ROZDZIAŁ DZIEWIĘTNASTY

Jehowa bezcześci pychę Tyru

Izajasza 23:1-18

1, 2. (a) Jakim miastem był starożytny Tyr? (b) Co Izajasz zapowiedział Tyrowi?

ODZNACZAŁ się ‛doskonałą pięknością’ i obfitował we „wszelkie bogactwo” (Ezechiela 27:4, 12, Biblia poznańska). Statki z jego licznej floty żeglowały przez morze do odległych zakątków. Stał się „bardzo sławny w sercu otwartego morza”, a swymi „cennymi rzeczami” ‛wzbogacił królów ziemi’ (Ezechiela 27:25, 33). W VII wieku p.n.e. taką opinią cieszył się Tyr — fenickie miasto przy wschodnim krańcu Morza Śródziemnego.

² A jednak Tyr czekała rychła zagłada. Jakieś sto lat wcześniej, zanim tę fenicką warownię opisał Ezechiel, Izajasz zapowiedział jej upadek oraz smutek tych, którzy byli z nią związani. Oznajmił też, że po pewnym czasie Bóg zwróci uwagę na to miasto i znów pozwoli mu cieszyć się dobrobytem. Jak się sprawdziły słowa proroka? I czego możemy się nauczyć z dziejów Tyru? Gdy dokładnie prześledzimy zarówno to, co go spotkało, jak i przyczyny tamtych wydarzeń, wzrośnie nasza wiara w Jehowę oraz w Jego obietnice.

„Wyjcie, okręty Tarszisz!”

3, 4. (a) Gdzie leżało Tarszisz i co łączyło je z Tyrem? (b) Dlaczego żeglarze handlujący z Tarszisz będą mieć powody do ‛wycia’?

³ Izajasz uprzedza, iż będzie to „wypowiedź o Tyrze”, po czym oświadcza: „Wyjcie, okręty Tarszisz! Został bowiem złupiony, żeby nie być portem, żeby nie być miejscem, do  którego się wchodzi” (Izajasza 23:1a). Panuje przekonanie, że Tarszisz należało do Hiszpanii, a zatem dzieliła je znaczna odległość od Tyru, położonego na wschodnich wybrzeżach Morza Śródziemnego. * Jednakże Fenicjanie byli świetnymi żeglarzami, ponadto mieli duże i bezpieczne statki. Według niektórych historyków pierwsi dostrzegli związek między oddziaływaniem księżyca a pływami oraz skorzystali z obserwacji astronomicznych w nawigacji. Znaczna odległość między Tyrem a Tarszisz nie była więc dla nich żadną przeszkodą.

⁴ W czasach Izajasza Tarszisz jest dla Tyru rynkiem zagranicznym, a w pewnym okresie może również głównym źródłem bogactwa. Hiszpania ma kopalnie z obfitymi złożami srebra, żelaza, cyny oraz innych metali (porównaj Jeremiasza 10:9; Ezechiela 27:12). „Okręty Tarszisz”, najpewniej tyryjskie statki służące do kontaktów handlowych z Tarszisz, nie bez powodu zaczną ‛wyć’, gdyż załogi będą rozpaczać nad zniszczeniem ich macierzystego portu.

5. Gdzie marynarze płynący z Tarszisz dowiedzą się o upadku Tyru?

⁵ Ale jak marynarze przebywający na morzu dowiedzą się o upadku Tyru? Izajasz odpowiada: „Wyjawiono im to z ziemi Kittim” (Izajasza 23:1b). Określenie „ziemia Kittim” prawdopodobnie odnosi się do Cypru, wyspy położonej około 100 kilometrów na zachód od wybrzeży Fenicji. Statki płynące z Tarszisz na wschód, do Tyru, robią tu ostatnią przerwę w podróży. A zatem żeglarze dowiedzą się o zagładzie ich ukochanego portu w czasie postoju na Cyprze. Na pewno przeżyją wstrząs! Przygnębieni i przerażeni, będą ‛wyć’.

6. W jakich stosunkach pozostaje Tyr z Sydonem?

 ⁶ W popłoch wpadną też inni Fenicjanie z okolic nadmorskich. Prorok oznajmia: „Milczcie, mieszkańcy wybrzeża. Kupcy z Sydonu, ci, którzy się przeprawiają przez morze — oni cię napełnili. A na wielu wodach jest nasienie Szichoru, żniwo Nilu, jego dochód; i stało się to zyskiem narodów” (Izajasza 23:2, 3). „Mieszkańcy wybrzeża” — sąsiedzi Tyru — zamilkną, kompletnie zaskoczeni jego upadkiem. A kim są „kupcy z Sydonu”, którzy ich „napełnili”, to znaczy wzbogacili? Sydon, port morski usytuowany jakieś 35 kilometrów na północ od Tyru, pierwotnie zawiadywał nim jako kolonią. Na swych monetach nazywa siebie matką Tyru. Chociaż Tyr przyćmił go swą zamożnością, wciąż jest „córą sydońską”, a jego mieszkańcy dalej mówią o sobie jako o Sydończykach (Izajasza 23:12). Dlatego wyrażenie „kupcy z Sydonu” przypuszczalnie odnosi się do ludności Tyru zajmującej się handlem.

7. Jak sydońscy kupcy wzbogacają innych?

⁷ W związku z prowadzeniem interesów zasobni kupcy sydońscy żeglują po Morzu Śródziemnym. Dostarczają do wielu miejsc zboże znad Szichoru, najbardziej wysuniętej na wschód odnogi w delcie Nilu (porównaj Jeremiasza 2:18). „Żniwo Nilu” to również inne produkty z Egiptu. Kupowanie, sprzedawanie oraz wymiana takich towarów daje kolosalne zyski zarówno pływającym handlarzom, jak i narodom, z którymi zawierają oni transakcje. Sydońscy kupcy są dla Tyru źródłem niesłychanych dochodów. Na pewno oni także będą się martwić jego spustoszeniem!

8. Jak zagłada Tyru odbije się na Sydonie?

⁸ Izajasz następnie zwraca się do Sydonu: „Zawstydź się, Sydonie, ponieważ morze, ty twierdzo morska, powiedziało: ‚Nie miałom bólów porodowych i nie urodziłom ani nie wypiastowałom młodzieńców, nie wychowałom dziewic’”  (Izajasza 23:4). Po zniszczeniu Tyru brzeg morski, na którym przedtem stało miasto, zrobi się pusty i jałowy. Morze będzie niejako krzyczeć z rozpaczy, niczym matka, która po stracie dzieci — oszalała z bólu — twierdzi, iż nigdy ich nie miała. Sydon będzie się wstydzić, że coś takiego spotkało jego córkę.

9. Jakie wydarzenia spowodowały podobny smutek, co upadek Tyru?

⁹ Wieść o zniszczeniu Tyru naprawdę wywoła powszechny żal. Izajasz oznajmia: „Jak na wiadomość o Egipcie, tak też na wiadomość o Tyrze ludzie będą cierpieć dotkliwe boleści” (Izajasza 23:5). Żal zasmuconych można będzie przyrównać do reakcji na wiadomość o Egipcie. Jaką wiadomość prorok ma na myśli? Niewykluczone, że mówi o spełnieniu się jego wcześniejszej „wypowiedzi przeciwko Egiptowi” (Izajasza 19:1-25). * Ale może też nawiązywać do nowiny o unicestwieniu wojsk faraona za dni Mojżesza, która napełniła wszystkich zdumieniem i przestrachem (Wyjścia 15:4, 5, 14-16; Jozuego 2:9-11). Tak czy inaczej, kto dowie się o zagładzie Tyru, dozna dotkliwych boleści. Tacy mają uciekać do dalekiego Tarszisz i głośno wyrażać swój smutek: „Przeprawcie się do Tarszisz; wyjcie, mieszkańcy wybrzeża” (Izajasza 23:6).

Rozradowany „od swych czasów zamierzchłych”

10-12. Opisz zamożność, długie dzieje oraz wpływy Tyru.

¹⁰ Tyr to bardzo stare miasto, o czym przypomina Izajasz, gdy pyta: „Czy to jest wasze miasto, które było rozradowane od dni dawnych, od swych czasów zamierzchłych?” (Izajasza 23:7a). Świetnie prosperuje ono przynajmniej od czasów Jozuego (Jozuego 19:29). Z biegiem lat zasłynęło z wyrobu przedmiotów metalowych i szklanych oraz  z produkcji purpury. Za szaty z tyryjskiej purpury płaci się krocie, a kosztowne tkaniny z Tyru są towarem poszukiwanym przez arystokrację (porównaj Ezechiela 27:7, 24). Jest to ponadto ośrodek handlowy dla karawan podróżujących lądem oraz punkt, przez który przechodzi mnóstwo artykułów importowanych i eksportowanych.

¹¹ Co więcej, miasto jest silne pod względem militarnym. Lyon Sprague de Camp pisze: „Chociaż Fenicjanie nie odznaczali się szczególną wojowniczością — byli przecież kupcami, a nie żołnierzami — bronili swych miast z fanatyczną odwagą i uporem. Cechy te w połączeniu z faktem, że Tyr panował na morzu, umożliwiały jego mieszkańcom stawianie oporu najpotężniejszym wówczas wojskom asyryjskim”.

¹² Tyr rzeczywiście wywiera wpływ na świat śródziemnomorski. „Jego nogi nosiły je daleko, żeby tam przebywało jako przybysz” (Izajasza 23:7b). Fenicjanie podróżują w odległe miejsca i tworzą na szlakach osady handlowe oraz porty, z których część przekształca się w kolonie. Na przykład kolonią Tyru jest Kartagina na północnym wybrzeżu Afryki. Z czasem prześcignie go i będzie rywalizować z Rzymem o wpływy w rejonie śródziemnomorskim.

Jego pycha zostanie zbezczeszczona

13. Dlaczego pada pytanie o to, kto ośmiela się ogłosić wyrok przeciw Tyrowi?

¹³ Ze względu na długie dzieje oraz zamożność Tyru stosowne jest pytanie: „Któż to powziął takie postanowienie przeciwko Tyrowi, rozdawcy koron, którego kupcy byli książętami, którego handlarze byli poważanymi osobistościami ziemi?” (Izajasza 23:8). Kto ośmiela się wypowiadać przeciw miastu, które powierzyło różnym wpływowym jednostkom wysokie stanowiska w swych koloniach oraz innych miejscach i stało się w ten sposób „rozdawcą  koron”? Kto śmie mówić coś przeciw metropolii, której kupcy są książętami, a handlarze poważanymi osobistościami? Maurice Chehab, były dyrektor Działu Starożytności w Muzeum Narodowym w Bejrucie, stwierdził: „Od IX do VI stulecia przed Chr. Tyr niezmiennie zajmował znaczącą pozycję, taką jak Londyn w zaraniu XX wieku”. Kto zatem odważa się grozić temu miastu?

14. Kto ogłasza wyrok przeciw Tyrowi i dlaczego?

¹⁴ Natchniona odpowiedź zaskoczy mieszkańców Tyru. Izajasz oświadcza: „Jehowa Zastępów powziął takie postanowienie, żeby zbezcześcić pychę wszelkiego piękna, żeby potraktować ze wzgardą wszystkie poważane osobistości ziemi” (Izajasza 23:9). Dlaczego Jehowa ogłasza wyrok przeciw temu zasobnemu, staremu miastu? Czy dlatego, że jego mieszkańcy czczą fałszywego boga Baala? Czy z powodu powiązań z Jezebel — córką króla Etbaala, władcy Sydonu, a więc także Tyru — która poślubiła izraelskiego króla Achaba i zabijała proroków Jehowy? (1 Królów 16:29, 31; 18:4, 13, 19). Odpowiedź na te dwa pytania jest przecząca. Tyr zostaje skazany za swą niepohamowaną pychę — rozrósł się bowiem kosztem innych ludów, w tym Izraelitów. Zarówno do niego, jak i do innych miast Jehowa w IX wieku p.n.e. rzekł za pośrednictwem proroka Joela: „Synów Judy (...) i synów Jerozolimy sprzedaliście synom Greków, aby ich odsunąć daleko od ich terytorium” (Joela 3:6). Czy Bóg może patrzeć przez palce na to, że Tyr traktuje sprzymierzony z Nim naród jak zwykły towar na sprzedaż?

15. Jak zareaguje Tyr na zdobycie Jerozolimy przez Nebukadneccara?

¹⁵ Tyr nie zmieni się nawet po upływie setek lat. Gdy w roku 607 p.n.e. wojska babilońskiego króla Nebukadneccara (Nabuchodonozora) zniszczą Jerozolimę, Tyr będzie się radował: „Ha! [Jerozolima] została połamana, te wrota ludów! Wszystko zwróci się ku mnie. Ja będę napełniony — ona została spustoszona” (Ezechiela 26:2).  Tyr ucieszy się, licząc na korzyści z zagłady Jerozolimy. Będzie sądził, że gdy stolica Judy przestanie z nim konkurować, on osiągnie większe zyski z handlu. Ale Jehowa potraktuje ze wzgardą samozwańcze „poważane osobistości”, które dumnie stoją po stronie wrogów Jego ludu.

16, 17. Co się stanie z mieszkańcami Tyru, gdy ich miasto upadnie? (Patrz przypis).

¹⁶ Izajasz dalej przedstawia wyrok Jehowy dotyczący Tyru: „Przejdź przez swą ziemię jak Nil, córo Tarszisz. Nie ma już żadnej stoczni. Wyciągnął rękę nad morze; zatrząsł królestwami. Jehowa wydał nakaz przeciw Fenicji, żeby unicestwiono jej twierdze. I mówi: ‚Już nigdy nie będziesz się wielce radować, o uciemiężona, dziewicza córo sydońska. Wstań, przepraw się do Kittim. Nawet tam nie zaznasz spokoju’” (Izajasza 23:10-12).

¹⁷ Dlaczego Tyr nazwano „córą Tarszisz”? Być może dlatego, że po klęsce Tyru Tarszisz okaże się potężniejsze. * Mieszkańcy zrujnowanego Tyru zaczną z niego uchodzić jak rzeka, która w czasie powodzi przerywa brzegi, a jej wody zalewają wszystkie sąsiednie równiny. Orędzie Izajasza skierowane do „córy Tarszisz” zwraca więc uwagę na ciężkie czasy czekające Tyr. Sam Jehowa wyciąga rękę i wydaje nakaz. Nikt nie jest w stanie odmienić tego, co ma nastąpić.

18. Dlaczego Tyr nazwano „dziewiczą córą sydońską” i jak zmieni się jego sytuacja?

¹⁸ Izajasz nazywa też Tyr „dziewiczą córą sydońską”, co dowodzi, iż miasto to nie było wcześniej podbijane ani  plądrowane przez obcych zdobywców i wciąż cieszy się niezawisłością (porównaj 2 Królów 19:21; Izajasza 47:1; Jeremiasza 46:11). Teraz jednak ma być unicestwione, toteż niektórzy jego mieszkańcy przeprawią się jako uchodźcy do fenickiej kolonii Kittim. Ale ponieważ stracą swe wpływy gospodarcze, nie znajdą tam wytchnienia.

Złupią go Chaldejczycy

19, 20. Kto zgodnie z proroctwem ma podbić Tyr i jak spełnia się ta zapowiedź?

¹⁹ Które mocarstwo światowe wykona wyrok Jehowy na Tyrze? Izajasz ogłasza: „Oto ziemia Chaldejczyków! Jest to lud — Asyria się nim nie okazała — oni założyli ją dla stworów zamieszkujących pustynię. Wznieśli swe wieże oblężnicze; ogołocili jej wieże mieszkalne; obrócono ją w rozpadającą się ruinę. Wyjcie, okręty Tarszisz, bo wasza twierdza została złupiona” (Izajasza 23:13, 14). Tyr podbiją więc Chaldejczycy, a nie Asyryjczycy. Postawią wieże oblężnicze, zrównają z ziemią budynki mieszkalne i zamienią twierdzę okrętów Tarszisz w rozsypujące się rumowisko.

²⁰ Zgodnie z tym proroctwem wkrótce po upadku Jerozolimy Tyr podnosi bunt przeciw Babilonowi i Nebukadneccar zaczyna go oblegać. Mieniąc się niezwyciężonym, Tyr stawia opór. W trakcie zdobywania miasta głowy babilońskich żołnierzy ‛łysieją’ od noszenia hełmów, a skóra na ich ramionach ‛jest otarta’ od dźwigania materiałów do budowy umocnień oblężniczych (Ezechiela 29:18). Nebukadneccar drogo płaci za tę operację. Wprawdzie niszczy miasto na stałym lądzie, ale nie bierze łupów. Większość skarbów wcześniej przeniesiono na wysepkę leżącą jakieś 800 metrów od brzegu. Chaldejski władca nie może jej zdobyć ze względu na brak floty. Po 13 latach Tyr się poddaje, ma jednak przetrwać i doczekać się urzeczywistnienia dalszych proroctw.

 „Wróci do swej zapłaty”

21. W jakim sensie Tyr „pójdzie w zapomnienie” i na jak długo?

²¹ Izajasz prorokuje dalej: „W owym dniu Tyr pójdzie w zapomnienie na siedemdziesiąt lat — tyle, ile jest dni jednego króla” (Izajasza 23:15a). Kiedy Babilończycy zniszczą lądową część miasta, Tyr na wyspie „pójdzie w zapomnienie”. Zgodnie z tym proroctwem nie będzie potęgą finansową przez okres panowania „jednego króla” — imperium babilońskiego. Jehowa za pośrednictwem Jeremiasza wymienia Tyr wśród narodów, które zostaną wyznaczone do wypicia wina Jego gniewu. Oświadcza: „Narody te będą musiały służyć królowi Babilonu przez siedemdziesiąt lat” (Jeremiasza 25:8-17, 22, 27). To prawda, że tyryjskie miasto na wyspie nie podlega władzy Babilonu przez pełne 70 lat, ponieważ państwo babilońskie upada w 539 roku p.n.e. Owe 70 lat najwyraźniej symbolizuje okres najsilniejszej dominacji Babilonu — okres, w którym tamtejsza dynastia królewska szczyci się wyniesieniem swego tronu ponad „gwiazdy Boże” (Izajasza 14:13). Różne narody dostają się pod jej hegemonię w różnych momentach. Ale po upływie 70 lat zwierzchnictwo to się załamie. Co wtedy czeka Tyr?

22, 23. Co czeka Tyr, gdy uwolni się on spod dominacji babilońskiej?

²² Izajasz ciągnie dalej: „Po upływie siedemdziesięciu lat Tyrowi przydarzy się to, o czym mowa w piosence o nierządnicy: ‚Weź harfę, obchodź miasto, zapomniana nierządnico. Graj na strunach jak najlepiej; mnóż swe piosenki, by o tobie pamiętano’. A po upływie siedemdziesięciu lat Jehowa skieruje uwagę na Tyr, a ten wróci do swej zapłaty i będzie uprawiał nierząd ze wszystkimi ziemskimi królestwami na powierzchni ziemi” (Izajasza 23:15b-17).

 ²³ Po klęsce poniesionej przez Babilon w roku 539 p.n.e. Fenicja staje się satrapią imperium Medów i Persów. Perski monarcha Cyrus Wielki jest władcą tolerancyjnym. Pod tymi nowymi rządami Tyr podejmuje dawną działalność i usilnie stara się odzyskać renomę światowego ośrodka handlu — niczym zapomniana nierządnica, która straciła klientów, a teraz próbuje przyciągnąć nowych, obchodząc miasto, grając na harfie i śpiewając piosenki. Czy Tyr odniesie sukces? Owszem, Jehowa mu na to pozwoli. Po pewnym czasie miasto na wyspie zacznie tak prosperować, że u schyłku VI stulecia p.n.e. prorok Zachariasz powie: „Tyr zbudował sobie wał obronny i nagromadził srebra jak prochu, a złota jak błota na ulicach” (Zachariasza 9:3).

‛Jego zysk stanie się czymś świętym’

24, 25. (a) Jak zysk Tyru staje się czymś świętym dla Jehowy? (b) Jakie proroctwo o Tyrze każe wypowiedzieć Jehowa mimo pomocy udzielonej przez to miasto Jego ludowi?

²⁴ Cóż za niezwykłe słowa wypowiada teraz prorok! „Jego zysk i zapłata stanie się czymś świętym dla Jehowy. Nie będzie się tego gromadziło ani odkładało, gdyż jego zapłata przypadnie tym, którzy mieszkają przed obliczem Jehowy, by jedli do syta i wytwornie się odziewali” (Izajasza 23:18). Jak materialny zysk Tyru staje się czymś świętym? Jehowa tak kieruje sprawami, że mienie to zostaje użyte zgodnie z Jego wolą: Jego słudzy mogą się ubrać oraz najeść do syta. Dochodzi do tego po powrocie Izraelitów z niewoli babilońskiej. Mieszkańcy Tyru pomagają im, dostarczając belki cedrowe na odbudowę świątyni. Wznawiają też handel z Jerozolimą (Ezdrasza 3:7; Nehemiasza 13:16).

