9

Księga 1 Samuela

Pisarze: Samuel, Gad, Natan

Miejsce spisania: Izrael

Spisywanie ukończono: ok. 1078 p.n.e.

Obejmuje okres: ok. 1180-1078 p.n.e.

1. Jaka doniosła zmiana w organizacji narodu izraelskiego zaszła w roku 1117 p.n.e. i co miała przynieść przyszłość?

 W ROKU 1117 p.n.e. w organizacji narodu izraelskiego zaszła doniosła zmiana: ustanowiony został człowieczy król! Nastąpiło to w czasie, gdy w Izraelu prorokiem Jehowy był Samuel. Mimo że Jehowa przewidział i zawczasu zapowiedział tę zmianę, wprowadzenie monarchii, dokonane na żądanie Izraelitów, spadło na Samuela jak ogłuszający cios. Samuel, już jako dziecko oddany na służbę dla Jehowy i pełen szacunku dla Jego władzy królewskiej, przewidywał nieszczęsne skutki tego kroku swych rodaków, członków świętego narodu Bożego. Uległ ich żądaniom dopiero na wyraźne polecenie Jehowy. „Potem Samuel powiedział ludowi o tym, co przysługuje władzy królewskiej, i spisał to w księdze, i złożył przed Jehową” (1 Sam. 10:25). Tak dobiegł końca okres sędziów, a rozpoczęła się era człowieczych królów, w której Izrael miał dojść do największej w swych dziejach potęgi i sławy, aby później okryć się hańbą i utracić łaskę Jehowy.

2. Kto spisał Księgę 1 Samuela i co można powiedzieć o kwalifikacjach tych pisarzy?

² Kto najlepiej się nadawał do sporządzenia Boskiej kroniki tych doniosłych czasów? Jehowa słusznie wybrał wiernego Samuela, aby rozpoczął jej spisywanie. „Samuel” znaczy „imię Boże” i rzeczywiście był on w tamtych czasach wybitnym rzecznikiem imienia Jehowy. Najprawdopodobniej właśnie Samuel napisał pierwsze 24 rozdziały tej księgi biblijnej. Po jego śmierci Gad i Natan zajęli się wydarzeniami z ostatnich lat uwzględnionych w tej księdze, włącznie ze śmiercią Saula. Wynika to z Księgi 1 Kronik 29:29, gdzie czytamy: „Sprawy zaś króla Dawida, te pierwsze i te ostatnie, zostały opisane wśród słów Samuela, widzącego, i wśród słów Natana, proroka, i wśród słów Gada, wizjonera”. Księgi Samuela, w przeciwieństwie do ksiąg Królów i Kronik, prawie wcale nie powołują się na wcześniejsze świadectwa, co stanowi potwierdzenie, że napisali je Samuel, Gad i Natan, żyjący współcześnie z Dawidem. Wszyscy ci trzej mężowie byli zaufanymi prorokami Jehowy i przeciwstawiali się bałwochwalstwu podkopującemu siły narodu.

3. (a) Jak doszło do tego, że Księga 1 Samuela stała się oddzielną częścią Biblii? (b) Kiedy ukończono jej spisywanie i jaki okres ona obejmuje?

³ Pierwotnie obie księgi Samuela stanowiły jeden zwój, jedną całość. Podzielono ją na dwie księgi, gdy opublikowano tę część greckiej Septuaginty. Wtedy to Księgę 1 Samuela nazwano 1 Królestw. Podział ten oraz nazwa 1 Królów, przejęte przez łacińską Wulgatę, utrzymują się do dziś w niektórych przekładach katolickich. O tym, że 1 i 2 Samuela stanowiły pierwotnie jedną całość, świadczy również uwaga masorecka do 1 Samuela 28:24, według której jest to środkowy werset Księgi Samuela. Wydaje się, że spisywanie pierwszej księgi ukończono około roku 1078 p.n.e. A zatem prawdopodobnie  obejmuje ona nieco ponad sto lat, mniej więcej od roku 1180 do 1078 p.n.e.

4. Jakie wydarzenie potwierdziło dokładność sprawozdania zawartego w tej księdze?

⁴ Istnieje mnóstwo dowodów dokładności tego sprawozdania. Topografia terenu pasuje do opisu rozgrywających się tam wydarzeń. Ciekawe, że udany atak Jonatana na załogę filistyńską w Michmasz, prowadzący do całkowitego rozgromienia Filistynów, został powtórzony w czasie I wojny światowej przez oficera armii brytyjskiej, który rozgromił Turków podobno dzięki temu, iż skorzystał ze szczegółowego opisu tej okolicy zawartego w natchnionym sprawozdaniu Samuela (14:4-14). *

5. Jak pisarze Biblii poświadczają wiarogodność Księgi 1 Samuela?

⁵ Istnieją jednak jeszcze wyraźniejsze dowody natchnienia i autentyczności Księgi 1 Samuela. Podaje ona, jak zdumiewająco spełniło się proroctwo Jehowy, że Izrael będzie prosił o króla (Powt. Pr. 17:14; 1 Sam. 8:5). Wiele lat później Ozeasz potwierdził tę relację, przytaczając wypowiedź Jehowy: „Dałem ci króla w swoim gniewie i zabiorę go w swym strasznym rozgniewaniu” (Oz. 13:11). Piotr wskazał, iż Samuel był natchniony, nazwał go bowiem prorokiem, który ‛wyraźnie zapowiadał dni’ Jezusa (Dzieje 3:24). Paweł powołał się na Księgę 1 Samuela 13:14 w swym zwięzłym przeglądzie historii Izraela (Dzieje 13:20-22). Sam Jezus przypieczętował autentyczność tego sprawozdania, zadając ówczesnym faryzeuszom pytanie: „Czyście nie czytali, co uczynił Dawid, gdy zgłodniał on oraz ludzie, którzy z nim byli?” Potem nawiązał do relacji o tym, jak Dawid poprosił o chleb pokładny (Mat. 12:1-4; 1 Sam. 21:1-6). Jak już wspomniano, również Ezdrasz uznawał to sprawozdanie za autentyczne (1 Kron. 29:29).

6. Jakie jeszcze wewnętrzne świadectwo Biblii potwierdza autentyczność Księgi 1 Samuela?

⁶ Ponieważ jest to bezpośrednia kronika czynów Dawida, każda wzmianka o nim w pozostałych Pismach poświadcza, iż Księga 1 Samuela wchodzi w skład natchnionego Słowa Bożego. Na niektóre z opisanych w niej wydarzeń powołano się nawet w nagłówkach psalmów Dawida, na przykład Psalmu 59 (1 Sam. 19:11), Psalmu 34 (1 Sam. 21:13, 14) i Psalmu 142 (1 Sam. 22:1 lub 1 Sam. 24:1, 3). A zatem wewnętrzne świadectwo samego Słowa Bożego ostatecznie potwierdza autentyczność Księgi 1 Samuela.

TREŚĆ KSIĘGI 1 SAMUELA

7. Za życia których przywódców Izraela rozegrały się dzieje opisane w tej księdze?

⁷ Księga ta częściowo lub w całości obejmuje okresy, w których żyli czterej przywódcy Izraela: arcykapłan Heli, prorok Samuel, pierwszy król, Saul, oraz Dawid, namaszczony na jego następcę.

8. W jakich okolicznościach Samuel przychodzi na świat i zostaje sługą Jehowy?

⁸ Heli sądzi Izraela; młody Samuel (1:1 do 4:22). Zaraz na wstępie poznajemy Annę, ukochaną żonę Lewity imieniem Elkana. Jest bezdzietna, co boleśnie wytyka jej druga żona Elkany, Peninna. Gdy rodzina składa jedną z dorocznych wizyt w Szilo, gdzie znajduje się Arka Przymierza Jehowy, Anna żarliwie modli się do Jehowy o syna. Przyrzeka, że jeśli jej modlitwa zostanie wysłuchana, to odda dziecko na służbę dla Jehowy. Bóg spełnia tę prośbę i Anna rodzi syna, Samuela. Gdy chłopiec dorasta na tyle, że zostaje odstawiony od piersi, matka przyprowadza go do domu Jehowy i powierza pieczy arcykapłana Helego, ‛użyczając go Jehowie’ (1:28). Następnie Anna śpiewa radosną pieśń, w której daje wyraz uczuciu wdzięczności i szczęścia. Chłopiec zostaje „sługą Jehowy przed obliczem kapłana Helego” (2:11).

9. Jak Samuel zostaje prorokiem w Izraelu?

⁹ U Helego nie wszystko układa się tak jak należy. On sam jest już stary, a jego dwaj synowie okazują się nicponiami, którzy ‛nie uznają Jehowy’ (2:12). Wykorzystują swój urząd kapłański, by dogadzać swej chciwości i niemoralnym żądzom. Heli nie robi zbyt wiele, by ich skarcić. Dlatego Jehowa kieruje przeciw jego domowi dobitne ostrzeżenie, że ‛nie będzie starca w jego domu’ i że obaj synowie Helego umrą jednego dnia (1 Sam. 2:30-34; 1 Król. 2:27). W końcu Bóg posyła do Helego chłopca imieniem Samuel, by oznajmił mu przejmujący wyrok. W ten sposób młody Samuel zostaje uczyniony prorokiem Izraela (1 Sam. 3:1, 11).

10. W jaki sposób Jehowa wykonuje wyrok na domu Helego?

¹⁰ W stosownym czasie Jehowa wykonuje ten wyrok przez sprowadzenie Filistynów. Gdy Izraelici zaczynają przegrywać bitwę, przenoszą z Szilo do swego obozu wojskowego Arkę Przymierza, wydając przy tym głośne okrzyki. Usłyszawszy je i dowiedziawszy się, że do obozu izraelskiego przyniesiono Arkę, Filistyni dodają sobie otuchy i odnoszą walne zwycięstwo, całkowicie rozgramiając Izraelitów. Arka dostaje się w ręce wroga, a obaj synowie Helego ponoszą śmierć. Heli z drżącym sercem słucha tego sprawozdania. Na wieść o Arce spada z krzesła do tyłu, łamie sobie kark i umiera. Tak kończy się 40-letni okres jego sądów. Doprawdy, „chwała odeszła od Izraela”, gdyż Arka wyobraża obecność Jehowy wśród Jego ludu (4:22).

11. Co dowodzi, że Arka nie jest magicznym talizmanem?

¹¹ Samuel sądzi Izraela (5:1 do 7:17). Teraz również Filistyni ku swemu wielkiemu zmartwieniu muszą się dowiedzieć, że Arki Jehowy nie wolno używać jako magicznego talizmanu. Gdy wnoszą Arkę do świątyni Dagona w Aszdodzie, ich bożek pada jak długi twarzą na ziemię. Nazajutrz Dagon  znowu leży na progu; tym razem ma odciętą głowę i obie dłonie. Tak u przesądnych Filistynów powstaje zwyczaj, by ‛nie następować na próg Dagona’ (5:5). Filistyni śpiesznie odprawiają Arkę do Gat, a potem do Ekronu, ale to nie pomaga! Dają się im we znaki różne udręki: popłoch, guzki krwawnicze i plaga gryzoni. Książęta filistyńscy, zrozpaczeni coraz większym żniwem śmierci, odsyłają Izraelowi Arkę na nowym wozie, ciągniętym przez dwie karmiące krowy. W Bet-Szemesz niektórych Izraelitów spotyka nieszczęście za to, że patrzą na Arkę (1 Sam. 6:19; Liczb 4:6, 20). W końcu trafia ona do domu Abinadaba w lewickim mieście Kiriat-Jearim.

12. Jakie dobrodziejstwa wynikają z tego, że Samuel staje w obronie prawdziwego wielbienia?

¹² Przez 20 lat Arka pozostaje w domu Abinadaba. Samuel, teraz już dorosły mężczyzna, wzywa Izraelitów, by usunęli wizerunki Baala i Asztarte i z całego serca służyli Jehowie. Lud rzeczywiście tak czyni. Gdy zbiera się w Micpie, by tam wielbić Boga, filistyńscy władcy sojuszniczy skwapliwie korzystają z tej sposobności i wydają bitwę zaskoczonym Izraelitom. Ci za pośrednictwem Samuela wołają do Jehowy. Bóg sprawia, że donośny grzmot sieje zamieszanie wśród Filistynów, a Izraelici, wzmocnieni na duchu złożoną ofiarą i modlitwą, odnoszą walne zwycięstwo. Od owego czasu ‛ręka Jehowy jest przeciwko Filistynom przez wszystkie dni Samuela’ (7:13). Nie znaczy to jednak, że Samuel nie ma już zajęcia. Do końca życia sądzi Izraela i co roku wyrusza w podróż z Ramy, leżącej tuż na północ od Jerozolimy, do Betel, Gilgal i Micpy. W Ramie buduje ołtarz dla Jehowy.

13. Jak Izraelici odrzucają Jehowę jako Króla i przed czym ostrzega ich Samuel?

¹³ Pierwszy król izraelski, Saul (8:1 do 12:25). Samuel się zestarzał, pełniąc służbę dla Jehowy, lecz jego synowie nie idą w ślady ojca, przyjmują bowiem łapówki i wypaczają sąd. W tym okresie przychodzą do Samuela starsi izraelscy z żądaniem: „Ustanów nam więc króla, aby nas sądził, jak to jest u wszystkich narodów” (8:5). Oburzony Samuel zwraca się w modlitwie do Jehowy, który odpowiada: „Nie ciebie odrzucili, lecz to mnie odrzucili, bym nie był królem nad nimi. (...) Teraz więc wysłuchaj ich głosu” (8:7-9). Najpierw jednak Samuel musi im zapowiedzieć, jakie będą przykre następstwa ich buntowniczego żądania: obowiązkowa służba na rzecz króla, opodatkowanie, utrata wolności, a w końcu gorzki żal i wołanie do Jehowy. Jednakże lud nie rezygnuje i domaga się króla.

14. Jak dochodzi do powierzenia Saulowi władzy królewskiej?

¹⁴ Teraz poznajemy Saula, syna Kisza z plemienia Beniamina — zdecydowanie najprzystojniejszego i najwyższego mężczyznę w Izraelu. Trafia on do Samuela, który wyróżnia go podczas uczty, namaszcza, a potem przedstawia całemu Izraelowi na zgromadzeniu w Micpie. Saul początkowo kryje się wśród tobołów, ale w końcu zostaje przedstawiony jako wybraniec Jehowy. Samuel jeszcze raz przypomina Izraelowi, co przysługuje królowi, i spisuje to w księdze. Jednakże dopiero po zwycięstwie nad Ammonitami, które kładzie kres oblężeniu Jabesz w Gileadzie, Saul umacnia swą władzę królewską i w Gilgal lud ją potwierdza. Samuel ponownie wzywa Izraelitów, by się bali Jehowy, służyli Mu i Go słuchali, po czym woła do Jehowy o znak: nietypowe o tej porze grzmoty i deszcz w czasie żniwa. W sposób budzący grozę Jehowa okazuje swój gniew z powodu odrzucenia Go jako Króla.

15. Jaki zarozumiały czyn doprowadza Saula do upadku?

¹⁵ Nieposłuszeństwo Saula (13:1 do 15:35). Gdy Filistyni w dalszym ciągu nękają Izraela, odważny syn Saula Jonatan zadaje cios załodze filistyńskiej. Chcąc wziąć odwet, wrogowie wysyłają olbrzymią armię — tak liczną, ‛jak ziarnka piasku na brzegu morza’ — i rozkładają się obozem w Michmasz. Szeregi izraelskie ogarnia niepokój. ‛Oby tylko przyszedł Samuel i podał nam wskazówki od Jehowy!’ Saul, zniecierpliwiony czekaniem na Samuela, dopuszcza się grzechu i zarozumiale sam składa ofiarę całopalną. Wtem zjawia się Samuel. Ignorując nieudolne wymówki Saula, ogłasza wyrok Jehowy: „Teraz więc twoje królestwo nie będzie trwałe. Jehowa znajdzie sobie męża według swego serca; i Jehowa ustanowi go wodzem nad swym ludem, ponieważ ty nie zachowałeś tego, co ci Jehowa nakazał” (13:14).

16. Jakie przykre następstwa wynikają z pochopnej przysięgi Saula?

¹⁶ Jonatan, gorliwy obrońca imienia Jehowy, znowu napada na placówkę filistyńską, tym razem tylko ze swym giermkiem, i błyskawicznie powala około 20 mężczyzn. Trzęsienie ziemi potęguje zamęt w szeregach nieprzyjacielskich. Filistyni rzucają się do ucieczki, a Izrael urządza pościg. Jednakże efekt zwycięstwa zostaje osłabiony wskutek pochopnej przysięgi Saula, zabraniającej wojownikom spożycia posiłku przed zakończeniem bitwy. Ludzie szybko się męczą, a potem grzeszą przeciw Jehowie, jedzą bowiem mięso z pośpiesznie zabitych zwierząt, nie czekając na wysączenie się krwi. Natomiast Jonatan pokrzepia się plastrem miodu i dopiero wtedy dowiaduje się o przysiędze, którą jednak śmiało potępia jako uciążliwe brzemię. Lud ratuje go od śmierci, pomny na wielkie wybawienie, którego dokonał w Izraelu.

17. W jakich okolicznościach Saul zostaje ponownie odrzucony za swój drugi poważny grzech?

¹⁷ Teraz przychodzi pora na wykonanie wyroku, który Jehowa wydał na nikczemnych Amalekitów  (Powt. Pr. 25:17-19). Mają być całkowicie wytraceni. Nie wolno pozostawić przy życiu ani człowieka, ani zwierzęcia. Nie wolno też brać żadnych łupów. Wszystko należy wydać na zagładę. Jednakże Saul okazuje nieposłuszeństwo i oszczędza amalekickiego króla Agaga oraz to, co najlepsze z trzody i stada, rzekomo zamierzając złożyć z tego Jehowie ofiarę. Ten postępek tak bardzo się nie podoba Bogu Izraelitów, że pobudza On Samuela, by po raz drugi oznajmił, iż Saul został odrzucony. Nie zważając na wymówki Saula, który chce zachować twarz, Samuel oświadcza: „Czy Jehowa ma takie samo upodobanie w całopaleniach i ofiarach, jak w posłuszeństwie wobec głosu Jehowy? Oto posłuszeństwo jest lepsze niż ofiara (...) Ponieważ ty odrzuciłeś słowo Jehowy, więc i on odrzuca ciebie, byś nie był królem” (1 Sam. 15:22, 23). Wtedy Saul, chcąc ubłagać Samuela, chwyta za brzeg jego płaszcza, ale ten się rozdziera. Samuel zapowiada Saulowi, że Jehowa na pewno wydrze mu władzę królewską i da ją komuś godniejszemu. Samuel osobiście dobywa miecza, wykonuje wyrok na Agagu, po czym odwraca się od Saula i już nigdy go nie ogląda.

18. Czym się kieruje Jehowa przy wyborze Dawida?

¹⁸ Namaszczenie Dawida; jego męstwo (16:1 do 17:58). Następnie Jehowa kieruje Samuela do domu Jessego w Betlejem w Judzie, aby tam wybrał i namaścił przyszłego króla. Po kolei przechodzą przed nim synowie Jessego, ale zostają odrzuceni. Jehowa przypomina Samuelowi: „Nie tak widzi człowiek, jak widzi Bóg, gdyż człowiek widzi to, co się jawi oczom, lecz Jehowa widzi, jakie jest serce” (16:7). W końcu Jehowa oznajmia, iż darzy uznaniem najmłodszego, Dawida, którego opisano jako „rumianego młodzieńca o pięknych oczach i przystojnego z wyglądu”. Wówczas Samuel namaszcza go olejkiem (16:12). Teraz duch Jehowy spływa na Dawida, natomiast Saula ogarnia zły duch.

19. Jakie pierwsze zwycięstwo odnosi Dawid w imieniu Jehowy?

¹⁹ Filistyni znowu dokonują najazdu na Izraela i wysuwają na czoło swego harcownika, Goliata — olbrzyma wysokiego na sześć łokci i jedną piędź (około 2,9 metra). Jest on tak ogromny, że jego pancerz waży prawie 60 kilogramów, a grot włóczni około 7 kilogramów (17:4, 5, 7). Goliat dzień w dzień bluźnierczo i pogardliwie wzywa Izraelitów, żeby wybrali jakiegoś męża, który by wystąpił i zmierzył się z nim w walce, ale nikt nie podejmuje wyzwania. Saul drży w swoim namiocie. Jednakże o zaczepkach Filistyna dowiaduje się Dawid. Pełen odwagi i słusznego oburzenia wykrzykuje: „Kimże jest ten nieobrzezany Filistyn, żeby miał urągać szeregom bojowym Boga żywego?” (17:26). Rezygnuje z przyjęcia zbroi Saula, gdyż nigdy przedtem jej nie wypróbował, i wyrusza do bitwy wyposażony tylko w laskę pasterską, procę i pięć gładkich kamieni. Goliat uważa, że walka z tym młodym pasterzem uwłaczałaby jego godności, i złorzeczy Dawidowi. Ten śmiało odpowiada: „Ty przychodzisz do mnie z mieczem i z włócznią, i z oszczepem, lecz ja przychodzę do ciebie z imieniem Jehowy Zastępów” (17:45). Z procy Dawida wylatuje dobrze wycelowany kamień i filistyński harcownik wali się jak kłoda na ziemię! Dawid na oczach obu armii podbiega do olbrzyma, wyciąga jego miecz i ucina mu głowę. Jakże wspaniałe wyzwolenie sprawił Jehowa! Jakaż radość ogarnia obóz Izraela! Widząc, że ich harcownik poniósł śmierć, Filistyni rzucają się do ucieczki, a tryumfujący Izraelici podążają za nimi w gorączkowym pościgu.

20. Jak traktuje Dawida Jonatan, a jak Saul?

²⁰ Saul ściga Dawida (18:1 do 27:12). Dzięki nieustraszonemu wystąpieniu w obronie imienia Jehowy Dawid zyskuje wspaniałego przyjaciela — Jonatana, który jako syn Saula jest naturalnym następcą tronu. Jonatan „umiłował go jak własną duszę”, toteż obaj zawierają ze sobą przymierze przyjaźni (18:1-3). Gdy Dawid staje się sławny w Izraelu, rozgniewany Saul stara się go zabić, chociaż daje mu za żonę swą córkę Michal. Wrogość Saula coraz bardziej zakrawa na obłęd, tak iż Dawid w końcu musi uciekać, korzystając z serdecznej pomocy Jonatana. Przy rozstaniu obaj płaczą, a Jonatan jeszcze raz potwierdza swą lojalność wobec Dawida, mówiąc: „Niech Jehowa będzie między mną a tobą i między moim potomstwem a twoim potomstwem po czas niezmierzony” (20:42).

21. Co się dzieje podczas ucieczki Dawida przed Saulem?

²¹ Uciekając przed rozwścieczonym Saulem, Dawid wraz z grupką swych wygłodniałych towarzyszy przychodzi do Nob. Tu kapłan Achimelech pozwala im jeść święty chleb pokładny, otrzymawszy zapewnienie, że trzymali się z dala od kobiet. Dawid, uzbrojony w miecz Goliata, ucieka do Gat, leżącego na terytorium filistyńskim, i tam udaje obłąkanego. Następnie ukrywa się w jaskini Adullam, potem w Moabie, a później wraca do ziemi judzkiej, zgodnie z radą proroka Gada. Chorobliwie zazdrosny Saul obawia się wzrostu wpływów Dawida, każe więc Doegowi Edomicie wybić ludność kapłańskiego miasta Nob; tylko Abiatarowi udaje się uciec i przyłączyć do Dawida. Zostaje kapłanem towarzyszącej mu grupy.

22. Jak Dawid daje dowód swej lojalności wobec Jehowy oraz szacunku dla Jego organizacji?

²² Jako lojalny sługa Jehowy, Dawid prowadzi teraz skuteczną wojnę partyzancką z Filistynami. Jednakże Saul znowu stara się za wszelką cenę go pojmać: zwołuje swych wojowników i tropi go „na pustkowiu En-Gedi” (24:1). Dawidowi, umiłowanemu przez Jehowę, zawsze udaje się choćby o krok wyprzedzać prześladowców. Pewnego razu ma okazję zabić Saula, ale się od tego powstrzymuje; ucina  tylko skraj jego płaszcza, by mieć dowód, iż darował mu życie. Ale nawet za tak nieszkodliwy czyn serce smaga Dawida, uważa on bowiem, że wystąpił przeciw pomazańcowi Jehowy. Jakiż to wspaniały przejaw szacunku dla organizacji Jehowy!

23. Jak Abigail zawiera pokój z Dawidem, a w końcu zostaje jego żoną?

²³ W tym miejscu sprawozdanie wspomina o śmierci Samuela (25:1), ale pisarz, który go zastąpił, kontynuuje relację. Dawid prosi Nabala z Maonu w Judzie, aby jemu i jego ludziom dał trochę żywności za przyjazne traktowanie jego pasterzy. Nabal ‛wymyśla’ ludziom Dawida, ten więc postanawia wyruszyć i go ukarać (25:14). Żona Nabala, Abigail, świadoma niebezpieczeństwa, potajemnie bierze żywność dla Dawida i go uspokaja. Dawid błogosławi ją za ten roztropny czyn i odsyła w pokoju do domu. Gdy Abigail informuje męża o tym, co zaszło, wiadomość ta przeszywa mu serce i po dziesięciu dniach Nabal umiera. Potem Dawid żeni się z życzliwą i piękną Abigail.

24. W jakich okolicznościach Dawid jeszcze raz oszczędza Saula?

²⁴ Saul po raz trzeci zawzięcie ściga Dawida, który znowu okazuje mu miłosierdzie. Na Saula i jego ludzi spada „głęboki sen od Jehowy”. Dzięki temu Dawid może wejść do obozu i zabrać włócznię Saula, nie podnosi jednak ręki „na pomazańca Jehowy” (26:11, 12). Dawid drugi raz musi szukać schronienia u Filistynów, którzy pozwalają mu zamieszkać w Ciklag. Stąd urządza wypady przeciw innym wrogom Izraela.

25. Jaki trzeci poważny grzech popełnia Saul?

²⁵ Samobójcza śmierć Saula (28:1 do 31:13). Filistyńscy władcy sojuszniczy wiodą połączone wojska do Szunem. Chcąc stawić im czoło, Saul zajmuje pozycję na górze Gilboa. Gorączkowo zabiega o wskazówki, ale nie otrzymuje od Jehowy żadnej odpowiedzi. Gdyby tak mógł nawiązać kontakt z Samuelem! Saul popełnia kolejny ciężki grzech, gdyż w przebraniu idzie szukać medium spirytystycznego w En-Dor, leżącym poza szeregami filistyńskimi. Znalazłszy tę kobietę, prosi, by wywołała Samuela. Ukazuje się zjawa, którą Saul pochopnie bierze za zmarłego proroka. Jednakże „Samuel” nie ma dla króla pocieszających wieści. Jutro Saul umrze i zgodnie ze słowami Jehowy zostanie mu odebrane królestwo. W obozie wroga sprzymierzeni władcy filistyńscy ruszają do bitwy. Widząc w swych szeregach Dawida i jego ludzi, stają się podejrzliwi i odsyłają ich do domu. Towarzysze Dawida w samą porę wracają do Ciklag! Banda Amalekitów uprowadziła ich rodziny i dobytek, rzucają się więc w pogoń za najeźdźcami i odzyskują wszystko, nie ponosząc najmniejszej szkody.

26. Jak się kończą katastrofalne rządy pierwszego króla Izraela?

²⁶ Rozpoczyna się bitwa pod górą Gilboa. Izrael ponosi druzgocącą klęskę i Filistyni przejmują kontrolę nad strategicznymi obszarami kraju. Jonatan i inni synowie Saula giną, a śmiertelnie ranny Saul popełnia samobójstwo własnym mieczem. Zwycięscy Filistyni wieszają ciała Saula i jego trzech synów na murze miasta Bet-Szan, ale mężowie z Jabesz-Gilead zabierają je z tego haniebnego miejsca. W taki tragiczny sposób zakończyły się katastrofalne rządy pierwszego króla Izraela.

DLACZEGO POŻYTECZNA

27. (a) W czym nie dopisali Heli i Saul? (b) Pod jakimi względami Samuel i Dawid stanowią piękny przykład dla nadzorców i dla młodych sług Bożych?

²⁷ Jakże niezwykłe dzieje opisuje Księga 1 Samuela! Zdumiewająco uczciwa w każdym szczególe, ukazuje zarówno mocne, jak i słabe strony Izraela. Oto jego czterej przywódcy, z których dwaj przestrzegali prawa Bożego, a dwaj tego nie czynili. Zauważmy, dlaczego Heli i Saul nie dopisali: pierwszy ociągał się z działaniem, drugi zaś wprawdzie działał, lecz zarozumiale. Natomiast Samuel i Dawid już od młodości okazywali miłość do dróg Jehowy i dzięki temu dobrze im się wiodło. Znajdujemy tu cenne nauki dla wszystkich nadzorców. Jakież to ważne, by czuwali oni nad czystością i porządkiem w organizacji Jehowy, respektowali Jego postanowienia, byli niezawodni, nieustraszeni, zrównoważeni, odważni i życzliwie mieli wzgląd na drugich! (2:23-25; 24:5, 7; 18:5, 14-16). Zauważmy także, iż ci dwaj mężowie, którym się powiodło, odnieśli korzyść z tego, że od samej młodości przechodzili dobre szkolenie teokratyczne, odważnie przekazywali orędzia Jehowy i dbali o powierzone im sprawy (3:19; 17:33-37). Oby dzisiaj wszyscy młodzi czciciele Jehowy okazywali się takimi „Samuelami” i „Dawidami”!

28. Jak podkreślono znaczenie posłuszeństwa i jaką zasadę z Księgi 1 Samuela powtarzają późniejsi pisarze Biblii?

²⁸ Spośród wszystkich pożytecznych słów zawartych w tej księdze warto dobrze zapamiętać wyrok, który Samuel w natchnieniu od Jehowy wyrzekł przeciwko Saulowi za to, że nie ‛wymazał spod niebios wspomnienia o Amaleku’ (Powt. Pr. 25:19). Nauka, iż „posłuszeństwo jest lepsze niż ofiara”, powtarza się w rozmaitych kontekstach w Księdze Ozeasza 6:6, Micheasza 6:6-8 i Ewangelii według Marka 12:33 (1 Sam. 15:22). Koniecznie powinniśmy dziś robić dobry użytek z tego natchnionego sprawozdania, całkowicie i bez zastrzeżeń słuchając głosu Jehowy, naszego Boga! W Księdze 1 Samuela 14:32, 33 zwrócono też uwagę na posłuszeństwo w uznawaniu świętości krwi. Jedzenie mięsa, które nie zostało należycie wykrwawione, uważano za ‛grzeszenie przeciw Jehowie’. Dotyczy to także zboru chrześcijańskiego, co wyraźnie wykazano w Dziejach Apostolskich 15:28, 29.

29. Skutki jakiego błędu popełnionego przez naród izraelski ilustruje Księga 1 Samuela i jaką zawiera przestrogę dla ludzi samowolnych?

 ²⁹ Księga 1 Samuela pokazuje, jak żałosny błąd popełnił naród, który doszedł do wniosku, że władza sprawowana przez Boga z nieba jest niepraktyczna (1 Sam. 8:5, 19, 20; 10:18, 19). Plastycznie, a przy tym proroczo, odmalowano pułapki i słabości władzy sprawowanej przez ludzi (8:11-18; 12:1-17). Saul jest na początku przedstawiony jako człowiek skromny, mający ducha Bożego (9:21; 11:6), potem jednak traci rozsądek, a w jego sercu rośnie zawziętość, słabnie zaś umiłowanie prawości i wiara w Boga (14:24, 29, 44). Początkowe dowody gorliwości przekreślił późniejszymi czynami świadczącymi o zarozumiałości, nieposłuszeństwie i niewierności wobec Boga (1 Sam. 13:9; 15:9; 28:7; Ezech. 18:24). Brak wiary wzbudził w nim niepewność, która przerodziła się w zazdrość, nienawiść, a w końcu popchnęła go do mordu (1 Sam. 18:9, 11; 20:33; 22:18, 19). Umarł tak, jak żył — jako człowiek, który zawiódł Boga i swój lud, stanowiąc zarazem przestrogę dla każdego, kto podobnie jak on stałby się „samowolny” (2 Piotra 2:10-12).

30. Jakie zalety Samuela są godne naśladowania przez dzisiejszych sług Bożych?

³⁰ Jednakże księga ta ukazuje też przeciwne, pozytywne postawy. Zobaczmy na przykład, jak postępował wierny Samuel, który przez całe życie służył Izraelowi, nie dopuszczając się oszustwa ani stronniczości (1 Sam. 12:3-5). Od lat chłopięcych chętnie okazywał posłuszeństwo (3:5), był uprzejmy i pełen szacunku (3:6-8), niezawodnie spełniał swe obowiązki (3:15), przejawiał niezachwiane oddanie i poświęcenie (7:3-6; 12:2), chętnie słuchał (8:21), ochoczo popierał decyzje Jehowy (10:24), nie zmieniał swego sądu bez względu na osoby (13:13), zdecydowanie podkreślał znaczenie posłuszeństwa (15:22) i wytrwale spełniał powierzone mu zadania (16:6, 11). Ponadto cieszył się dobrą opinią u innych (2:26; 9:6). Służba dla Boga, którą podjął w młodości, powinna dziś stanowić dla młodych ludzi zachętę do pójścia w jego ślady (2:11, 18), a okoliczność, iż do końca życia się z niej nie wycofał, może dodać otuchy osobom steranym wiekiem (7:15).

31. Pod jakim względem Jonatan dał piękny przykład?

³¹ Wspaniałym przykładem jest również Jonatan. Nie czuł się urażony tym, że Dawid został namaszczony na władcę królestwa, które mógł odziedziczyć on sam. Wprost przeciwnie, dostrzegł zalety Dawida i zawarł z nim przymierze przyjaźni. Taka niesamolubna, zachęcająca i budująca więź może i dzisiaj łączyć tych, którzy wiernie służą Jehowie (23:16-18).

32. Jakimi zaletami odznaczały się Anna i Abigail?

³² Kobiety mogą brać wzór z Anny, która u boku męża regularnie chodziła do miejsca wielbienia Jehowy. Była to pokorna niewiasta, doceniająca znaczenie modlitwy i gotowa rozstać się z synem, by dotrzymać słowa i dowieść swej wdzięczności za życzliwość Jehowy. I faktycznie otrzymała sowitą nagrodę, widziała bowiem, jak na całe życie podjął owocną służbę dla Jehowy (1:11, 21-23, 27, 28). Kolejnym przykładem jest Abigail, która przejawiała prawdziwie kobiecą uległość i rozsądek, czym zyskała sobie takie uznanie w oczach Dawida, iż później została jego żoną (25:32-35).

33. Do czego powinna nas pobudzać nieustraszona miłość i lojalność Dawida?

³³ Swą miłość do Jehowy Dawid wzruszająco wyraził w psalmach, które skomponował, gdy był ścigany na pustkowiu przez Saula, odstępczego „pomazańca Jehowy” (1 Sam. 24:6; Ps. 34:7, 8; 52:8; 57:1, 7, 9). A jakże szczerego uczucia dowiódł, gdy uświęcił imię Jehowy, podejmując wyzwanie zuchwałego Goliata! „Ja przychodzę do ciebie z imieniem Jehowy Zastępów (...) Dzisiaj Jehowa wyda cię w moją rękę (...) i pozna cała ziemia, że istnieje Bóg Izraela. I cały ten zbór się dowie, że nie mieczem i nie włócznią wybawia Jehowa, gdyż bitwa należy do Jehowy, i on wyda was w naszą rękę” (1 Sam. 17:45-47). Dawid, odważny i lojalny „pomazaniec Jehowy”, wywyższał Go jako Boga całej ziemi i jedynego prawdziwego Wybawcę (2 Sam. 22:51). Obyśmy zawsze naśladowali taką nieustraszoną postawę!

34. Jakie miejsce zajmuje Dawid w zamierzeniu Jehowy co do Królestwa?

³⁴ A co Księga 1 Samuela mówi o rozwoju zamierzenia Bożego co do Królestwa? Jest to kluczowa myśl tej księgi biblijnej! Tu właśnie poznajemy Dawida, którego imię prawdopodobnie znaczy „umiłowany”. Był on umiłowany przez Jehowę, który wybrał go jako „męża według swego serca”, nadającego się na króla w Izraelu (1 Sam. 13:14). W ten sposób, zgodnie z błogosławieństwem Jakuba zapisanym w Księdze Rodzaju 49:9, 10, władza królewska przeszła na plemię Judy, i miała w nim pozostać aż do przyjścia Władcy, któremu należy się posłuszeństwo wszystkich ludzi.

35. Dlaczego imię Dawida kojarzy się z imieniem Królewskiego Potomka i jakie cechy Dawida ma jeszcze przejawić ten Potomek?

³⁵ Co więcej, imię Dawida jest związane z imieniem Królewskiego Potomka, który pochodził z jego rodu i również urodził się w Betlejem (Mat. 1:1, 6; 2:1; 21:9, 15). Okazał się nim wyniesiony do chwały Jezus Chrystus, „Lew, który jest z plemienia Judy, korzeń Dawida”, „korzeń i potomek Dawida, i jasna gwiazda poranna” (Obj. 5:5; 22:16). Jako Władca Królestwa, ten „syn Dawida” okaże taką samą nieugiętość i odwagę jak jego znakomity przodek, gdy doszczętnie rozgromi nieprzyjaciół Boga i na całej ziemi uświęci imię Jehowy. Pokładajmy niezachwianą ufność w tym Królewskim Potomku!

[Przypis]

[Pytania do studium]