Rozdział 15

Budowanie rodziny przysparzającej chwały Bogu

1-3. Dlaczego sporo małżonków i rodziców nie potrafi rozwiązywać problemów, z którymi się boryka, ale jaką pomoc zapewnia Biblia?

PRZYPUŚĆMY, że zamierzasz postawić sobie dom. Kupiłeś kawałek ziemi i oczyma wyobraźni widzisz już nowe mieszkanie, wprost nie mogąc się go doczekać. Ale co poczniesz, jeśli nie masz narzędzi i nie znasz się na budownictwie? Na jakiż stres by cię naraziło to przedsięwzięcie!

² Wielu nowożeńców snuje wizje szczęśliwej rodziny, nie mając ani narzędzi, ani umiejętności potrzebnych do jej zbudowania. Wkrótce po ślubie pojawiają się różne szkodliwe zwyczaje. Codziennie wybuchają kłótnie i spory. Kiedy przychodzą na świat dzieci, ojciec i matka stwierdzają, że do swych nowych obowiązków są równie słabo przygotowani, jak do małżeństwa.

³ Na szczęście jednak można poszukać pomocy w Biblii. Podaje ona zasady, które są niczym narzędzia potrzebne do budowania szczęśliwej rodziny (Przypowieści 24:3). Zobaczmy, jak można z nich skorzystać.

NARZĘDZIA DO BUDOWANIA SZCZĘŚLIWEGO MAŁŻEŃSTWA

4. Dlaczego w małżeństwie mogą się pojawić trudności i jakie wskazówki podaje Biblia?

⁴ Nawet jeśli małżeństwo wygląda na dobrane, mąż  i żona mają różne charaktery, przeżycia z dzieciństwa i wychowanie. Z tego względu po ślubie mogą się pojawić pewne trudności. Jak się z nimi uporać? Kiedy budowniczowie wznoszą dom, zaglądają do planów. Są w nich wytyczne, których należy się trzymać. Tak samo w Biblii Bóg podaje wskazówki pomocne w budowaniu szczęśliwej rodziny. Rozważmy niektóre z nich.

5. Jak Biblia podkreśla znaczenie lojalności w małżeństwie?

⁵ Lojalność. Jezus powiedział: „Co (...) Bóg wprzągł we wspólne jarzmo, tego niech człowiek nie rozdziela” (Mateusza 19:6). * Z kolei apostoł Paweł napisał: „Małżeństwo niech będzie w poszanowaniu u wszystkich, a łoże małżeńskie — niczym nie skalane, gdyż rozpustników i cudzołożników osądzi Bóg” (Hebrajczyków 13:4). Małżonkowie powinni zatem rozumieć, że są zobowiązani wobec Jehowy dochowywać sobie nawzajem wierności (1 Mojżeszowa 39:7-9).

6. Jak lojalność wpływa na umocnienie trwałości małżeństwa?

⁶ Lojalność daje małżonkom poczucie bezpieczeństwa i godności osobistej. Wiedzą, iż w każdej sytuacji mogą na siebie liczyć (Kaznodziei 4:9-12). Niektórzy postępują jednak zupełnie inaczej: Kiedy pojawiają się pierwsze oznaki trudności, postanawiają się rozstać. Szybko dochodzą do wniosku, że „źle wybrali”, że się „odkochali” i że najlepszym wyjściem będzie poślubienie kogoś innego. Ale tego rodzaju postawa nie sprzyja osiągnięciu dojrzałości emocjonalnej. Przeciwnie, w nowym związku takie nielojalne osoby na ogół przeżywają takie same problemy. Kiedy właściciel pięknego domu zauważy, że przecieka dach, nie przenosi się do innego budynku, lecz stara się naprawić usterkę. Podobnie zmiana partnera nie jest sposobem  na uporanie się z problemami, które leżą u podłoża konfliktów małżeńskich. Gdy wyłonią się trudności, nie dąż do rozwiązania małżeństwa, lecz dokładaj usilnych starań, żeby je ocalić. Dzięki takiemu lojalnemu podejściu wasz związek stanie się czymś cennym, co warto chronić i pielęgnować.

7. Dlaczego niektóre małżeństwa mają trudności z wymianą myśli, jak jednak może w tym pomóc przywdzianie „nowej osobowości”?

⁷ Wymiana myśli. „Gdzie nie ma narady [„poufnej rozmowy”, NW], nie udają się zamysły” — powiada przysłowie biblijne (Przysłów [Przypowieści] 15:22, NW). Niemniej w niektórych małżeństwach wymiana myśli napotyka trudności. Dlaczego? Otóż ludzie w różny sposób wyrażają swe myśli. Staje się to często powodem poważnych nieporozumień i zadrażnień. Pewną rolę może tu odgrywać wychowanie. Na przykład jeśli ktoś miał rodziców, którzy ciągle się kłócili, to teraz może nie wiedzieć, jak się odnosić do partnera  w sposób życzliwy i serdeczny. Ale wasza rodzina wcale nie musi mieszkać w ‛domu pełnym kłótni’ (Przypowieści 17:1). Biblia kładzie nacisk na potrzebę przyobleczenia „nowej osobowości”, w której nie ma miejsca na złośliwą gorycz, krzyk i obelżywą mowę (Efezjan 4:22-24, 31).

8. Co może pomóc, gdy w małżeństwie dochodzi do różnicy zdań?

⁸ Co zrobić, gdy się pojawi różnica zdań? Jeżeli do głosu dochodzą emocje, warto się zastosować do rady z Księgi Przysłów 17:14: „Nim się (...) kłótnia rozpłomieni, ty się wycofaj” (Bp). Zaproponuj więc odłożenie rozmowy dopóki oboje nie ochłoniecie (Kaznodziei 3:1, 7). W każdym razie staraj się być „prędki do słuchania, powolny do mówienia, powolny do srogiego gniewu” (Jakuba 1:19). Nie dąż do wygrania sprzeczki, ale do naprawienia sytuacji (1 Mojżeszowa 13:8, 9). Dobierz takie słowa i taki ton głosu, który pozwoli wam się uspokoić (Przypowieści 12:18; 15:1, 4; 29:11). Przede wszystkim jednak nie trwajcie w rozdrażnieniu, lecz szukajcie pomocy u Boga, zwracając się do Niego we wspólnej pokornej modlitwie (Efezjan 4:26, 27; 6:18).

9. Dlaczego można powiedzieć, że kluczem do wymiany myśli jest serce?

⁹ Przysłowie biblijne głosi: „Serce mądrego sprawia, że jego usta odznaczają się wnikliwością, a wargom dodaje zdolności przekonywania” (Przysłów 16:23, NW). W rzeczywistości więc kluczem do skutecznej wymiany myśli nie są usta, lecz serce. Jak się odnosisz do partnera? Biblia zachęca chrześcijan do okazywania „wzajemnego zrozumienia” (1 Piotra 3:8). Czy potrafisz je przejawiać, gdy współmałżonka coś dręczy? Jeżeli tak, to będziesz umiał znaleźć właściwe słowa (Izajasza 50:4).

10, 11. Jak mąż może wprowadzić w czyn radę z Listu 1 Piotra 3:7?

¹⁰ Szacunek i respekt. Chrześcijańskim mężom polecono, by mieszkali z żonami „stosownie do wiedzy, darząc  je szacunkiem jako naczynie słabsze, żeńskie” (1 Piotra 3:7). Kto szanuje żonę, ten ją ceni. Mąż mieszkający z żoną „stosownie do wiedzy” ma w dużym poważaniu jej uczucia, zalety, inteligencję oraz godność. Powinien też wiedzieć, jak Jehowa zapatruje się na kobiety i jak każe je traktować.

¹¹ Załóżmy, że masz w domu bardzo przydatne i wyjątkowo delikatne naczynie. Czyż nie będziesz się z nim obchodzić niezwykle ostrożnie? Podobną myśl nasuwa użyte przez Piotra wyrażenie ‛słabsze naczynie’, co powinno pobudzać chrześcijańskiego męża do okazywania ukochanej żonie czułych względów.

12. Jak żona może okazywać mężowi głęboki respekt?

¹² A jakiej rady Biblia udziela żonom? Paweł napisał: „Żona (...) winna mieć głęboki respekt dla swego męża” (Efezjan 5:33). Tak jak żona pragnie czuć, że mąż otacza ją szacunkiem i szczerze kocha, tak też mąż chce wiedzieć, że żona go poważa. Żona okazująca respekt mężowi — bez względu na to, czy jest on chrześcijaninem — nie będzie bezmyślnie rozpowiadać o jego błędach. Nie będzie go również poniżać przez wypowiadanie krytycznych i lekceważących uwag — ani publicznie, ani na osobności (1 Tymoteusza 3:11; 5:13).

13. Jak wyrazić swoje zdanie, nie burząc pokoju w małżeństwie?

¹³ To nie znaczy, że żona nie ma prawa wyrazić swego zdania. Jeśli coś ją niepokoi, może poruszyć tę sprawę w sposób nacechowany szacunkiem (1 Mojżeszowa 21:9-12). Przedstawienie swego poglądu mężowi da się przyrównać do rzucenia mu piłki. Żona może to uczynić delikatnie, aby bez trudu ją złapał, ale może też rzucić z taką siłą, że wyrządzi mu krzywdę. O ileż lepiej jest, gdy małżonkowie rozmawiają ze sobą życzliwie i łagodnie, zamiast ciskać w siebie oskarżeniami (Mateusza 7:12; Kolosan 4:6; 1 Piotra 3:3, 4).

14. Co powinieneś zrobić, gdy twój partner nie stosuje się do zasad biblijnych dotyczących małżeństwa?

 ¹⁴ Widzimy zatem, że zasady biblijne mogą pomóc w zbudowaniu szczęśliwego małżeństwa. Ale jak postąpić, gdy partner nie przejmuje się tym, co mówi Biblia? Nawet w takiej sytuacji możesz wiele zdziałać, jeśli będziesz wprowadzać w czyn rady Boże na temat twojej roli w małżeństwie. Piotr napisał: „Wy, żony, bądźcie podporządkowane swoim mężom, żeby — jeśli niektórzy nie są posłuszni słowu — mogli bez słowa zostać pozyskani dzięki postępowaniu swych żon, będąc naocznymi świadkami waszego nieskalanie czystego postępowania, połączonego z głębokim respektem” (1 Piotra 3:1, 2). Rzecz jasna to samo dotyczy męża, którego żona nie interesuje się Pismem Świętym. Bez względu na zachowanie partnera zasady biblijne mogą tobie pomóc stać się lepszym mężem czy lepszą żoną. Wiedza pochodząca od Boga pomoże ci też lepiej wywiązywać się z obowiązków rodzicielskich.

WYCHOWYWANIE DZIECI ZGODNIE Z WIEDZĄ O BOGU

15. Dlaczego niewłaściwe metody wychowawcze są niekiedy powielane, ale jak można to zmienić?

¹⁵ Samo posiadanie piły czy młotka nie czyni nikogo wprawnym cieślą. Podobnie wydanie na świat dzieci nie oznacza, że ktoś będzie dobrą matką lub dobrym ojcem. Wielu rodziców — świadomie bądź nieświadomie — wychowuje swe pociechy tak, jak wychowywano ich samych. Zdarza się więc, że niewłaściwe metody wychowawcze są powielane przez kolejne pokolenia. Starożytne przysłowie hebrajskie głosi: ‛Ojcowie jedzą kwaśne grona, a zęby synów cierpną’. Niemniej Pismo Święte wykazuje, że nikt nie musi postępować tak, jak jego rodzice. Może obrać inną drogę, na której będzie się kierować prawem Jehowy (Ezechiela 18:2, 14, 17).

16. Dlaczego dbanie o rodzinę jest takie ważne i na czym ono polega?

 ¹⁶ Jehowa oczekuje, iż chrześcijańscy rodzice zapewnią swym dzieciom odpowiednie kierownictwo i właściwą opiekę. Paweł napisał: „Doprawdy, jeśli ktoś nie dba o swoich, a zwłaszcza o domowników, ten wiary się zaparł i jest gorszy niż człowiek bez wiary” (1 Tymoteusza 5:8). Mocne słowa! Jako bogobojni rodzice macie przywilej i obowiązek dbać o swe dzieci i zaspokajać ich potrzeby fizyczne, duchowe i emocjonalne. Łatwiej wam będzie wytworzyć w domu serdeczną atmosferę, gdy uwzględnicie zasady zawarte w Biblii. Rozpatrzmy niektóre z nich.

17. Co jest niezbędne, aby w serca dzieci wszczepić prawo Boże?

¹⁷ Dawajcie dobry przykład. Izraelitom mającym dzieci powiedziano: „Będziesz (...) wpajał [słowa Boże] w twoich synów i będziesz o nich mówił, przebywając w swoim domu, idąc drogą, kładąc się i wstając”. Rodzice mieli uczyć dzieci mierników Bożych. Ale polecenie to poprzedzono wypowiedzią: „Niechaj słowa te, które Ja ci dziś nakazuję, będą w twoim sercu” (5 Mojżeszowa 6:6, 7). Tak więc rodzice nie mogą przekazać dzieciom tego, czego sami nie mają. Jeżeli chcecie wypisać prawo Boże na sercach swych dzieci, to najpierw musi być ono wyryte na waszych sercach (Przypowieści 20:7; porównaj Łukasza 6:40).

18. Jak Jehowa dał rodzicom niezrównany przykład wyrażania miłości?

¹⁸ Zapewniajcie dzieci o swej miłości. Po chrzcie Jezusa Jehowa oznajmił: „Tyś jest mój Syn, umiłowany; ciebie darzę uznaniem” (Łukasza 3:22). W ten sposób Jehowa uznał swego Syna, otwarcie wyraził zadowolenie z jego postępowania oraz zapewnił go o swojej miłości. Później Jezus powiedział do Ojca: „Umiłowałeś mnie przed założeniem świata” (Jana 17:24). A zatem jako bogobojni rodzice, słowem i gestem okazujcie dzieciom swą miłość — i róbcie to często. Nigdy nie zapominajcie, że „miłość buduje” (1 Koryntian 8:1).

19, 20. Na czym polega właściwe karcenie dzieci i jak rodzice mogą się pod tym względem wzorować na Jehowie?

 ¹⁹ Nie zaniedbujcie karcenia. Biblia podkreśla znaczenie karcenia wypływającego z miłości (Przysłów 1:8, NW). Rodzice, którzy teraz uchylają się od obowiązku pokierowania swymi dziećmi, muszą liczyć się z tym, że w przyszłości doświadczą rozdzierających serce skutków takiego postępowania. Niemniej rodziców ostrzeżono też przed popadnięciem w inną skrajność. „Ojcowie, nie rozjątrzajcie swych dzieci, żeby nie popadły w przygnębienie” — napisał Paweł (Kolosan 3:21). Rodzice powinni unikać przesadnego korygowania dzieci, ciągłego wypominania ich niedociągnięć oraz krytykowania ich wysiłków.

²⁰ Piękny przykład pod względem karcenia daje nasz niebiański Ojciec, Jehowa Bóg. Jego skarcenie zawsze jest wyważone. Swemu ludowi oświadczył: „Będę musiał cię ukarać w należytej mierze” (Jeremiasza 46:28, NW). Rodzice powinni w tym naśladować Jehowę. Karcenie wykraczające poza rozsądne granice lub mijające się z celem, którym jest skorygowanie i pouczenie, z całą pewnością rozjątrza.

21. Jak rodzice mogą ustalić, czy właściwie stosują karcenie?

²¹ Jak rodzice mogą ustalić, czy właściwie stosują karcenie? Warto zadać sobie pytanie: „Co przez nie osiągam?” Karcenie ma uczyć. Dziecko powinno rozumieć, dlaczego zostało skarcone. Ponadto rodzice muszą brać pod uwagę następstwa wymierzonej kary. To prawda, że w pierwszej chwili niemal każde ukarane dziecko jest poirytowane (Hebrajczyków 12:11). Nigdy jednak nie powinno wskutek skarcenia czuć się przerażone lub odtrącone ani odnieść wrażenia, iż jest z gruntu złe. Przed ukaraniem swego ludu Jehowa oświadczył: „Nie bój się, (...) bo Ja jestem z tobą” (Jeremiasza 46:28). Rodzice mają zatem tak karcić dziecko, by wiedziało, że go nie odrzucają, ale że je kochają i że może na nich liczyć.

 ZAPEWNIANIE „UMIEJĘTNEGO KIEROWNICTWA”

22, 23. Jak można sobie zapewnić kierownictwo potrzebne do zbudowania szczęśliwej rodziny?

²² Możemy być wdzięczni Jehowie, iż udostępnił nam narzędzia potrzebne do zbudowania szczęśliwej rodziny. Ale same narzędzia nie wystarczą. Musimy odpowiednio z nich korzystać. Na przykład budowniczy może nabrać złych przyzwyczajeń w posługiwaniu się swymi narzędziami, a niektórych używać wręcz nieprawidłowo. W takiej sytuacji trudno się spodziewać, że zrobi coś dobrego. Może i ty zaczynasz teraz dostrzegać w swej rodzinie jakieś szkodliwe przyzwyczajenia. Niektóre mogą być już mocno zakorzenione i trudno je zmienić. Zastosuj się jednak do rady biblijnej: „Mądry posłucha i przyjmie sobie więcej pouczeń, a kto się odznacza zrozumieniem — ten sobie zapewnia umiejętne kierownictwo” (Przysłów 1:5, NW).

²³ Chcąc sobie zapewnić umiejętne kierownictwo, musisz dalej nabywać wiedzy o Bogu. Zwracaj uwagę na zasady biblijne dotyczące życia rodzinnego i w razie potrzeby dokonuj zmian. Obserwuj dojrzałych chrześcijan będących przykładnymi rodzicami i małżonkami. Rozmawiaj z nimi. Nade wszystko jednak przedstawiaj swe troski w modlitwie Jehowie (Psalm 55:23; Filipian 4:6, 7). Dzięki Jego pomocy uda ci się prowadzić szczęśliwe życie rodzinne, które przysporzy Mu chwały.

[Przypis]

SPRAWDŹ, CO JUŻ WIESZ

Jak lojalność, wymiana myśli, szacunek i respekt przysparzają szczęścia w małżeństwie?

Jak rodzice mogą upewniać dzieci o swej miłości?

Na czym polega właściwe karcenie?

[Pytania do studium]

 [Całostronicowa ilustracja na stronie 147]