Rozdział 8

Jak zyskać prawdziwych przyjaciół?

„JUŻ osiem lat chodzę do szkoły w tej dzielnicy i przez cały ten czas nie udało mi się znaleźć ani jednego przyjaciela! Ani jednego” — skarży się kilkunastoletni Ronny. Może i tobie czasem się wydaje, że nie potrafisz nawiązywać przyjaźni. Ale właściwie kim są prawdziwi przyjaciele? I w czym tkwi tajemnica ich zdobywania?

Przysłowie powiada: „Przyjaciel kocha w każdym czasie, a bratem się staje w nieszczęściu” (Przysłów [Przypowieści] 17:17, BT). Ale przyjaciel to nie tylko mankiet, w który się można wypłakać. Młoda kobieta imieniem Marvia wyjaśnia: „Niekiedy tak zwany przyjaciel obserwuje, jak brniesz w kłopoty, a potem mówi: ‚Wiedziałem, że do tego dojdzie, ale nie miałem odwagi ci o tym powiedzieć’. Jednakże gdy twoje nierozważne kroki dostrzega prawdziwy przyjaciel, próbuje cię w porę ostrzec, nawet jeśli wie, iż jego rady ci się nie spodobają”.

Czy z powodu urażonej ambicji odrzucisz kogoś, komu tak na tobie zależy, że powiedział ci prawdę? W Księdze Przypowieści 27:6 czytamy: „Razy przyjaciela są oznaką wierności, pocałunki wroga są zwodnicze”. Osoba, która szczerze wyjawia swe myśli, jest dobrym materiałem na przyjaciela.

Fałszywa i prawdziwa przyjaźń

„Moje życie to dowód, że nie każda ‚przyjaźń’ wychodzi na dobre” — twierdzi 23-letnia Peggy. Musiała opuścić dom jako nastolatka. Zaprzyjaźniła się jednak z małżeństwem Świadków Jehowy, Billem i Lloy, i zaczęła  studiować Biblię. „Podczas miesięcy spędzonych z nimi odczuwałam prawdziwą radość, zadowolenie i spokój” — wspomina Peggy. Mimo to zostawiła Billa i Lloy, wybierając towarzystwo zapoznanej młodzieży.

Peggy opowiada dalej: „Od nowych ‚przyjaciół’ sporo się nauczyłam — jak kraść sprzęt stereofoniczny, fałszować czeki, palić marihuanę i wreszcie jak każdego dnia zdobywać 200 dolarów na narkotyki”. Kiedy miała 18 lat, spotkała młodego mężczyznę imieniem Ray, który zaofiarował jej wszelkie możliwe narkotyki za darmo. „Myślałam, że skończyły się wszystkie moje kłopoty, że nigdy nie będę musiała kraść ani oszukiwać” — łudziła się Peggy. Jednakże Ray nakłonił ją do prostytucji. Po jakimś czasie uciekła z tego miasta i od swych szybko pozyskanych „przyjaciół”.

Pewnego dnia do nowego mieszkania Peggy zawitali Świadkowie Jehowy. „Kiedy ściskałam te dwie zdumione kobiety, miałam w oczach łzy radości” — opowiada Peggy. „Pogardzałam obłudą moich poprzednich ‚przyjaciół’, a ci ludzie byli nimi naprawdę”. Peggy na nowo podjęła studium Biblii.

Jednakże dostosowanie życia do dróg Bożych nie było łatwe. Szczególną trudność sprawiło jej rzucenie palenia. Ale przyjaciółka będąca Świadkiem poradziła: „Zamiast się modlić i prosić o przebaczenie po zapaleniu, proś o siły, gdy bierze cię chęć na papierosa”. Peggy mówi: „Ta życzliwa i praktyczna sugestia pomogła. (...) Po raz pierwszy od lat poczułam się czysta wewnętrznie i zrozumiałam, co to znaczy mieć szacunek dla własnej osoby”.

