1, 2. Jakie pytanie powinny rozważyć osoby, których małżeństwo przeżywa kryzys?

WROKU 1988 Włoszka imieniem Lucia przeżywała bardzo trudne chwile. * Po dziesięciu latach pożycia jej małżeństwo się rozpadało. Wielokrotnie próbowała pojednać się z mężem, ale bez rezultatu. Zdecydowała się więc na separację motywowaną różnicą charakterów oraz na samotne wychowywanie dwóch córek. Wracając myślą do tamtych dni, opowiada: „Byłam przekonana, że nic nie ocali naszego małżeństwa”.

² Jeżeli twoje małżeństwo przechodzi kryzys, prawdopodobnie potrafisz zrozumieć Lucię. Być może zastanawiasz się, czy jest jeszcze jakaś nadzieja na uratowanie twego związku. W takiej sytuacji warto zadać sobie pytanie: Czy trzymam się wszystkich dobrych rad, które Bóg podaje w Biblii, by zapewnić małżeństwom powodzenie? (Psalm 119:105).

3. Jaką reakcję zauważono u wielu rozwiedzionych i ich rodzin mimo popularności rozwodów?

³ Kiedy między mężem a żoną panują mocno napięte stosunki, rozwód może się wydawać najprostszym rozwiązaniem. Ale choć w wielu krajach w zatrważającym tempie przybywa rozbitych rodzin, ostatnie badania wykazują, iż mnóstwo rozwiedzionych mężczyzn i kobiet żałuje swej decyzji. Nieraz mają więcej  kłopotów ze zdrowiem fizycznym i psychicznym niż osoby, które pozostały ze swym partnerem. Dzieci z rozbitych rodzin niekiedy przez całe lata czują się zagubione i nieszczęśliwe. Cierpią też rodzice i przyjaciele rozwiedzionej pary. A co o tym wszystkim sądzi Bóg, Założyciel małżeństwa?

4. Jak należy podchodzić do problemów małżeńskich?

⁴ Jak się dowiedzieliśmy z poprzednich rozdziałów, zgodnie z zamierzeniem Bożym małżeństwo miało być związkiem na całe życie (1 Mojżeszowa 2:24). Dlaczego więc tak często się rozpada? Nie następuje to z dnia na dzień. Najpierw pojawiają się zwykle sygnały ostrzegawcze. Małe problemy małżeńskie coraz bardziej narastają, aż wydają się nie do przezwyciężenia. Ale gdyby od razu rozwiązano je za pomocą Biblii, do wielu rozwodów w ogóle by nie doszło.

5. Z czego musi sobie zdawać sprawę każde małżeństwo?

⁵ U podłoża problemów leżą czasem nierealistyczne oczekiwania jednego lub obu partnerów. Popularne czasopisma, romanse, programy telewizyjne i filmy rozbudzają nadzieje i marzenia bardzo dalekie od rzeczywistości. Kiedy te oczekiwania się nie spełniają, małżonkowie nieraz czują się oszukani, niezadowoleni czy wręcz rozgoryczeni. Jak jednak dwoje niedoskonałych ludzi może znaleźć szczęście w małżeństwie? Żeby związek był udany, trzeba się zdobyć na wysiłek.

6. (a) Jaki zrównoważony pogląd na małżeństwo przedstawia Biblia? (b) Jakie mogą być przyczyny nieporozumień między partnerami?

⁶ Biblia udziela bardzo praktycznych wskazówek. Mówi o radościach zaznawanych w małżeństwie, ale ostrzega też, iż osoby decydujące się na ten krok „będą mieć udrękę w ciele” (1 Koryntian 7:28). Jak już wspominaliśmy, oboje małżonkowie są niedoskonali i grzeszni. Różnią się od siebie poziomem intelektualnym, strukturą emocjonalną oraz wychowaniem. Niekiedy mają odmienne zdanie w sprawie pieniędzy, dzieci czy teściów. Źródłem konfliktów bywają też problemy seksualne lub brak czasu dla partnera. * Takich trudności nie przezwycięża się w jednej chwili, ale bądźcie dobrej myśli! Większość małżeństw potrafi stawić im czoło i wspólnie znaleźć rozwiązanie.

7, 8. Jak Biblia radzi postąpić współmałżonkom, gdyby sprawili sobie przykrość lub się poróżnili?

⁷ Podczas rozmowy o przykrościach, nieporozumieniach lub własnych niedociągnięciach niektórzy nie  potrafią zachować spokoju. Zamiast otwarcie powiedzieć: „Chyba się nie zrozumieliśmy”, ulegają emocjom i wyolbrzymiają problem. Niejeden mówi: „Myślisz tylko o sobie” albo: „Wcale mnie nie kochasz”. Druga strona dla uniknięcia kłótni czasami przestaje się wtedy odzywać.

⁸ W takiej sytuacji lepiej zastosować się do następującej rady biblijnej: „Bądźcie srodze zagniewani, a jednak nie grzeszcie; niech słońce nie zachodzi nad waszym rozdrażnieniem” (Efezjan 4:26). Pewne szczęśliwe małżeństwo zapytano w sześćdziesiątą rocznicę ślubu, na czym polega sekret ich udanego pożycia. Mąż odrzekł: „Nauczyliśmy się nie iść spać, dopóki nie zażegnamy wszelkich nieporozumień, nawet jeśli są błahe”.

9. (a) Na jaki nieodłączny element wymiany myśli wskazuje Pismo Święte? (b) Na co często muszą się zdobyć współmałżonkowie, chociaż wymaga to odwagi i pokory?

⁹ Kiedy powstaje różnica zdań, każde z małżonków musi ‛być prędkie do słuchania, powolne do mówienia, powolne do srogiego gniewu’ (Jakuba 1:19). Po uważnym wysłuchaniu siebie nawzajem oboje mogą uznać za stosowne się przeprosić (Jakuba 5:16). Szczere słowa: „Przepraszam, że sprawiłem (sprawiłam) ci przykrość” wymagają pokory i odwagi. Niemniej takie podejście do nieporozumień skutecznie pomoże małżonkom nie tylko rozwiązywać problemy, lecz także wytworzyć serdeczną więź, dzięki której będą zaznawali więcej radości z przebywania w swym towarzystwie.

10. Jaka rada udzielona przez Pawła Koryntianom może chronić również dzisiejszych chrześcijan?

¹⁰ Pisząc do Koryntian, apostoł Paweł zalecił małżeństwo  „ze względu na szerzenie się rozpusty” (1 Koryntian 7:2). Dzisiejszy świat jest równie zepsuty jak starożytny Korynt, a nawet jeszcze bardziej. Niemoralne tematy poruszane bez skrępowania przez ludzi ze świata, nieprzyzwoite ubiory, zmysłowe historie przedstawiane w czasopismach, książkach, telewizji i w kinie — wszystko to rozbudza niezdrowe żądze seksualne. Koryntianom żyjącym w podobnym środowisku Paweł poradził: „Lepiej jest zawrzeć związek małżeński niż płonąć namiętnością” (1 Koryntian 7:9).

11, 12. (a) Czego słusznie oczekują od siebie mąż i żona i jak powinni do tego podchodzić? (b) Jak postąpić, gdy trzeba chwilowo zrezygnować ze współżycia?

¹¹ Dlatego Biblia nakazuje chrześcijańskim małżeństwom: „Mąż niech oddaje żonie, co się jej należy, a żona niech czyni podobnie mężowi” (1 Koryntian 7:3). Zauważmy, iż nacisk położono tu na dawanie — nie na wysuwanie żądań. Pożycie cielesne da małżonkom prawdziwą satysfakcję tylko wtedy, gdy każde będzie mieć na względzie dobro drugiego. Na przykład Biblia poleca mężom obchodzić się z żonami „stosownie do wiedzy” (1 Piotra 3:7). Nakaz ten ma szczególne znaczenie w stosunkach intymnych. Jeżeli żona nie jest traktowana z czułością, może być jej trudno znajdować radość w tej dziedzinie życia małżeńskiego.

¹² Niekiedy małżonkowie są zmuszeni pozbawić siebie nawzajem tego, co im się należy. Żona może być bardzo zmęczona lub niedysponowana w pewne dni miesiąca (porównaj 3 Mojżeszową 18:19). Z kolei mąż nieraz ma poważne kłopoty w pracy i czuje się wyczerpany psychicznie. O konieczności chwilowego zrezygnowania ze zbliżeń najlepiej otwarcie ze sobą porozmawiać, by stało się to „za obopólną zgodą”  (1 Koryntian 7:5). Dzięki temu żadne z małżonków nie zacznie wyciągać pochopnych wniosków. Jednakże żona, która z premedytacją stroni od współżycia, albo mąż, który w takich momentach nie stara się być czuły, wystawia partnera na pokusę. W ich małżeństwie mogą pojawić się trudności.

