Studia o natchnionych Pismach oraz ich pochodzeniu

Studium 7

Biblia w czasach nowożytnych

Historia towarzystw biblijnych; działalność Towarzystwa Strażnica w zakresie drukowania i rozpowszechniania Biblii; wydanie „Przekładu Nowego Świata”.

1. (a) W jakim celu Bóg udzielał informacji i dlaczego nie wszystkie zostały utrwalone na piśmie? (b) Co Jehowa wyraźnie polecił wielu prorokom i jaki pożytek możemy z tego odnieść w „dniach ostatnich”?

 PISMO Święte, czyli zbiór 66 natchnionych ksiąg zwany dzisiaj Biblią, zawiera spisane „słowo Jehowy” (Izaj. 66:5). Przez wiele stuleci „słowo” to swobodnie płynęło od Jehowy do Jego proroków i sług na ziemi. Informacje przekazywane przez Boga spełniły swój bezpośredni cel, a prócz tego dawały niezwykły wgląd w wydarzenia, które niechybnie miały się rozegrać w odległej wówczas przyszłości. Prorocy Boży nie zawsze musieli zapisywać przekazywane im „słowo Jehowy”. Na przykład niektóre wypowiedzi Eliasza i Elizeusza, skierowane do żyjącego wtedy pokolenia, nie zostały zachowane na piśmie. Natomiast innym prorokom, takim jak Mojżesz, Izajasz, Jeremiasz czy Habakuk, wyraźnie polecono zapisać „w księdze” albo „w zwoju” objawione im „słowo Jehowy” (Wyjścia 17:14; Izaj. 30:8; Jer. 30:2; Hab. 2:2; Obj. 1:11). Dzięki temu „wypowiedzi, które przedtem wyrzekli święci prorocy”, zachowały się wraz z innymi świętymi pismami, żeby pobudzać u sług Jehowy umiejętność jasnego myślenia, a przede wszystkim dostarczać wskazówek dotyczących „dni ostatnich” (2 Piotra 3:1-3).

2. W jakich okresach nasilała się aktywność w dziedzinie kopiowania i tłumaczenia Biblii?

² Od czasów Ezdrasza sporządzono mnóstwo odpisów natchnionych Pism Hebrajskich. W I wieku n.e. Biblię zaczęli przepisywać chrześcijanie, którzy po całym znanym wówczas świecie dawali na  jej podstawie świadectwo o zamierzeniach Jehowy związanych z Jego Chrystusem. Sporządzanie i rozpowszechnianie jej kopii nabrało rozmachu w XV wieku, gdy wprowadzono druk z użyciem ruchomych czcionek. W wiekach XVI i XVII różni ludzie podejmowali się zarówno tłumaczenia, jak i drukowania Biblii. Do roku 1800 całą tę Księgę lub jej fragmenty wydano już w 71 językach.

TOWARZYSTWA BIBLIJNE

3. Dzięki czemu od początku XIX wieku bardzo się wzmogło rozpowszechnianie Biblii?

³ Dzieło to rozwinęło się jeszcze bardziej w wiekach XIX i XX, gdy w gigantyczne zadanie rozpowszechniania Pisma Świętego zaangażowały się nowo utworzone towarzystwa biblijne. Jednym z pierwszych było Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, które powstało w Londynie w roku 1804. Założenie go stało się bodźcem do powołania do życia wielu innych takich instytucji. *

4. (a) Jakie dane dowodzą, że słowo życia rzeczywiście rozprzestrzeniło się po całej ziemi? (b) Jakie ciekawe informacje o różnych przekładach Biblii podano w tabeli na stronie 322? Omów to na wybranym przykładzie.

⁴ Działalność tak licznych towarzystw biblijnych przyczyniła się do wzmożenia tempa rozpowszechniania Pisma Świętego. Do roku 1900 całą Biblię lub jej fragmenty wydano w 567 językach, a do roku 1928 — w 856. Nie później niż w roku 1938 przekroczono granicę 1000 języków, a obecnie Księga ta jest dostępna w przeszło 2000 języków. Orzeźwiające słowo życia, pochodzące od Jehowy, rozprzestrzeniło się po całej ziemi! Dzięki temu ludzie ze wszystkich narodów mogą odpowiedzieć na wezwanie: „Wysławiajcie Jehowę, wszystkie narody, i niech go wysławiają wszystkie ludy” (Rzym. 15:11). Dalsze informacje podano w tabeli „Niektóre ważniejsze przekłady Biblii w wybranych językach” (s. 322).

5. Co jest ważniejsze od samego rozpowszechniania Biblii? Z czego jednak cieszą się Świadkowie Jehowy?

⁵ Udostępnianie Biblii licznym rzeszom mieszkańców ziemi niewątpliwie zasługuje na pochwałę, ale jeszcze ważniejszym zadaniem jest doprowadzenie do tego, by ludzie korzystali z tej Księgi i rozumieli jej treść. Podobnie jak w starożytności, kiedy Żydzi oraz pierwsi chrześcijanie mieli niewiele kopii Pisma Świętego, tak i dziś największe znaczenie ma wyjaśnianie jego sensu (Mat. 13:23; Nehem. 8:8). Jednakże szeroko zakrojone publikowanie Biblii nadało rozmach temu dziełu nauczania Słowa Bożego po całej ziemi. Świadkowie Jehowy, którzy dynamicznie prowadzą ogólnoziemską biblijną działalność wychowawczą, cieszą się, że w wielu krajach i językach są dostępne miliony egzemplarzy Biblii.

ŚWIADKOWIE JEHOWY WYDAWCAMI BIBLII

6. Z jakiej działalności zasłynęli zarówno starożytni, jak i współcześni świadkowie na rzecz Jehowy?

⁶ Świadkowie na rzecz Jehowy to społeczność zajmująca się rozpowszechnianiem Biblii. Tak było zarówno za dni Ezdrasza, jak i za dni pierwszych uczniów Jezusa Chrystusa, którzy do tego stopnia nasycili ówczesny świat odpisami Biblii, że przetrwało ich do naszych czasów dużo więcej niż kopii jakiegokolwiek innego dzieła literackiego z tamtego okresu. W dobie dzisiejszej Świadkowie Jehowy również prowadzą taką energiczną działalność udostępniania Pisma Świętego.

7. Kiedy i jaką korporację utworzyli ci czciciele Jehowy? Jak wtedy zaczęli rozwijać swą działalność kaznodziejską?

⁷ Z myślą o krzewieniu Słowa Bożego utworzyli oni w roku 1884 korporację wydawniczą znaną dziś jako Pensylwańskie Towarzystwo Biblijne i Traktatowe — Strażnica. Rozwijając już wtedy charakterystyczną dla siebie działalność głoszenia od domu do domu, rozpowszechniali egzemplarze Pisma Świętego, które początkowo nabywali od innych towarzystw biblijnych. Do studiowania używali przede wszystkim angielskiej Biblii króla Jakuba z roku 1611.

8. (a) Czym zgodnie ze swą nazwą zajmuje się Towarzystwo Biblijne i Traktatowe — Strażnica? (b) Jak Towarzystwo korzystało z wielu przekładów Biblii i w jakim celu?

⁸ Zgodnie ze swą nazwą Towarzystwo Biblijne i Traktatowe — Strażnica zajmuje się rozpowszechnianiem Biblii oraz wydawaniem książek, traktatów i innej literatury chrześcijańskiej. Stawia sobie za cel krzewienie nieskażonych nauk ze Słowa Bożego. Ten biblijny program wychowawczy pomógł ludziom miłującym prawość zerwać z tradycjami religii fałszywej i ze świecką filozofią oraz uzyskać wolność, którą zapewnia prawda biblijna, objawiona przez Jezusa i innych oddanych rzeczników Jehowy (Jana 8:31, 32). Od roku 1879, kiedy to zaczęto wydawać czasopismo Strażnica, w publikacjach Towarzystwa powoływano się na dziesiątki różnych przekładów Biblii. Towarzystwo uznawało więc przydatność wszystkich tych tłumaczeń i na ich podstawie zarówno demaskowało fałszywe poglądy religijne, jak i krzewiło orędzie Boże.

9. Jak Towarzystwo zaczęło wydawać Biblię?

 ⁹ Przekłady Rotherhama i Holmana. Już w roku 1890 ówcześni świadkowie Jehowy, reprezentowani przez Towarzystwo Strażnica, podjęli się wydawania i rozpowszechniania Pisma Świętego. Wcześniej uzyskali zgodę Josepha B. Rotherhama, brytyjskiego tłumacza Biblii, na opublikowanie w USA drugiego wydania jego przekładu „Nowego Testamentu”. Na stronie tytułowej pojawiła się nazwa Towarzystwa, a także nazwa miasta, w którym w owym czasie mieściła się jego siedziba — Allegheny w stanie Pensylwania. W roku 1901 poczyniono przygotowania do druku Biblii paralelnej, opracowanej przez Holmana, z odsyłaczami do objaśnień podanych w publikacjach Towarzystwa z lat 1895-1901. Sam tekst Pism Hebrajskich i Pism Greckich zaczerpnięto z Biblii króla Jakuba oraz Revised Version. Do roku 1903 rozpowszechniono cały nakład w liczbie 5000 egzemplarzy.

10. Do jakiego przekładu Pism Greckich Towarzystwo nabyło prawo w roku 1902?

¹⁰ The Emphatic Diaglott. W roku 1902 Towarzystwo Strażnica nabyło wyłączne prawo do wydawania i dystrybucji przekładu The Emphatic Diaglott. Tę wersję Chrześcijańskich Pism Greckich opracował Benjamin Wilson, tłumacz Biblii urodzony w Anglii, a zamieszkały w miejscowości Geneva w stanie Illinois. Dzieło swe ukończył w roku 1864. Zamieścił w nim tekst grecki J. J. Griesbacha oraz międzywierszowy dosłowny przekład na język angielski, a w prawej szpalcie własne tłumaczenie; wyróżnił w nim wyrazy, na które należy położyć większy nacisk.

11. Kiedy Towarzystwo opublikowało specjalne wydanie Biblii dla Badaczy Pisma Świętego i co ono zawierało?

¹¹ „Wydanie Badaczy Pisma Świętego”. W roku 1907 Towarzystwo Strażnica opublikowało specjalną edycję Biblii — „Wydanie Badaczy Pisma Świętego”. Zawierała ona przedruk Biblii króla Jakuba, znakomite przypisy oraz cenny dodatek, przygotowany przez tych sług Jehowy. Dodatek ów, rozszerzony później do przeszło 550 stron, nazwano „Berejskim podręcznikiem nauczycieli biblijnych”; opublikowano go też w postaci oddzielnej książki. Zawierał krótkie komentarze do wielu wersetów biblijnych, opatrzone odsyłaczami do Strażnicy i podręczników Towarzystwa, a także zwięzłe omówienie tematów doktrynalnych, z kluczowymi wersetami ułatwiającymi ich przedstawianie. Przypominał wydaną później książkę „Upewniajcie się o wszystkich rzeczach”. Można w nim było również znaleźć skorowidz tematyczny, objaśnienie trudnych wersetów, listę fragmentów nieautentycznych, skorowidz wersetowy, tabele chronologiczne oraz 12 map. Przez całe dziesięciolecia ta znakomita edycja Biblii służyła Świadkom Jehowy w ich publicznej działalności kaznodziejskiej.

TOWARZYSTWO DRUKUJĄCE BIBLIĘ

12. Kiedy Towarzystwo samo zaczęło drukować Biblię?

¹² Towarzystwo Strażnica przez 30 lat zlecało drukowanie Biblii świeckim firmom. Pierwszym przekładem, który wyszedł spod własnych pras Towarzystwa w nowojorskim Brooklynie, był The Emphatic Diaglott. Stało się to w grudniu 1926 roku. Opublikowanie tego wydania Chrześcijańskich Pism Greckich wzbudziło nadzieję, że pewnego dnia spod pras Towarzystwa wyjdzie cała Biblia.

13. (a) Jaką pierwszą kompletną Biblię wydrukowało Towarzystwo i kiedy ogłoszono jej wydanie? (b) Jakie pomoce zawierała ta edycja?

¹³ King James Version (Biblia króla Jakuba). Druga wojna światowa wyraźnie ukazała potrzebę samodzielnego wydawania Biblii. Gdy ten ogólnoziemski konflikt rozgorzał na dobre, Towarzystwo zdołało nabyć formy drukowe całej Biblii króla Jakuba. Dnia 18 września 1942 roku w Cleveland w stanie Ohio, podczas teokratycznego zgromadzenia Świadków Jehowy pod hasłem „Nowy Świat”, prezes Towarzystwa przemówił na temat: „Prezentowanie ‚miecza ducha’”. W punkcie kulminacyjnym swego wystąpienia ogłosił wydanie pierwszej kompletnej Biblii wydrukowanej w bruklińskiej siedzibie Towarzystwa Strażnica. Edycja ta zawierała dodatek, w którym znalazł się między innymi spis imion własnych z ich znaczeniami oraz specjalnie przygotowana „Konkordancja słów i wyrażeń biblijnych”. U góry każdej strony umieszczono stosowną żywą paginę. Na przykład 11 rozdział Księgi Sędziów opatrzono paginą: „Szczere ślubowanie Jeftego” zamiast tradycyjnego tekstu: „Pochopne ślubowanie Jeftego”, a 1 rozdział Ewangelii według Jana poprzedzono informacją: „Byt przedludzki i człowiecze narodziny Słowa Bożego”.

14. Jaki ulepszony przekład wydrukowało Towarzystwo w roku 1944 i czym się on odznaczał?

¹⁴ American Standard Version. Innym ważnym przekładem jest American Standard Version (Amerykańska wersja standardowa) z roku 1901. Szczególnie godne uznania jest to, iż prawie 7000 razy zawiera w Pismach Hebrajskich imię Boże „Jehowa”. W roku 1944 po długich pertraktacjach Towarzystwo Strażnica nabyło prawo do skorzystania z form drukowych obejmujących cały ten przekład i drukowania go we własnym zakresie. Dnia 10 sierpnia 1944 roku w Buffalo w stanie Nowy Jork — w głównym mieście odbywających się jednocześnie 17 zgromadzeń Świadków Jehowy, które połączono prywatnymi liniami telefonicznymi — prezes Towarzystwa ku radości wielkiego grona słuchaczy ogłosił wydanie American Standard Version przez  Towarzystwo Strażnica. Dodatek zamieszczony w tej edycji zawierał bardzo pomocną, rozszerzoną „Konkordancję słów, nazw i wyrażeń biblijnych”. W roku 1958 Towarzystwo opublikowało tę Biblię również w formacie kieszonkowym.

15. Jaki przekład opublikowało Towarzystwo w roku 1972?

¹⁵ The Bible in Living English. W roku 1972 Towarzystwo Strażnica wydało The Bible in Living English (Biblia w żywej angielszczyźnie) — tłumaczenie dokonane przez zmarłego już Stevena T. Byingtona, który konsekwentnie oddawał imię Boże w formie „Jehowa”.

16. Jaką dwojakiego rodzaju działalnością zajmują się Świadkowie Jehowy?

¹⁶ A zatem Świadkowie Jehowy nie tylko głoszą dobrą nowinę o ustanowionym Królestwie Bożym, obejmując tą działalnością ponad 200 krajów i wysp naszego globu, lecz także na wielką skalę wydają i rozpowszechniają bezcenną Księgę zawierającą to orędzie o Królestwie — Pismo Święte, natchnione przez Jehowę Boga.

PISMO ŚWIĘTE W PRZEKŁADZIE NOWEGO ŚWIATA

17. (a) Z jakiego względu wiele przekładów biblijnych było użytecznych, ale jakie miały wady? (b) Czego od roku 1946 poszukiwał prezes Towarzystwa Strażnica?

¹⁷ Świadkowie Jehowy przyznają, iż wiele zawdzięczają licznym przekładom Biblii, którymi się posługiwali, badając prawdy zawarte w Słowie Bożym. Niestety, wszystkie te tłumaczenia, nawet najnowsze, mają swe wady. Nie są wolne od niekonsekwentnych i nietrafnych sformułowań, skażonych sekciarskimi tradycjami lub świeckimi filozofiami, i dlatego nie zawsze wiernie oddają święte prawdy, które Jehowa kazał zapisać w swoim Słowie. Zwłaszcza od roku 1946 prezes Towarzystwa Strażnica rozglądał się za wiernym przekładem Pisma Świętego z języków oryginalnych — za tłumaczeniem tak zrozumiałym dla dzisiejszych czytelników, jak zrozumiały był tekst oryginalny dla zwykłych, myślących ludzi żyjących w okresie spisywania Biblii.

18. Jak doszło do tego, że Towarzystwo wydało Przekład Nowego Świata?

¹⁸ Dnia 3 września 1949 roku w bruklińskiej siedzibie Towarzystwa jego prezes powiadomił zarząd o istnieniu Komitetu Przekładu Biblii Nowego Świata i oznajmił, że ów komitet przetłumaczył już Chrześcijańskie Pisma Greckie na współczesny język angielski. Odczytano pisemne oświadczenie, iż komitet przekazuje Towarzystwu pod opiekę manuskrypt tego przekładu wraz z prawem własności oraz prawem do jego publikowania, dając w ten sposób dowód uznania dla niesekciarskiej działalności Towarzystwa, polegającej na krzewieniu wiedzy biblijnej na całej ziemi. Odczytano również fragmenty przetłumaczonego tekstu, aby dać wyobrażenie o jego charakterze i jakości. Członkowie zarządu jednomyślnie przyjęli ów dar, a następnie poczyniono kroki w celu jak najszybszego wydrukowania tego przekładu. Skład rozpoczęto 29 września 1949 roku, a już wczesnym latem 1950 roku gotowe były dziesiątki tysięcy oprawionych egzemplarzy.

19. (a) Kiedy ukazały się kolejne tomy Przekładu Nowego Świata? (b) O co starannie zadbano przy ich przygotowywaniu?

¹⁹ Wydawanie kolejnych tomów Przekładu Nowego Świata. W środę 2 sierpnia 1950 roku, w czwartym dniu międzynarodowego zgromadzenia na nowojorskim stadionie Yankee, całkowicie zaskoczona rzesza 82 075 Świadków Jehowy owacyjnie przyjęła wydanie Chrześcijańskich Pism Greckich w Przekładzie Nowego Świata. Komitet tłumaczy, zachęcony tak entuzjastycznym przyjęciem oraz późniejszymi wyrazami doceniania dla zalet tego przekładu, rozpoczął intensywne prace nad Pismami Hebrajskimi. Opublikowano je w pięciu kolejnych tomach w latach 1953-1960. Komplet sześciu tomów stanowił swoisty księgozbiór — całą Biblię we współczesnej angielszczyźnie. W każdym tomie znajdowały się również wartościowe pomoce do studium. Nowożytni badacze tej Księgi otrzymali zatem ogromną skarbnicę wiedzy biblijnej. Dołożono starań, by uwzględnić wszystkie wiarogodne źródła informacji na temat samego tekstu, tak aby Przekład Nowego Świata jasno i wiernie przekazywał dobitne orędzie, które zawierał oryginał natchnionych Pism.

20. Jakie cenne pomoce zawierało pierwsze wydanie Przekładu Nowego Świata w (a) przypisach, (b) odsyłaczach oraz (c) przedmowach i dodatkach?

²⁰ To pierwsze, sześciotomowe wydanie Przekładu Nowego Świata zawierało pomoce do wnikliwego badania Biblii, między innymi bardzo użyteczne przypisy, uzasadniające sposób oddania poszczególnych wyrażeń. W przypisach tych podano ważkie argumenty na poparcie wiarogodności Pisma Świętego. Opracowano też cenny system odnośników. Łańcuchy odsyłaczy do słów ważnych pod względem doktrynalnym kierowały czytelnika do serii kluczowych tekstów dotyczących danego zagadnienia. Na marginesach umieszczono także liczne odsyłacze do: a) analogicznych wyrażeń, b) analogicznych myśli, pojęć i wydarzeń, c) informacji biograficznych, d) informacji geograficznych, e) opisów spełnienia się proroctw oraz do f) innych miejsc w Biblii, w których lub z których bezpośrednio zacytowano słowa zawarte w danym wersecie. W poszczególnych tomach zamieszczono ponadto pouczające przedmowy, zdjęcia starożytnych  manuskryptów, pożyteczne dodatki i skorowidze oraz mapy ukazujące położenie krain i miejscowości opisanych w Biblii. Pierwsze wydanie Przekładu Nowego Świata okazało się bezcennym narzędziem przydatnym podczas osobistego studium Biblii oraz nauczania szczerych ludzi. A 30 czerwca 1963 roku w Milwaukee w stanie Wisconsin na początku zgromadzenia Świadków Jehowy pod hasłem „Wiecznotrwała dobra nowina” ogłoszono wydanie 150 000 egzemplarzy specjalnej, jednotomowej edycji, mającej stanowić pomoc do studium.

21. (a) Kiedy i gdzie ogłoszono wydanie zrewidowanej wersji Przekładu Nowego Świata? (b) Czym się ona wyróżniała?

²¹ Zrewidowane wydanie jednotomowe. Latem 1961 roku na serii zgromadzeń Świadków Jehowy w USA i Europie ogłoszono opublikowanie zrewidowanego wydania całego Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w jednym poręcznym tomie. Zostało ono z radością przyjęte przez setki tysięcy zgromadzonych. Było oprawione w zieloną okładkę, miało 1472 strony i zawierało znakomitą konkordancję, dodatek omawiający różne tematy biblijne, jak również mapki.

22, 23. Jakie dalsze wydania opublikowano i między innymi czym się one odznaczały?

²² Następne wydania. W roku 1969 opublikowano The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures (Pisma Greckie w międzywierszowym przekładzie Królestwa). Druga edycja ukazała się w roku 1985. Dzieło to zawiera dosłowne tłumaczenie na język angielski greckiego tekstu opracowanego przez Westcotta i Horta oraz współczesny angielski tekst Przekładu Nowego Świata z roku 1984. Dzięki temu pilni badacze Biblii mogą poznać podstawowe, dosłowne brzmienie oryginalnego tekstu greckiego.

²³ Druga zrewidowana edycja Przekładu Nowego Świata ukazała się w roku 1970, a trzecia, z przypisami — w 1971. W roku 1984 na zgromadzeniach okręgowych Świadków Jehowy pod hasłem „Rozrost Królestwa” ogłoszono wydanie w języku angielskim zrewidowanej wersji z przypisami. Zawiera ona uaktualnione i gruntownie przejrzane odsyłacze, pierwotnie umieszczone w angielskich wydaniach z lat 1950-1960. Została przygotowana z myślą o wnikliwych badaczach Biblii, zawiera bowiem ponad 125 000 odsyłaczy, przeszło 11 000 przypisów, obszerną konkordancję, mapy oraz 43 artykuły dodatkowe. W roku 1984 ten sam tekst udostępniono też w formacie standardowym — z odsyłaczami, ale bez przypisów.

24. (a) Na czym polega jedna z zalet wydania standardowego i wydania z przypisami? (b) Omów sposób korzystania z żywej paginy.

²⁴ Niektóre zalety. Aby ułatwić czytelnikowi szybkie znalezienie poszukiwanego tekstu, u góry każdej strony zarówno wydania standardowego, jak i opatrzonego przypisami umieszczono starannie dobraną żywą paginę. Sygnalizuje ona materiał zamieszczony poniżej, a przygotowano ją głównie z myślą o głosicielach Królestwa, by mogli szybko znaleźć biblijne odpowiedzi na zadawane im pytania. Załóżmy, że ktoś szuka rad na temat wychowywania dzieci. W Księdze Przysłów na stronie 855 (wydania polskiego) widnieje u góry wyrażenie: „Rózga karności”. Stanowi ono pierwszą część paginy, co oznacza, że dana sprawa jest poruszona gdzieś w lewej szpalcie — i rzeczywiście tak jest, chodzi bowiem o Księgę Przysłów 13:24. Pouczenia związane z drugą częścią paginy na stronie 865: „Karć chłopca” znajdują się w prawej szpalcie, w wersetach 6 i 15. Żywa pagina bardzo pomaga głosicielom Królestwa, którzy mniej więcej wiedzą, gdzie szukać pożądanego wersetu. Ułatwia szybkie korzystanie z Biblii.

25. Jaki skorowidz załączono i jak w praktyce można z niego skorzystać?

²⁵ Na końcu obu wydań — standardowego oraz z przypisami — znajduje się skorowidz. Zawiera on tysiące ważnych słów biblijnych wraz z krótkim kontekstem. Jest to zatem rodzaj konkordancji; obejmuje między innymi wiele nowych, opisowych wyrażeń użytych w tekście. Osoby przyzwyczajone do dawniejszych przekładów mogą skorzystać z licznych haseł łączących tradycyjne określenia biblijne z użytymi w Przekładzie Nowego Świata. Weźmy pod uwagę chociażby słowo „łaska”. W skorowidzu podano przy nim odsyłacz do hasła „życzliwość niezasłużona”, gdyż właśnie tego sformułowania użyto w tym przekładzie. Skorowidz umożliwia także odszukanie wersetów związanych z podstawowymi pojęciami doktrynalnymi, takimi jak „dusza” czy „okup”, i prowadzenie wnikliwego studium bezpośrednio na podstawie Biblii. Głosiciel Królestwa poproszony o wypowiedzenie się na któryś z tych istotnych tematów może się natychmiast posłużyć krótkimi fragmentami tekstu podanymi w konkordancji. Wymieniono tam również główne miejsca, w których występują ważne nazwy własne, między innymi imiona znanych postaci biblijnych oraz nazwy geograficzne. Wszystko to stanowi nieocenioną pomoc dla uważnych czytelników tego przekładu Biblii.

26. Podaj przykład użyteczności dodatków do Przekładu Nowego Świata.

²⁶ Dalsze dokładne informacje przydatne w nauczaniu można znaleźć w fachowo opracowanych dodatkach. Zamieszczone tam artykuły ułożono w taki sposób, by można ich było użyć do wyjaśnienia podstawowych nauk biblijnych oraz  pokrewnych zagadnień. Na przykład jeśli chodzi o słowo „dusza” (po hebrajsku: néfesz), pod ośmioma różnymi nagłówkami podano wersety biblijne, które wskazują na rozmaite jego znaczenia. W artykułach dodatkowych zamieszczono też tabele i mapki. Wydanie z przypisami zaopatrzono w obszerniejsze dodatki oraz cenne wyjaśnienia u dołu każdej strony, zawierające przystępnie opracowane, ważne informacje dotyczące tekstu. Tak więc Przekład Nowego Świata jest naprawdę wyjątkowy, gdyż na wiele różnych sposobów umożliwia czytelnikowi szybki dostęp do dokładnych wiadomości.

27. Czy Przekład Nowego Świata jest po prostu zrewidowanym wydaniem jakiegoś wcześniejszego tłumaczenia? Dlaczego tak odpowiadasz?

²⁷ Świeżość przekładu. Przekład Nowego Świata stanowi zupełnie nowe tłumaczenie z pierwotnych języków Biblii: hebrajskiego, aramejskiego i greckiego. W żadnym wypadku nie jest nową wersją jakiegoś innego tłumaczenia angielskiego ani nie wzoruje się na żadnym przekładzie pod względem stylu, słownictwa czy rytmu. Za podstawę do przetłumaczenia części hebrajsko-aramejskiej posłużyła gruntownie przejrzana i powszechnie uznawana Biblia Hebraica Rudolfa Kittela (tekst 7, 8 i 9 wydania z lat 1951-1955). Treść przypisów uaktualniono na podstawie nowego opracowania tekstu hebrajskiego z roku 1977, znanego jako Biblia Hebraica Stuttgartensia. Część grecką przetłumaczono w zasadzie z tekstu opublikowanego przez Westcotta i Horta w roku 1881. Niemniej Komitet Przekładu Biblii Nowego Świata uwzględnił też inne teksty greckie, w tym także opracowany przez Nestle’a (1948). Te znakomite wydania krytyczne omówiono w 5 i 6 studium niniejszego podręcznika. Komitet dokonał wyrazistego i wiernego przekładu, którego jasny i żywy tekst umożliwia głębsze i bardziej satysfakcjonujące zrozumienie Słowa Bożego.

28. Jaką opinię wydał o tym tłumaczeniu pewien krytyk?

²⁸ Warto zauważyć, jak ocenił ten przekład pewien krytyk: „Niezwykle mało jest oryginalnych tłumaczeń Pism Hebrajskich na język angielski. Bardzo się więc cieszymy z wydania pierwszej części Przekładu Nowego Świata [Pism Hebrajskich], od Księgi Rodzaju do Księgi Rut. (...) Niewątpliwie dołożono szczególnych starań, by był on całkowicie czytelny. Nikt nie może zarzucić mu braku świeżości językowej lub oryginalności. Jego słownictwo w żadnym wypadku nie opiera się na terminologii poprzednich przekładów”. *

29. Jak pewien hebraista ocenił Przekład Nowego Świata?

²⁹ Profesor hebraistyki dr Benjamin Kedar z Izraela w wywiadzie udzielonym przedstawicielowi Towarzystwa Strażnica tak ocenił Przekład Nowego Świata: „W swoich badaniach lingwistycznych nad Biblią hebrajską i jej przekładami często sięgam po angielskie wydanie znane jako Przekład Nowego Świata. Przy takich okazjach raz po raz potwierdza się moje odczucie, że dzieło to jest rezultatem szczerych starań o jak najwierniejsze oddanie sensu tekstu. O gruntownej znajomości języka oryginału świadczy fakt, iż wyrazy przetłumaczono zrozumiale, bez niepotrzebnego odchodzenia od specyficznej budowy zdań hebrajskich. (...) Ponieważ wypowiedź pisemna zawsze dopuszcza pewną swobodę w interpretowaniu oraz tłumaczeniu, każde przyjęte rozwiązanie językowe można poddać dyskusji. Jednakże nie zauważyłem, by gdziekolwiek w Przekładzie Nowego Świata tendencyjnie próbowano włączyć do tekstu coś, czego on nie zawiera”. *

30. W jakiej mierze Przekład Nowego Świata jest tłumaczeniem dosłownym i jakie wynikają z tego korzyści?

³⁰ Przekład dosłowny. O wierności przekładu świadczy też jego dosłowność. Przetłumaczony tekst winien niemal słowo w słowo odpowiadać oryginałowi hebrajskiemu i greckiemu. Dosłowność przy przedstawianiu treści w innym języku powinna sięgać tak daleko, jak tylko jest to możliwe. Nawet szyk wyrazów w przekładzie powinien z reguły być analogiczny do występującego w tekście hebrajskim lub greckim, gdyż dzięki temu osiąga się zgodne z oryginałem akcentowanie myśli. Dosłowność pozwala dokładnie przekazać styl, barwę oraz rytm myśli tekstu oryginalnego.

31. Jak zasygnalizowano sporadyczne odejścia od dosłowności?

³¹ W niektórych miejscach trzeba było odstąpić od dosłowności, aby zrozumiale oddać trudne idiomy hebrajskie i greckie. Jednakże w Przekładzie Nowego Świata — z przypisami informują o nich czytelnika przypisy, podające dosłowne brzmienie.

32. (a) Jakie bywają skutki odstąpienia od tłumaczenia dosłownego? (b) Podaj przykład.

³² Wielu tłumaczy Biblii zrezygnowało z dosłowności na rzecz tego, co uznali za piękno języka i formy. Ich zdaniem przekłady dosłowne są sztywne, nienaturalne, ciasne. Niestety, wskutek odejścia od dosłowności na rzecz parafrazy i interpretacji wypaczyli wiele prawd precyzyjnie sformułowanych w oryginale. W rzeczywistości rozwodnili myśli samego Boga. Na przykład pewien emerytowany dziekan dużego amerykańskiego uniwersytetu zarzucił kiedyś Świadkom Jehowy  zniszczenie piękna i podniosłości języka Biblii. Miał przy tym na myśli Biblię króla Jakuba, wychwalaną od dawna jako wzorzec pięknej angielszczyzny. Powiedział: ‛Zobaczcie, coście zrobili z Psalmem 23. Zburzyliście jego potoczystość i piękno waszym „Je/ho/vah is/ my/ shep/herd” [„Jehowa jest moim pasterzem”]. Siedem sylab zamiast sześciu. To oburzające. Żadnej równowagi. Żadnego rytmu. Biblia króla Jakuba słusznie zawiera sześć dobrze wyważonych sylab — „The/ Lord/ is/ my/ shep/herd” [„Pan jest moim pasterzem”]’. Wyjaśniono mu, że ważniejsze było ukazanie, jak się wypowiedział sam pisarz biblijny, Dawid. Czy użył ogólnego określenia „Pan”, czy imienia Bożego? Profesor przyznał, że imienia Bożego, ale w dalszym ciągu twierdził, iż ze względu na piękno i podniosłość uzasadnione byłoby słowo „Pan”. Jakże marna to wymówka, mająca usprawiedliwić usunięcie wzniosłego imienia Jehowy z psalmu ułożonego ku Jego chwale!

33. Za co możemy dziękować Bogu i jaką nadzieję wyrażamy w modlitwach?

³³ W ten sposób na ołtarzu ludzkiej oceny piękna języka złożono w ofierze tysiące sformułowań, wskutek czego do wielu tłumaczeń Pisma Świętego wkradły się nieścisłości. Jakże wdzięczni możemy być Bogu za Przekład Nowego Świata, zawierający zrozumiały i dokładny tekst Biblii! Oby wzniosłe imię Jehowy było uświęcone w sercach wszystkich czytelników tego przekładu!