 Przeżycia Peggy dowodzą prawdziwości słów z biblijnej Księgi Przypowieści 13:20: „Kto obcuje z mędrcami, mądrzeje, lecz kto się brata z głupcami, temu źle się wiedzie”. Peggy wyznaje: „Gdybym pielęgnowała przyjaźń z osobami kochającymi Boga, uniknęłabym tego wszystkiego, co teraz wspominam z taką przykrością”.

Gdzie znaleźć przyjaciół

Gdzie możesz znaleźć przyjaciół, którzy miłują Boga? W zborze chrześcijańskim. Rozejrzyj się za młodzieżą, która nie tylko podaje się za wierzącą, ale też postępuje w sposób potwierdzający jej wiarę i oddanie (porównaj Jakuba 2:26). Jeżeli trudno znaleźć takich młodych ludzi, zapoznaj się z chrześcijanami starszymi od ciebie. Wiek nie musi stanowić przeszkody dla przyjaźni. W Biblii czytamy o więzi łączącej Dawida z Jonatanem. Przyjaźń ta jest godna naśladowania, chociaż Jonatan był o tyle starszy od Dawida, że mógłby być jego ojcem! (1 Samuela 18:1).

Ale jak nawiązać przyjaźń?

Szczerze interesuj się drugimi

Przyjaciele Jezusa Chrystusa czuli się z nim związani tak mocno, iż byli gotowi za niego umrzeć. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że Jezus szczerze troszczył się o ludzi. Wychodził z inicjatywą i pomagał innym. ‛Chciał’  to robić (Mateusza 8:3). Interesowanie się drugimi to istotnie pierwszy krok do zadzierzgnięcia przyjaźni.

Na przykład David mówi, że udaje mu się pozyskiwać przyjaciół, bo „naprawdę lubi ludzi i żywo się nimi interesuje”. Dodaje: „Bardzo ważna jest znajomość imienia danej osoby. Na drugich robi dobre wrażenie, gdy pamiętasz ich imiona, bo wiedzą, że nie są ci obojętni. Dlatego chętnie podzielą się z tobą jakimś przeżyciem albo problemem, i tak zaczyna się przyjaźń”.

Nie oznacza to, że masz się każdemu rzucać na szyję. Jezus był „pokornego serca”, nie zachowywał się pretensjonalnie ani nie próbował zwrócić na siebie uwagi (Mateusza 11:28, 29). Tym, co pociąga ludzi, jest szczere interesowanie się nimi. Często przyjaźń pogłębiają takie drobne rzeczy, jak wspólny posiłek albo pomoc w wykonaniu jakiejś pracy.

‛Jak słuchasz’

„Baczcie więc, jak słuchacie” — radził Jezus (Łukasza 8:18). Chociaż miał na myśli wartość przysłuchiwania się wypowiedziom Boga, zasada ta może się równie dobrze odnosić do wzmacniania więzi między ludźmi. Zawieranie  przyjaźni w dużej mierze zależy od tego, czy umiesz słuchać.

Ludzie na ogół lgną do nas, gdy szczerze interesujemy się tym, co mają do powiedzenia. Musimy więc ‛mieć na oku nie tylko osobiste zainteresowanie własnymi sprawami [na przykład tym, co chcemy powiedzieć], ale także osobiste zainteresowanie sprawami drugich’ (Filipian 2:4, NW).

Bądź lojalny

Jezus był wierny swym przyjaciołom. „Umiłował ich aż do końca” (Jana 13:1). Podobnie traktuje swych przyjaciół młody człowiek imieniem Gordon: „Podstawowa cecha przyjaciela to lojalność. Czy cię nie opuści w trudnych chwilach? Gdyby ktoś źle się wyraził o moim przyjacielu, na pewno stanąłbym w jego obronie, a on w mojej. Zawsze się za sobą ujmowaliśmy — oczywiście tylko wtedy, gdy mieliśmy rację”.

Natomiast fałszywi przyjaciele nie wzdragają się przed obłudnym obmawianiem siebie nawzajem. „Bywają towarzysze gotowi się nawzajem roztrzaskać” — czytamy w Księdze Przysłów 18:24 (NW). Czy „roztrzaskałbyś” reputację przyjaciela, powtarzając złośliwe plotki, czy raczej lojalnie byś go bronił?

