1-3. W jakich okolicznościach Jezus wygłosił pewne przemówienie i dlaczego jego słuchacze byli zdumieni?

 JEST wiosenny dzień 31 roku n.e. Jezus Chrystus przebywa w okolicach Kafarnaum, gwarnego miasta na północno-zachodnim brzegu Morza Galilejskiego. Przez całą noc samotnie modlił się na pobliskiej górze. Rankiem zwołał swych uczniów i wybrał spośród nich dwunastu, których nazwał apostołami. W tym czasie na równiejszej części stoku zebrało się mnóstwo ludzi. Przyszli tu za Jezusem, niektórzy nawet z bardzo daleka. Chcą go posłuchać, a także zostać uleczeni. I nie doznają rozczarowania (Łukasza 6:12-19).

² Jezus podchodzi i uzdrawia wszystkich chorych. Następnie, gdy nikomu nie dokucza już żadna poważniejsza dolegliwość, siada i zaczyna nauczać. * Tym, co mówi, wprawia słuchaczy w zdumienie. Nigdy dotąd nie słyszeli, żeby ktoś tak nauczał. Dla podkreślenia wagi swych wypowiedzi Jezus nie powołuje się na tradycję ustną ani na słynnych żydowskich nauczycieli religijnych. Wielokrotnie natomiast przytacza natchnione Pisma Hebrajskie. Prostymi słowami przedstawia proste, zrozumiałe treści. Kiedy milknie, tłumy nie mogą wyjść z podziwu. To oczywiste. Przecież właśnie wysłuchały najmądrzejszego ze wszystkich ludzi! (Mateusza 7:28, 29).

 ³ Oprócz tego przemówienia w Słowie Bożym utrwalono też wiele innych wypowiedzi i czynów Jezusa. Warto analizować te natchnione relacje, w Jezusie bowiem ‛są wszelkie skarby mądrości’ (Kolosan 2:3). Skąd jednak miał on taką mądrość — taką umiejętność korzystania w praktyce z wiedzy i zrozumienia? W jaki sposób jej dowodził i jak możemy go naśladować?

4. Nad czym zastanawiali się słuchacze Jezusa w Nazarecie i dlaczego?

⁴ Podczas jednej ze swych kampanii ewangelizacyjnych Jezus odwiedził Nazaret, miasto, w którym dorastał. Kiedy zaczął nauczać w tamtejszej synagodze, zdumieni słuchacze zastanawiali się: „Skąd u tego człowieka ta mądrość?” Znali jego bliskich — rodziców i rodzeństwo — i wiedzieli, że wychowywał się w skromnych warunkach (Mateusza 13:54-56; Marka 6:1-3). Bez wątpienia wiedzieli też, że ten elokwentny mówca jest z zawodu cieślą i nie uczęszczał do żadnej z prestiżowych szkół religijnych (Jana 7:15). Ich pytanie wydawało się więc logiczne.

5. Co Jezus wyjawił o pochodzeniu swej mądrości?

⁵ Mądrość Jezusa nie wynikała jedynie z tego, że miał doskonały umysł — pochodziła ze znacznie wznioślejszego Źródła. On sam wskazał na to wyraźnie, gdy w czasie późniejszej służby publicznie nauczał w świątyni. Oświadczył wtedy: „To, czego nauczam, nie jest moje, lecz należy do tego, który mnie posłał” (Jana 7:16). A zatem to jego Ojciec obdarzył go mądrością (Jana 12:49). Ale w jaki sposób?

6, 7. W jaki sposób Jezus czerpał mądrość od Ojca?

⁶ Na serce i umysł Jezusa oddziaływał święty duch Jehowy. O obiecanym Mesjaszu, a więc o Jezusie, Izajasz zapowiedział: „Spocznie na nim duch Jehowy, duch mądrości i zrozumienia, duch rady i potęgi, duch poznania i bojaźni  przed Jehową” (Izajasza 11:2). Skoro na Jezusie spoczywał duch Boży i kierował jego myślami oraz decyzjami, czy można się dziwić, że jego słowa i czyny odzwierciedlały najwyższą mądrość?

⁷ Ale Jezus nabył mądrości od Ojca w jeszcze inny niezwykły sposób. Jak już mówiliśmy w rozdziale 2, w ciągu niezliczonych wieków swego przedludzkiego bytu miał możliwość przyswajać sobie Boży pogląd na różne sprawy. Pracując u boku Ojca w charakterze „mistrzowskiego wykonawcy” całego dzieła stwórczego — tworów ożywionych i nieożywionych — nabrał mądrości, jaką trudno nam sobie nawet wyobrazić. Nie bez powodu Biblia przedstawia go w tamtym okresie życia jako uosobioną mądrość (Przysłów 8:22-31; Kolosan 1:15, 16). To, czego się wówczas nauczył od Ojca, umiejętnie spożytkowywał w trakcie swej służby na ziemi (Jana 8:26, 28, 38). * Nic więc dziwnego, że jego słowa dowodziły nadzwyczajnej wiedzy i zrozumienia, a każdy czyn świadczył o trzeźwej ocenie sytuacji.

