Lekcja 37

Równowaga i wygląd zewnętrzny

1-9. Wyjaśnij, co to jest równowaga i pewność oraz jak można posiąść te cechy.

¹ Zrównoważony mówca to mówca wolny od napięcia. Jest spokojny i skupiony, ponieważ panuje nad sytuacją. Natomiast brak równowagi świadczy poniekąd o braku pewności. Obie te cechy chodzą ze sobą w parze. Dlatego „Pewność i równowaga” występują w formularzu „Porad” jako jeden punkt.

² Chociaż pewność i równowaga są u mówcy pożądane, to jednak nie należy ich mylić z zadufaniem, którego przejawem jest pyszałkowatość albo wyniosłość, siedzenie w pozie nonszalanckiej bądź zbyt swobodne opieranie się o framugę drzwi w czasie głoszenia od domu do domu. Jeżeli w twoim sposobie przemawiania coś świadczy o zbytniej pewności siebie, to nadzorca szkoły niewątpliwie udzieli ci rady na  osobności, ponieważ zależy mu na tym, żeby ci pomóc unikać wywoływania jakiegokolwiek wrażenia, które mogłoby wywierać ujemny wpływ na skuteczność twej służby kaznodziejskiej.

³ Jeżeli jednak jesteś początkujący, to najprawdopodobniej przy wchodzeniu na podium będziesz onieśmielony i stremowany. Możesz być tak zdenerwowany i zażenowany, iż przestaniesz wierzyć, że uda ci się skutecznie przemówić. Ale wcale nie musi tak być. Pewność i równowagę można zdobyć przez dokładanie starań i uświadomienie sobie, dlaczego nie ma się tych cech.

⁴ Dlaczego niektórym mówcom brak pewności? Najczęściej z jednego lub dwóch następujących powodów: po pierwsze brak przygotowania lub błędna ocena materiału, po drugie negatywna postawa wobec swoich umiejętności przemawiania.

⁵ Jak możesz osiągnąć pewność siebie? Przede wszystkim daje ją przeświadczenie lub wiara, że się wywiążesz ze swego zadania. Czujesz wtedy, że jesteś panem sytuacji i że nim pozostaniesz. Na podium może to wymagać pewnego doświadczenia. Jeżeli już wygłosiłeś szereg przemówień, to możesz być niemal pewien, że i to wypadnie dobrze. Ale gdybyś nawet miał stosunkowo mało doświadczenia, powinieneś czerpać otuchę z wcześniejszych przemówień i wkrótce opanować tę cechę w dostatecznym stopniu.

⁶ Innym zasadniczym warunkiem pewności, bez względu na już zdobyte doświadczenie, jest znajomość materiału i przekonanie o jego wartości. Oznacza to nie tylko staranne przygotowanie tematu, ale też staranne przygotowanie się do przemawiania. Gdy sobie uświadomisz, że to przyspieszy twoje postępy teokratyczne oraz będzie pouczające dla obecnych braci, wówczas wejdziesz na podium z usposobieniem modlitewnym. Będziesz całkowicie pochłonięty tematem i zapomnisz o sobie oraz o swej nerwowości. Będziesz myślał o tym, żeby się podobać Bogu, a nie ludziom (Gal. 1:10; 2 Mojż. 4:10-12; Jer. 1:8).

⁷ To znaczy, że musisz być przeświadczony o wszystkim, co chcesz powiedzieć. W czasie przygotowywania się sprawdzaj, czy rzeczywiście tak jest. Jeżeli jednak uczyniłeś wszystko, na co cię stać, aby przygotować interesujące i żywe przemówienie, a mimo to doznajesz wrażenia, jakoby twemu przemówieniu brakowało rumieńców lub życia, to pamiętaj o tym, że żywi słuchacze ożywią twoje przemówienie.  Ożyw więc słuchaczy swoimi wywodami, a wówczas ich zainteresowanie doda pewności temu, co masz im do powiedzenia.

⁸ Jak lekarz szuka objawów choroby, tak udzielający rad zwróci uwagę na oznaki sygnalizujące nieomylnie brak opanowania. I tak jak dobry lekarz zajmuje się przyczyną choroby, a nie jej objawami, tak udzielający rad postara się pomóc ci przezwyciężyć istotne przyczyny braku pewności i równowagi. Jednakże poznanie samych objawów oraz zdobycie umiejętności opanowania ich rzeczywiście pomoże ci usunąć zasadnicze przyczyny tych objawów. Jakie są te przyczyny?

⁹ Na ogół nagromadzone uczucia czy napięcia mogą się uzewnętrznić w dwojaki sposób: w zachowywaniu się i brzmieniu głosu. W razie wystąpienia u kogoś takich objawów mówi się, że ten człowiek nie jest zrównoważony.

10, 11. Kiedy postawa może być oznaką braku pewności?

¹⁰ Zrównoważenie widoczne w postawie. Pierwsza oznaka zrównoważenia będzie zatem widoczna w twojej postawie. Poniżej są podane niektóre objawy, świadczące o tym, że brak ci pewności siebie. Najpierw zwróć uwagę na ręce: ręce założone do tyłu, sztywne i przyciśnięte do boków lub trzymające się kurczowo pulpitu; ręce często wkładane do kieszeni marynarki i wyjmowane z niej, odpinające i zapinające marynarkę; sięgające bezcelowo do policzka, nosa lub okularów; wykonujące nieokreślone gesty; bawiące się zegarkiem, ołówkiem, obrączką lub notatkami. Pomyśl też o ciągłym szuraniu nogami, przestępowaniu z nogi na nogę, wyprężaniu się na baczność lub uginaniu kolan, o częstym zwilżaniu warg językiem albo ciągłym przełykaniu śliny, przyspieszonym i płytkim oddechu.

¹¹ Podejmując świadome wysiłki, można się wyzbyć wszystkich tych oznak nerwowości albo przynajmniej je ograniczyć. Jeżeli czynisz takie wysiłki, to swoją postawą zrobisz wrażenie zrównoważonego. Oddychaj więc normalnie i równo, dążąc usilnie do wyzbycia się napięcia. Zanim zaczniesz mówić, odczekaj chwilę. Usposobi to życzliwie słuchaczy, a tobie pomoże nabrać potrzebnej pewności. Skoncentruj się na materiale; nie przejmuj się słuchaczami ani nie myśl o sobie.

12-14. Co można zrobić dla odzyskania równowagi, gdy głos zdradza brak pewności?

¹² Zrównoważenie widoczne w opanowaniu głosu. Do słyszalnych oznak nerwowości należy głos zbyt wysoki, drżenie głosu, częste chrząkanie oraz głos niezwykle piskliwy z powodu braku rezonansu powstałego wskutek napięcia.  Te trudności i nawyki również można przezwyciężyć podejmowaniem usilnych starań.

¹³ Nie spiesz się, gdy idziesz w kierunku podium lub gdy rozkładasz notatki, tylko odpręż się i bądź zadowolony, że możesz przedstawić to, co sobie przygotowałeś. Jeżeli wiesz, że na początku przemówienia jesteś zdenerwowany, to musisz dołożyć starań, aby na wstępie mówić wolniej i niższym głosem niż zwykle. Ułatwi ci to opanowanie nerwowości. Przekonasz się, że dzięki gestom i stosowaniu pauz będziesz mógł się odprężyć.

¹⁴ Z wprowadzeniem w czyn tego wszystkiego nie czekaj jednak aż do chwili wejścia na podium. Ucz się przejawiać zrównoważenie i opanowanie w codziennych rozmowach. Będzie ci to bardzo pomocne w nabraniu pewności na podium i w służbie polowej, gdzie jej najbardziej potrzeba. Spokojne przemawianie sprawi, że twoi słuchacze będą się czuć dobrze, co im ułatwi skoncentrowanie uwagi na materiale. Dając regularnie komentarze na zebraniach, przyzwyczaisz się do stawania przed grupą słuchaczy.

**********

15. Dlaczego dobry wygląd zewnętrzny jest bardzo ważny?

¹⁵ Dobry wygląd zewnętrzny może ci pomóc zachować równowagę, ale jest on niezbędny z jeszcze innych powodów. Gdy kaznodzieja zlekceważy tę sprawę, wówczas może się okazać, że jego wygląd rozprasza uwagę słuchaczy, wskutek czego nie słuchają bacznie tego, co mówi. Mimo woli skupia wtedy uwagę raczej na sobie. Jeżeli ktoś bardzo zaniedbuje swój wygląd zewnętrzny, to może nawet spowodować, że inni zaczną patrzeć z góry na całą organizację, do której on należy, i odrzucą przedstawiane im orędzie. Tak być nie powinno. Chociaż więc punkt „Wygląd zewnętrzny” jest wymieniony w formularzu „Porad” na końcu, nie należy go uważać za najmniej ważny.

16-21. Jakich rad udzielono w sprawie stosownego ubioru i zadbanej powierzchowności?

