Lekcja 21

Pouczający materiał, przedstawiony jasno i zrozumiale

1-3. Dlaczego do pouczającego przemówienia jest potrzebny określony materiał?

¹ Wygłoszenie wartościowego przemówienia rozpoczyna się od starannego przygotowania, a to wymaga czasu i wysiłku. Ale jakże się opłaca! Zwiększasz swój zasób dokładnej wiedzy i możesz powiedzieć słuchaczom coś naprawdę pożytecznego. Zamiast mówić ogólnikami, możesz przedstawić pouczające szczegóły i masz pewność, że twoje wywody są trafne. Zwiększa to u słuchaczy poszanowanie Słowa Bożego i tym samym przynosi cześć Jehowie. Nasze rozważania na temat pouczającego materiału dotyczą przede wszystkim tego, co mówisz w swoim przemówieniu. Zwróć pokrótce uwagę na kilka aspektów tej sprawy. Chodzi o pierwszy punkt na arkuszu „Porad do przemówień”.

² Materiał ściśle określony. Przemówieniu pełnemu ogólników brak ciężaru gatunkowego i głębszego znaczenia. Jest niejasne. Pozostawia słuchaczy w niepewności. Jeżeli myśli mają utkwić w pamięci, to muszą być ściśle określone, dokładne. Świadczy to o dociekliwości i znajomości przedmiotu.

³ Tę cechę można rozwijać podczas przygotowywania się przez zadawanie sobie pytań: dlaczego? kiedy? gdzie? itd. Zazwyczaj nie wystarczy powiedzieć, że coś się wydarzyło. Wymień miejscowości, daty i w miarę możności powody. Nie wystarczy oznajmić jakąś prawdę. Wykaż, dlaczego to jest prawda; wykaż także, dlaczego warto o tym wiedzieć. Podczas udzielania wskazówek wyjaśnij, jak należy coś zrobić. Zakres tego rodzaju wyjaśnień zależy od zasobu wiedzy słuchaczy. Przy ustalaniu, jakie szczegóły należy poruszyć, uwzględniaj więc rodzaj słuchaczy.

4-6. O jakich okolicznościach trzeba pamiętać, żeby przemówienie było pouczające dla określonych słuchaczy?

⁴ Pouczający dla słuchaczy. To, co może być pouczające dla jednych słuchaczy, może nie wnosić nic nowego do zasobu wiedzy innej grupy, a nawet może być dla niej całkowicie niejasne. Jest więc rzeczą oczywistą, że materiał trzeba dostosować do rodzaju słuchaczy. Na przykład w przemówieniu na temat sposobu prowadzenia naszej działalności materiał byłby przedstawiony zupełnie inaczej na zebraniu służby niż podczas rozmowy z kimś, kto się dopiero przygotowuje do oddania się Jehowie, a jeszcze inaczej w przemówieniu do grona ludzi światowych.

 ⁵ Te okoliczności trzeba też uwzględniać przy rozmaitych zadaniach w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej. Przy ocenie materiału przedstawionego w każdym zadanym przemówieniu należy brać pod uwagę rodzaj słuchaczy oraz ramy i cel przemówienia. Czynnikiem decydującym jest tu rodzaj przemówienia jak również ramy nakreślone przez mówcę. Oczywiście wykład instrukcyjny będzie przemówieniem skierowanym do zboru. Innym przemówieniom można nadać różne formy, przy czym ramy wskazują, o jakich słuchaczy chodzi i do jakiego celu się zmierza. W każdym wypadku zarówno studiujący, jak i udzielający rad mogą zadać sobie pytanie: Czy materiał jest dostosowany do określonego rodzaju słuchaczy, którym ma być przedstawiony? Czy słuchacze uzyskają z niego jakieś informacje i czy będą mogli się czegoś nauczyć?

⁶ Podczas przygotowywania się zadawaj sobie pytania: Co chcę osiągnąć tym przemówieniem? Ile z tego, o czym chcę mówić, wie już dana osoba lub grupa ludzi? Jaki fundament muszę położyć, zanim będę mógł przystąpić do wyjaśnienia tych punktów? Jak przedstawiłbym to inaczej całkiem innej grupie słuchaczy? Nasz punkt widzenia często naświetlają porównania. Podczas przygotowywania się próbuj podchodzić do każdej grupy inaczej, żeby się oswoić z odmiennym sposobem zwracania się do różnego audytorium i z odpowiednim dobieraniem materiału pouczającego właśnie dla tych słuchaczy, do których masz przemawiać.

