Rozdział 14

Czy wolno ci używać napojów alkoholowych?

1-4. (a) Czy niektórzy twoi przyjaciele używają napojów alkoholowych? (b) Jak na twoim terenie większość ludzi zapatruje się na picie alkoholu? Czy taki pogląd przyjął się wszędzie?

W DOBIE obecnej to pytanie nasuwa się młodym ludziom coraz częściej. Konsumpcja alkoholu wśród młodzieży ciągle wzrasta. Niejednemu alkohol zastępuje narkotyki. W związku z tym warto rozważyć niektóre fakty, żeby sobie wyrobić rozsądny pogląd na tę sprawę, bo może nam to przynieść trwały pożytek.

² Napojów alkoholowych jest mnóstwo. Niektóre z nich, na przykład piwo, mają niską zawartość alkoholu. Inne, do których należy większość win stołowych, zawierają trochę wyższy procent alkoholu. Poza tym istnieją tak zwane napoje spirytusowe o wysokiej zawartości alkoholu, jak koniaki, starki i różne inne wódki.

³ Również miejscowe zwyczaje picia tych napojów, a także samo nastawienie do alkoholu bardzo się różnią. W niektórych krajach, na przykład we Francji, Włoszech, Hiszpanii, Grecji i innych, podaje się wino do posiłku jako napój powszechnie używany. Przyczyną może być brak odpowiednich zasobów wody pitnej albo po prostu miejscowy zwyczaj. Ale nawet w tych krajach nie wszyscy jednakowo zapatrują się na używanie napojów alkoholowych. Co więcej, skutki używania ich także się różnią w zależności od kraju i osoby. Trzeba o tym pamiętać, żeby sobie wyrobić rozsądny pogląd na te napoje.

 ⁴ Wobec takiej różnorodności faktów nasuwa się pytanie, czy jest jakiś godny zaufania, zdrowy miernik, którym można by się pokierować w tej sprawie? Owszem, jest i można go znaleźć w Biblii. Jeżeli teraz rozważymy, co ta Księga mówi na ten temat, będziemy mogli się przekonać, jak rozsądne i zrównoważone są zawarte w niej rady.

ZRÓWNOWAŻONY POGLĄD

5-7. (a) Co Biblia mówi o piciu wina przez dawnych sług Bożych? (b) Czy mógłbyś przytoczyć przykład świadczący o tym, że coś samo przez się dobrego może pociągać za sobą fatalne następstwa, jeżeli się tego nadużyje lub zastosuje przedwcześnie?

⁵ Biblia mówi, że już w starożytności wino było ulubionym napojem podawanym do stołu; używali go tacy ludzie, jak Abraham, Izaak i wielu innych. Jezus dostarczył wina na pewną uroczystość weselną, apostoł Paweł zaś radził młodemu Tymoteuszowi, żeby ‚używał po trosze wina ze względu na żołądek i częste słabości’. — 1 Tymoteusza 5:23.

⁶ Biblia słusznie zalicza wino do darów i dobrodziejstw Bożych, które mają sprawiać radość człowiekowi. W pewnym psalmie jest powiedziane: „Sprawiasz, że rośnie trawa dla bydła i rośliny na użytek człowieka, by dobywał (...) wino, które rozwesela serce człowieka” (Psalm 104:14, 15, NP). Ponadto z Biblii wynika, że lud Boży znał także piwo i inne napoje wyskokowe.

⁷ Czy to znaczy, że można używać napojów alkoholowych bez zachowania ostrożności? W żadnym wypadku. Biblia pokazuje bowiem także „odwrotną stronę medalu”. Jest wiele rzeczy, które same w sobie nie są złe, ale mogą prowadzić do poważnych następstw, jeżeli się ich nadużyje lub zastosuje przedwcześnie. Na przykład Bóg obdarzył człowieka zdolnością wydawania na świat  potomstwa, wolno jednak korzystać z niej jedynie w czcigodnym obrębie małżeństwa, przy czym wiąże się z tym poważna odpowiedzialność: troska o rodzinę. Ogień, para, elektryczność i różne narzędzia są bardzo użyteczne ludziom w pracy, ale zastosowane bez należytej ostrożności mogą wyrządzić wiele szkody. Również nierozważne picie alkoholu może pociągnąć za sobą poważne następstwa.

DZIAŁANIE ALKOHOLU

8-11. (a) Jak działa na organizm mała dawka alkoholu? Co się dzieje w miarę zwiększania tej dawki? (b) Jak w Księdze Przysłów 23:29-35 opisano skutki upicia się? Czy widziałeś już człowieka w takim stanie?

⁸ Zastanówmy się nad działaniem alkoholu na organizm człowieka. W przeciwieństwie do innych substancji nie wymaga on trawienia. Gdy tylko znajdzie się w żołądku, a zwłaszcza w jelicie cienkim, dostaje się do krwi, która szybko przenosi go do mózgu, wątroby i innych narządów. Alkohol jest bogaty w kalorie i organizm zaraz zaczyna go przyswajać, to znaczy przekształca go chemicznie w substancję mogącą służyć za paliwo. Proces ten odbywa się głównie w wątrobie. Pomagają jej płuca i nerki, wydalając pewną część alkoholu z oddechem i moczem.

⁹ Jaki wpływ wywiera na człowieka alkohol, gdy się dostanie do krwi? W małych ilościach działa jak łagodny środek uspokajający — odpręża. Większe dawki tłumią albo nawet wyłączają funkcje kontrolne mózgu, wskutek czego niektórzy stają się bardzo rozmowni, nadmiernie ruchliwi, a nawet agresywni. Z pewnością nieraz już to widziałeś.

¹⁰ Jeszcze większe stężenie alkoholu wywołuje znaczne otępienie mózgu. Działa paraliżująco na ośrodkowy  układ nerwowy. Pojawiają się kłopoty z koordynacją ruchów i zaburzenia równowagi. Człowiek ma wtedy trudności z chodzeniem, zaczyna gorzej widzieć i bełkocze. Mieszają mu się wątki myślowe. Co gorsza, na skutek specyficznego działania alkoholu zdaje mu się, że jego zmysły pracują sprawniej niż zazwyczaj. Na ogół jako ostatni dochodzi do wniosku, że za dużo wypił. A gdy już się upije, potrzebuje dłuższego czasu, żeby wytrzeźwieć.

¹¹ Biblia podaje nam bardzo trafny obraz niebezpieczeństw i przykrości wynikających z nadmiernej konsumpcji alkoholu. W Księdze Przysłów 23:29-35 czytamy: „U kogo ‚Ach!’, u kogo ‚Biada!’, u kogo swary, u kogo żale, u kogo rany bez powodu, u kogo oczy są mętne? U przesiadujących przy winie, u chodzących próbować amfory (...); twoje oczy dostrzegają rzeczy dziwne, a serce twe brednie wypowie. Zdajesz się spać na dnie morza [tracąc orientację i będąc bezradnym jak tonący] lub spoczywać na szczycie masztu [gdzie najbardziej odczuwa się kołysanie statku]. ‚Obili mnie, nic nie poczułem, chłostali, nic nie wiedziałem [ponieważ pijany nie zdaje sobie sprawy z tego, co się wokół niego dzieje, i często przed wytrzeźwieniem nawet sobie nie uświadamia, że odniósł obrażenia]’”. Nie brzmi to zbyt zachęcająco, prawda? Niestety tak się dzieje z człowiekiem, który się upija.

NARASTAJĄCY PROBLEM

12-17. (a) Jak rozpowszechniony jest problem nadużywania alkoholu przez młodocianych? Jak stają się pijakami? (b) Jakimi pobudkami może się w rzeczywistości kierować człowiek nakłaniający drugiego do picia? (Habakuka 2:15)

¹² Ale czy młodym ludziom rzeczywiście zagraża niebezpieczeństwo upijania się albo nawet popadnięcia w  alkoholizm? Owszem. Donald G. Phelps, dyrektor Amerykańskiego Instytutu Walki z Nadużyciem Alkoholu i Alkoholizmem, z siedzibą w Waszyngtonie, oświadczył:

„Liczba pijaków wśród młodocianych jest mniej więcej taka sama, jak wśród dorosłych. Jak na to wskazują wyniki ankiety, przeprowadzonej wśród młodocianych metodą reprezentacyjną, 10 procent trzynastolatków upija się co najmniej raz na tydzień, to znaczy 52 razy w roku”.

¹³ Francja już od dawna boryka się z poważnym problemem alkoholizmu wśród dzieci; u niektórych już w młodym wieku występują objawy marskości wątroby. Na Węgrzech (jeden z krajów o najwyższym wskaźniku samobójstw) trzeba było w ostatnich latach leczyć w szpitalach tysiące dzieci z powodu upojenia alkoholowego.

¹⁴ Skąd się bierze ten problem u młodych ludzi? W wielu wypadkach ktoś z rodziny jest notorycznym pijakiem. Inny natomiast zaczyna pić, idąc za przykładem rówieśników. Czasem młody chłopiec dostaje się pod presję kolegów, którzy nalegają, by „pokazał, że jest mężczyzną”, przez wypicie większej ilości alkoholu. Niekiedy młodej dziewczynie daje się odczuć, że nie jest wyrobiona towarzysko, ponieważ nie pije.

¹⁵ Należałoby jednak zadać sobie pytanie: Czy picie alkoholu rzeczywiście dowodzi, jakim się jest człowiekiem? Na pewno nie, ponieważ nawet zwierzęta można skłonić do wypicia alkoholu i je upić. O co więc w gruncie rzeczy chodzi tym, którzy cię nakłaniają do picia? Czy chodzi im o twoje dobro, czy mają na względzie coś pożytecznego? A może tylko chcieliby, żebyś się do nich upodobnił? Mogą też liczyć na „ubaw”, gdy stracisz panowanie nad sobą i zaczniesz się zachowywać nie jak  człowiek dorosły, tylko jak małe dziecko, które jeszcze nie umie chodzić ani mówić i słabo widzi, ale za to wygaduje i wyczynia głupstwa?

¹⁶ Dr Giorgio Lolli, znawca zagadnienia alkoholizmu, tak mówi na ten temat:

„Alkoholik wycofuje się ze świata dorosłych do świata dziecka zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym. Jego zdolność postrzegania i kojarzenia faktów zanika. Staje się bezradny jak dziecko i potrzebuje takiej opieki, jaką się otacza niemowlęta”.

Zdarza się również, że ludzie szukający niemoralnych „przygód” namawiają młodocianych do picia, żeby ich pozbawić samokontroli.

¹⁷ Uleganie presji takich osób wcale nie jest oznaką siły ani dorosłości, tylko słabości i braku odwagi cywilnej. Nie bez powodu Księga Przysłów 20:1 ostrzega: „Naśmiewcą jest wino, swarliwą — sycera, każdy, kto tutaj błądzi, niemądry”. Tak jak przecież nie potrzeba złamać nogi, aby wiedzieć, że to bardzo boli, tak samo też nie trzeba się wprowadzać w stan zamroczenia alkoholowego, aby stwierdzić, że pociąga to za sobą niepożądane skutki.

18, 19. Do czego może doprowadzić nawet jedno niefortunne zetknięcie się z alkoholem przez kogoś, kto wcale nie jest alkoholikiem?

¹⁸ Ostrożność w tym wypadku jest jednak pożądana nie tylko z uwagi na niebezpieczeństwo stania się nałogowym pijakiem, czyli alkoholikiem. Nawet jedno niefortunne zetknięcie się z alkoholem może spowodować trwałe szkody. Może doprowadzić do wypadku samochodowego, w którym ty sam albo osoba zupełnie niewinna straci zdrowie lub życie; możesz się dopuścić czynu niemoralnego rzucającego plamę na całe twoje życie i mającego bolesne następstwa; może cię to popchnąć do  jakiegoś wybryku, którego długo będziesz żałował. Po co się więc narażać na takie niepotrzebne ryzyko?

¹⁹ O realnej możliwości tak tragicznych następstw używania napojów alkoholowych świadczy fakt, że spośród 50 000 osób ginących corocznie na drogach Stanów Zjednoczonych przeszło połowa traci życie w wypadkach, których przyczyną było pijaństwo. A według sprawozdania opublikowanego w New York Times „ponad 80 procent zabójstw i napadów bandyckich jest dokonywane w stanie zamroczenia alkoholowego”.

ROZTROPNE ROZWAŻENIE SPRAWY

20, 21. (a) Dlaczego niektórzy wolą w ogóle nie pić napojów alkoholowych? (Ozeasza 4:11) (b) Dlaczego niemądre byłoby szukanie w alkoholu ucieczki od problemów życiowych?

²⁰ Jeżeli zastanawiasz się nad tą sprawą, to pamiętaj, że napoje alkoholowe wcale nie są tak niezbędne do życia, jak powietrze, żywność i woda. Można się bez nich obyć i wielu woli ich unikać. Pamiętaj również, że człowiek, który pragnie się cieszyć uznaniem wielkiego Życiodawcy, Jehowy Boga, powinien Mu służyć „całym swoim sercem, całą swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem” (Łukasza 10:27). Tymczasem nadużywanie alkoholu nie tylko może nas pozbawić trzeźwości umysłu i sił fizycznych, ale potrafi doprowadzić do rozwinięcia się w naszym sercu złych pobudek.

²¹ Co prawda Biblia nie potępia  umiarkowanego używania takich napojów, jak wino. Ale czy w piciu tych napojów trzeba szukać ucieczki od rzeczywistości lub od nudy? Albo czy trzeba dopatrywać się w tym lekarstwa na rozdygotane nerwy, nieśmiałość lub strach? Bardzo szybko może się okazać, że takie lekarstwo jest gorsze od samej dolegliwości. Jaki jest pożytek z pieniędzy, które zostały podrobione? I jaką korzyść daje sztucznie wywołane uczucie szczęścia lub odwagi?

22. W jakich warunkach niebezpieczeństwo nadużycia alkoholu jest według przytoczonego sprawozdania najmniejsze?

²² Według pouczającego sprawozdania Amerykańskiego Instytutu Zdrowia Psychicznego * niebezpieczeństwo nadużycia alkoholu jest najmniejsze w następujących warunkach: (1) Gdzie pierwsze zetknięcie z napojami alkoholowymi nastąpiło w zgodnej rodzinie lub ugrupowaniu religijnym o zdrowych zasadach i gdzie napoje te mają zazwyczaj nikłą zawartość alkoholu (jak wina stołowe lub piwo) oraz podaje się je do posiłku. (2) Gdzie używania tych napojów nie uważa się za cnotę ani za grzech i gdzie picie nie uchodzi za miernik dorosłości czy stania się „prawdziwym mężczyzną”. (3) Gdzie nikogo nie zmusza się do picia i gdzie odmowa przyjęcia kieliszka nie wzbudza pogardy, ale bywa traktowana na równi z odmówieniem kawałka chleba. (4) Gdzie wypicie ponad miarę spotyka się ze zdecydowanym potępieniem i nie jest uważane za „wytworne” ani za śmieszne czy też zasługujące na tolerancję. Ponadto, co najważniejsze, (5) gdzie panuje zgodny i jednolity pogląd na właściwe i niewłaściwe używanie takich napojów, a rodzice świecą przykładem należytego umiaru.

23, 24. (a) Jakie wskazówki na temat używania napojów alkoholowych można znaleźć w Biblii? (Przysłów 23:20; 6:20; 1 Koryntian 6:9, 10) (b) Jak w związku z tym zastosowałbyś radę z Listu do Rzymian 14:13-17, 21?

 ²³ Oczywiście najlepszym i najbezpieczniejszym przewodnikiem jest Słowo Boże. Jak to już stwierdziliśmy, zawiera ono przykłady właściwego używania napojów alkoholowych, a jednocześnie ostrzega przed nadużywaniem ich. Radzi młodym, żeby respektowali zdanie rodziców. Bądź zatem mądry i usłuchaj, gdy ci mówią, czy możesz używać napojów alkoholowych, czy raczej powinieneś ich unikać, albo w jakich okolicznościach jest to dopuszczalne. Dobrze jest też unikać alkoholu w towarzystwie młodzieży pod nieobecność rodziców lub krewnych, którzy mogliby wywierać korzystny wpływ.

²⁴ Jeżeli chcesz jak najlepiej korzystać ze swej młodości, mając na uwadze wiecznotrwałe szczęście, to szukaj kierownictwa w Słowie Bożym. Czy więc ‚jesz, czy pijesz, czy cokolwiek innego czynisz, wszystko czyń na chwałę Bożą’. — 1 Koryntian 10:31.

[Przypis]

[Pytania do studium]