²⁵ Mimo to Jehowa sprawia, że rozlega się kolejna wypowiedź przeciw Tyrowi, wówczas bardzo zamożnemu. Zachariasz tak o nim prorokuje: „Oto Jehowa go wywłaszczy  i powali w morze jego wojsko; i zostanie strawiony przez ogień” (Zachariasza 9:4). Urzeczywistnia się to w lipcu 332 roku p.n.e., gdy Aleksander Wielki burzy tę panującą na morzu dumną twierdzę.

Wystrzegajmy się materializmu i pychy

26. Za co Bóg potępił Tyr?

²⁶ Jehowa potępił Tyr za pychę — cechę, którą gardzi. Wśród siedmiu znienawidzonych przez Niego rzeczy na pierwszym miejscu wymieniono „wyniosłe oczy” (Przysłów 6:16-19). Apostoł Paweł powiązał pychę z osobą Szatana Diabła, a szczegóły zawarte w podanym przez Ezechiela opisie Tyru również odnoszą się do Szatana (Ezechiela 28:13-15; 1 Tymoteusza 3:6). Dlaczego Tyr był taki dumny? Ezechiel zwraca się do niego następująco: „Z powodu twego bogactwa twoje serce stało się wyniosłe” (Ezechiela 28:5). Miasto było pochłonięte handlem i gromadzeniem pieniędzy. Ponieważ powiodło mu się w tej dziedzinie, zaczęła je rozpierać niepohamowana pycha. Za pośrednictwem Ezechiela Jehowa oświadcza „wodzowi Tyru”: „Twoje serce stało się wyniosłe i mawiasz: ‚Ja jestem bogiem. Zasiadłem w siedzibie boga’” (Ezechiela 28:2).

27, 28. W jaką pułapkę mogą wpaść ludzie i jak zilustrował to Jezus?

²⁷ Ofiarą pychy i niewłaściwego poglądu na zamożność mogą paść nie tylko całe narody, ale też jednostki. Jezus za pomocą przypowieści wyjaśnił, jak zdradliwa okazuje się nieraz ta pułapka. Opowiedział o pewnym bogaczu, którego pola bardzo obrodziły. Zachwycony, postanowił zbudować większe spichrze i z radością oczekiwał długiego i wygodnego życia. Nie doszło jednak do tego. Bóg oznajmił mu: „Nierozsądny, tej nocy zażądają od ciebie twej duszy. Czyje więc będzie to, co nagromadziłeś?” Ów mężczyzna umarł, a jego majątek na nic mu się nie przydał (Łukasza 12:16-20).

 ²⁸ Jezus kończy tę przypowieść, mówiąc: „Tak się dzieje z człowiekiem, który gromadzi skarb dla siebie, ale nie jest bogaty wobec Boga” (Łukasza 12:21). Samo to, że tamten mężczyzna posiadał duży majątek lub że miał dobre zbiory, nie było grzechem. Jego błąd polegał na tym, iż postawił te rzeczy na pierwszym miejscu w życiu. Zaufał wyłącznie swemu bogactwu. Kiedy spoglądał w przyszłość, w ogóle nie myślał o Jehowie Bogu.

29, 30. Jak Jakub ostrzegał przed poleganiem na samym sobie?

²⁹ Sprawę tę bardzo stanowczo podkreślił też Jakub. Oświadczył: „Nuże teraz wy, którzy mówicie: ‚Dzisiaj lub jutro udamy się do tego miasta i spędzimy tam rok, i będziemy prowadzić interesy oraz ciągnąć zyski’, a przecież  nie wiecie, co jutro będzie z waszym życiem. Jesteście bowiem oparem, który ukazuje się na chwilkę, a potem znika. Powinniście natomiast mówić: ‚Jeżeli Jehowa zechce, będziemy żyli, a także uczynimy to lub owo’” (Jakuba 4:13-15). Następnie Jakub wskazał na związek między zamożnością a pychą: „Chełpicie się w swych zarozumiałych przechwałkach. Wszelkie takie chełpienie się jest niegodziwe” (Jakuba 4:16).