7, 8. Jak można nadać przemówieniom praktyczną wartość?

⁷ Praktyczna wartość materiału. Można się nauczyć wielu rzeczy, ale nie wszystko ma praktyczną wartość. Dla nas pouczający materiał dotyczy tego, co jest nam potrzebne do prowadzenia chrześcijańskiego trybu życia i do naszej służby kaznodziejskiej. Chcielibyśmy też wiedzieć, jak wykorzystać zdobyte informacje.

⁸ Studiujący podczas przygotowywania się, a nadzorca szkoły podczas udzielania rad mogą zwrócić na to uwagę przez postawienie sobie następujących pytań: Jakie przewodnie zasady można znaleźć w przemówieniu? Czy ten materiał będzie pomocny przy podejmowaniu decyzji? Czy zawarte w nim informacje można zastosować w służbie polowej? Czy to wywyższa Słowo Boże i czy kieruje uwagę na zamierzenie Boże? Co prawda tylko nieliczne przemówienia mogą zawierać wszystkie takie informacje, ale jeśli przedstawiany materiał ma mieć praktyczną wartość, to powinien być pod jakimś względem użyteczny dla słuchaczy.

9-11. Dlaczego tak ważna jest dokładność wywodów?

 ⁹ Dokładność wywodów. Świadkowie Jehowy są społecznością prawdy. Powinniśmy chcieć mówić prawdę i zawsze powinniśmy być drobiazgowo dokładni we wszystkich szczegółach. Dotyczy to nie tylko spraw doktrynalnych, ale również naszych cytatów, tego, co mówimy o innych albo jak ich przedstawiamy, a ponadto przytaczania danych naukowych oraz wskazywania na aktualne wydarzenia.

¹⁰ Nieścisłe informacje słuchacze mogą powtórzyć i błąd się zwiększy. Niedokładności dostrzeżone przez słuchaczy mogą budzić wątpliwość co do prawdomówności mówcy w innych szczegółach, a nawet co do prawdziwości samej dobrej nowiny. Nowo zainteresowany, który słyszy takie informacje, a kiedy indziej słyszał już coś innego na ten temat, mógłby dojść do wniosku, że wśród Świadków Jehowy nie ma jednomyślności, i mógłby zerwać łączność z nami bez podania przyczyny.

¹¹ Udzielający rad nie powinien roztrząsać każdej wypowiedzi studiującego, zwłaszcza gdy jest on dopiero od niedawna w prawdzie i z tego powodu nie zdążył się jeszcze dokładnie zapoznać z głębszymi zagadnieniami Słowa Bożego. Raczej taktownie pomoże mu w kształtowaniu jego sposobu myślenia i pokaże, jak można osiągnąć większą dokładność przez staranne przygotowywanie się.

12, 13. Na czym polega wartość dodatkowego materiału wyjaśniającego?

¹² Dodatkowy materiał wyjaśniający. Myśli będące rezultatem głębszych rozważań bądź dodatkowych dociekań w jakiejś sprawie mogą wzbogacić przemówienie i nieraz umożliwiają uniknięcie jałowego powtarzania czegoś, co słuchacze już znają. Dodaje to wywodom świeżości, ożywia zainteresowanie słuchaczy i może sprawić, że nawet dobrze znany temat będzie naprawdę wspaniały. Poza tym budzi to zaufanie do mówcy, który rozpoczyna przemówienie z entuzjazmem wynikającym z przeświadczenia, że ma do powiedzenia coś trochę odmiennego.

¹³ Niebezpieczeństwem, którego trzeba unikać, są prywatne spekulacje. Należy korzystać z publikacji Towarzystwa i na nich się opierać. Przejrzyj skorowidze w tych publikacjach oraz uwagi marginesowe do wersetów biblijnych. Upewniaj się, czy swoimi wywodami coś wyjaśniasz i czy nie wprowadzasz w błąd.

**********

14-16. Co trzeba zrobić, gdy się przygotowuje przemówienie, żeby przedstawić rzecz w sposób prosty?

¹⁴ Podczas przygotowywania materiału powinieneś też zwracać baczną uwagę na to, jak przedstawisz swoje wywody. Na formularzu „Porad do przemówień” zaznaczono to jako „Jasno, zrozumiale”. Jeżeli nie zwrócisz na ten punkt  należytej uwagi, to twoje słowa mogą nie dotrzeć do świadomości słuchaczy albo trudno im będzie coś zapamiętać. Trzeba tu uwzględnić trzy zasadnicze aspekty tej sprawy.

¹⁵ Przedstawiony w sposób prosty. To nie znaczy, że należy sobie z góry obmyślić każde zdanie. Trzeba jednak przeanalizować myśli, które mają być przedstawione, uwzględniając przy tym określone czynniki. Na ogół przemówienie staje się wtedy zwięzłe, sposób wyrażania myśli jest prosty, a język jasny. Temat zawiły w umyśle mówcy będzie też zawile przedstawiony.

¹⁶ Należy unikać przygotowywania się w ostatniej chwili. Każdy punkt przemówienia trzeba dokładnie przemyśleć, żeby się stał dla mówcy jasny i prosty. Powtarzanie tych punktów w trakcie przygotowywania przemówienia tak je utrwali w jego umyśle, że w razie potrzeby przedstawi je bez żadnych trudności i dla słuchaczy staną się one tak samo jasne i zrozumiałe, jak dla mówcy.

17, 18. Dlaczego powinno się objaśniać obce wyrażenia?

¹⁷ Obce wyrażenia objaśnione. Dzięki studiowaniu Pisma Świętego i publikacji Towarzystwa Strażnica przyswoiliśmy sobie zasób wyrażeń zupełnie obcych dla ludzi nie obeznanych z naszą działalnością. Gdybyśmy wyjaśniali pewnym słuchaczom prawdy biblijne za pomocą takich wyrażeń, to albo znaczna część naszych wywodów poszłaby na marne, albo nasze przemówienie byłoby całkiem niezrozumiałe.

¹⁸ Bierz pod uwagę słuchaczy. Co oni już rozumieją? Co wiedzą o naszej działalności? Ile takich wyrażeń będą mogli zrozumieć równie łatwo, jak mówca? Takie określenia, jak: „teokracja”, „ostatek”, „drugie owce”, a nawet „Armagedon” i „Królestwo” mogą wywołać w umyśle słuchacza zupełnie inne skojarzenia albo nie wywołać żadnych. Nawet takie wyrażenia, jak: „dusza”, „piekło” i „nieśmiertelność” trzeba objaśnić, jeżeli słuchacz nie jest obeznany z naszą działalnością. Gdy się jednak przemawia do zboru, wówczas nie potrzeba objaśniać takich wyrażeń. Należy więc uwzględniać ramy przemówienia.

19, 20. Jak można uniknąć poruszania zbyt wielkiej ilości materiału?

¹⁹ Nie za dużo materiału. Przemówienie może zawierać tyle informacji, że wielka ilość materiału zalewa słuchaczy i przytępia albo całkowicie odbiera zdolność pojmowania. Jeżeli przemówienie ma osiągnąć cel, to wolno poruszyć tylko tyle materiału, ile da się jasno przedstawić w wyznaczonym czasie. Nie można mówić więcej niż słuchacze potrafią wysłuchać ze zrozumieniem. Poza tym materiał  przedstawiany obcym lub nowo zainteresowanym powinien być znacznie uproszczony w porównaniu z materiałem na ten sam temat przedstawianym zborowi. Również w tym wypadku udzielający porad powinien wziąć pod uwagę rodzaj słuchaczy, do których przemawia mówca.

²⁰ Skąd studiujący ma wiedzieć, ile materiału umieścić w przemówieniu? W trakcie przygotowywania się dobrze jest zrobić porównanie. Przeanalizuj to, co masz przedstawić. Ile punktów słuchacze już znają, przynajmniej częściowo? Ile jest zupełnie nowych? Im szerszy jest fundament ich wiedzy, tym więcej można na tym zbudować w wyznaczonym czasie. Jeżeli jednak — praktycznie rzecz biorąc — nic nie wiedzą o temacie, który ma być omówiony, to trzeba bardzo starannie zważać, ile chce się powiedzieć i ile czasu zajmie takie wyjaśnienie poruszanych punktów, żeby słuchacze dobrze je zrozumieli.

POWTÓRKA: