Rozkrzewianie chrystianizmu
NA GÓRZE OLIWNEJ w pobliżu Betanii Jezus nakazał przeprowadzenie dzieła głoszenia, które miało zmienić bieg dziejów świata. Zostało zapoczątkowane jakieś trzy kilometry na zachód od tamtego miejsca — w Jerozolimie. Potem objęło pobliską Judeę i Samarię, a w końcu dotarło „aż do najodleglejszego miejsca na ziemi” (Dz 1:4, 8, 12).
Niedługo po podaniu przez Jezusa wspomnianego nakazu do Jerozolimy ściągnęli na święto Pięćdziesiątnicy Żydzi i prozelici z różnych zakątków cesarstwa rzymskiego, wyszczególnionych na poniższej mapie. Tego dnia apostoł Piotr wygłosił do nich przemówienie, w wyniku czego chrystianizm zaczął się szybko rozkrzewiać (Dz 2:9-11).
Wkrótce potem naśladowcy Chrystusa przebywający w Jerozolimie rozproszyli się wskutek prześladowań. Piotr i Jan pomogli Samarytanom usłyszeć i przyjąć dobrą nowinę (Dz 8:1, 4, 14-16). Filip dał świadectwo Etiopczykowi jadącemu pustynną drogą „z Jerozolimy do Gazy” i w ten sposób chrystianizm dotarł do Afryki (Dz 8:26-39). Mniej więcej wtedy dobra nowina znalazła też posłuch w Liddzie, leżącej na równinie Szaron, i w portowym mieście Joppa (Dz 9:35, 42). Właśnie stamtąd Piotr wyruszył do Cezarei, gdzie przyczynił się do tego, że namaszczonymi duchem chrześcijanami zostali oficer rzymski Korneliusz oraz jego krewni i przyjaciele (Dz 10:1-48).
Były prześladowca chrześcijan Paweł stał się apostołem dla narodów. Odbył trzy podróże misjonarskie — lądem i morzem — a na koniec zawitał do Rzymu. Zarówno on, jak i inni chrześcijanie zanieśli stronę 2), a Piotr usługiwał daleko na wschodzie, w Babilonie (1Pt 5:13). Pod przewodnictwem Chrystusa jego uczniowie rozprzestrzenili chrystianizm niemalże po całym ówczesnym świecie. W 60 lub 61 roku n.e. można było powiedzieć, że ‛ta dobra nowina jest głoszona wszelkiemu stworzeniu pod niebem’ (Kol 1:6, 23). Od tamtej pory rzeczywiście dotarła „aż do najodleglejszego miejsca na ziemi”.
dobrą nowinę do najróżniejszych miast cesarstwa rzymskiego. Paweł chciał dotrzeć do Hiszpanii (zob.[Mapa na stronie 32]
[Patrz publikacja]
[Rozkrzewianie chrystianizmu]
tereny, na które szybko dotarła dobra nowina
B1 ILIRIA
B1 ITALIA
B1 Rzym
C1 MACEDONIA
C2 GRECJA
C2 Ateny
C2 KRETA
C3 Cyrena
C3 LIBIA
D1 BITYNIA
D2 GALACJA
D2 AZJA
D2 FRYGIA
D2 PAMFILIA
D2 CYPR
D3 EGIPT
D4 ETIOPIA
E1 PONT
E2 KAPADOCJA
E2 CYLICJA
E2 MEZOPOTAMIA
E2 SYRIA
E3 SAMARIA
E3 Jerozolima
E3 JUDEA
F2 MEDIA
F3 Babilon
F3 ELAM
F4 ARABIA
G2 PARTIA
[zbiorniki wodne]
C2 Morze Śródziemne
D1 Morze Czarne
E4 Morze Czerwone
F3 Zatoka Perska
[Mapa na stronach 32, 33]
[Patrz publikacja]
Podróże Pawła
pierwsza podróż misjonarska (Dz 13:1 do 14:28)
H3 Antiochia (Syryjska)
H3 Seleucja
G4 CYPR
G3 Salamina
G4 Pafos
G3 PAMFILIA
F3 Perge
F3 PIZYDIA
F2 Antiochia (Pizydyjska)
G2 Ikonium
G2 LIKAONIA
G2 Listra
G3 Derbe
G2 Listra
G2 Ikonium
F2 Antiochia (Pizydyjska)
F3 PIZYDIA
G3 PAMFILIA
F3 Perge
F3 Attalia
H3 Antiochia (Syryjska)
druga podróż misjonarska (Dz 15:36 do 18:22)
H3 Antiochia (Syryjska)
H3 SYRIA
H3 CYLICJA
H3 Tars
G3 Derbe
G2 Listra
G2 Ikonium
F2 Antiochia (Pizydyjska)
F2 FRYGIA
G2 GALACJA
E2 MIZJA
E2 Troada
E1 SAMOTRAKA
D1 Neapolis
D1 Filippi
C1 MACEDONIA
D1 Amfipolis
D1 Tesalonika
D1 Berea
C2 GRECJA
D2 Ateny
D2 Korynt
D3 ACHAJA
E2 Efez
G4 Cezarea
H5 Jerozolima
H3 Antiochia (Syryjska)
trzecia podróż misjonarska (Dz 18:22 do 21:19)
H3 SYRIA
H3 Antiochia (Syryjska)
G2 GALACJA
F2 FRYGIA
H3 CYLICJA
H3 Tars
G3 Derbe
G2 Listra
G2 Ikonium
F2 Antiochia (Pizydyjska)
E2 Efez
E2 AZJA
E2 Troada
D1 Filippi
C1 MACEDONIA
D1 Amfipolis
D1 Tesalonika
D1 Berea
C2 GRECJA
D2 Ateny
D2 Korynt
D1 Berea
D1 Tesalonika
D1 Amfipolis
D1 Filippi
E2 Troada
E2 Assos
E2 Mitylena
E2 CHIOS
E2 SAMOS
E3 Milet
E3 Kos
E3 RODOS
F3 Patara
H4 Tyr
H4 Ptolemaida
G4 Cezarea
H5 Jerozolima
podróż do Rzymu (Dz 23:11 do 28:31)
H5 Jerozolima
G4 Cezarea
H4 Sydon
F3 Mira
F3 LICJA
E3 Knidos
D3 KRETA
D4 KAUDA
A3 MALTA
A3 SYCYLIA
A3 Syrakuzy
A1 ITALIA
B2 Regium
A1 Puteoli
A1 Rzym
główne drogi [patrz publikacja]
[siedem zborów]
E2 Pergamon
E2 Tiatyra
E2 Sardes
E2 Smyrna
E2 Efez
F2 Filadelfia
F2 Laodycea
[pozostałe miejsca]
E3 PATMOS
F2 Kolosy
F5 Aleksandria
F5 EGIPT
G1 BITYNIA
G5 Joppa
G5 Lidda
G5 Gaza
H1 PONT
H2 KAPADOCJA
H4 Damaszek
H4 Pella
[zbiorniki wodne]
D4 Morze Śródziemne
[Ilustracja na stronie 33]
Teatr w Milecie; w mieście tym Paweł spotkał się ze starszymi z Efezu
[Ilustracja na stronie 33]
Ołtarz Zeusa w Pergamonie; o tamtejszych chrześcijanach powiedziano, że mieszkają „tam, gdzie jest tron Szatana” (Obj 2:13)