13. Jak chrześcijanie mogą strzec czystości myśli?

¹³ Jak wszyscy chrześcijanie, słudzy Boży związani węzłem małżeńskim powinni stronić od pornografii, która rozbudza nieczyste, wynaturzone pragnienia (Kolosan 3:5). Muszą też strzec swych myśli i czynów w kontaktach z innymi osobami płci odmiennej. Jezus ostrzegł: „Każdy, kto się wpatruje w niewiastę, aby do niej zapałać namiętnością, już popełnił z nią cudzołóstwo w swym sercu” (Mateusza 5:28). Trzymanie się biblijnych rad co do życia płciowego chroni przed ulegnięciem pokusie i popełnieniem cudzołóstwa. Małżonkowie mogą się wtedy cieszyć intymną więzią, ceniąc stosunki płciowe jako dar od Założyciela małżeństwa, Jehowy (Przypowieści 5:15-19).

14. Do jakiej przykrej sytuacji czasami dochodzi? Dlaczego?

¹⁴ Na szczęście większości chrześcijańskich małżeństw udaje się przezwyciężać powstające trudności. Ale nie zawsze tak jest. Ponieważ ludzie są niedoskonali i żyją w grzesznym świecie podległym władzy Szatana, niektóre małżeństwa się rozpadają (1 Jana 5:19). Co powinni zrobić chrześcijanie w tak krytycznej sytuacji?

15. (a) Co jest jedyną biblijną podstawą do rozwodu umożliwiającego ponowne zawarcie małżeństwa? (b) Dlaczego niektórzy nie decydują się na rozwód mimo niewierności współmałżonka?

¹⁵ Jak nadmieniono w drugim rozdziale tej książki, jedyną biblijną podstawą do rozwodu umożliwiającego  ponowne zawarcie małżeństwa jest rozpusta (Mateusza 19:9). * Jeżeli masz niezbite dowody niewierności współmałżonka, stoisz wobec trudnej decyzji. Zostaniesz z nim czy wystąpisz o rozwód? Nie ma tu żadnej reguły. Niektórzy chrześcijanie przebaczyli wszystko partnerowi, który okazał szczerą skruchę, a uratowany związek okazał się udany. Inni postanowili się nie rozwodzić ze względu na dzieci.

16. (a) Z jakich przyczyn niektórzy rozwodzą się z winnym partnerem? (b) Dlaczego nie wolno krytykować decyzji strony niewinnej bez względu na to, co postanawia?

¹⁶ Z drugiej strony konsekwencją grzesznego czynu może być ciąża lub choroba przenoszona drogą płciową. Niekiedy trzeba chronić dzieci przed nadużyciami seksualnymi współmałżonka. Zanim poweźmiesz decyzję, niewątpliwie musisz rozważyć wiele spraw. Ale jeśli wiedząc o zdradzie partnera, podejmujesz z nim współżycie, to dajesz do zrozumienia, że mu przebaczasz i pragniesz utrzymać wasz związek. Przestaje istnieć podstawa do rozwodu, po którym zgodnie z Pismem Świętym możliwe byłoby ponowne zawarcie małżeństwa. Nikt nie powinien się wtrącać w twoje sprawy, próbować na ciebie wpłynąć ani też krytykować tego, co postanowisz. To ty będziesz znosić następstwa swej decyzji. „Każdy bowiem poniesie swój własny ciężar” (Galatów 6:5).

17. Jakie ograniczenia nakłada Pismo Święte na osoby, które decydują się na separację lub rozwód z innego powodu niż rozpusta?

¹⁷ Czy istnieją okoliczności usprawiedliwiające  separację, a nawet rozwód, jeśli współmałżonek nie dopuścił się rozpusty? Owszem, ale wówczas chrześcijanin nie może spotykać się z kimś innym z myślą o ponownym małżeństwie (Mateusza 5:32). Biblia dopuszcza taką separację, lecz omawiając tę sprawę na przykładzie żony, która odeszła od męża, stawia warunek: „Niech pozostanie niezamężna albo niech się znowu pogodzi z mężem” (1 Koryntian 7:11). Jakie wyjątkowe okoliczności mogą przemawiać za separacją?

