Lekcja 4

Jak czytać i zapamiętywać

1, 2. Dlaczego zapamiętywanie tego, co czytamy, jest dla nas ważne?

¹ Ci, którzy czytają jedynie dla zabicia czasu, dla rozrywki, nie przywiązują wagi do zapamiętania treści lektury. Ale już dla kogoś, kto kształci się w jakimś zawodzie, zapamiętanie treści czytanych podręczników ma istotne znaczenie. Od tego zależy przecież zdanie egzaminu i otrzymanie wybranego zajęcia. Chrześcijańskiemu kaznodziei jest jednak jeszcze bardziej potrzebne zapamiętanie  tego, co czyta, bez względu na to, czy robi to pobieżnie, czy dokładnie. Pragnie on przybliżać się do Jehowy oraz ulepszać swą służbę kaznodziejską spełnianą ku Jego chwale (5 Mojż. 17:19).

² Najważniejszą lekturą chrześcijanina jest Biblia oraz publikacje, które faktycznie pomagają zrozumieć tę Księgę. On zdaje sobie sprawę, że wiedza, którą może znaleźć w Biblii, prowadzi do życia wiecznego. Właśnie dzięki takiej lekturze może się stać owocnym kaznodzieją i głównie taką lekturą zajmujemy się w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej.

3, 4. Dlaczego powinniśmy dobierać sobie lekturę?

³ Karmienie umysłu wiadomościami przez czytanie można przyrównać do napełniania żołądka pokarmem. W obu wypadkach trzeba umieć wybrać. Nawet gdy ktoś je z apetytem, postępuje niemądrze, jeśli napełnia żołądek czymś niestrawnym lub nie przynoszącym organizmowi rzeczywistego pożytku, albo co gorsza, czymś trującym. Najwięcej dobrego i naprawdę trwały pożytek pokarm daje wtedy, gdy jest lekko strawny i gdy organizm łatwo go sobie przyswaja.

⁴ Podobnie ma się rzecz z czytaniem. Tak przy pobieżnym, jak i przy dokładnym czytaniu to, czym się karmimy, powinno być łatwo przyswajalne dla umysłu i powinno mu przynieść trwały pożytek. Oczywiście niemądre byłoby karmienie umysłu czymś, co jest nieprawdziwe, bezbożne lub niemoralne i co w rezultacie mogłoby wywołać „niestrawność duchową” (Filip. 4:8). Po cóż trwonić czas na lekturę małowartościową? Tak jak się wybiera pożywienie, tak też trzeba dobierać sobie lekturę.

5, 6. Dlaczego musimy wyznaczyć sobie czas na czytanie, i kiedy można czytać?

⁵ Wyznaczenie sobie czasu na czytanie. Po dokonaniu wyboru odpowiedniej lektury musisz zrobić następny krok. Musisz sobie ułożyć plan czytania dostosowany do twojego trybu życia. Jeśli nie zarezerwujesz sobie na ten cel określonych dni lub wieczorów, to najprawdopodobniej twoje wysiłki będą zbyt uzależnione od przypadku, żeby mogły być owocne (Dzieje 17:11).

⁶ Do uważnego czytania potrzeba dosyć czasu oraz otoczenia sprzyjającego rozmyślaniu nad rozpatrywanym materiałem. Nie będziesz jednak czytał wyłącznie w godzinach specjalnie wyodrębnionych na ten cel. Jeśli potrafisz zarezerwować sobie codziennie choćby po 10 do 15 minut, żeby trochę poczytać, to będziesz zdumiony, ile to daje. Jedni czytają w ten sposób wczesnym rankiem lub wieczorem  przed pójściem do łóżka. Inni czynią to podczas przejazdu publicznymi środkami lokomocji w drodze do pracy lub do szkoły bądź też podczas przerwy obiadowej. W niektórych domach cała rodzina codziennie czyta wspólnie przez 5 do 10 minut po którymś posiłku lub przed udaniem się na spoczynek. Regularnym poświęcaniem co dzień trochę czasu na czytanie osiąga się dobre wyniki.