[Przypisy]

[Pytania do studium]

 [Tabela na stronie 322]

NIEKTÓRE WAŻNIEJSZE PRZEKŁADY BIBLII W WYBRANYCH JĘZYKACH

Przekłady

Pierwsze wydanie

Podstawowy tekst dla Pism Hebrajskich

Jak oddano imię Boże

Podstawowy tekst dla Pism Greckich

ANGIELSKIE

Rheims-Douay*

1582-1610

Wulgata

Lord (ADONAI, dwa razy)

Wulgata

King James Version*

1611

M

LORD (Jehovah, kilka razy)

textus receptus

Young

1862-1898

M

Jehovah

textus receptus

English Revised*

1881-1895

M

LORD (Jehovah, kilka razy)

Westcott i Hort

Emphasised Bible

1878-1902

M (Ginsburg)

Yahweh

Westcott i Hort, Tregelles

American Standard

1901

M

Jehovah

Westcott i Hort

An American Translation (Smith-Goodspeed)*

1923-1939

M

LORD (Yahweh, kilka razy)

Westcott i Hort

Revised Standard*

1946-1952

M

LORD

Westcott i Hort, Nestle

New English Bible*

1961-1970

M (BHK)

LORD (Jehovah, kilka razy)

dobierany przez tłumaczy

Today’s English Version

1966-1976

M (BHK)

LORD

UBS

New King James Bible/​Revised Authorised Version

1979-1982

M (BHS)

LORD (YAH, kilka razy)

tekst większościowy

New Jerusalem Bible*

1985

M

Yahweh

grecki

HISZPAŃSKIE

Valera

1602

M

Jehová

textus receptus

Moderna

1893

M

Jehová

Scrivener

Nácar-Colunga*

1944

M

Yavé

grecki

Evaristo Martín Nieto*

1964

M

Yavé

grecki

Serafín de Ausejo*

1965

M (BHK)

Yahvéh, Señor

Nestle i Aland

Biblia de Jerusalén*

1967

M

Yahveh

grecki

Cantera-Iglesias*

1975

M (BHK)

Yahveh

grecki

Nueva Biblia Española*

1975

M

Señor

grecki

PORTUGALSKIE

Almeida

1681, 1750

M

Jehovah

textus receptus

Figueiredo*

1778-1790

Wulgata

Senhor

Wulgata

Matos Soares*

1927-1930

Wulgata

Senhor

Wulgata

Pontifício Instituto Bíblico*

1967

M

Javé

Merk

Jerusalém*

1976, 1981

M

Iahweh

grecki

NIEMIECKIE

Luther*

1522, 1534

M

HERR

Erazm z Rotterdamu

Zürcher

1531

M

Herr, Jahwe

grecki

Elberfelder

1855, 1871

M

Jehova

textus receptus

Menge

1926

M

HErr

grecki

Luther (wyd. zrewidowane)*

1964, 1984

M

HERR

grecki

Bibel in heutigem Deutsch (Gute Nachricht)*

1967

M (BHS)

Herr

Nestle i Aland, UBS

Einheitsübersetzung*

1972, 1974

M

Herr, Jahwe

grecki

Revidierte Elberfelder

1975, 1985

M

HERR, Jahwe

grecki

FRANCUSKIE

Darby

1859, 1885

M

Eternel

grecki

Crampon*

1894-1904

M

Jéhovah

Merk

Jérusalem*

1948-1954

Wulgata, hebrajski

Yahvé

Wulgata, grecki

TOB (przekład ekumeniczny)*

1971-1975

M (BHS)

Seigneur

Nestle, UBS

Osty*

1973

M

Yahvé

grecki

Segond (wyd. zrewidowane)

1978

M (BHS)

Eternel

Nestle i Aland, Black, Metzger, Wikgren

Français courant

1982

M (BHS)

Seigneur

Nestle, UBS

POLSKIE

Wujek*

1593-1599

Wulgata

Pan (ADONAI, raz)

Wulgata

Biblia gdańska

1632

M

Pan (Jehowa, raz)

grecki

Biblia Tysiąclecia*

1965

M (BHK)

Jahwe, Pan

Merk

Biblia poznańska*

1973-1975

M (BHK)

Jahwe

UBS

Biblia warszawska

1964-1975

M (BHK)

Pan (Jahwe, kilka razy)

Nestle i Aland, UBS

WŁOSKIE

Diodati

1607, 1641

M

Signore

grecki

Riveduta (Luzzi)

1925

M

Eterno

grecki

Nardoni*

1960

M

Signore, Jahweh

grecki

Pontificio Istituto Biblico*

1923-1958

M

Signore, Jahve

Merk

Garofalo*

1960

M

Jahve, Signore

grecki

Concordata*

1968

M (BHK)

Signore, Iavè

Nestle, Merk

CEI*

1971

M

Signore

grecki

Parola del Signore*

1976-1985

M (BHS)

Signore

UBS

* — gwiazdka oznacza, że przekłady te zawierają apokryfy, choć niekoniecznie we wszystkich wydaniach.

„M” — tekst masorecki. Brak dodatkowych informacji oznacza, że nie podano konkretnego wydania tekstu masoreckiego.

„BHK” — Biblia Hebraica Kittela.

„UBS” — The Greek New Testament, wydany przez United Bible Societies (Zjednoczone Towarzystwa Biblijne).

„BHS” — Biblia Hebraica Stuttgartensia.

„Grecki” — tłumaczenia dokonano z greki, ale nie podano, z jakiego konkretnie tekstu.