18, 19. Jakie wyjątkowe okoliczności mogą skłonić kogoś do przeprowadzenia prawnej separacji lub rozwodu, mimo iż nie będzie mógł ponownie zawrzeć małżeństwa?

¹⁸ Niekiedy rodzinie brakuje środków do życia z powodu rażącego lenistwa lub nałogów męża. * Być może marnotrawi on wspólne pieniądze na gry hazardowe, narkotyki bądź alkohol. W Biblii czytamy: „Jeśli ktoś nie dba (...) o domowników, ten wiary się zaparł i jest gorszy niż człowiek bez wiary” (1 Tymoteusza 5:8). Gdyby mąż zdecydowanie nie chciał się zmienić, a nawet trwonił zarobki żony, może ona w trosce o dobro własne i swych dzieci wystąpić o prawną separację.

¹⁹ Takie kroki prawne mogą też wchodzić w grę wtedy, gdy współmałżonek zachowuje się szczególnie agresywnie, na przykład stale bije żonę, wskutek czego zagrożone jest jej zdrowie, a nawet życie. Poza tym gdyby ciągle próbował zmuszać ją do przekroczenia przykazań Bożych, ma ona prawo wziąć pod uwagę separację, zwłaszcza jeśli istniejąca sytuacja wystawia na poważne niebezpieczeństwo jej zdrowie duchowe.  Może dojść do wniosku, że jedynie separacja pozwoli jej być ‛bardziej posłuszną Bogu jako władcy niż ludziom’ (Dzieje 5:29).

20. (a) W jaki sposób dojrzali przyjaciele i starsi mogą pomóc współwyznawcy, któremu rozpada się rodzina? Czego nie powinni robić? (b) Czego nie można usprawiedliwiać biblijnymi wyjaśnieniami co do separacji i rozwodu?

²⁰ Gdy strona niewinna jest wyjątkowo źle traktowana przez współmałżonka, nikt nie powinien jej nakłaniać ani do separacji, ani do ratowania małżeństwa. Dojrzali przyjaciele i starsi mogą wyciągnąć pomocną dłoń i udzielić rad biblijnych, nie wiedzą jednak wszystkiego o tym, co się dzieje między mężem a żoną. Tylko Jehowa szczegółowo zna ich wzajemne stosunki. Oczywiście chrześcijańska żona okazałaby brak szacunku dla ustanowionej przez Boga instytucji małżeństwa, gdyby chciała opuścić męża z błahych przyczyn. Ale jeśli stale grozi jej nadzwyczaj poważne niebezpieczeństwo i dlatego decyduje się na separację, nikt nie powinien jej krytykować. Dokładnie to samo można powiedzieć o chrześcijańskim mężu, który stara się o separację. „Wszyscy staniemy przed tronem sędziowskim Boga” (Rzymian 14:10).

21. Jakie przeżycie dowodzi, iż biblijne rady dla małżeństw są praktyczne?

²¹ Po trzech miesiącach separacji wspomniana wcześniej Lucia zetknęła się ze Świadkami Jehowy i zaczęła studiować z nimi Pismo Święte. „Ku memu ogromnemu zdziwieniu”, wyjaśnia, „w Biblii znalazłam praktyczne wskazówki, jak rozwiązać mój problem. Już po tygodniu studium chciałam pogodzić  się z mężem. Dzisiaj mogę powiedzieć, że Jehowa wie, jak uratować rozpadające się małżeństwa, gdyż uczy małżonków wzajemnego szacunku. Niektórzy mówią, że Świadkowie Jehowy dzielą rodziny, ale to nieprawda. W moim wypadku było zupełnie na odwrót”. Lucia nauczyła się stosować w życiu zasady biblijne.

22. Czemu powinny zaufać wszystkie pary małżeńskie?

²² Przeżycia Lucii nie stanowią wyjątku. Małżeństwo powinno być błogosławieństwem, a nie ciężarem. W tym celu Jehowa udostępnił niezrównany poradnik dla małżeństw — swe drogocenne Słowo. Biblia „uczy prostaczka [„niedoświadczonego”, NW] mądrości” (Psalm 19:8-12). Uratowała już niejeden rozpadający się związek, a wielu innym pozwoliła wybrnąć z poważnych trudności. Oby wszystkie małżeństwa w pełni zaufały radom, które kieruje do nich Jehowa Bóg! Są one naprawdę praktyczne!