Dziel się swymi uczuciami

Ponadto Jezus wzbudzał u innych sympatię, bo odkrywał przed nimi swe najgłębsze uczucia. Niekiedy okazywał, że „litował się” nad kimś, że kogoś „umiłował” albo że był „głęboko zasmucony”. A przynajmniej raz nawet „zapłakał”. Nie krępował się otworzyć serce przed tymi, do których miał zaufanie (Mateusza 9:36, NW; 26:38, NW; Marka 10:21, NW; Jana 11:35).

Nie znaczy to oczywiście, że powinieneś wylewać swe uczucia przed każdym, kogo spotykasz. Ale możesz być  wobec wszystkich szczery. A gdy kogoś poznasz i obdarzysz zaufaniem, stopniowo powierzaj mu coraz więcej swych najskrytszych myśli. Niemałe znaczenie w prawdziwej przyjaźni ma też nauczenie się, jak współczuć i przejawiać wobec innych „braterską miłość” (1 Piotra 3:8, BT).

Nie spodziewaj się doskonałości

Nawet jeśli wszystko dobrze się układa, nie spodziewaj się po przyjacielu doskonałości. „Każdy z nas popełnia najrozmaitsze błędy, ale człowiek, który może twierdzić, że nigdy nie uchybia w mowie, ma prawo uważać się za doskonałego” (Jakuba 3:2, Phillips). Co więcej, przyjaźń kosztuje — wymaga czasu i zaangażowania emocjonalnego. „Musisz być skłonny do dawania” — mówi młody człowiek imieniem Presley. „Głównie na tym polega przyjaźń. Masz własne zdanie w rozmaitych kwestiach, ale chętnie ustępujesz, uwzględniając odczucia i poglądy przyjaciela”.

Cena przyjaźni jest jednak niczym w porównaniu z ceną, jaką płaci ktoś, kto nie ma bliskiej osoby — taki człowiek wiedzie bowiem puste i samotne życie. Dlatego zawieraj przyjaźnie (porównaj Łukasza 16:9). Dawaj siebie. Przysłuchuj się drugim i okazuj im szczere zainteresowanie. Wtedy jak Jezus będziesz mógł wielu ludziom powiedzieć: „Jesteście przyjaciółmi moimi” (Jana 15:14).

Pytania do omówienia

□ Po czym można rozpoznać prawdziwego przyjaciela? Kto jest fałszywym przyjacielem?

□ Gdzie szukać przyjaciół? Czy zawsze muszą być nimi twoi rówieśnicy?

□ Co powinieneś zrobić, jeśli przyjaciel ma poważne trudności?

□ Jakie cztery czynniki pomagają się zaprzyjaźnić?

[Napis na stronie 66]

„Od nowych ‚przyjaciół’ sporo się nauczyłam — jak kraść sprzęt stereofoniczny, fałszować czeki, palić marihuanę i wreszcie jak każdego dnia zdobywać 200 dolarów na narkotyki”

 [Ramka na stronach 68, 69]

Mam poskarżyć na przyjaciela?

Gdybyś się zorientował, że twój przyjaciel zażywa narkotyki, nie zachowuje czystości moralnej, oszukuje albo kradnie, czy powiedziałbyś o tym komuś dorosłemu? Większość by tego nie zrobiła, przestrzegając specyficznej zasady milczenia, często obowiązującej wśród młodzieży.

Niektórzy obawiają się, iż przylgnie do nich etykietka „donosiciela”. Inni mają mylne poczucie lojalności. Uważając karcenie za coś krzywdzącego, wyobrażają sobie, że jeśli nie wyjawią problemów przyjaciela, zrobią mu przysługę. Poza tym złamanie owej zasady milczenia mogłoby ich narazić na drwiny kolegów i prawdopodobnie na utratę przyjaźni.

Niemniej gdy kilkunastoletni Lee dowiedział się, iż jego najlepszy przyjaciel, Chris, pali papierosy, postanowił działać. „Gryzło mnie sumienie, bo wiedziałem, że powinienem o tym komuś powiedzieć!” W podobnej sytuacji znalazł się pewien młodzieniec z czasów biblijnych. „Józef miał siedemnaście lat i był jeszcze chłopcem, pasał trzodę z braćmi swymi (...). I donosił Józef ojcu ich, co o nich mówiono złego” (1 Mojżeszowa 37:2). Zdawał sobie sprawę, że gdy będzie milczał, narazi na szwank pomyślność duchową swych braci.

Grzech jest demoralizującą, destruktywną siłą. Jeżeli błądzący przyjaciel nie otrzyma pomocy — na przykład w formie stanowczego skarcenia na podstawie Biblii — zabrnie w jeszcze większą niegodziwość (Kaznodziei 8:12). W związku z tym ukrywanie jego występków nie tylko nie pomaga, ale często wyrządza wręcz niepowetowane szkody.

Biblia właśnie dlatego usilnie zachęca: „Bracia, jeśli człowiek zostanie przyłapany na jakimś upadku, wy, którzy macie Ducha, poprawiajcie takiego w duchu łagodności” (Galacjan 6:1). Możesz uważać, że nie masz kwalifikacji duchowych potrzebnych do skorygowania błądzącego kolegi. Czyż więc nie byłoby rozsądnie dopilnować, żeby o tej sprawie  dowiedział się ktoś, kto potrafi pomóc?

Dlatego koniecznie powinieneś wykazać przyjacielowi, na czym polega jego wina (porównaj Mateusza 18:15). Będzie to wymagało od ciebie odwagi. Bądź stanowczy, podaj przekonujące dowody jego grzechu, a przede wszystkim powiedz mu o tym, co wiesz i w jaki sposób się tego dowiedziałeś (porównaj Jana 16:8). Nie obiecuj, że nikomu nic nie wyjawisz, gdyż takie zapewnienie jest nie do przyjęcia w oczach Boga, który potępia zatajanie występków (Przypowieści 28:13).

Być może doszło do nieporozumienia (Przypowieści 18:13). Jeżeli zaś w grę rzeczywiście wchodzi grzech, to przyjacielowi może sprawić ulgę zwierzenie się z problemu. Bądź dobrym słuchaczem (Jakuba 1:19). Kiedy swobodnie wylewa swe uczucia, nie powstrzymuj go krytycznymi uwagami w rodzaju: „Nie powinieneś był tego robić!” albo okrzykami przerażenia, na przykład: „Jak mogłeś!” Wczuwaj się w jego położenie (1 Piotra 3:8).

Często sytuacja przerasta twoje możliwości. Nalegaj więc, żeby przyjaciel wyjawił swe grzechy rodzicom lub innym odpowiedzialnym dorosłym. A gdyby nie zechciał cię posłuchać? Poinformuj go, że jeśli w rozsądnym terminie nie załatwi tej sprawy, wtedy jako prawdziwy przyjaciel, będziesz czuł się zobowiązany zrobić to za niego (Przypowieści 17:17).

Początkowo przyjaciel może nie rozumieć twego postępowania. Może się nawet zdenerwować i w przypływie emocji zerwać przyjaźń. Lee opowiada jednak: „Wiem, że zrobiłem dobrze, mówiąc o tym komuś. Moje sumienie się uspokoiło, bo Chris otrzymał pomoc, której potrzebował. Później przyszedł i oświadczył, że nie ma do mnie żalu, a wtedy poczułem się jeszcze lepiej”.

Jeżeli dana osoba w dalszym ciągu potępia twoje odważne działanie, najwidoczniej nigdy nie była twym przyjacielem. Ale ty będziesz czerpał satysfakcję ze świadomości, iż postąpiłeś lojalnie wobec Boga i zachowałeś się jak prawdziwy przyjaciel.

[Ilustracja na stronie 67]

Czy trudno ci zawierać przyjaźnie?

[Ilustracja na stronie 70]

Interesowanie się innymi to klucz do zawierania przyjaźni