33

Księga Micheasza

Pisarz: Micheasz

Miejsce spisania: Juda

Spisywanie ukończono: przed 717 p.n.e.

Obejmuje okres: ok. 777-717 p.n.e.

1. Jakim człowiekiem był Micheasz?

 WYOBRAŹ sobie dojrzałego mężczyznę, który przez wiele lat wiernie służył Jehowie. Wyobraź sobie odważnego człowieka, który do władców swego narodu potrafił powiedzieć: „Wy, którzy nienawidzicie dobra, a miłujecie zło, (...) wy, którzy też zjedliście ciało mego ludu i zdarliście z nich skórę”. Wyobraź sobie pokornego mężczyznę, który przyznaje, że jego dobitne orędzia pochodzą od Jehowy — że to On swoim duchem pobudzał go do mówienia. Czy nie cieszyłbyś się z możliwości poznania takiego człowieka? Ileż cennych wiadomości i zdrowych rad mógłby ci przekazać! Właśnie taki był prorok Micheasz. Po dziś dzień mamy dostęp do wybornych wskazówek zawartych w księdze noszącej jego imię (Mich. 3:2, 3, 8).

2. Co wiemy o Micheaszu i o czasie jego działalności?

² W Księdze Micheasza, podobnie jak w księgach wielu innych proroków, bardzo mało powiedziano o jej pisarzu; ważne było jego orędzie. Micheasz to zmieniona forma imienia Michael (co znaczy „Któż jest jak Bóg?”) lub Michajasz („Któż jest jak Jehowa?”). Prorok ten działał za panowania Jotama, Achaza i Ezechiasza (777-717 p.n.e.), żył więc współcześnie z Izajaszem i Ozeaszem (Izaj. 1:1; Oz. 1:1). Nie wiadomo, jak długo pełnił swą służbę, ale trwała ona najwyżej 60 lat. Proroctwa o zagładzie Samarii musiał ogłosić jeszcze przed zburzeniem tego miasta w roku 740 p.n.e., a całą księgę ukończył zapewne przed upływem rządów Ezechiasza, czyli przed rokiem 717 p.n.e. (Mich. 1:1). Prorok Micheasz pochodził ze wsi Moreszet, leżącej w żyznym regionie Szefeli, na południowy zachód od Jerozolimy. O jego znajomości życia wiejskiego świadczą przykłady, jakich używał do uwypuklenia istotnych szczegółów swoich wypowiedzi (2:12; 4:12, 13; 6:15; 7:1, 4, 14).

3. W jakim znamiennym okresie pełnił swą służbę Micheasz i dlaczego Jehowa powołał go na proroka?

³ Micheasz żył w niebezpiecznych i znamiennych czasach. Szybko następujące po sobie wydarzenia zwiastowały nieszczęście królestwom Izraela i Judy. Naród izraelski pogrążył się w zepsuciu moralnym i bałwochwalstwie, aż w końcu podbiła go Asyria, najprawdopodobniej jeszcze za życia Micheasza. Juda, która w czasach Jotama postępowała właściwie, pod rządami buntowniczego Achaza zaczęła naśladować niegodziwe postępki Izraela, ale dzięki królowi Ezechiaszowi znowu się od nich odcięła. Jehowa powołał Micheasza, by wyraźnie ostrzec swój lud przed tym, co zamierza na niego  sprowadzić. Zapowiedzi Micheasza stanowiły potwierdzenie proroctw Izajasza i Ozeasza (2 Król. 15:32 do 20:21; 2 Kron., rozdz. 27-32; Izaj. 7:17; Oz. 8:8; 2 Kor. 13:1).

4. Co dowodzi autentyczności Księgi Micheasza?

⁴ O autentyczności Księgi Micheasza świadczy sporo faktów. Żydzi zawsze zaliczali ją do kanonu Pism Hebrajskich. W Księdze Jeremiasza 26:18, 19 przytoczono słowa Micheasza: „Syjon zostanie zorany jak pole i Jerozolima stanie się rumowiskiem” (Mich. 3:12). Proroctwo to dokładnie się spełniło w roku 607 p.n.e., gdy król babiloński zrównał Jerozolimę z ziemią, „by spowodować zniszczenie” (2 Kron. 36:19). Ziściło się również podobne proroctwo o Samarii, która miała się zamienić w „rumowisko na polu” (Mich. 1:6, 7). W roku 740 p.n.e. Asyryjczycy zniszczyli Samarię i uprowadzili do niewoli mieszkańców północnego królestwa izraelskiego (2 Król. 17:5, 6). Później, w IV wieku p.n.e., Samarię zdobył Aleksander Wielki, a w II wieku p.n.e. spustoszyli ją Żydzi pod dowództwem Jana Hyrkana I. W pewnym słowniku tak powiedziano o tej ostatniej zagładzie Samarii: „Zwycięzca doszczętnie ją zburzył, pragnąc zatrzeć wszelkie ślady, że kiedyś na tym wzgórzu leżało warowne miasto” (The New Westminster Dictionary of the Bible, 1970, s. 822).

5. Jak archeologia potwierdza spełnienie się proroctw Micheasza?

⁵ Również wykopaliska archeologiczne potwierdzają, że proroctwa Micheasza się ziściły. Kroniki asyryjskie wspominają o zburzeniu Samarii przez Asyryjczyków. Na przykład asyryjski król Sargon chełpił się: „Obległem i zdobyłem Samarię (Sa-me-ri-na)”. * W rzeczywistości jednak podboju mógł dokonać poprzednik Sargona, Salmanasar V. W pewnej kronice babilońskiej napisano o Salmanasarze: „Spustoszył Samarię”. * Przepowiedzianą przez Micheasza inwazję na Judę, do której doszło za panowania Ezechiasza, obszernie zrelacjonował Sancherib (Sennacheryb) (Mich. 1:6, 9; 2 Król. 18:13). Na ścianie swego pałacu w Niniwie kazał umieścić wielką, czteroczęściową płaskorzeźbę przedstawiającą zdobycie Lachisz. Na graniastosłupie, który nazwano od jego imienia, oznajmia: „Obległem jego 46 ufortyfikowanych miast (...) Zabrałem od nich 200 150 osób (...) Jego samego (Ezechiasza) zamknąłem, jak ptaka w klatce, w jego siedzibie, Jerozolimie”. Wymienia też kwotę zapłaconą mu przez Ezechiasza, chociaż znacznie ją zawyża. Ani słowem nie wspomina o tym, że jego wojska zostały zgładzone (2 Król. 18:14-16; 19:35). *

6. Co niezbicie świadczy o natchnieniu Księgi Micheasza?

⁶ Wszelkie wątpliwości co do natchnienia tej księgi rozwiewa wybitne proroctwo z rozdziału 5, a wersetu 2, gdzie przepowiedziano miejsce narodzin Mesjasza (Mat. 2:4-6). Niektóre wersety mają też bezpośrednie odpowiedniki w Chrześcijańskich Pismach Greckich (Mich. 7:6, 20; Mat. 10:35, 36; Łuk. 1:72, 73).

7. Co można powiedzieć o umiejętności wyrażania myśli przez Micheasza?

⁷ Wprawdzie Micheasz pochodził z judzkiej wsi, lecz bynajmniej nie miał kłopotów z wyrażaniem myśli. W jego księdze spotykamy jedne z najpiękniejszych wypowiedzi występujących w Słowie Bożym. Rozdział 6 jest napisany w formie niezwykłego dialogu. Nagłe zmiany przykuwają uwagę czytelnika, gdyż Micheasz szybko przechodzi od jednej myśli do drugiej, od przeklinania do błogosławienia i na odwrót (Mich. 2:10, 12; 3:1, 12; 4:1). Jest w tej księdze sporo obrazowych sformułowań: gdy Jehowa wyruszy, „góry stopnieją pod nim, niziny zaś się rozstąpią — jak wosk pod wpływem ognia, jak wody wylewane na strome miejsce” (1:4; zob. też 7:17).

8. Co zawiera każda z trzech części Księgi Micheasza?

⁸ Księgę Micheasza można podzielić na trzy części, z których każda rozpoczyna się słowem „słuchajcie”, a zawiera napomnienia, ostrzeżenia przed karą i obietnice błogosławieństwa.

TREŚĆ KSIĘGI MICHEASZA

9. Jaka kara czeka Samarię i Judę?

⁹ Część 1 (1:1 do 2:13). Jehowa wyrusza ze swej świątyni, aby ukarać Samarię za bałwochwalstwo. Obróci ją w „rumowisko” i ‛wrzuci w dolinę jej kamienie’, a jej ryte wizerunki roztrzaska. Nikt nie zdoła jej uleczyć. Także Juda jest winna i ucierpi z powodu inwazji, która dosięgnie „bramy Jerozolimy”. Potępiono ludzi obmyślających zło; tacy będą lamentować: „Naprawdę zostaliśmy złupieni!” (1:6, 12; 2:4).

10. Jak prorok kieruje uwagę na miłosierdzie Jehowy?

¹⁰ Prorok nieoczekiwanie kieruje uwagę na miłosierdzie Jehowy, oświadczając w Jego imieniu: „Z całą pewnością zgromadzę Jakuba (...) Przywiodę ich do jedności jak trzodę w zagrodzie, jak stado pośrodku pastwiska; będzie gwarno od ludzi” (2:12).

11. (a) Jakiej surowej krytyce poddano władców Jakuba i Izraela? (b) Co Micheasz mówi o źródle swej odwagi?

¹¹ Część 2 (3:1 do 5:15). Micheasz mówi dalej: „Słuchajcie, proszę, zwierzchnicy Jakuba oraz dowódcy  domu Izraela”. Poddaje ich surowej krytyce, gdyż ‛nienawidzą dobra, a miłują zło’ i uciskają swych rodaków. Wręcz ‛roztrzaskali ich kości’ (3:1-3). Potępia również fałszywych proroków, którzy nie zapewniają rzetelnego przewodnictwa, wskutek czego lud Boży się błąka. Obwieszczanie takiego orędzia wymaga wprost nadludzkiej odwagi! Jednakże Micheasz ufnie oznajmia: „Ja za sprawą ducha Jehowy zostałem napełniony mocą i sprawiedliwością, i potęgą, by opowiedzieć Jakubowi o jego buncie, a Izraelowi o jego grzechu” (3:8). Piętnuje władców obciążonych winą krwi, po czym dobitnie oświadcza: „Jej zwierzchnicy sądzą tylko za łapówkę, jej kapłani pouczają tylko za zapłatę, a jej prorocy uprawiają wróżbiarstwo za pieniądze” (3:11). Dlatego Syjon będzie zorany jak pole, a Jerozolima obróci się w zwykłe rumowisko.

12. Jakie wspaniałe proroctwo dotyczy „końca dni”?

¹² I znowu nagła zmiana tematu — proroctwo przenosi nas „pod koniec dni” i we wspaniały, porywający sposób opisuje przywrócenie wielbienia Jehowy na Jego górze (4:1). Wstąpi na nią wiele narodów, pragnących poznać drogi Jehowy, gdyż Jego prawo i słowo wyjdzie z Syjonu i z Jerozolimy. Ludzie nie będą się już ćwiczyć do wojny, lecz każdy usiądzie pod swą winoroślą i pod swym drzewem figowym. Nie będą się niczego obawiać. Niech każdy naród podąża za swoim bogiem, ale prawdziwi czciciele będą chodzić w imieniu Jehowy, swego Boga, On zaś na zawsze pozostanie ich Królem. Najpierw jednak Syjon musi pójść na wygnanie do Babilonu. Dopiero gdy zostanie odrodzony, Jehowa zetrze w proch jego wrogów.

13. Jaki władca miał wyjść z Betlejem i do czego będzie można przyrównać „pozostałych z Jakuba”?

¹³ Micheasz przepowiada następnie, że z Betlejem Efrata wyjdzie władca Izraela — „pochodzenie jego od czasów zamierzchłych”. Będzie panował jako ‛pasterz w sile Jehowy’ i okaże się wielkim nie tylko w Izraelu, lecz „aż po krańce ziemi” (5:2, 4). Asyryjski najeźdźca nie nacieszy się długo sukcesem, zostanie bowiem zmuszony do odwrotu, a jego kraj — spustoszony. „Pozostali z Jakuba” będą wśród ludzi jak „rosa od Jehowy”, będą wśród narodów odważni jak lew (5:7). Jehowa wykorzeni fałszywe wielbienie i wywrze pomstę na nieposłusznych narodach.

14. (a) Jaki obraz pojawia się na początku trzeciej części Księgi Micheasza? (b) Jakim wymaganiom Jehowy nie sprostał naród izraelski?

¹⁴ Część 3 (6:1 do 7:20). Przedstawiono tu w formie dialogu niezwykły proces — Jehowa prowadzi „sprawę sądową” z Izraelem, a na świadków wzywa góry i wzgórza (6:1). Każe Izraelitom złożyć świadectwo przeciwko Niemu i przypomina im prawe czyny, których dla nich dokonał. Czego Jehowa wymaga od ziemskiego człowieka? Nie żąda składania mnóstwa ofiar zwierzęcych, lecz tego, by „czynił zadość sprawiedliwości i miłował życzliwość oraz był skromny, chodząc ze swoim Bogiem” (6:8). Tego właśnie brakuje Izraelitom. Zamiast sprawiedliwości i życzliwości można u nich znaleźć „niegodziwą wagę”, a także przemoc, kłamstwo i oszustwo (6:11). Zamiast skromnie chodzić z Bogiem, podążają za niegodziwością oraz bałwochwalstwem Omriego i Achaba, którzy panowali w Samarii.

15. (a) Nad czym ubolewa Micheasz? (b) Jakie stosowne zakończenie wieńczy jego księgę?

¹⁵ Prorok ubolewa nad upadkiem moralnym swych rodaków. Nawet „najbardziej prostolinijny z nich jest gorszy niż ciernisty żywopłot” (7:4). Wśród zażyłych przyjaciół i w rodzinach czai się zdrada. Micheasz nie traci jednak otuchy. „Lecz ja będę wypatrywał Jehowy. Będę wyczekiwał Boga mego wybawienia. Mój Bóg mnie usłyszy” (7:7). Ostrzega innych, by się nie cieszyli, że Jehowa wymierza karę swemu ludowi, nadejdzie bowiem wyzwolenie. Jehowa będzie pasł i karmił swój lud i pokaże mu „zdumiewające rzeczy”, napełniając narody lękiem (7:15). W końcowych słowach tej księgi Micheasz nawiązuje do znaczenia swego imienia, wysławiając Jehowę za Jego wspaniałą lojalną życzliwość. Doprawdy, ‛kto jest Bogiem takim jak Jehowa?’ (7:18).

DLACZEGO POŻYTECZNA

16. (a) Jaki pożytek przyniosło to proroctwo za dni Ezechiasza? (b) Jakie zawiera dobitne przestrogi przydatne w obecnych czasach?

¹⁶ Ponad 2700 lat temu proroctwa Micheasza okazały się nadzwyczaj ‛pożyteczne do upominania’, ponieważ judzki król Ezechiasz zareagował na jego orędzie i skłonił naród do okazania skruchy i przeprowadzenia reform religijnych (Mich. 3:9-12; Jer. 26:18, 19; por. 2 Król. 18:1-4). Obecnie ta natchniona księga jest jeszcze bardziej pożyteczna. Niech wszyscy, którzy się podają za czcicieli Boga, usłuchają dobitnych ostrzeżeń Micheasza przed religią fałszywą, bałwochwalstwem, kłamstwem i przemocą! (Mich. 1:2; 3:1; 6:1). Paweł podejmuje te przestrogi w Liście 1 do Koryntian 6:9-11, gdzie oświadcza, że prawdziwi chrześcijanie zostali obmyci i że nikt, kto się kala takimi praktykami, nie odziedziczy Królestwa Bożego. W Księdze Micheasza 6:8 powiedziano jasno i wyraźnie, iż Jehowa wymaga od człowieka, aby chodził z Nim w sposób nacechowany sprawiedliwością, życzliwością i skromnością.

17. Jak Księga Micheasza dodaje otuchy tym, którzy służą Bogu mimo prześladowań i trudności?

¹⁷ Micheasz ogłaszał swe orędzie ludowi tak  podzielonemu, że ‛nieprzyjaciółmi byli człowiekowi jego domownicy’. Prawdziwi chrześcijanie często głoszą w podobnych okolicznościach, a niektórych zdradzono i gwałtownie prześladowano we własnej rodzinie. Osoby takie zawsze powinny cierpliwie czekać na Jehowę, ‛Boga ich wybawienia’ (Mich. 7:6, 7; Mat. 10:21, 35-39). Kto w obliczu prześladowań lub trudnych zadań odważnie polega na Jehowie, ten tak jak Micheasz zostanie ‛napełniony mocą za sprawą ducha Jehowy’, by mógł ogłaszać Jego orędzie. Micheasz przepowiedział, iż taką odwagą mieli się odznaczać zwłaszcza „pozostali z Jakuba”. Będą oni „między narodami, pośród wielu ludów, jak lew”, a jednocześnie jak orzeźwiająca rosa i rzęsiste deszcze od Jehowy. Cechy te na pewno były widoczne u członków ‛ostatka Izraela (Jakuba)’, przyjętych w I wieku n.e. do zboru chrześcijańskiego (Mich. 3:8; 5:7, 8; Rzym. 9:27; 11:5, 26).

18. Które proroctwo Micheasza wskazuje na panowanie Królestwa Bożego pod władzą Chrystusa Jezusa?

¹⁸ Okoliczność, iż zgodnie z proroctwem Micheasza Jezus narodził się w Betlejem, nie tylko potwierdza Boskie natchnienie tej księgi, lecz także wskazuje, że kontekst owej zapowiedzi dotyczy ustanowienia Królestwa Bożego, w którym władzę będzie sprawował Chrystus Jezus. To on przychodzi z Betlejem (co znaczy „dom chleba”) z życiodajnymi dobrodziejstwami dla wszystkich, którzy wierzą w jego ofiarę. On ‛pasie w sile Jehowy’, staje się wielki i aż do krańców ziemi zapewnia pokój odrodzonej, zjednoczonej trzodzie Bożej (Mich. 5:2, 4; 2:12; Jana 6:33-40).

19. (a) Dzięki czemu mogą nabrać wiary i otuchy ludzie żyjący „pod koniec dni”? (b) Jak Micheasz wysławia zwierzchnictwo Jehowy?

¹⁹ Wielką otuchą napawa proroctwo Micheasza o „końcu dni”, kiedy to „wiele narodów” miało szukać pouczeń pochodzących od Jehowy. „I przekują swe miecze na lemiesze, a swe włócznie na noże ogrodnicze. Nie podniosą miecza, naród przeciw narodowi, ani się już nie będą uczyć wojowania. I będą siedzieć, każdy pod swą winoroślą i pod swym drzewem figowym, i nikt nie będzie ich przyprawiał o drżenie; powiedziały to bowiem usta Jehowy Zastępów”. Ludzie tacy porzucają wszelkie formy fałszywego kultu i tak jak Micheasz zapewniają: „My natomiast będziemy chodzić w imieniu Jehowy, naszego Boga, po czas niezmierzony, już na zawsze”. Prorocza Księga Micheasza naprawdę wzmacnia wiarę, dając przedsmak tych doniosłych wydarzeń. Ponadto wspaniale wysławia Jehowę — wiekuistego Króla i Wszechwładnego Pana. Jakże zachwycające są słowa: „Jehowa będzie królował nad nimi na górze Syjon, odtąd aż po czas niezmierzony”! (Mich. 4:1-7; 1 Tym. 1:17).

[Przypisy]

[Pytania do studium]