³⁰ A zatem samo prowadzenie interesów nie stanowi grzechu. Jest nim to, do czego może doprowadzić zbicie fortuny — mianowicie pycha, zuchwalstwo i poleganie na sobie. Mądre stare przysłowie głosi: „Nie daj mi ani ubóstwa, ani bogactwa”. Nędza może bardzo utrudnić życie. Ale bogactwo czasem sprawia, że ktoś ‛zapiera się Boga’, „mówiąc: ‚Któż to jest Jehowa?’” (Przysłów 30:8, 9).

31. Jakie pytania powinien zadać sobie chrześcijanin?

³¹ Żyjemy w społeczeństwie, w którym wielu uległo chciwości i samolubstwu. Ponieważ w świecie szerzy się kult pieniądza, niejeden przykłada ogromną wagę do zamożności. Dlatego chrześcijanin postąpi słusznie, gdy zbada samego siebie, by się upewnić, czy nie wpada w tę samą pułapkę, w którą złapało się kupieckie miasto Tyr. Czy na realizowanie celów materialnych nie poświęca tyle czasu i energii, że w gruncie rzeczy jest niewolnikiem bogactwa? (Mateusza 6:24). Czy nie zazdrości tym, którzy mają więcej lub posiadają coś lepszego? (Galatów 5:26). Jeżeli jest dobrze sytuowany, czy nie uważa zarozumiale, iż zasługuje na większe względy i zaszczyty niż inni? (Porównaj Jakuba 2:1-9). A jeśli nie zalicza się do ludzi majętnych, czy nie jest ‛zdecydowany być bogaty’ niezależnie od kosztów? (1 Tymoteusza 6:9). Czy nie jest tak pochłonięty interesami, że w jego życiu pozostaje niewiele miejsca na służbę dla Boga? (2 Tymoteusza 2:4). Czy nie zależy mu tak  bardzo na dorobieniu się, iż w pracy zawodowej narusza zasady chrześcijańskie? (1 Tymoteusza 6:10).

32. Przed czym ostrzegł Jan i jak możemy się do tego zastosować?

³² Obojętnie, w jakiej jesteśmy sytuacji finansowej, zawsze powinniśmy dawać pierwszeństwo Królestwu. To bardzo ważne, byśmy nigdy nie zapomnieli o słowach apostoła Jana: „Nie miłujcie świata ani tego, co na świecie. Jeżeli ktoś miłuje świat, nie ma w nim miłości do Ojca” (1 Jana 2:15). Oczywiście aby utrzymać się przy życiu, musimy korzystać ze światowych rozwiązań gospodarczych (2 Tesaloniczan 3:10). A zatem ‛używamy tego świata’, lecz ‛nie w pełni’ (1 Koryntian 7:31). Jeżeli zaczynamy nadmiernie kochać rzeczy materialne — „to, co na świecie” — przestajemy kochać Jehowę. Pogoni za „pragnieniem ciała i pragnieniem oczu, i popisywaniem się swymi środkami do życia” nie da się pogodzić z wykonywaniem woli Bożej. * A tylko jej spełnianie prowadzi do życia wiecznego (1 Jana 2:16, 17).

33. Jak chrześcijanie mogą uniknąć wpadnięcia w pułapkę, w którą złapał się Tyr?

³³ Tyr wpadł w sidło, jakim jest przedkładanie materialistycznych dążeń ponad wszystko inne. Ponieważ odniósł sukces pod względem materialnym, urósł w pychę i został za nią ukarany. Jego dzieje są ostrzeżeniem dla dzisiejszych narodów i pojedynczych osób. O ileż lepiej jest usłuchać rady apostoła Pawła! Usilnie zachęca on chrześcijan, „żeby nie mieli wygórowanego mniemania o sobie i żeby nie opierali nadziei na niepewnym bogactwie, lecz na Bogu, który obficie dostarcza nam wszystkiego dla naszego pożytku” (1 Tymoteusza 6:17).

[Przypisy]

[Pytania do studium]

[Mapa na stronie 256]

[Patrz publikacja]

EUROPA

HISZPANIA (Domniemane położenie TARSZISZ)

MORZE ŚRÓDZIEMNE

SARDYNIA

CYPR

AZJA

SYDON

TYR

AFRYKA

EGIPT

 [Ilustracja na stronie 250]

Tyr ulegnie Babilonowi, a nie Asyrii

[Ilustracja na stronie 256]

Moneta z Melkartem, głównym bóstwem Tyru

[Ilustracja na stronie 256]

Model fenickiego statku