ROZDZIAŁ 22

Po co tyle reguł?

Wypisz niektóre reguły obowiązujące w twoim domu. ․․․․․

Czy twoim zdaniem reguły ustalane przez rodziców zawsze są sprawiedliwe?

□ tak □ nie

Której regule najtrudniej jest ci się podporządkować? ․․․․․

 WIĘKSZOŚĆ rodziców ustala dla swoich dzieci jakieś reguły. Na ogół dotyczą one odrabiania lekcji, obowiązków domowych, wracania do domu o określonej porze, jak również korzystania z telefonu, komputera czy telewizora. Poza tym mogą być związane z zachowaniem w szkole oraz doborem przyjaciół.

Czy masz wrażenie, że reguły obowiązujące w twoim domu nadmiernie cię ograniczają? Być może podzielasz odczucia młodych, którzy mówią:

„Strasznie złościło mnie to, że muszę wracać do domu o wyznaczonej porze. Inni mogli wracać później” (Allen).

„Nie cierpię, gdy rodzice kontrolują moje rozmowy telefoniczne. Traktują mnie jak dziecko” (Elizabeth).

„Miałam wrażenie, że rodzice próbują pozbawić mnie życia towarzyskiego, że nie chcą, bym miała przyjaciół!” (Nicole).

Choć młodym często zdarza się łamać rodzicielskie reguły, większość rozumie, że pewne zasady są potrzebne, aby w domu nie zapanował chaos. Dlaczego jednak niektóre z nich tak bardzo irytują?

„Nie jestem już dzieckiem!”

Być może złościsz się na rodzicielskie nakazy i zakazy, bo czujesz się traktowany jak smarkacz. Chciałbyś zawołać: „Nie jestem już dzieckiem!”. Tymczasem rodzice niewątpliwie uważają, że ustalone przez nich reguły służą twojej ochronie i przygotowują cię do dorosłego życia.

Ty jednak możesz mieć wrażenie, że zasady obowiązujące cię w domu nie są dostosowane do twojego wieku. Niewykluczone, że czujesz się nimi skrępowany. Na przykład Brielle skarży się na rodziców: „Całkowicie zapomnieli, co to znaczy być w moim wieku. Nie pozwalają, żebym miała własne zdanie, dokonywała wyborów i była  dorosła”. Podobne odczucia ma Allison: „Do moich rodziców nie dociera, że mam 18 lat, a nie 10. Powinni okazywać mi więcej zaufania!”.

Może ci być szczególnie trudno podporządkować się regułom, gdy rodzeństwo zdaje się mieć więcej luzu. Matthew, wspominając lata, gdy był nastolatkiem, mówi o swojej młodszej siostrze i kuzynkach: „Bez względu na to, co zbroiły, zawsze im się upiekło!”.

Życie bez reguł?

To zrozumiałe, że może chciałbyś wyrwać się spod skrzydeł rodziców. Ale czy naprawdę lepiej byłoby nie podlegać żadnym ograniczeniom? Niektórzy twoi rówieśnicy wracają do domu o dowolnej porze, ubierają się, w co im się żywnie podoba, i wychodzą z przyjaciółmi, kiedykolwiek i gdziekolwiek chcą. Może ich rodzice są po prostu zbyt zajęci, żeby zauważać, co robią dzieci. W każdym razie z Biblii wynika, że takie podejście do wychowania nie przynosi dobrych rezultatów (Przysłów 29:15). Widoczny na świecie brak miłości w znacznej mierze spowodowany jest tym, że dużo ludzi  skupia się tylko na sobie. A wielu z nich dorastało właśnie w domach, w których wszystko było wolno (2 Tymoteusza 3:1-5).

Zamiast zazdrościć rówieśnikom, którym rodzice na wszystko pozwalają, spróbuj dostrzec w regułach obowiązujących w twoim domu oznakę miłości i troski. Nakładając na ciebie rozsądne ograniczenia, rodzice naśladują Jehowę Boga, który do swego ludu powiedział: „Obdarzę cię wnikliwością i pouczę cię o drodze, którą masz iść. Udzielę ci rad, mając oko zwrócone na ciebie” (Psalm 32:8).

Czasami jednak reguły mogą się wydawać zbyt rygorystyczne. Co zrobić, żeby rodzice dali ci trochę więcej luzu?

Skuteczna wymiana myśli

Bez względu na to, czy pragniesz większej swobody, czy po prostu chcesz się mniej denerwować na rodzicielskie zakazy, kluczem jest konstruktywna wymiana myśli. Może powiesz: „Próbowałem rozmawiać z rodzicami, ale to nic nie dało!”. W takim razie zastanów się, czy nie mógłbyś jakoś ulepszyć waszych rozmów. Wymiana myśli jest niezbędna, 1) żeby inni cię zrozumieli i 2) żebyś ty zrozumiał, dlaczego nie spełniono twej prośby. Aby się cieszyć przywilejami, z których korzystają dorośli, warto uczyć się prowadzenia dojrzałych rozmów. Jak to robić?

Naucz się panować nad emocjami. Skuteczna wymiana myśli wymaga panowania nad sobą. W Biblii czytamy: „Głupi ujawnia całego swego ducha, lecz mądry utrzymuje  go w spokoju aż do końca” (Przysłów 29:11). Unikaj więc marudzenia, dąsania się albo dziecinnych napadów złości. Nawet jeśli miałbyś ochotę trzasnąć drzwiami lub gniewnie tupnąć nogą, pamiętaj, że takie zachowanie prawdopodobnie będzie prowadziło do większych ograniczeń, a nie do większej swobody.

Spróbuj popatrzeć na sprawę oczami rodziców. Młoda chrześcijanka imieniem Tracy, wychowywana przez samotną matkę, mówi: „Stawiam sobie pytanie: ‚Co mama próbuje osiągnąć, gdy ustala jakieś reguły?’”. Do jakiego wniosku dochodzi Tracy? „Chce, żebym stała się lepszym człowiekiem” (Przysłów 3:1, 2). Spojrzenie na sprawę z punktu widzenia rodziców pomoże ci prowadzić z nimi skuteczną wymianę myśli.

Przypuśćmy, że rodzice nie chcą cię puścić na jakieś spotkanie towarzyskie. Zamiast się wykłócać, mógłbyś zaproponować, że wybierze się z tobą dojrzały, godny zaufania przyjaciel. Rodzice mimo wszystko mogą nie przychylić się do twojej prośby. Ale jeśli zrozumiesz, czym się  martwią, masz większe szanse zaproponować takie rozwiązanie, które zaakceptują.

Zapracuj na zaufanie rodziców. Posłużmy się przykładem człowieka, który wziął kredyt. Jeżeli regularnie spłaca raty, zdobywa zaufanie i w przyszłości bank być może udzieli mu większej pożyczki. Przypomina to sytuację w domu. Jesteś winny rodzicom posłuszeństwo. Jeżeli pokażesz, że nawet w drobnych sprawach można na tobie polegać, z czasem rodzice zapewne udzielą ci większego kredytu zaufania. Oczywiście gdybyś wciąż ich zawodził, nie zdziw się, jeśli go stracisz.

Gdy zrobisz coś nie tak

Prędzej czy później prawdopodobnie w czymś nie dopiszesz — nie wywiążesz się z jakiegoś obowiązku, będziesz  za długo rozmawiać przez telefon albo nie wrócisz na czas do domu (Psalm 130:3). Będziesz więc musiał wytłumaczyć się przed rodzicami. Co zrobić, żeby nie podpaść jeszcze bardziej?

Mów prawdę. Nie próbuj opowiadać niestworzonych historii, gdyż w ten sposób stracisz zaufanie, jakim rodzice jeszcze cię darzą. Bądź uczciwy i nie zbywaj ich ogólnikami (Przysłów 28:13). Nie usprawiedliwiaj się ani nie pomniejszaj tego, co się stało. Zawsze pamiętaj, że „odpowiedź łagodna odwraca złość” (Przysłów 15:1).

Przeproś. Wyrażenie żalu za to, że zmartwiłeś rodziców, rozczarowałeś ich albo przysporzyłeś im dodatkowej pracy, jest stosowne i może złagodzić ewentualną karę. Twój żal musi być jednak szczery.

Pogódź się z konsekwencjami (Galatów 6:7). Gdy dostaniesz karę,  w pierwszej chwili możesz chcieć się wykłócać, zwłaszcza jeśli wydaje ci się niesprawiedliwa. Ale wzięcie odpowiedzialności za swoje postępowanie będzie oznaką dojrzałości. Najlepsze, co możesz teraz zrobić, to po prostu starać się odzyskać zaufanie rodziców.

Napisz, nad którym z tych trzech punktów powinieneś szczególnie popracować. ․․․․․

Pamiętaj, że rodzice mają obowiązek sprawować nad tobą rozsądną kontrolę. Przecież Biblia wspomina o ‛przykazaniu ojca’ oraz o ‛prawie matki’ (Przysłów 6:20). Nie myśl jednak, że wprowadzane przez nich reguły to zło konieczne. Jeśli podporządkujesz się władzy rodziców, Jehowa obiecuje, że będzie „ci się dobrze działo”! (Efezjan 6:1-3).

WIĘCEJ NA TEN TEMAT PRZECZYTASZ W TOMIE 1, ROZDZIALE 3

W NASTĘPNYM ROZDZIALE

Czy któreś z twoich rodziców ma problem z narkotykami lub alkoholem? Przeczytaj, jak możesz sobie radzić w tej sytuacji.

WERSET

„Szanuj swego ojca i swą matkę (...) aby ci się dobrze działo” (Efezjan 6:2, 3).

WSKAZÓWKA

Jeżeli chcesz, żeby rodzice dali ci więcej swobody, najpierw pozyskaj ich zaufanie. Gdy pokażesz, że sumiennie przestrzegasz reguł, będą zapewne bardziej skłonni przychylić się do twoich próśb.

CZY WIESZ, ŻE...?

Badania pokazują, że gdy kochający rodzice konsekwentnie wymagają przestrzegania ustalonych zasad, młodzi ludzie lepiej radzą sobie w szkole i w kontaktach z innymi oraz są szczęśliwsi.

PLAN DZIAŁANIA!

Jeżeli w czymś nie dopiszę, powiem: ․․․․․

Żeby pozyskać zaufanie rodziców, będę: ․․․․․

Sprawy, o które zapytam rodziców: ․․․․․

ZASTANÓW SIĘ

● Dlaczego rodzice mogą się czasami wydawać nadopiekuńczy?

● Dlaczego niekiedy możesz być przeczulony na punkcie rodzicielskich ograniczeń?

● Co mógłbyś zrobić, żeby ulepszyć wymianę myśli z rodzicami?

[Napis na stronie 183]

„Kiedy jesteś młody, myślisz, że zjadłeś wszystkie rozumy. Dlatego na rodzicielskie ograniczenia szybko reagujesz złością. Tymczasem oni chcą twojego dobra” (Megan).

[Ramka na stronie 186]

Czy to rzeczywiście faworyzowanie?

Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego rodzice nie traktują wszystkich dzieci tak samo? Rzecz w tym, że jednakowe traktowanie nie zawsze musi być sprawiedliwe, a sprawiedliwe traktowanie nie zawsze musi być jednakowe. Najważniejsze jest to, czy rodzice zaspokajają twoje potrzeby. Czy na przykład w trudnych sytuacjach służą ci radą, pomocą i wsparciem? Jeśli tak, to czy możesz uczciwie powiedzieć, że dzieje ci się krzywda? Ponieważ potrzeby twoje i twego rodzeństwa są odmienne, rodzice po prostu nie mogą zawsze postępować z wami identycznie. Dziewczyna imieniem Beth zrozumiała to dopiero w wieku 18 lat: „Ja i mój brat to dwie różne osoby, więc należy nas różnie traktować. Patrząc z perspektywy, nie pojmuję, jak mogłam tego wcześniej nie dostrzegać”.

 [Ramka i ilustracja na stronie 189]

Materiały ćwiczeniowe

Porozmawiaj z rodzicami!

W dwóch poprzednich rozdziałach omówiono, jak radzić sobie z krytycznymi uwagami rodziców oraz regułami obowiązującymi w domu. Co zrobić, jeśli uważasz, że twoi rodzice są pod tym względem zbyt surowi? Jak mógłbyś z nimi o tym porozmawiać?

● Wybierz porę, gdy jesteś zrelaksowany, a rodzice nie są zbyt zajęci.

● Mów szczerze, ale nie daj się ponieść emocjom. Odnoś się do rodziców z należnym szacunkiem.

Jeżeli twoim zdaniem rodzice są nadmiernie krytyczni, mógłbyś powiedzieć: „Bardzo się staram wywiązywać ze swoich obowiązków, ale często mam wrażenie, że nie jesteście ze mnie zadowoleni. Czy moglibyśmy o tym porozmawiać?”.

Napisz poniżej, jak ty zacząłbyś rozmowę na ten temat ze swoimi rodzicami.

․․․․․

✔ WSKAZÓWKA: Skorzystaj z rozdziału 21, żeby przełamać lody. Może rodzice zechcą przedyskutować z tobą zawarte w nim myśli.

Jeżeli twoim zdaniem rodzice zbytnio cię ograniczają, mógłbyś powiedzieć: „Chciałbym dowieść, że jestem odpowiedzialny i zasługuję na więcej swobody. Nad czym według was powinienem popracować?”.

Napisz poniżej, jak ty zacząłbyś rozmowę na ten temat ze swoimi rodzicami.

․․․․․

✔ WSKAZÓWKA: Odśwież sobie myśli zamieszczone w tomie 1, rozdziale 3. Następnie zapisz pytania, które chciałbyś omówić z rodzicami.

[Ilustracja na stronach 184, 185]

Przestrzeganie reguł ustalonych przez rodziców przypomina spłacanie kredytu — jeżeli jesteś sumienny, stajesz się bardziej godny zaufania