¹⁶ Stosowny ubiór i zadbana powierzchowność. W ubiorze należy unikać przesady. Chrześcijański kaznodzieja nie hołduje światowym kaprysom mody obliczonym na to, żeby zwracać uwagę na siebie. Unika przesadnego strojenia lub elegantowania się, ściągającego uwagę na ubiór. Zważa też na to, żeby się nie ubierać niedbale. Chcąc być dobrze ubranym, wcale nie potrzeba mieć nowego ubrania, ale zawsze można być ubranym czysto i porządnie. Spodnie powinny być wyprasowane, a krawat nie może być przekrzywiony. O to każdy może zadbać.

¹⁷ Rada, której w związku z ubiorem udzielił apostoł Paweł i którą można znaleźć w 1 Tymoteusza 2:9, jest stosowna  dla dzisiejszych chrześcijanek. Również one, podobnie zresztą jak bracia, nie powinny ściągać uwagi na siebie z powodu swego stroju ani nie byłoby rzeczą właściwą, gdyby naśladowały dziwactwa mody światowej, które świadczą o braku skromności.

¹⁸ Oczywiście warto pamiętać o tym, że nie wszyscy ubierają się jednakowo. Trudno się po nich tego spodziewać. Ludzie mają rozmaite upodobania i nie ma w tym nic złego. Poza tym w różnych częściach świata istnieją odmienne kryteria przyzwoitego ubioru, ale zawsze dobrze jest unikać ubioru, który by nasuwał słuchaczom nieżyczliwe myśli i gorszył przychodzących na nasze zebrania.

¹⁹ Jeśli chodzi o stosowny ubiór braci, którzy wygłaszają przemówienia w szkole lub na zebraniu służby, to można powiedzieć, że na ogół powinni być tak ubrani, jak brat, który ma wykład publiczny. Jeżeli w waszej okolicy panuje zwyczaj, że mówca publiczny nosi krawat i marynarkę, to taki strój jest też odpowiedni przy wygłaszaniu przemówienia w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej, przysposabiasz się bowiem do publicznego przemawiania.

²⁰ Trzeba też zwracać uwagę na swoją powierzchowność. Nie uczesane włosy mogą wywrzeć złe wrażenie. Należy rozsądnie dbać o schludny wygląd pod tym względem. Gdy zaś mężczyźni w zborze biorą udział w programie zebrań, powinni być starannie ogoleni.

²¹ Jeśli chodzi o rady w sprawie właściwego ubioru i zadbanej powierzchowności, to udzielenie odpowiedniej pochwały z podium zawsze jest na miejscu. Pochwalenie tych, którzy są starannie ubrani i dbają o swą powierzchowność, zachęca innych do pójścia za ich dobrym przykładem. Gdyby jednak pod względem ubioru i powierzchowności należało coś zmienić, wówczas byłoby lepiej, gdyby nadzorca szkoły uprzejmie porozmawiał o tym ze studiującym w cztery oczy, zamiast udzielać mu rad z podium.

22-28. Wyjaśnij, jak postawa może się odbić na wyglądzie zewnętrznym mówcy.

²² Właściwa postawa. Właściwa postawa również wchodzi w zakres wyglądu zewnętrznego. I znowu nie każdy ma jednakową postawę i nie powinno się nakłaniać braci do trzymania się jakiegoś sztywnego wzoru. Warto jednak wyławiać niepożądane skrajności, które ściągają uwagę na osobę, zamiast na dobrą nowinę, żeby je korygować lub usuwać.

²³ Na przykład nie każdy stawia nogi tak samo i ogólnie rzecz biorąc, nie chodzi tak bardzo o to, jak stoisz, dopóki stoisz prosto. Ale gdy mówca stoi w tak szerokim rozkroku,  że słuchacze odnoszą wrażenie, iż czuje się jak na koniu, może to bardzo rozpraszać uwagę.

²⁴ Kiedy zaś mówca zamiast stać prosto pochyla się zbytnio do przodu, budzi to u słuchaczy współczucie dla niego, wydaje im się bowiem, że czuje się źle, a to, rzecz jasna, odwraca uwagę od przemówienia. Ich myśli nie są zajęte tym, co on mówi, tylko nim samym.

²⁵ Stanie na jednej nodze i oplatanie jej od tyłu drugą nogą jest oczywistą oznaką braku zrównoważenia, podobnie zresztą jak stanie z rękami w kieszeniach. Trzeba tego unikać.

²⁶ Co prawda nie ma nic złego w tym, że mówca od czasu do czasu położy ręce na pulpicie, jeżeli oczywiście taki istnieje, w żadnym wypadku jednak nie powinien się o niego opierać, tak jak głosiciel w służbie polowej nie powinien się opierać o framugę drzwi. Nie robi to dobrego wrażenia.

²⁷ Trzeba tu jednak raz jeszcze podkreślić, że ludzie różnią się między sobą. Nie każdy stoi jednakowo i w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej powinno się zwracać uwagę tylko na niepożądane skrajności, które obniżają wartość przemówienia.

²⁸ Skorygowanie postawy jest niewątpliwie uzależnione od przygotowania. Jeżeli zachodzi potrzeba, żebyś pod tym względem coś u siebie poprawił, powinieneś pomyśleć o tym wcześniej; powinieneś też wiedzieć, że kiedy wchodzisz na podium, musisz przybrać właściwą postawę, zanim zaczniesz mówić. I pod tym względem można dużo zmienić na lepsze codziennym ćwiczeniem właściwej postawy.

29-31. Dlaczego nasze wyposażenie powinno być utrzymane w porządku?

²⁹ Porządne wyposażenie. Jeżeli w czasie rozmowy przy drzwiach lub podczas przemawiania z podium wypadną komuś z Biblii, którą się posługuje, jakieś karteczki, to coś takiego niewątpliwie rozprasza uwagę. Robi złe wrażenie. To nie znaczy, że nigdy nie powinno się nic wkładać do Biblii. Jeżeli jednak z tego powodu zaczynają już powstawać trudności, które mają ujemny wpływ na jakość przemówienia, to czas najwyższy, żeby poświęcić więcej uwagi odpowiedniemu wyglądowi zewnętrznemu. Warto też sprawdzić, jak wygląda twoja Biblia. Wskutek długiego używania może być zabrudzona lub podniszczona i wyglądać nieporządnie. Dlatego dobrze jest upewnić się, czy wygląd Biblii, którą się posługujesz na podium lub w pracy polowej, nie zrazi ludzi, którym chcesz pomóc.

³⁰ Dotyczy to także teczki na literaturę. Jest wiele sposobów porządnego układania literatury w teczce, gdybyśmy  jednak przy drzwiach musieli przeszukiwać całą masę pism, żeby znaleźć w teczce jakąś publikację, albo gdyby przy wyjmowaniu czasopisma wypadały nam na próg inne rzeczy, to niewątpliwie trzeba temu jakoś zaradzić.

³¹ Kiedy u mówcy rzucają się w oczy zewnętrzne kieszenie wypchane długopisami, ołówkami i innymi przedmiotami, wówczas i to może w pewnym stopniu rozpraszać uwagę słuchaczy. Nie powinno się ustalać żadnych reguł, gdzie należałoby przechowywać te przedmioty, ale gdy już zaczynają interesować słuchaczy, odwracając uwagę od przemówienia, wtedy trzeba coś zmienić.

32-34. Jaką rolę odgrywa w naszym wyglądzie wyraz twarzy?

³² Nie było niestosownego wyrazu twarzy. W czasie przygotowywania przemówienia trzeba pamiętać o nastroju, jakiego wymaga poruszany temat. Kiedy na przykład jest mowa o śmierci i zniszczeniu, nie byłby na miejscu szeroki uśmiech. Tak samo gdy jest mowa o uszczęśliwiających warunkach nowego systemu rzeczy, nie wypada spoglądać na słuchaczy z ponurą miną.

³³ Na ogół wyraz twarzy nie nastręcza żadnych trudności i rzecz jasna jedni są bardziej, a drudzy mniej skłonni do zachowania powagi w układzie rysów. Trzeba się jednak wystrzegać krańcowości, która odwraca uwagę od przemówienia. Stanowczo byłoby rzeczą niepożądaną, gdyby wyraz twarzy budził u słuchaczy wątpliwość, czy mówca jest szczery.

³⁴ A zatem dobrze jest już podczas przygotowywania przemówienia uwzględnić nastrój, w jakim ma być wygłoszone. Jeżeli temat jest poważny, bo dotyczy zniszczenia złych, to trzeba go wygłosić z powagą. A gdy myślisz przy tym o materiale i masz go w pamięci, to w większości wypadków znajdzie to naturalne odbicie w twoim wyrazie twarzy. Jeżeli zaś temat jest radosny i ma uradować słuchaczy, to należy go przedstawić z radością. Jeżeli na podium czujesz się swobodnie, to i twój wyraz twarzy najczęściej odzwierciedli wtedy tę radość.

POWTÓRKA: