37

Księga Aggeusza

Pisarz: Aggeusz

Miejsce spisania: Jerozolima

Spisywanie ukończono: 520 p.n.e.

Obejmuje okres: 112 dni (520 p.n.e.)

1, 2. Co wiadomo o proroku Aggeuszu i jakie on głosił orędzie?

 MIAŁ na imię Aggeusz. Występował jako prorok i „posłaniec Jehowy” (Agg. 1:13). Ale skąd pochodził? Kim był? Aggeusz to dziesiąty spośród tak zwanych proroków mniejszych, a pierwszy z trzech, którzy pełnili służbę po powrocie Żydów do ich ojczyzny w roku 537 p.n.e. Dwaj pozostali to Zachariasz i Malachiasz. Imię Aggeusz (po hebrajsku Chaggáj) znaczy „świąteczny”, „[urodzony w] święto”. Być może więc urodził się w dniu jakiegoś święta.

² W świetle tradycji żydowskiej rozsądny wydaje się wniosek, że Aggeusz urodził się w Babilonie i powrócił do Jerozolimy razem z Zerubbabelem i arcykapłanem Jozuem. Aggeusz działał ramię w ramię z prorokiem Zachariaszem. W Księdze Ezdrasza 5:1 i 6:14 czytamy, jak obaj zachęcali synów wygnania do wznowienia odbudowy świątyni. Aggeusz okazał się prorokiem Jehowy z dwóch względów: nawoływał Żydów do wywiązywania się z obowiązków wobec Boga oraz przepowiedział między innymi potrząśnięcie wszystkimi narodami (Agg. 2:6, 7).

3. Co dowodzi, że Żydzi nie rozumieli celu swego powrotu z wygnania?

³ Dlaczego Jehowa powołał Aggeusza? Otóż w roku 537 p.n.e. Cyrus wydał dekret zezwalający Żydom na powrót do ojczyzny w celu odbudowania domu Jehowy. Ale nadszedł już rok 520 p.n.e, a do ukończenia świątyni wciąż było daleko. Przez wszystkie te lata Żydzi pozwalali, żeby sprzeciw wrogów oraz własna obojętność i materializm przeszkadzały im w osiągnięciu celu, dla którego powrócili (Ezd. 1:1-4; 3:10-13; 4:1-24; Agg. 1:4).

4. Co przeszkadzało w odbudowie świątyni i jaki obrót przybrały sprawy, gdy zaczął prorokować Aggeusz?

⁴ Jak wynika ze sprawozdania biblijnego, gdy tylko położono fundament świątyni (w roku 536 p.n.e.), „mieszkańcy tej ziemi stale osłabiali ręce ludu Judy i zniechęcali ich do budowania, a w celu zniweczenia ich zamiaru najmowali przeciw nim doradców” (Ezd. 4:4, 5). W roku 522 p.n.e. tym nieżydowskim przeciwnikom udało się w końcu doprowadzić do wydania oficjalnego zakazu budowy. W drugim roku panowania perskiego króla Dariusza I Hystaspesa, to znaczy w 520 roku p.n.e., zaczął prorokować Aggeusz, co zachęciło Żydów do wznowienia budowy świątyni. Okoliczni namiestnicy wysłali wtedy do Dariusza list z prośbą o decyzję w tej sprawie; Dariusz podtrzymał dekret Cyrusa i poparł Żydów, a nie ich nieprzyjaciół.

5. Co dowodzi, że Księga Aggeusza należy do kanonu Biblii?

⁵ Żydzi nigdy nie wątpili, że Księga Aggeusza należy do kanonu Pism Hebrajskich. Potwierdza to wzmianka z Księgi Ezdrasza 5:1, gdzie powiedziano, iż Aggeusz prorokował „w imieniu Boga Izraelskiego”, a także słowa z 6 rozdziału i 14 wersetu tejże księgi. Również apostoł Paweł poświadcza, że proroctwo to stanowi część ‛całego Pisma, które jest natchnione przez Boga’, gdyż powołuje się na nie w Liście do Hebrajczyków 12:26: „Teraz obiecał, mówiąc: ‚Ja jeszcze raz poruszę — nie tylko ziemią, lecz także niebem’” (Agg. 2:6).

6. Z czego się składa proroctwo Aggeusza i jak uwydatnia imię Jehowy?

⁶ Proroctwo Aggeusza składa się z czterech orędzi ogłoszonych w okresie 112 dni. Jego styl cechuje prostota i bezpośredniość, a na szczególną uwagę zasługuje uwydatnianie imienia Jehowy. W 38 wersetach wymieniono to imię aż 35 razy, z czego 14 razy w wyrażeniu „Jehowa Zastępów”. Aggeusz rozwiewa wszelkie wątpliwości co do tego, czy jego orędzie pochodzi od prawdziwego Boga: „Aggeusz zaś, posłaniec Jehowy, zwrócił się do ludu zgodnie z otrzymanym od Jehowy pełnomocnictwem  posłańca, mówiąc: ‚„Ja jestem z wami” — brzmi wypowiedź Jehowy’” (1:13).

7. Do czego Aggeusz zachęcał Żydów i co stanowi sedno jego orędzia?

⁷ Był to bardzo ważny okres w dziejach ludu Bożego i działalność Aggeusza okazała się nadzwyczaj pożyteczna. Jako prorok sumiennie wywiązywał się ze swego zadania i przemawiał do Żydów bez ogródek. Powiedział im wprost, że najwyższy czas skończyć z gnuśnością i zabrać się do pracy. Jeśli chcą, by Jehowa zapewnił im dobrobyt, muszą odbudować dom Boży i przywrócić czyste wielbienie. Sedno orędzia Aggeusza jest następujące: kto chce dostąpić błogosławieństw Jehowy, musi służyć prawdziwemu Bogu i wykonywać dzieło, które On zlecił.

TREŚĆ KSIĘGI AGGEUSZA

8. Dlaczego Jehowa przestał błogosławić Żydom pod względem materialnym?

⁸ Pierwsze orędzie (1:1-15). Skierowano je do namiestnika Zerubbabela i arcykapłana Jozuego w obecności ludu, który mawiał: „Nie nadszedł czas — czas na budowę domu Jehowy”. Za pośrednictwem Aggeusza Jehowa zadaje wnikliwe pytanie: „Czy czas na to, abyście wy mieszkali w swych domach wyłożonych boazerią, podczas gdy ten dom jest opustoszały?” (1:2, 4). Izraelici dużo siali pod względem materialnym, ale mimo to nie zapewnili sobie obfitości pokarmów, napojów i odzieży. „Rozważcie w sercu swe drogi” — wzywa ich Jehowa (1:7). Powinni sprowadzić drewno i budować dom, żeby Jehowa był otoczony chwałą. Żydzi dbają o własne mieszkania, a tymczasem dom Jehowy stoi opustoszały. Dlatego Jehowa wstrzymał rosę z nieba i plon ziemi oraz przestał błogosławić człowiekowi i jego znojnej pracy.

9. Jak Jehowa pobudza Żydów do działania?

⁹ Nareszcie pojęli, w czym rzecz! Aggeusz nie prorokował na próżno. Władcy i lud „usłuchali głosu Jehowy, swego Boga”. Bojaźń przed Jehową wyparła strach przed człowiekiem. Za pośrednictwem swego posłańca, Aggeusza, Jehowa zapewnia: „Ja jestem z wami” (1:12, 13). Sam Jehowa pobudza ducha namiestnika, ducha arcykapłana i ducha ostatka swego ludu. Przystępują do pracy dokładnie 23 dni po rozpoczęciu prorokowania przez Aggeusza, i to pomimo oficjalnego zakazu wydanego przez władze perskie.

10. Co niektórzy Żydzi sądzą o odbudowywanej świątyni, co jednak obiecuje Jehowa?

¹⁰ Drugie orędzie (2:1-9). Po niecałym miesiącu od wznowienia prac budowlanych Aggeusz wygłasza drugie natchnione orędzie. Jest ono skierowane do Zerubbabela, Jozuego i pozostałych z ludu. Otóż część Żydów, którzy powrócili z wygnania i którzy widzieli dawną świątynię Salomona, najwidoczniej uważała, że obecna świątynia będzie niczym w porównaniu z tamtą. A co na to Jehowa Zastępów? ‛Bądźcie silni i pracujcie, bo ja jestem z wami’ (2:4). Jehowa przypomina im zawarte z nimi przymierze i mówi, żeby się nie bali. Dodaje im otuchy obietnicą, iż zakołysze wszystkimi narodami, by przyszły ich kosztowności, i napełni swój dom chwałą. Chwała tego drugiego domu będzie nawet większa od chwały pierwszego, a On zapewni na tym miejscu pokój.

11. (a) Za pomocą jakiego przykładu Aggeusz wskazuje na popełnione zaniedbania? (b) Jakie są konsekwencje takiego postępowania?

¹¹ Trzecie orędzie (2:10-19). Po upływie dwóch miesięcy i trzech dni Aggeusz zwraca się do kapłanów. Aby go dobrze zrozumieli, posługuje się przykładem: Czy kapłan niosący poświęcone mięso uświęci jakiś inny pokarm, którego się dotknie? Odpowiadają przecząco. A czy ten, kto dotknie czegoś nieczystego, na przykład zwłok, stanie się przez to nieczysty? Odpowiedź jest twierdząca. Następnie Aggeusz wyjaśnia sens podanego przykładu. Mieszkańcy tej ziemi są nieczyści, gdyż zaniedbują prawdziwe wielbienie. Wszystko, co ofiarują, jest w oczach Jehowy Boga nieczyste. Dlatego Jehowa już nie błogosławi ich ciężkiej pracy, zsyła natomiast spiekotę, rdzę zbożową i grad. Niech więc zmienią swoje postępowanie, a Jehowa będzie im błogosławić.

12. Czego dotyczy ostatnie orędzie Aggeusza do Zerubbabela?

¹² Czwarte orędzie (2:20-23). Aggeusz ogłasza to orędzie w tym samym dniu co trzecie, ale zwraca się z nim do Zerubbabela. Jehowa znowu mówi, że ‛zakołysze niebiosami i ziemią’, tym razem jednak zapowiada działanie na szerszą skalę, prowadzące do całkowitego unicestwienia królestw narodów. Wielu padnie, „każdy od miecza swego brata” (2:21, 22). Aggeusz kończy swe proroctwo zapewnieniem, iż Zerubbabel cieszy się łaską Jehowy.

DLACZEGO POŻYTECZNA

13. Jaki pożytek przyniosła wtedy działalność prorocka Aggeusza?

¹³ Ówcześni Żydzi odnieśli pożytek z czterech orędzi, które Jehowa przekazał za pośrednictwem Aggeusza. Zachęceni ich treścią, niezwłocznie wzięli się do pracy i w ciągu czterech i pół roku ukończyli świątynię, co przyczyniło się do rozwoju prawdziwego wielbienia w Izraelu (Ezd. 6:14, 15). Jehowa pobłogosławił ich gorliwą działalność. Kiedy byli zajęci wznoszeniem świątyni, król perski Dariusz zbadał kroniki państwowe i potwierdził dekret Cyrusa. Oficjalnie poparł budowę świątyni,  dzięki czemu doprowadzono ją do końca (Ezd. 6:1-13).

14. Jakie mądre rady na nasze czasy zawiera ta księga biblijna?

¹⁴ Księga Aggeusza zawiera mądre rady aktualne również w naszych czasach. Jakie? Uczy, iż stworzenia powinny stawiać wielbienie Boga ponad sprawy osobiste (Agg. 1:2-8; Mat. 6:33). Uzmysławia, że samolubstwo prowadzi do zguby, ukazuje też bezsens materializmu; naprawdę wzbogacić może tylko pokój i błogosławieństwo Jehowy (Agg. 1:9-11; 2:9; Prz. 10:22). Zwraca również uwagę na to, że sama służba dla Boga nie czyni ludzi czystymi, jeśli nie pełnią jej szczerze i z całej duszy, i że nie wolno jej kalać nieczystym postępowaniem (Agg. 2:10-14; Kol. 3:23; Rzym. 6:19). Poza tym wskazuje, iż słudzy Boży nie mają być pesymistami, którzy ciągle wspominają „stare dobre czasy”, powinni natomiast spoglądać w przyszłość, ‛rozważając w sercu swe drogi’, i starać się przynosić chwałę Jehowie. Wtedy On będzie z nimi (Agg. 2:3, 4; 1:7, 8, 13; Filip. 3:13, 14; Rzym. 8:31).

15. O jakich wynikach gorliwego posłuszeństwa zapewnia Księga Aggeusza?

¹⁵ Gdy tylko Żydzi zajęli się odbudową świątyni, Jehowa zaczął im sprzyjać i dobrze im się wiodło. Znikły wszelkie przeszkody. Prace w krótkim czasie zakończono. Nieustraszona, gorliwa działalność na rzecz Jehowy zawsze zostanie nagrodzona. Prawdziwe lub urojone trudności można pokonać, gdy się przejawia odwagę i wiarę. Posłuszeństwo wobec „słowa Jehowy” daje dobre wyniki (Agg. 1:1).

16. Jak proroctwo Aggeusza wiąże się z nadzieją na Królestwo i do jakiej służby powinno nas dziś pobudzać?

¹⁶ A jak rozumieć proroctwo, że Jehowa ‛zakołysze niebiosami i ziemią’? Apostoł Paweł tak objaśnia wypowiedź z Księgi Aggeusza 2:6: „Ale teraz [Bóg] obiecał, mówiąc: ‚Ja jeszcze raz poruszę — nie tylko ziemią, lecz także niebem’. Otóż słowa ‚jeszcze raz’ wskazują na usunięcie tego, co podlega wstrząsaniu, jako rzeczy uczynionych, aby pozostało to, co nie podlega wstrząsaniu. Skoro więc mamy otrzymać królestwo, którym nie można wstrząsnąć, trwajmy w życzliwości niezasłużonej, dzięki której możemy w sposób godny przyjęcia pełnić dla Boga świętą służbę ze zbożną bojaźnią i lękiem. Albowiem nasz Bóg jest także ogniem trawiącym” (Hebr. 12:26-29). Aggeusz wskazuje, że owo zakołysanie ma ‛wywrócić tron królestw i unicestwić siłę królestw narodów’ (Agg. 2:21, 22). Natomiast Paweł, przytaczając to proroctwo, mówi o Królestwie Bożym, którym „nie można wstrząsnąć”. Uchwyciwszy się zatem nadziei na to Królestwo, ‛bądźmy silni i pracujmy’, pełniąc dla Boga świętą służbę. Pamiętajmy też, że zanim Jehowa obali narody ziemi, ma w nich wyszukać i spośród nich wyprowadzić coś drogocennego, co zamierza ocalić: „‚Zakołyszę wszystkimi narodami, i przyjdą kosztowności wszystkich narodów; i napełnię ten dom chwałą’ — rzekł Jehowa Zastępów” (2:4, 7).

[Pytania do studium]