32; 3:16, 18; 2:13).

[Przypis]

[Pytania do studium]