Lekcja 25

Odczytywanie i zastosowanie wersetów biblijnych

1-3. Jak powinniśmy odczytywać wersety biblijne  w trakcie przemawiania?

¹ Gdy mówisz drugim o zamierzeniach Bożych — czy to prywatnie, czy publicznie z podium — twoje wywody koncentrują się wokół cytatów, które odczytujesz z Biblii. Dlatego samo odczytywanie tych wersetów powinno być poprawne. Nie należy tego czynić w sposób beznamiętny. Czytanie powinno raczej dodatkowo ożywić twoje wywody; tylko wtedy osiągnie zamierzony cel. Z tego powodu formularz „Porad do przemówień” zawiera rubrykę „Wersety biblijne odczytane z naciskiem” i każdy, kto chce być zdolnym kaznodzieją, powinien zwrócić na nią szczególną uwagę.

² Wersety powinno się odczytywać z uczuciem, ale bez przesady. Stopień ekspresji nadanej jakiemuś tekstowi powinien być uzależniony od samego tekstu oraz od umiejscowienia go w przemówieniu. Przytoczenie go powinno doprowadzać argumentację do punktu szczytowego, nie ściągając przy tym zbytniej uwagi na samo czytanie.

³ Ponadto czytanie powinno skupiać uwagę na części cytatu potwierdzającej twoją argumentację. Powinno udowadniać słuszność twierdzenia, żeby przekonać słuchaczy. A zatem odczytywanie tekstów biblijnych z odpowiednim naciskiem zjednuje zaufanie. Podnosi to znaczenie czytania.

4, 5. O co chodzi przy „akcentowaniu właściwych słów”? Podaj przykład.

⁴ Akcentowanie właściwych słów. Powód przytoczenia tekstu powinien decydować o tym, na co ma być położony  nacisk. Gdyby jednakowo zaakcentować każdą myśl wyrażoną w tekście, wówczas nic nie zostałoby uwypuklone i cel twojej argumentacji byłby chybiony. Dlatego upewniaj się, czy słowa najmocniej akcentowane rzeczywiście oddają myśl, dla której przytaczasz ten werset.

⁵ Gdybyś na przykład przytaczał Ezechiela 18:4 na dowód, że grzech nie prowadzi na wieczne męki tylko do śmierci, odczytałbyś go następująco: „Dusza, która grzeszy, ta umrze”, kładąc szczególny nacisk na słowo wydrukowane kursywą. Gdybyś jednak chciał podkreślić, że umiera nie tylko ciało, ale w gruncie rzeczy dusza, wówczas przesunąłbyś akcent i odczytałbyś to tak: „Dusza, która grzeszy, ta umrze”. O umiejscowieniu akcentu powinien więc decydować powód przytoczenia danego wersetu.

6-12. Jak można zaakcentować najważniejsze słowa cytatu z Biblii?

⁶ Zastosowanie skutecznej metody akcentowania. Słowa wyrażające myśl, którą chcesz uwypuklić, można zaakcentować w najrozmaitszy sposób, a zastosowane środki powinny być dopasowane do cytatu i układu przemówienia.

⁷ Rozpatrywanie z tego punktu widzenia cechy „Wersety biblijne odczytane z naciskiem” nie ma na celu wyczerpanie wszystkich możliwości ustnego akcentowania. Tymi szczegółami zajmiesz się bliżej, gdy będziesz pracował nad akcentowaniem sensu. Kilka podanych tu metod ma ci jednak pomóc w wyrobieniu umiejętności skutecznego odczytywania cytatów z Biblii.

⁸ Akcentowanie głosem. Dotyczy to wszelkich zmian głosu pod względem wysokości, tempa lub siły, dzięki czemu zostają wyodrębnione z reszty zdania słowa wyrażające zasadniczą myśl.

⁹ Stosowanie pauz. Można to czynić przed kluczowym fragmentem cytowanego wersetu albo po nim bądź też w obu wypadkach. Pauza bezpośrednio przed główną myślą budzi oczekiwanie; pauza po takiej myśli pogłębia wrażenie.

¹⁰ Powtórzenie. Szczególnie ważną myśl można też zaakcentować przez zrobienie przerwy i ponowne odczytanie danego słowa lub zwrotu. Tę metodę należy stosować ostrożnie.

¹¹ Gesty. Ruchy ciała, jak również wyraz twarzy często mogą pomóc podkreślić jakieś słowo lub zwrot.

¹² Ton głosu. Ton, jakim się czyta pewne słowa, może im okolicznościowo nadać swoiste znaczenie i wyróżnić je, ale trzeba to czynić ostrożnie, zwłaszcza przy stosowaniu sarkazmu.

13, 14. Jak możemy zaakcentować kluczowe słowa tekstu odczytanego przez naszego rozmówcę?

 ¹³ Wersety odczytane przez domownika. Gdy jakiś werset odczytuje domownik, może zaakcentować niewłaściwe słowa albo nie zaakcentować żadnych. Co wtedy? W takim wypadku na ogół najlepiej jest zwrócić uwagę na zastosowanie danego wersetu, żeby przy tej okazji zaakcentować wyrażenia, na które chcesz położyć nacisk. Po odczytaniu można zwrócić uwagę rozmówcy na te słowa przez powtórzenie ich lub zadanie kilku pytań.

¹⁴ Można też postąpić jeszcze inaczej, ale potrzeba do tego przezorności i taktu. W odpowiednim miejscu możesz przerwać czytającemu, przepraszając go przy tym, a następnie zwrócić szczególną uwagę na przeczytane słowa lub zwrot, który chciałbyś podkreślić. Jeżeli da się to zrobić bez wprowadzenia rozmówcy w zakłopotanie lub zrażenia go, może to się okazać skuteczne, ale nie powinno się tego nadużywać.

**********

15-17. Dlaczego objaśnienie zastosowania wersetów biblijnych jest bardzo ważne?

¹⁵ Samym odczytaniem cytatu, nawet poprawnie akcentowanego, zazwyczaj nie osiągniesz celu. Co prawda niekiedy sam werset biblijny może wskazać na zastosowanie jakiejś myśli, której chcesz użyć w swej argumentacji. Najczęściej jednak trzeba ponownie zwrócić uwagę na słowa wyrażające w tekście zasadniczą myśl, a potem wskazać na ich rolę w argumentacji. O to właśnie chodzi w umieszczonej w „Poradach do przemówień” rubryce „Objaśnienie zastosowania wersetów biblijnych”. Nie zapominaj, że przeciętny człowiek nie jest na tyle obeznany z Biblią, żeby pojąć twój tok myśli po jednorazowym przeczytaniu cytatu. Dopiero ponowne zaakcentowanie kluczowych słów w połączeniu z zastosowaniem ich pozwala się zorientować, o co chodzi.

¹⁶ Na zastosowanie cytatu uda ci się wskazać jedynie wtedy, gdy będzie on pasował do twej argumentacji i gdy zostanie odpowiednio wprowadzony. Mając zaś na uwadze nauczanie, zechcesz podkreślić jego znaczenie w sposób jak najprostszy.

¹⁷ Poza tym musisz sam dobrze rozumieć dany werset, a jego zastosowanie musi być dokładne. Jeżeli tego wymaga sposób użycia przytoczonego tekstu, to zwróć uwagę na kontekst oraz na wchodzące w grę zasady bądź osoby. Nigdy nie przytaczaj cytatu z Biblii w sposób sprzeczny z intencją pisarza. Pod względem zastosowania trzymaj się ściśle publikacji Towarzystwa.

18. Jak można z powodzeniem wyodrębnić kluczowe słowa, na które ma być zwrócona uwaga?

¹⁸ Wyodrębnienie słów, na które ma być zwrócona uwaga. W trakcie zwracania uwagi na zastosowanie cytatu,  albo jeszcze wcześniej, zazwyczaj dobrze jest ponownie zaakcentować kluczowe słowa. Daje to gwarancję, że wszystko, co w tekście nie dotyczy twoich wywodów, zostało odsunięte na dalszy plan. Najczęściej powtarza się w takim wypadku słowa występujące w cytowanym tekście, chociaż wcale nie jest to konieczne. W pewnych okolicznościach możesz z powodzeniem jakoś inaczej zwrócić uwagę słuchaczy na wyodrębnione myśli, które są przedmiotem rozważań. Możesz na przykład inaczej wyrazić swoją myśl przez użycie synonimów. Możesz także zadać kilka pytań. Jeżeli wywody dotyczą twego rozmówcy, to możesz tak sformułować pytania, żeby on sam wyraził kluczowe myśli.

19-22. Jakie uzupełniające wyjaśnienia podano w związku z „uwypukleniem myśli poruszonej we wprowadzeniu”?

¹⁹ Uwypuklenie myśli poruszonej we wprowadzeniu. Chodzi tu tylko o upewnienie się, czy cel przyświecający przytoczeniu wersetu został dobrze zrozumiany i należycie oceniony. Możesz mieć jakieś powody, żeby formalne wprowadzenie wersetu uznać za niekonieczne lub niepożądane. Nie znaczy to, że nie trzeba uwypuklić myśli poruszonej w tym wersecie. Jednakże z reguły jeszcze przed odczytaniem tekstu przynajmniej jakoś przygotowałeś grunt dla swej argumentacji. Teraz musisz się postarać o podanie jakiegoś uzupełniającego wyjaśnienia przyczyny użycia tego tekstu.

²⁰ Rodzaj słuchaczy oraz rola, jaką dany szczegół ma odegrać w całokształcie przedstawianego materiału, decyduje o tym, w jakim stopniu trzeba wskazać na znaczenie cytatu. Na ogół nie wystarcza samo omówienie wersetu. Myśli uwypuklone w tekście musisz powiązać z wcześniejszą argumentacją. Musisz wyraźnie powiedzieć, na czym polega ten związek.

²¹ Im prostsze, a zarazem im bardziej celowe będzie to zastosowanie, tym lepiej. Należy pominąć wszystkie uboczne szczegóły. Można to osiągnąć przez ograniczenie argumentacji do jak najmniejszej liczby faktów i dopowiedzenie potem tylko tego, co jest konieczne, żeby te fakty stały się zrozumiałe. Jeżeli we wprowadzeniu coś pozostało bez odpowiedzi, trzeba to uzupełnić przy podaniu zastosowania.

²² Na tym etapie robienia postępów w programie nauki przemawiania twoim celem powinna być prostota i bezpośredniość. Gdy już opanujesz tę sztukę, wówczas w odczytywaniu i podawaniu zastosowania wersetów biblijnych będzie się u ciebie przejawiać umiejętność doświadczonego nauczyciela.

POWTÓRKA: