4

Księga Liczb

Pisarz: Mojżesz

Miejsca spisywania: pustkowie i równiny moabskie

Spisywanie ukończono: 1473 p.n.e.

Obejmuje okres: 1512-1473 p.n.e.

1. Jakiemu celowi służy opis wydarzeń zawarty w Księdze Liczb i czego się z nich uczymy?

 WYDARZENIA, które się rozegrały podczas długiej wędrówki Izraelitów po pustkowiu, zostały utrwalone na kartach Biblii dla naszego pożytku. * Jak oświadczył apostoł Paweł, „to wszystko stało się dla nas przykładem, abyśmy nie pragnęli tego, co szkodliwe” (1 Kor. 10:6). Dynamiczne sprawozdanie z Księgi Liczb (czyli 4 Mojżeszowej) dobitnie wykazuje, że kto chce zachować życie, musi uświęcać imię Jehowy, w każdej sytuacji być Mu posłuszny oraz darzyć szacunkiem tych, którzy Go reprezentują. Jego łaska nie jest wynikiem dobrego postępowania czy jakichś zasług Jego sług, lecz raczej Jego wielkiego miłosierdzia i niezasłużonej życzliwości.

2. Do czego nawiązuje nazwa Księgi Liczb, lecz jaki stosowniejszy tytuł nadali jej Żydzi?

² Nazwa Księgi Liczb nawiązuje do dwukrotnego policzenia Izraelitów — najpierw u podnóża góry Synaj, a potem na równinach moabskich — opisanego w rozdziałach od 1 do 4 oraz w 26. W łacińskiej Wulgacie księga ta nosi nazwę Numeri, gdyż w greckiej Septuagincie jej tytuł brzmi Arithmoí. Jednakże Żydzi nadali jej stosowniejszą nazwę Bemidbár, czyli „na pustkowiu”. Hebrajskie słowo midbár oznacza jakieś puste miejsce, bez miast i osiedli. Zdarzenia opisane w Księdze Liczb rozegrały się właśnie na pustkowiu leżącym na południe i wschód od Kanaanu.

3. Co dowodzi, że pisarzem Księgi Liczb był Mojżesz?

³ Księga Liczb najwyraźniej wchodziła w skład większej całości, obejmującej pięć części — od Księgi Rodzaju do Powtórzonego Prawa. Pierwszy werset zaczyna się spójnikiem „i”, łączącym ją z poprzednią księgą. Jej pisarzem musiał zatem być Mojżesz, który sporządził wcześniejsze sprawozdania. Wyraźnie świadczy o tym również wzmianka, iż „Mojżesz (...) spisywał”, a także końcowe zdanie: „Oto przykazania i sądownicze rozstrzygnięcia, które Jehowa za pośrednictwem Mojżesza nakazał synom Izraela” (Liczb 33:2; 36:13).

4. Jaki okres obejmuje ta księga biblijna i kiedy zakończono jej spisywanie?

⁴ Od wyjścia Izraelitów z Egiptu upłynęło już nieco ponad rok. Księga Liczb kontynuuje relację począwszy od drugiego miesiąca drugiego roku po wyjściu i obejmuje okres następnych 38 lat i 9 miesięcy, czyli od roku 1512 do 1473 p.n.e. (Liczb 1:1; Powt. Pr. 1:3). Chociaż wydarzenia opisane w Księdze Liczb 7:1-88 i 9:1-15 rozegrały się w innym okresie, relację tę włączono w celu nakreślenia tła.  Początkowe partie tej księgi Mojżesz zapewne spisywał na bieżąco, lecz jest rzeczą oczywistą, że nie mógł jej zakończyć wcześniej niż pod koniec czterdziestego roku pobytu na pustkowiu, czyli na początku roku 1473 p.n.e.

5. Jakie szczegóły potwierdzają autentyczność Księgi Liczb?

⁵ Nie ma wątpliwości co do autentyczności tej księgi. Niemal zupełnie jałową krainę, po której wędrowali Izraelici, Mojżesz nazwał „wielkim i straszliwym pustkowiem” i nawet teraz jej nieliczni mieszkańcy ciągle wędrują w poszukiwaniu pastwisk i wody (Powt. Pr. 1:19). Ponadto szczegółowe wskazówki co do sposobu obozowania całego narodu, kolejności wymarszu oraz kierowania biegiem spraw w obozie za pomocą sygnałów dźwiękowych świadczą o tym, że Księga Liczb rzeczywiście została spisana „na pustkowiu” (Liczb 1:1).

6. Jak znaleziska archeologiczne poświadczają wiarogodność Księgi Liczb?

⁶ Archeologia potwierdziła nawet prawdziwość relacji bojaźliwych zwiadowców, którzy po powrocie z wyprawy do Kanaanu oznajmili, że tamtejsze „miasta warowne są bardzo wielkie” (13:28). Najnowsze odkrycia wykazały, iż ówcześni mieszkańcy Kanaanu zabezpieczali swe terytorium systemem twierdz ciągnących się wzdłuż całego kraju, od niziny Jizreel na północy do Geraru na południu. Nie dość, że miasta te były obwarowane, to jeszcze leżały zwykle na wierzchołkach wzgórz, a ich wieże wznosiły się wysoko nad murami, co robiło szczególnie duże wrażenie na takich ludziach jak Izraelici, którzy od pokoleń mieszkali w równinnym Egipcie.

7. Jakie znamiona uczciwości nosi ta księga?

⁷ Narody tego świata chętnie tuszują swe niepowodzenia, a wyolbrzymiają zwycięstwa, natomiast Księga Liczb z uczciwością znamionującą prawdę historyczną informuje, że Izraelici musieli pierzchnąć przed Amalekitami i Kananejczykami (14:45). Otwarcie przyznaje, iż lud okazał brak wiary i odniósł się do Boga bez należnego szacunku (14:11). Prorok Boży Mojżesz z godną uwagi szczerością wyjawia grzechy własnego narodu, swych bratanków oraz brata i siostry. Nie oszczędza nawet samego siebie, mówi bowiem, że nie uświęcił Jehowy, gdy On dostarczył wody w Meriba, i że za to utracił przywilej wejścia do Ziemi Obiecanej (3:4; 12:1-15; 20:7-13).

8. Jak inni pisarze biblijni poświadczają natchnienie Księgi Liczb?

⁸ Niemal o wszystkich ważniejszych wydarzeniach opisanych w tej księdze, a także o wielu pomniejszych szczegółach wspomnieli inni pisarze biblijni, z których niejeden dobitnie podkreśla ich znaczenie, co poświadcza, iż stanowi ona nieodłączną część Pism, natchnionych przez Boga i pożytecznych. Na przykład Jozue (Joz. 4:12; 14:2), Jeremiasz (2 Król. 18:4), Nehemiasz (Nehem. 9:19-22), Asaf (Ps. 78:14-41), Dawid (Ps. 95:7-11), Izajasz (Izaj. 48:21), Ezechiel (Ezech. 20:13-24), Ozeasz (Oz. 9:10), Amos (Am. 5:25), Micheasz (Mich. 6:5), Łukasz, który relacjonuje przemowę Szczepana (Dzieje 7:36), Paweł (1 Kor. 10:1-11), Piotr (2 Piotra 2:15, 16), Juda (Judy 11) i Jan, który zapisał słowa Jezusa skierowane do zboru w Pergamonie (Obj. 2:14) — wszyscy oni, podobnie jak sam Jezus Chrystus, powołali się na treść Księgi Liczb (Jana 3:14).

9. Co Księga Liczb z naciskiem podkreśla w odniesieniu do Jehowy?

⁹ Jakiemu zatem celowi służy ta księga? Ma ona wartość nie tylko historyczną. Podkreśla z naciskiem, że Jehowa to Bóg porządku, wymagający od swych stworzeń wyłącznego oddania. Wyraźnie to sobie uzmysławiamy, czytając o tym, jak Izrael został policzony, wypróbowany i odsiany oraz jak na przykładzie nieposłuszeństwa i buntowniczości tego narodu uwydatniono konieczność słuchania Jehowy.

10. Dla czyjego pożytku została zachowana Księga Liczb i dlaczego?

¹⁰ Księga Liczb została zachowana dla pożytku przyszłych pokoleń, żeby ludzie — jak to wyjaśnił Asaf — „złożyli w Bogu swą ufność, a nie zapomnieli o poczynaniach Boga, lecz przestrzegali jego przykazań”, i żeby nie byli „jak ich praojcowie, pokolenie oporne i buntownicze, pokolenie, które nie przysposobiło swego serca i którego duch nie był godny zaufania wobec Boga” (Ps. 78:7, 8). Zdarzenia opisane w Księdze Liczb są raz po raz wspominane w psalmach, które były dla Żydów świętymi pieśniami i dlatego często je powtarzano ku pożytkowi całego narodu (Ps. 78, 95, 105, 106, 135, 136).

TREŚĆ KSIĘGI LICZB

11. Na jakie trzy części można podzielić Księgę Liczb?

¹¹ Księga Liczb dzieli się logicznie na trzy części. Pierwsza z nich, kończąca się wersetem 10 rozdziału 10, przedstawia zdarzenia z okresu obozowania Izraelitów u stóp góry Synaj. Część druga, kończąca się rozdziałem 21, informuje o tym, co się działo w ciągu następnych 38 lat i jednego lub dwóch miesięcy, kiedy to przebywali na pustkowiu, dopóki nie dotarli do równin moabskich. Część ostatnia, do końca rozdziału 36, dotyczy wydarzeń, które się rozegrały na owych równinach, gdy Izraelici przygotowywali się do wejścia do Ziemi Obiecanej.

12. Jak duży jest obóz Izraelitów u stóp Synaju i jak zostaje zorganizowany?

¹² Wydarzenia przy górze Synaj (1:1 do 10:10). Izraelici mniej więcej od roku przebywają w górzystym regionie Synaj. Właśnie tutaj Jehowa utworzył z nich zwartą, zorganizowaną społeczność. Na Jego rozkaz zostaje przeprowadzony spis wszystkich mężczyzn w wieku od 20 lat. Okazuje się, że ich liczba w poszczególnych plemionach jest różna i wynosi od 32 200 w plemieniu Manassesa do 74 600 w plemieniu Judy — w sumie 603 550  mężczyzn zdolnych do służby w wojsku izraelskim, nie uwzględniając Lewitów, kobiet i dzieci. Cały obóz mógł więc liczyć ponad trzy miliony osób. Namiot spotkania umieszczono w środku obozu, tam też znajdują się Lewici. Z każdej strony wyznaczono miejsca dla trójplemiennych oddziałów Izraelitów, przy czym każde plemię zostaje pouczone o kolejności wymarszu, gdy trzeba będzie ruszyć w drogę. Jehowa udziela odpowiednich wskazówek, a ‛synowie Izraela zaczynają czynić zgodnie ze wszystkim, co Jehowa nakazał Mojżeszowi’ (2:34). Są posłuszni Jehowie i okazują szacunek Mojżeszowi, widzialnemu przedstawicielowi Boga.

13. Na jakiej podstawie przydziela się zadania Lewitom?

¹³ Lewici zostają oddzieleni do służby dla Jehowy, stanowią bowiem okup za pierworodnych Izraela. Podzielono ich na trzy grupy według pochodzenia od trzech synów Lewiego: Gerszona, Kehata i Merariego. Na podstawie tego podziału określono ich miejsce w obozie oraz ich obowiązki. Od 30 roku życia mają wykonywać ciężką pracę związaną z przenoszeniem przybytku. Do lżejszych prac wyznaczono innych, którzy skończyli 25 lat. (Za czasów Dawida obniżono tę granicę do 20 lat). (1 Kron. 23:24-32; Ezd. 3:8).

14. Jakie wskazówki mają zapewnić utrzymanie obozu w czystości?

¹⁴ Aby obóz mógł pozostać czysty, Bóg podaje wskazówki dotyczące odosabniania chorych, zadośćuczynienia za niewierność, postępowania w sytuacji, gdy mąż podejrzewa żonę o zdradę, a także wymagań stawianych tym, którzy ślubowali żyć jako nazirejczycy odłączeni dla Jehowy. Skoro lud ma nosić imię swego Boga, musi postępować zgodnie z Jego przykazaniami.

15. (a) Jakie dary złożono w związku z poświęceniem ołtarza? (b) O czym Izraelici muszą zawsze pamiętać i co ma im przypominać Pascha?

¹⁵ Uzupełniając niektóre informacje dotyczące poprzedniego miesiąca (Liczb 7:1, 10; Wyjścia 40:17), Mojżesz opisuje datki, które 12 naczelników ludu złożyło w ciągu 12 dni od czasu poświęcenia ołtarza. Nie zamierzali przy tym rywalizować ze sobą ani szukać własnej chwały; każdy przyniósł w darze to samo, co pozostali. Cały lud musi pamiętać, że nad tymi naczelnikami i nad samym Mojżeszem jest Jehowa Bóg, który przekazuje mu polecenia. Izraelitom nie wolno zapomnieć o pozycji, jaką zajmują względem Jehowy. Pascha ma im przypominać o cudownym wyzwoleniu z Egiptu, które zawdzięczają Jehowie, toteż obchodzą ją na pustkowiu w wyznaczonym czasie, w rok po opuszczeniu Egiptu.

16. Jak Jehowa prowadzi naród i jakie ustalono sygnały?

¹⁶ W czasie tej wędrówki Jehowa prowadzi Izraelitów w taki sam sposób, w jaki kierował ich wymarszem z Egiptu: sprawia, że za dnia przybytek namiotu Świadectwa jest okryty obłokiem, w nocy zaś pojawia się nad nim ogień. Gdy wyrusza obłok, wyrusza i naród. A gdy obłok pozostaje nad przybytkiem, to i naród pozostaje w obozie — przez kilka dni, miesiąc czy nawet dłużej — czytamy bowiem: „Na rozkaz Jehowy stawali obozem i na rozkaz Jehowy wyruszali. Na rozkaz Jehowy dany za pośrednictwem Mojżesza wywiązywali się ze swego obowiązku wobec Jehowy” (Liczb 9:23). Gdy nadchodzi czas odejścia spod Synaju, zostają ustalone sygnały trąby do zwoływania ludu i do kierowania poszczególnymi częściami obozu w trakcie wędrówki po pustkowiu.

17. Opisz przebieg marszu.

¹⁷ Wydarzenia na pustkowiu (10:11 do 21:35). W końcu nadchodzi 20 dzień miesiąca drugiego; Jehowa unosi obłok znad przybytku, dając Izraelitom sygnał do odejścia z okolic Synaju. Biorą więc ze sobą Arkę Przymierza Jehowy i ruszają w stronę Kadesz-Barnea, odległego o jakieś 240 kilometrów na północ. Ponieważ maszerują za dnia, unosi się nad nimi obłok Jehowy. Ilekroć Arka rusza z miejsca, Mojżesz modli się do Jehowy, aby powstał i rozproszył swych nieprzyjaciół, a gdy Arka się zatrzymuje, Mojżesz błaga Jehowę, by powrócił „do miriadów tysięcy Izraela” (10:36).

18. Z jakiego powodu lud szemra w drodze do Kadesz-Barnea i jak Jehowa nieco zmienia teokratyczny tryb postępowania w obozie?

¹⁸ W obozie zaczyna się jednak źle dziać. Podczas wędrówki na północ do Kadesz-Barnea co najmniej trzy razy wybucha szemranie. W celu stłumienia pierwszego takiego buntu Jehowa zsyła ogień, by strawił niektórych spośród ludu. Później Izraelici pod wpływem „mieszanego tłumu” skarżą się, że brak im żywności, jaką mieli w Egipcie — ryb, ogórków, arbuzów, porów, cebuli i czosnku — i że muszą jeść samą mannę (11:4). Mojżesz jest tym niezmiernie przygnębiony, prosi więc Jehowę, by go zabił, bo woli śmierć niż pozostawanie piastunem całego tego ludu. Mając wzgląd na Mojżesza, Jehowa ujmuje mu nieco ducha i udziela go 70 starszym, którzy zaczynają pomagać Mojżeszowi w obozie jako prorocy. Potem zapewnia ludowi obfitość mięsa. Jak to się już kiedyś zdarzyło, wiatr wywołany przez Jehowę napędza od morza przepiórki, które Izraelici chciwie wyłapują w wielkich ilościach, robiąc zapasy. Przeciwko ludowi rozpala się gniew Jehowy, toteż uśmierca On wielu za tę samolubną zachłanność (Wyjścia 16:2, 3, 13).

19. Jak Jehowa reaguje na zarzuty podnoszone przez Miriam i Aarona?

¹⁹ Problemy się nie kończą. Miriam i Aaron, zamiast uznać swego młodszego brata, Mojżesza, za przedstawiciela Jehowy, robią mu zarzuty z powodu jego żony, która niedawno przybyła do obozu. Domagają się większej władzy, równej władzy Mojżesza, choć „ów mąż, Mojżesz, był najpotulniejszy ze wszystkich ludzi, którzy byli na powierzchni ziemi” (Liczb 12:3). Sprawę wyjaśnia sam Jehowa: aby dać  poznać, że Mojżesz zajmuje szczególne stanowisko, poraża trądem Miriam, która niewątpliwie była inicjatorką tego utyskiwania. Dopiero dzięki wstawiennictwu Mojżesza zostaje ona później uzdrowiona.

20, 21. Dlaczego Jehowa postanawia, że Izrael przez 40 lat będzie musiał wędrować po pustkowiu?

²⁰ Po przybyciu do Kadesz-Barnea Izrael obozuje u progu Ziemi Obiecanej. Jehowa poleca Mojżeszowi wysłać zwiadowców, by przeszpiegowali tę ziemię. Wchodzą oni od strony południowej i wędrują na północ aż do „wejścia do Chamatu”, pokonując w ciągu 40 dni setki kilometrów (13:21). Gdy wracają z kilkoma okazami wspaniałych owoców Kanaanu, dziesięciu zwiadowców, nie mających wiary, przekonuje, że byłoby głupotą wyruszać przeciw tak silnemu ludowi i tak wielkim warownym miastom. Na próżno Kaleb próbuje uspokoić zgromadzenie swą zachęcającą relacją. Buntowniczo usposobieni zwiadowcy napełniają serca Izraelitów strachem, twierdząc, że ta ziemia „pożera swych mieszkańców”, i mówiąc: „Wszyscy ludzie, których widzieliśmy pośrodku niej, to mężczyźni nadzwyczajnego wzrostu”. Gdy buntownicze szemranie ogarnia cały obóz, Jozue i Kaleb błagają: „Z nami jest Jehowa. Nie bójcie się ich” (13:32; 14:9). W zgromadzeniu podnoszą się jednak głosy, że należy ich ukamienować.

²¹ Wtedy ingeruje sam Jehowa, mówiąc do Mojżesza: „Jak długo lud ten będzie mnie traktował bez szacunku i jak długo nie będą mi wierzyć mimo wszystkich znaków, których pośród nich dokonałem?” (14:11). Mojżesz błaga Jehowę, żeby nie wytracał tego narodu, gdyż w grę wchodzi Jego imię i sława. Jehowa oznajmia więc, że Izrael będzie musiał dalej wędrować po pustkowiu, aż wymrą wszyscy spisani z ludu w wieku od 20 lat wzwyż. Spośród nich jedynie Kaleb i Jozue będą mogli wejść do Ziemi Obiecanej. Lud na własną rękę próbuje ją zdobyć, lecz doznaje straszliwej porażki od Amalekitów i Kananejczyków. Jakże wysoką cenę płacą za brak szacunku dla Jehowy i Jego lojalnych przedstawicieli!

22. Jak podkreślono doniosłe znaczenie posłuszeństwa?

²² Izraelici faktycznie muszą się jeszcze dużo nauczyć, jeśli chodzi o posłuszeństwo. Dlatego Jehowa daje im dodatkowe prawa, uwydatniające tę potrzebę. Informuje ich, że gdy wejdą do Ziemi Obiecanej, będą musieli dokonywać przebłagania za błędy, ale osoby winne rozmyślnego nieposłuszeństwa koniecznie należy wytracić. Toteż w sprawie człowieka zbierającego drwa wbrew prawu co do sabatu Jehowa rozkazuje: „Człowiek ten ma być bezwarunkowo uśmiercony” (15:35). Jehowa poleca Izraelitom nosić na skraju szat frędzle, mające im przypominać o Jego przykazaniach i o konieczności stosowania się do nich.

23. Do czego doprowadził bunt Koracha, Datana i Abirama?

²³ Mimo to znowu wybucha bunt. Korach, Datan i Abiram wraz z 250 wybitnymi przedstawicielami zgromadzenia występują przeciwko władzy Mojżesza i Aarona. Mojżesz przedstawia tę sprawę Jehowie, po czym mówi do buntowników: ‛Weźcie kadzielnice i kadzidło i złóżcie je przed Jehową, i niech on wybierze’ (16:6, 7). Wtem całemu zgromadzeniu ukazuje się chwała Jehowy. Bóg szybko wykonuje wyrok, sprawiając, że ziemia się rozstępuje i pochłania domowników Koracha, Datana i Abirama. Nadto Jehowa posyła ogień, by wraz z Korachem strawił 250 mężów, którzy z nim ofiarowali kadzidło. Nazajutrz lud zaczyna winić Mojżesza i Aarona za to, co uczynił Jehowa, toteż On znowu zsyła plagę, wytracając 14 700 szemraczy.

24. Za pomocą jakiego znaku Jehowa kładzie kres buntom?

²⁴ W związku z tymi wydarzeniami Jehowa rozkazuje, żeby każde plemię złożyło przed Nim jedną laskę, przy czym na lasce plemienia Lewiego ma być wypisane imię Aarona. Następnego dnia staje się jasne, że na urząd kapłański Jehowa wybrał Aarona, bo tylko jego laska zakwitła i wydała dojrzałe migdały. Laskę tę należy przechowywać w Arce Przymierza „na znak dla synów buntu” (Liczb 17:10; Hebr. 9:4). Bóg udziela dalszych wskazówek, dotyczących wspierania kapłanów dziesięcinami, a także używania oczyszczającej wody z dodatkiem popiołu z czerwonej krowy, po czym sprawozdanie przenosi nas z powrotem do Kadesz. Tu umiera i zostaje pochowana Miriam.

25. Jak Mojżesz i Aaron nie dopisują w uświęceniu Jehowy i jakie są tego następstwa?

²⁵ U progu Ziemi Obiecanej zgromadzenie znowu zaczyna się kłócić z Mojżeszem z powodu braku wody. Jehowa poczytuje to za wszczęcie kłótni z Nim samym, objawia więc swą chwałę i nakazuje Mojżeszowi, żeby wziął laskę i wywiódł wodę ze skały. Czy Mojżesz i Aaron uświęcają przy tej okazji Jehowę? Zamiast to uczynić, Mojżesz unosi się gniewem i dwukrotnie uderza laską w skałę. Lud i stada otrzymują wodę do picia, ale Mojżesz i Aaron nie przypisują całej zasługi Jehowie. Choć uciążliwa wędrówka po pustkowiu już prawie się kończy, obaj ściągają na siebie niezadowolenie Jehowy, który oznajmia, że nie wejdą do Ziemi Obiecanej. Nieco później Aaron umiera na górze Hor, a obowiązki arcykapłana przejmuje jego syn Eleazar.

26. Co się wydarzyło w czasie omijania terytorium Edomu?

²⁶ Izraelici ciągną na wschód i zabiegają o możliwość przejścia przez ziemię edomską, lecz spotykają się z odmową. Podczas długiej wędrówki wokół Edomu znowu popadają w kłopoty z powodu szemrania przeciw Bogu i Mojżeszowi. Obrzydła im już manna, a do tego dokucza im pragnienie. Za tę buntowniczą postawę Jehowa posyła między nich jadowite węże, tak iż wielu umiera. W końcu Mojżesz ujmuje się za  ludem, toteż Jehowa każe mu zrobić ognistego węża miedzianego i umieścić go na słupie sygnałowym. Kto z ukąszonych spojrzał na tego węża, pozostawał przy życiu. Izraelici ruszają na północ, lecz napotykają nową przeszkodę w postaci wojowniczych królów: Sychona, władcy Amorytów, i Oga, władcy Baszanu. Pokonują w bitwie obu królów, po czym zajmują ich terytoria po wschodniej stronie Rowu Jordanu.

27. Jak Jehowa udaremnia plany Balaka związane z Balaamem?

²⁷ Wydarzenia na równinach moabskich (22:1 do 36:13). Skwapliwie wyczekując chwili wejścia do Kanaanu, Izraelici zbierają się teraz na pustynnych równinach moabskich, leżących na północ od Morza Martwego i na wschód od Jordanu, naprzeciw Jerycha. Na widok tego ogromnego obozu Moabici truchleją ze strachu. Ich król, Balak, w porozumieniu z Midianitami posyła po Balaama, aby posłużył się wróżbami i rzucił przekleństwo na Izraela. Wprawdzie Bóg wyraźnie oświadcza Balaamowi: „Nie wolno ci iść z nimi”, on jednak chce to zrobić (22:12). Pragnie zdobyć nagrodę. W końcu wyrusza, lecz drogę zastępuje mu anioł, a ponadto za sprawą cudu odzywa się doń i go strofuje jego własna oślica. Kiedy Balaam wreszcie przystępuje do wygłoszenia swych mów o Izraelu, dostaje się pod wpływ ducha Bożego, tak iż w czterech przypowieściach zwiastuje ludowi Jehowy same błogosławieństwa, a nawet zapowiada, że z Jakuba wyjdzie gwiazda i z Izraela powstanie berło, aby podbijać i wytracać.

28. Jakie chytre sidło zastawiono na Izraela za radą Balaama i jak została powstrzymana plaga?

²⁸ Balaam nie może przekląć Izraela, czym doprowadza Balaka do wściekłości. Stara się więc zjednać łaskę króla, podsuwając mu myśl, by Moabici kazali swym kobietom nakłonić mężczyzn izraelskich do udziału w lubieżnych praktykach związanych z kultem Baala (31:15, 16). Tutaj, na granicy Ziemi Obiecanej, Izraelici zbaczają na manowce, pozwalając sobie na rażącą niemoralność i na kult fałszywych bogów. Jehowa w swym gniewie zsyła na nich plagę, toteż Mojżesz wzywa do surowego ukarania złoczyńców. Widząc, jak pewien naczelnik wprowadza Midianitkę do swego namiotu, i to wewnątrz obozu, Pinechas, syn arcykapłana, idzie za nimi i zadaje im śmierć, przebijając tę kobietę przez jej narządy rodne. Dopiero wtedy plaga ustaje, lecz zdążyło od niej zginąć 24 000 ludzi.

29. (a) Co wykazał spis dokonany pod koniec czterdziestego roku? (b) Jakie przygotowania poprzedzają wejście do Ziemi Obiecanej?

²⁹ Jehowa nakazuje Mojżeszowi i Eleazarowi, żeby znowu przeprowadzili spis ludności, jak to uczyniono prawie 39 lat wcześniej u stóp góry Synaj. Z drugiego spisu wynika, że szeregi ludu nie wzrosły. Wprost przeciwnie, liczba mężczyzn spadła o 1820. Z wyjątkiem Jozuego i Kaleba nie pozostał nikt, kogo u podnóża Synaju zarejestrowano jako zdolnego do służby wojskowej. Zgodnie z zapowiedzią Jehowy wszyscy wymarli na pustkowiu. Następnie Jehowa wydaje polecenia co do podziału tej ziemi na poszczególne dziedzictwa. Ponownie oświadcza, że Mojżesz nie wejdzie do Ziemi Obiecanej, ponieważ nie uświęcił Jehowy u wód Meriba (20:13; 27:14, przypisy w NW). Następcą Mojżesza zostaje mianowany Jozue.

30. Jak rozprawiono się z Midianitami i komu przydzielono ziemie na wschód od Jordanu?

³⁰ Potem Jehowa za pośrednictwem Mojżesza przypomina Izraelowi o doniosłym znaczeniu wydanych przez siebie praw co do ofiar i świąt, jak również o wadze składanych ślubów. Nakazuje też Mojżeszowi rozprawić się z Midianitami za to, że nakłonili Izraelitów do kultu Baala z Peor. W bitwie giną wszyscy mężczyźni midianiccy, wśród nich także Balaam; oszczędzono tylko 32 000 dziewic, które uprowadzono w niewolę razem z łupem składającym się między innymi z 808 000 sztuk zwierząt. Nie doniesiono, by w bitwie poległ choć jeden Izraelita. Synowie Rubena i Gada, zajmujący się hodowlą bydła, proszą, by pozwolono im osiedlić się na terytorium leżącym po wschodniej stronie Jordanu, i gdy obiecują pomóc w podboju Ziemi Obiecanej, ich prośba zostaje uwzględniona. Tak więc te dwa plemiona oraz połowa plemienia Manassesa obejmują w posiadanie ów bogaty płaskowyż.

31. (a) Jak Izrael po wejściu do Ziemi Obiecanej musi dalej okazywać posłuszeństwo? (b) Jakie polecenia wydano w odniesieniu do dziedzictwa plemiennego?

³¹ Po wyliczeniu miejsc postojów w czasie 40-letniej wędrówki ponownie uwypuklono konieczność słuchania Jehowy. Bóg daje Izraelitom tę ziemię, lecz oni muszą się stać wykonawcami Jego wyroków i wypędzić jej zdeprawowanych mieszkańców, oddających cześć demonom, a także usunąć wszelkie ślady ich bałwochwalczej religii. Szczegółowo opisano granice ziemi danej im przez Boga. Mają rozdzielić ją między siebie przez losowanie. Lewitom, nie posiadającym plemiennego dziedzictwa, należy przydzielić 48 miast wraz z okolicznymi pastwiskami; 6 z nich ma służyć za miasta schronienia dla nieumyślnych zabójców. Ziemia ma pozostawać własnością danego plemienia i nie można jej przekazać innemu w wyniku zawarcia małżeństwa. Gdyby nie było męskiego dziedzica, córki otrzymujące dziedzictwo — na przykład córki Celofchada — muszą wyjść za mąż za kogoś ze swego plemienia (27:1-11; 36:1-11). Powyższe przykazania Jehowy dane poprzez Mojżesza kończą Księgę Liczb. Synowie Izraela są wreszcie gotowi do wejścia do Ziemi Obiecanej.

DLACZEGO POŻYTECZNA

32. Jakie pierwowzory wskazujące na Jezusa i jego ofiarę opisano w Księdze Liczb?

³² Jezus przy różnych okazjach powoływał się na  Księgę Liczb, a jego apostołowie i inni pisarze biblijni wyraźnie wykazali, jak ważna i pożyteczna jest jej treść. Apostoł Paweł porównał wierną służbę Jezusa do służby Mojżesza, o której tak wiele mówi Księga Liczb (Hebr. 3:1-6). A ofiary ze zwierząt oraz pokropienie wodą z popiołem z czerwonej krowy, opisane w Księdze Liczb 19:2-9, stanowią jeszcze jeden pierwowzór nieporównanie wspanialszego oczyszczenia dzięki ofierze Chrystusa (Hebr. 9:13, 14).

33. Dlaczego interesuje nas dzisiaj wzmianka o wyprowadzeniu wody ze skały na pustkowiu?

³³ Paweł wykazał też, że doniosłe znaczenie ma dla nas wzmianka o wyprowadzeniu wody ze skały na pustkowiu. Napisał: „Bo pili z duchowego masywu skalnego, który za nimi podążał, a ów masyw skalny oznaczał Chrystusa” (1 Kor. 10:4; Liczb 20:7-11). Słusznie zatem sam Jezus powiedział: „Kto zaś napije się wody, którą ja mu dam, już nigdy nie będzie odczuwał pragnienia, ale woda, którą ja mu dam, stanie się w nim źródłem wody tryskającej ku udzielaniu życia wiecznego” (Jana 4:14).

34. Jak Jezus wskazał na prorocze znaczenie miedzianego węża?

³⁴ Ponadto Jezus bezpośrednio powołał się na pewne zdarzenie opisane w Księdze Liczb i będące proroczym pierwowzorem wspaniałego postanowienia, które Bóg powziął w związku z nim. Oświadczył: „I jak Mojżesz uniósł w górę węża na pustkowiu, tak musi być uniesiony w górę Syn Człowieczy, aby każdy, kto w niego wierzy, miał życie wieczne” (Jana 3:14, 15; Liczb 21:8, 9).

35. (a) Czego powinni się strzec chrześcijanie, pamiętając o przeżyciach Izraelitów na pustkowiu, i dlaczego? (b) Na jakie przykłady chciwości i buntu powołują się w swych listach Juda i Piotr?

³⁵ Za co Izraelici zostali skazani na 40-letnią wędrówkę po pustkowiu? Za brak wiary. Dlatego apostoł Paweł udziela dobitnego napomnienia: „Strzeżcie się, bracia, żeby czasem nie rozwinęło się w kimś z was serce niegodziwe, któremu brakuje wiary — wskutek oddalenia się od Boga żywego; ale wciąż się nawzajem usilnie zachęcajcie każdego dnia”. Izraelici pomarli na pustkowiu za nieposłuszeństwo i niewiarę. „Róbmy więc wszystko, co możemy, by wejść do tego odpoczynku [Bożego], żeby czasem ktoś nie wpadł w taki sam wzór nieposłuszeństwa” (Hebr. 3:7 do 4:11; Liczb 13:25 do 14:38). Ostrzegając przed bezbożnymi ludźmi, którzy mówią obelżywie o rzeczach świętych, Juda wspomniał o chciwym dążeniu Balaama do zdobycia zapłaty oraz o buntowniczej mowie Koracha przeciw Mojżeszowi, słudze Jehowy (Judy 11; Liczb 22:7, 8, 22; 26:9, 10). Również Piotr pisze o Balaamie, „który umiłował zapłatę za popełnianie zła”, a wyniesiony do chwały Jezus w objawieniu danym za pośrednictwem Jana wymienia Balaama jako człowieka, który ‛podsunął synom Izraela przyczynę potknięcia, aby jedli rzeczy ofiarowane bożkom i dopuszczali się rozpusty’. Nie ulega wątpliwości, że nowożytny zbór chrześcijański potrzebuje przestrogi przed takimi niegodziwcami (2 Piotra 2:12-16; Obj. 2:14).

36. Przed jakimi szkodliwymi rzeczami ostrzegał Paweł i jak dziś możemy odnieść pożytek z jego rad?

³⁶ Gdy w zborze korynckim dopuszczono się niemoralności, Paweł napisał do tamtejszych chrześcijan o ‛pragnieniu tego, co szkodliwe’, wyraźnie nawiązując do Księgi Liczb. Usilnie wezwał ich: „Ani nie dopuszczajmy się rozpusty, jak niektórzy z nich dopuścili się rozpusty i jednego dnia padło ich dwadzieścia trzy tysiące” (1 Kor. 10:6, 8; Liczb 25:1-9; 31:16). * A co powiedzieć o zdarzeniu, gdy Izraelici utyskiwali, że słuchanie przykazań Bożych utrudnia im życie i że manna dostarczana przez Jehowę już im obrzydła? Paweł tak o tym pisze: „Ani nie wystawiajmy Jehowy na próbę, jak niektórzy z nich wystawili go na próbę i poginęli od węży” (1 Kor. 10:9; Liczb 21:5, 6). Potem ciągnie dalej: „Ani nie bądźcie szemraczami, tak jak niektórzy z nich szemrali i poginęli za sprawą niszczyciela”. Jakże gorzkie przeżycia stały się udziałem Izraela za szemranie przeciw Jehowie i Jego przedstawicielom oraz za utyskiwanie na dostarczane przez Niego dobra! To, co „spotkało ich jako przykład”, powinno dzisiaj być dla nas wszystkich wyraźną przestrogą, abyśmy mogli w dalszym ciągu służyć Jehowie z pełną wiarą (1 Kor. 10:10, 11; Liczb 14:2, 36, 37; 16:1-3, 41; 17:5, 10).

37. Wykaż na przykładach, jak Księga Liczb pomaga zrozumieć inne wersety biblijne.

³⁷ Księga Liczb zawiera ponadto cenne informacje, dzięki którym można lepiej zrozumieć wiele innych wersetów biblijnych (Liczb 28:9, 10 — Mat. 12:5; Liczb 15:38 — Mat. 23:5; Liczb 6:2-4 — Łuk. 1:15; Liczb 4:3 — Łuk. 3:23; Liczb 18:31 — 1 Kor. 9:13, 14; Liczb 18:26 — Hebr. 7:5-9; Liczb 17:8-10 — Hebr. 9:4).

38. Pod jakimi szczególnymi względami Księga Liczb jest pożyteczna i na co kieruje naszą uwagę?

³⁸ Księga Liczb rzeczywiście jest natchniona przez Boga i pożyteczna, gdyż uczy nas, jak wielkie znaczenie ma posłuszeństwo wobec Jehowy i okazywanie szacunku tym, których On uczynił nadzorcami swego ludu. Podając przykłady, gani niegodziwość, a opisując wydarzenia o proroczym znaczeniu, kieruje naszą uwagę na Tego, którego Jehowa uczynił Wybawcą i Wodzem swego nowożytnego ludu. Stanowi istotne i pouczające ogniwo w kronice wydarzeń prowadzących do ustanowienia przez Jehowę sprawiedliwego Królestwa pod władzą Jezusa Chrystusa, któremu On wyznaczył rolę Pośrednika i Arcykapłana.

[Przypisy]

[Pytania do studium]