7. Jaki cel powinien nam przyświecać przy czytaniu Biblii?

⁷ W swoim planie osobistym powinieneś zarezerwować sobie czas na czytanie samej Biblii. Przeczytanie całej Biblii od deski do deski jest bardzo pożyteczne. Można tego dokazać, gdy się codziennie względnie co tydzień przeczyta pewną liczbę rozdziałów lub stron. Nie powinno ci jednak zależeć wyłącznie na przeczytaniu określonej ilości materiału, lecz chodzi o wyrobienie sobie jakiegoś ogólnego poglądu w celu utrwalenia go w pamięci. Przeznacz trochę czasu na przemyślenie tego, co czytasz. Gdy czytasz Biblię, zawsze możesz być pewny, że spożywasz najlepszy pokarm duchowy, jaki w ogóle można zdobyć.

8, 9. Jaki jeszcze materiał można by z pożytkiem uwzględnić w naszym programie czytania?

⁸ Potrzeba też czasu na czytanie w celu zapoznania się z materiałem, który ma być rozpatrywany na studium Strażnicy oraz na innych zebraniach zborowych. Dobrze jest pamiętać o dawaniu komentarzy na zebraniach, ale głównym celem nie powinno być wyszukiwanie odpowiedzi. Staraj się raczej zrozumieć, co czytasz, i myśl nad tym, jak to ma wpłynąć na twoje życie.

⁹ Poza tym w Strażnicy są jeszcze artykuły, których się nie rozpatruje na cotygodniowym studium zborowym. Również czasopismo Przebudźcie się! zawiera na swych łamach sporo materiału informacyjnego. A czy przeczytałeś już dawniejsze publikacje Towarzystwa, wydane w twoim języku? Im więcej czasu znajdziesz na czytanie, tym więcej błogosławieństw dostąpisz. Tempo duchowego wzrostu u człowieka w dużej mierze zależy od nawyku regularnego czytania.

10-17. Jakie przyzwyczajenia pomogą nam w lepszym zapamiętaniu naszej lektury?

¹⁰ Pomaganie pamięci. Chcąc odnieść pełny pożytek z tego, co się czyta, trzeba to zapamiętać. Często się słyszy, że ludzie nie pamiętają czegoś, bo mają słabą pamięć. Zazwyczaj jednak może to być po prostu pamięć niewyćwiczona, niewyrobiona. Mądrze postępuje ten, kto z lektury stara się wyciągnąć jak najwięcej korzyści. Szybkie zapominanie przeczytanego materiału równałoby się zaprzepaszczeniu tych korzyści. Musimy się więc nauczyć zapamiętywać to, co czytamy. Istnieje szereg metod, których  skuteczność została sprawdzona przez doświadczonych czytelników. Mogą ci się przydać.

¹¹ Przy czytaniu staraj się objąć wzrokiem całe zwroty lub grupy wyrazów, a nie pojedyncze słowa. Dzięki temu będziesz mógł zwiększyć tempo czytania i zrozumiewać myśli, zamiast biedzić się nad poszczególnymi słowami. Podczas normalnego czytania nie wypowiadaj słów, nie poruszaj wargami i unikaj zwyczaju cofania się, żeby przeczytać coś jeszcze raz, jeśli ci nie chodzi o lepsze uchwycenie jakiejś kluczowej myśli. Ma się rozumieć, gdy tekst jest trudny, zawiły, trzeba zwolnić tempo, żeby niezawodnie uchwycić właściwą myśl. Możesz nawet przeczytać sobie to na głos lub półgłosem (Ps. 1:2). Na przykład Psalmy i Przypowieści nie są przeznaczone do szybkiego czytania, tylko do rozmyślania (Ps. 77:12, 13).

¹² Dobrze jest też czytać z ołówkiem w ręku, podkreślając słowa kluczowe i notując sobie szczególne punkty, do których chciałbyś powrócić. Podkreślaj jednak oszczędnie, bo wpadnięcie pod tym względem w przesadę mija się z celem, którym jest wyodrębnienie głównych myśli. Gdy się natkniesz na jakieś szczególnie cenne wyjaśnienie lub argument, którym można by odeprzeć zarzut, z jakim często się spotykasz podczas głoszenia od domu do domu, warto zanotować sobie na końcu książki stronę i akapit. W razie potrzeby będziesz mógł szybko odnaleźć to miejsce. Oczywiście nigdy nic nie zaznaczaj w książce, która nie jest twoją własnością.

¹³ Jeżeli naprawdę chcesz zapamiętać ważne myśli, to nie możesz poprzestać na zwykłym przeczytaniu jakiegoś artykułu czy książki bez zatrzymywania się, zastanawiania i porównywania uzyskanych w ten sposób informacji z tym, co już wiesz na ten temat. Ucz się analizować treść, zwracając uwagę na tok rozumowania oraz na argumenty podawane na poparcie przedstawionych wniosków. Wyszukaj też zasady, które mógłbyś zastosować w swoim życiu i kierować się nimi na co dzień. Zatrzymaj się wtedy, żeby się zastanowić, jak je zastosować.

¹⁴ Przy dokładnym czytaniu jakiejś książki Towarzystwa zazwyczaj dobrze jest najpierw zwrócić uwagę na tytuł oraz na logiczną kolejność rozdziałów w spisie treści. Lepiej utkwi ci wtedy w pamięci temat zasadniczy. Gdy zamierzasz przeczytać jakiś artykuł w czasopiśmie lub rozdział w książce, to najpierw przejrzyj podtytuły. Wskazują  one na sposób rozwinięcia tematu. Uważnie wyszukuj zdania nawiązujące bezpośrednio do tematu; znajdziesz je zazwyczaj gdzieś na początku każdego akapitu. Na ogół powiedzą ci one w paru słowach, co zawiera dany akapit. Dąż do uchwycenia całokształtu tematu twojej lektury.

¹⁵ Inna metoda pomagania pamięci polega na przedstawianiu sobie tego, co się czyta, przez tworzenie w umyśle obrazów. Oglądaj w wyobraźni uczestników akcji oraz jej tło, wsłuchuj się w dźwięki i głosy, wąchaj zapachy, próbuj potraw i napojów, miej udział w radości lub smutku. Próbuj się znaleźć w opisywanej scenie. W tej grze wyobraźni można zatrudnić wszystkie zmysły, aby z całą wyrazistością uprzytomnić sobie treść sprawozdania biblijnego. W ten sposób łatwiej jest utrwalić sobie w pamięci całe fragmenty dziejów biblijnych.

¹⁶ Gdy dojdziesz do końca rozdziału, zrób z pamięci krótką powtórkę. Następnie porównaj jeszcze raz zapamiętany zarys z treścią rozdziału.

¹⁷ W miarę możności omów z kimś uzyskane wiadomości, kiedy jeszcze masz je świeżo w pamięci. Gdy będziesz o nich mówić, lepiej utkwią ci w pamięci, a przy tym twój rozmówca może czymś wzbogacić twoją wiedzę w tej dziedzinie. W razie znalezienia jakichś praktycznych myśli nadających się do zastosowania w pracy polowej staraj się wykorzystać je jak najszybciej w służbie kaznodziejskiej. To również pomoże ci utrwalić w pamięci przeczytany materiał.

18-20. Dlaczego warto umieć dobrze czytać?

¹⁸ Wartość umiejętnego czytania. Czytanie wywiera bezpośredni wpływ na nasze życie. Rodzaj wykonywanej pracy, rozwijanie zdolności, radość życia, wzrost duchowy — wszystko to ma związek z umiejętnością czytania. Bez niej nie ma dostępu do pełnego bogactwa nauki i doświadczenia. Rodzice mogą pomóc dzieciom ćwiczyć się w czytaniu przez wprowadzenie w domu programu systematycznego czytania. Od czasu do czasu byłoby dobrze prosić dzieci o głośne przeczytanie czegoś, na przykład tekstu dziennego i komentarza z broszury Codzienne badanie Pism. Jeżeli nie umiesz płynnie czytać, to warto poćwiczyć codziennie przez 15 do 30 minut. Po paru miesiącach osiągniesz zadowalające wyniki.

¹⁹ Dobry nawyk czytania, z góry zaplanowany czas na czytanie i dociekanie oraz stosowanie różnych wspomnianych tu metod — wszystko to znacznie rozwinie twoje  zdolności do pełnienia służby kaznodziejskiej. Będziesz mógł lepiej zapamiętywać drogocenne słowa Boże, żeby je potem stosować w swym życiu i w służbie Bożej. Nawet osoby starsze mogą rozwijać swą zdolność zapamiętywania, jeśli zechcą uwzględnić podane tu rady. Nikt nie powinien czuć się zbyt stary, żeby z nich skorzystać.

²⁰ Bóg polecił opisać w księdze swoje wspaniałe zamierzenia, żeby dzieci ludzkie mogły poznać wszystkie Jego cudowne dzieła i długo o nich pamiętać (Ps. 78:5-7). Nasze docenianie Jego szczodrości pod tym względem okażemy najlepiej pilnym czytaniem i przypominaniem sobie tego życiodajnego Słowa.

POWTÓRKA: