62

List 1 Jana

Pisarz: apostoł Jan

Miejsce spisania: Efez lub okolice

Spisywanie ukończono: ok. 98 n.e.

1. (a) Jaki przymiot dominuje w tekstach Jana, co jednak dowodzi, że nie był on sentymentalny? (b) Dlaczego trzy listy Jana powstały w samą porę?

 JAN, ukochany apostoł Jezusa Chrystusa, gorąco miłował prawość. Dzięki temu dobrze rozumiał myśli i uczucia Jezusa. Nie jesteśmy więc zaskoczeni, że głównym tematem swych pism uczynił miłość. Nie był jednak sentymentalny, gdyż Jezus mówił o nim jako o jednym z „Synów Gromu [Boanerges]” (Marka 3:17). Swoje trzy listy napisał w obronie prawdy i prawości, pojawiło się bowiem odstępstwo przepowiedziane przez apostoła Pawła. Powstały one w samą porę, ponieważ wzmacniały pierwszych chrześcijan w walce z zakusami „niegodziwca” (2 Tes. 2:3, 4; 1 Jana 2:13, 14; 5:18, 19).

2. (a) Co wskazuje, że listy Jana powstały znacznie później niż Ewangelie według Mateusza i Marka oraz listy misjonarskie? (b) Kiedy i gdzie przypuszczalnie zostały napisane te listy?

² Sądząc po treści, listy te pochodzą z okresu znacznie późniejszego niż Ewangelie według Mateusza i Marka, a nawet misjonarskie listy Piotra i Pawła. Czasy się zmieniły. Nie ma już wzmianek o judaizmie, który tak bardzo zagrażał zborom w początkowym okresie ich istnienia, ani żadnego bezpośredniego cytatu z Pism Hebrajskich. Jan mówi natomiast o „ostatniej godzinie” i o pojawieniu się „wielu antychrystów” (1 Jana 2:18). Zwracając się do swych czytelników, używa wyrażeń w rodzaju „dziateczki moje”, a siebie nazywa „starszym” (1 Jana 2:1, 12, 13, 18, 28; 3:7, 18; 4:4; 5:21; 2 Jana 1; 3 Jana 1). Wszystko to wskazuje, iż jego trzy listy powstały dość późno. Ponadto jak można wnioskować z Listu 1 Jana 1:3, 4, mniej więcej w tym samym czasie została napisana Ewangelia według Jana. Na ogół uważa się, że apostoł ukończył swoje trzy listy około roku 98, krótko przed śmiercią, i że pisał je w pobliżu Efezu.

3. (a) Jakie istnieją świadectwa dotyczące osoby pisarza i autentyczności Listu 1 Jana? (b) Jakie słowa dodano później i co dowodzi, że są one nieautentyczne?

³ To, iż List 1 Jana naprawdę został napisany przez apostoła o tym imieniu, wynika z dużego podobieństwa tego pisma do czwartej Ewangelii, która z całą pewnością wyszła spod pióra apostoła Jana. Na przykład na początku listu wyjaśnia on, że na własne oczy widział „słowo życia (...) życia  wiecznego, które było u Ojca i się nam ujawniło” — a zwroty te są uderzająco podobne do wstępnych słów Ewangelii według Jana. Autentyczność tego listu potwierdza Fragment Muratoriego i pisarze wczesnochrześcijańscy z II wieku, tacy jak Ireneusz, Polikarp i Papiasz. * Według Euzebiusza (ok. 260-ok. 340) autentyczności Listu 1 Jana nigdy nie kwestionowano. * Należy jednak zauważyć, że w niektórych starszych przekładach w rozdziale 5 dodano następujące słowa kończące werset 7 i rozpoczynające 8: „Na niebie: Ojciec, Słowo, i Duch Święty, a ci trzéj jedno są. A trzéj są, którzy świadczą na ziemi” (Biblia gdańska). Tymczasem wypowiedź ta nie występuje w żadnym wczesnym manuskrypcie greckim — niewątpliwie została dodana w celu poparcia nauki o Trójcy. Większość nowożytnych przekładów, zarówno katolickich, jak i protestanckich, nie zawiera tych słów w tekście głównym (1 Jana 1:1, 2). *

4. Przed kim Jan stara się uchronić współchrześcijan i jakie błędne nauki obala?

⁴ Jan pisze, aby uchronić swych „umiłowanych”, swe „dziecięta”, przed fałszywymi naukami „wielu antychrystów”, którzy wyszli spośród nich i próbowali odwieść ich od prawdy (2:7, 18). Ci odstępczy antychryści mogli pozostawać pod wpływem filozofii greckiej, między innymi wczesnego gnostycyzmu, którego zwolennicy przypisywali sobie posiadanie szczególnej wiedzy tajemnej, pochodzącej od Boga. * Zdecydowanie przeciwstawiając się odstępstwu, Jan szeroko rozwija trzy tematy: pisze o grzechu, miłości i antychryście. Jego wypowiedzi dotyczące grzechu i argumenty co do Jezusowej ofiary za grzechy wskazują, że antychryści zarozumiale twierdzili, iż są bezgrzeszni i nie potrzebują ofiary okupu złożonej przez Jezusa. Pod wpływem swej egocentrycznej „wiedzy” stali się wyzutymi z miłości egoistami. Jan demaskuje ten stan rzeczy, podkreślając wartość prawdziwej miłości chrześcijańskiej. Ponadto najwyraźniej przeciwstawia się ich fałszywej nauce, gdy objaśnia, że Jezus jest Chrystusem, że miał przedludzki byt i że przyszedł w ciele jako Syn Boży, aby zapewnić wybawienie wierzącym (1:7-10; 2:1, 2; 4:16-21; 2:22; 1:1, 2; 4:2, 3, 14, 15). Otwarcie nazywa tych fałszywych nauczycieli „antychrystami” i podaje wiele sposobów rozpoznawania dzieci Bożych i dzieci Diabła (2:18, 22; 4:3).

5. Co przemawia za tym, że List 1 Jana był przeznaczony dla całej społeczności chrześcijańskiej?

⁵ Ponieważ list ten nie został skierowany do żadnego określonego zboru, najwyraźniej był przeznaczony dla całej społeczności chrześcijańskiej. Zdaje się to potwierdzać również brak słów powitalnych na początku i pozdrowień na końcu. Zdaniem niektórych list ten ma raczej charakter rozprawy. Liczba mnoga w całym tekście wskazuje, że pisarz kierował swe słowa do grupy, a nie do pojedynczej osoby.

TREŚĆ LISTU 1 JANA

6. Jak Jan ukazuje różnicę między chodzącymi w świetle a chodzącymi w ciemności?

⁶ Chodzenie w świetle, a nie w ciemności (1:1 do 2:29). „Piszemy to”, oświadcza Jan, „by nasza radość była zupełna”. Ponieważ „Bóg jest światłem”, tylko ‛chodzących w świetle’ ‛łączy wspólnota z nim’ i ze sobą nawzajem. Osoby takie są oczyszczone z grzechu dzięki „krwi Jezusa, jego Syna”. Natomiast ci, którzy ‛chodzą w ciemności’ i twierdzą: „Nie mamy grzechu”, sami siebie wprowadzają w błąd i nie ma w nich prawdy. Jeżeli wyznają swe grzechy, Bóg okaże się wierny i przebaczy im (1:4-8).

7. (a) Jak człowiek dowodzi, że zna i miłuje Boga? (b) Po czym można rozpoznać antychrysta?

⁷ Jezus Chrystus zostaje nazwany „ofiarą przebłagalną” za grzechy, „wspomożycielem u Ojca”. Jeżeli ktoś twierdzi, że zna Boga, a nie przestrzega Jego przykazań, jest kłamcą. Kto miłuje swego brata, ten pozostaje w świetle, ale kto go nienawidzi, ten chodzi w ciemności. Jan stanowczo radzi, żeby nie miłować świata ani tego, co na świecie, bo — jak mówi — „jeżeli ktoś miłuje świat, nie ma w nim miłości do Ojca”. Wystąpiło wielu antychrystów, o których Jan wyjaśnia: „Wyszli z nas, ale nie byli naszego pokroju”. Antychrystem jest ten, kto zaprzecza, że Jezus jest Chrystusem. Taki zapiera się Ojca i Syna. Niech „dziateczki” pozostaną przy tym, czego się dowiedziały na początku, aby „trwać w jedności z Synem i w jedności z Ojcem” stosownie do prawdziwego namaszczenia, które od Niego otrzymali (2:1, 2, 15, 18, 19, 24).

8. (a) Czym różnią się dzieci Boże od dzieci Diabła? (b) Jak „dziateczki” poznały miłość i jak muszą stale sprawdzać swe serca?

⁸ Dzieci Boże nie trwają w grzechu (3:1-24). Ze względu na miłość Ojca zostali nazwani „dziećmi Bożymi”, a gdy Bóg się ujawni, będą do Niego podobni i ‛ujrzą go właśnie takim, jakim jest’. Grzech to bezprawie, a ci, którzy pozostają w jedności z Chrystusem, nie trwają w grzechu. Kto w nim trwa, pochodzi od Diabła, którego dzieła zniweczy Syn Boży. Dzieci Boże i dzieci Diabła uwidaczniają  się w ten sposób: pochodzący od Boga miłują się wzajemnie, a pochodzący od niegodziwca są jak Kain, który nienawidził i zabił swego brata. Jan mówi „dziateczkom”, że po tym poznali miłość, iż Chrystus ‛wydał za nich swą duszę’ i wzywa, by nie ‛zamykali drzwi swego tkliwego współczucia’ przed braćmi. Niech ‛nie miłują słowem ani językiem, lecz uczynkiem i prawdą’. Chcąc ustalić, czy ‛pochodzą z prawdy’, muszą się upewniać, co jest w ich sercach i czy rzeczywiście ‛czynią to, co znajduje upodobanie w oczach Bożych’. Muszą przestrzegać Jego przykazania, by ‛wierzyć w imię jego Syna, Jezusa Chrystusa, i miłować się wzajemnie’. Będą wtedy wiedzieć, że pozostają z Nim w jedności, a On dzięki duchowi pozostaje w jedności z nimi (3:1, 2, 16-19, 22, 23).

9. (a) Jak należy sprawdzać natchnione wypowiedzi? (b) Jak położono nacisk na obowiązek okazywania sobie wzajemnie miłości?

⁹ Wzajemna miłość w jedności z Bogiem (4:1 do 5:21). Natchnione wypowiedzi należy sprawdzać. Te wypowiedzi, które zaprzeczają, iż Chrystus przyszedł w ciele, ‛nie pochodzą od Boga’, lecz od antychrysta. Pochodzą ze świata i są w jedności z nim, natomiast natchniona wypowiedź prawdy jest od Boga. Jan mówi: „Bóg jest miłością”, a „miłość nie w tym się przejawia, że my umiłowaliśmy Boga, lecz że on nas umiłował i posłał swego Syna jako ofiarę przebłagalną za nasze grzechy”. Jakże ważny to zatem obowiązek, by się wzajemnie miłować! Bóg pozostaje w jedności z tymi, którzy okazują drugim miłość, toteż jest ona wydoskonalona, żeby „mieli swobodę mowy” i odrzucili bojaźń. „My zaś miłujemy”, oświadcza Jan, „ponieważ on pierwszy nas umiłował”. „Kto miłuje Boga, powinien miłować również swego brata” (4:3, 8, 10, 17, 19, 21).

10. (a) Jak dzieci Boże mogą zwyciężyć świat i jaką żywią ufność? (b) Jak należy się odnosić do grzechu i bałwochwalstwa?

¹⁰ Dzieci Boga okazujące miłość przestrzegają Jego przykazań, a to prowadzi do odniesienia nad światem zwycięstwa dzięki wierze. O wierzących w Jego Syna Bóg składa świadectwo, że dał im „życie wieczne, a życie to jest w jego Synu”. Mogą więc żywić ufność, iż wysłuchuje ich, o cokolwiek proszą zgodnie z Jego wolą. Wszelka nieprawość jest grzechem, lecz istnieje grzech, który nie sprowadza śmierci. Nikt, kto się narodził z Boga, nie trwa w grzechu. Chociaż „cały świat podlega mocy niegodziwca (...) Syn Boży przyszedł” i obdarzył swych uczniów „zdolnością umysłu” potrzebną do poznania prawdziwego Boga, z którym teraz są w jedności „poprzez jego Syna, Jezusa Chrystusa”. Należy też strzec się bożków! (5:11, 19, 20).

DLACZEGO POŻYTECZNY

11. Jak dzisiejsi chrześcijanie mogą walczyć z antychrystami i światowymi pragnieniami?

¹¹ Tak jak w ostatnich latach I wieku n.e. dziś również jest „wielu antychrystów”, przed którymi trzeba ostrzegać prawdziwych chrześcijan. Ci ostatni muszą mocno trzymać się ‛wieści, którą słyszeli od początku, że powinni jedni drugich miłować’, i pozostawać w jedności z Bogiem oraz prawdziwą nauką, trwając w prawości ze swobodą mowy (2:18; 3:11; 2:27-29). Niezmiernie ważna jest również przestroga przed „pragnieniem ciała i pragnieniem oczu, i popisywaniem się swymi środkami do życia” — świeckim, materialistycznym złym wpływem, któremu uległa większość nominalnych chrześcijan. Prawdziwi chrześcijanie stronią od świata i jego pragnień, bo wiedzą, że „kto wykonuje wolę Boga, ten pozostaje na wieki”. Jakże więc pożyteczne jest w tej dobie światowych pragnień, sekciarstwa i nienawiści poznawanie z natchnionych Pism woli Bożej i jej spełnianie! (2:15-17).

12. Jakie różnice ukazuje dla naszego pożytku List 1 Jana i jak możemy zwyciężyć świat?

¹² Dla naszego pożytku List 1 Jana wyraźnie ukazuje różnicę między światłem pochodzącym od Ojca a godzącą w prawdę ciemnością od niegodziwca, między życiodajnymi naukami Bożymi a kłamstwami oszukańczego antychrysta, między miłością panującą w całym zborze osób zjednoczonych z Ojcem i Synem a zbrodniczą nienawiścią żywioną wzorem Kaina przez tych, którzy „wyszli z nas, (...) aby się okazało, że nie wszyscy są naszego pokroju” (2:19; 1:5-7; 2:8-11, 22-25; 3:23, 24, 11, 12). Skoro o tym wiemy, powinniśmy gorąco pragnąć ‛zwyciężyć świat’. W jaki sposób? Żywiąc silną wiarę i „miłość do Boga”, która polega na przestrzeganiu Jego przykazań (5:3, 4).

13. (a) Jak ukazano praktyczną wartość miłości do Boga? (b) Jaką miłością powinni się odznaczać chrześcijanie i jaka jedność z tego wynika?

¹³ W całym liście znakomicie ukazano, jaką wielką siłą pobudzającą do czynu jest „miłość do Boga”. W rozdziale 2 uwydatniono ogromną różnicę między miłością do świata a miłością do Ojca. Nieco później zwrócono uwagę na to, iż „Bóg jest miłością” (4:8, 16). Miłość ta wspaniale uzewnętrznia się w działaniu. Ojciec dał jej wyraz, gdy posłał „Syna jako Wybawcę świata” (4:14). Powinno to wzniecić w naszych sercach nieustraszoną miłość wypływającą z wdzięczności — zgodnie ze słowami apostoła: „My zaś miłujemy, ponieważ on pierwszy nas umiłował” (4:19). Nasza miłość musi być taka sama jak miłość Ojca i Syna — widoczna w praktyce i ofiarna. Jak Jezus oddał za nas swą duszę, tak i „my mamy  obowiązek wydać swe dusze za naszych braci” — otworzyć drzwi swego tkliwego współczucia, by ich miłować nie tylko słowem, lecz także „uczynkiem i prawdą” (3:16-18). Z listu Jana wyraźnie wynika, że właśnie taka miłość wraz z prawdziwym poznaniem Boga zespala tych, którzy z Nim chodzą, pozostając w nierozerwalnej jedności z Ojcem i Synem (2:5, 6). Do dziedziców Królestwa połączonych tą błogosławioną więzią miłości Jan mówi: „I jesteśmy w jedności z tym prawdziwym poprzez jego Syna, Jezusa Chrystusa. To jest prawdziwy Bóg i życie wieczne” (5:20).

[Przypisy]

[Pytania do studium]