8. Jak naśladowcy Jezusa mogą zdobywać mądrość?

⁸ Jako naśladowcy Jezusa, my także musimy uważać Jehowę za Źródło mądrości (Przysłów 2:6). Oczywiście nie otrzymamy jej od Boga w sposób nadprzyrodzony. Na pewno jednak możemy liczyć na wysłuchanie żarliwych modlitw o mądrość potrzebną do pokonywania przeciwności życiowych (Jakuba 1:5). Zdobycie jej wymaga z naszej strony wiele wysiłku. Musimy stale jej szukać — „jak ukrytych skarbów” (Przysłów 2:1-6). Oznacza to ciągłe zgłębianie Słowa Bożego, w którym wyjawiona jest mądrość Jehowy, a potem wprowadzanie w życie tego, czego się uczymy. Nieocenioną pomoc stanowi dla nas również  przykład Syna Jehowy. Rozważmy więc teraz, w czym przejawiała się mądrość Jezusa i jak możemy się na nim wzorować.

9. Dzięki czemu nauki Jezusa są tak wartościowe?

⁹ Ludzie cisnęli się tłumnie do Jezusa, żeby tylko móc go posłuchać (Marka 6:31-34; Łukasza 5:1-3). Nic dziwnego, bo gdy zabierał głos, z jego ust płynęły słowa niezwykłej mądrości! Głoszone przez niego nauki świadczyły o głębokiej znajomości Słowa Bożego i niezrównanej umiejętności trafiania w sedno problemu. Były uniwersalne i okazały się ponadczasowe. Przeanalizujmy dla przykładu kilka takich mądrych pouczeń tego zapowiedzianego „Cudownego Doradcy” (Izajasza 9:6).

10. Do pielęgnowania jakich cech zachęcił nas Jezus i dlaczego?

¹⁰ Wspomniane na wstępie Kazanie na Górze to największy zbiór nauk Jezusa utrwalony bez wtrąceń narratora czy wypowiedzi innych osób. W przemówieniu tym Jezus nie ograniczył się do udzielenia wskazówek, jakie słowa i czyny są właściwe. Sięgnął znacznie głębiej. Ponieważ był świadomy, że słowa i czyny wynikają z myśli i uczuć, zachęcił do rozwijania takich zalet umysłu  i serca, jak łagodność, głód prawości, miłosierdzie, pokojowe usposobienie oraz miłość bliźniego (Mateusza 5:5-9, 43-48). Jeśli wypielęgnujemy w sercu tego rodzaju przymioty, nasza mowa i postępowanie nie tylko będą podobać się Jehowie, ale też korzystnie wpłyną na nasze stosunki z innymi ludźmi (Mateusza 5:16).

11. Jak Jezus zwracał uwagę na przyczyny grzesznego postępowania?

¹¹ Wypowiadając się na temat grzechów, Jezus zwracał uwagę na ich podłoże. Na przykład nie poprzestał na stwierdzeniu, że należy wystrzegać się przemocy, lecz podkreślił konieczność dbania o to, by serce nie zacięło się w gniewie (Mateusza 5:21, 22; 1 Jana 3:15). Nie tylko zabronił cudzołóstwa, lecz ostrzegł przed rozpalaniem w sercu namiętności, która prowadzi do zdrady. Zalecał poskramianie swych oczu, by nie rozbudzały w nas niestosownych pragnień i nieokiełznanych żądz (Mateusza 5:27-30). A zatem koncentrował się na przyczynach, nie na samych objawach. Wnikał w postawy i pragnienia, które wiodą do grzechu (Psalm 7:14).

12. Jak naśladowcy Jezusa traktują jego rady i dlaczego?

¹² Ileż mądrości kryło się w słowach Jezusa! Nic dziwnego, że „tłumy były niezmiernie zdumione jego sposobem nauczania” (Mateusza 7:28). Jako jego naśladowcy, chcemy uwzględniać wszystkie te mądre rady w swoim życiu. Staramy się pielęgnować zalecane przez Jezusa przymioty — między innymi miłosierdzie, pokojowe nastawienie i miłość — wiedząc, że tym samym kładziemy fundament pod postępowanie cieszące się uznaniem Bożym. Usilnie staramy się również wykorzenić z serca negatywne uczucia i pragnienia, przed którymi ostrzegał — takie jak srogi gniew czy niemoralne tęsknoty — zdajemy sobie bowiem sprawę, że pomoże nam to uniknąć grzesznych uczynków (Jakuba 1:14, 15).

13, 14. Jak Jezus przy wyborze drogi życiowej dowiódł trzeźwości osądów?

¹³ Jezus kierował się mądrością nie tylko w mowie, ale też w czynie. Całym swym życiem — podejmowanymi decyzjami, stosunkiem do samego siebie, kontaktami z bliźnimi — dawał dowody mądrości w najróżniejszych jej pięknych przejawach. Zwróćmy uwagę na kilka dziedzin, w których wykazał się taką „praktyczną mądrością i zdolnością myślenia” (Przysłów 3:21).

¹⁴ Mądrość to między innymi trzeźwość osądów. Jezus dowiódł trzeźwości osądów, dokonując wyboru drogi życiowej. Czy potrafisz sobie wyobrazić, jak mógłby pokierować swoim losem? Jaki dom mógłby sobie wybudować, jakie robić interesy czy jaką pozycję zdobyć? Ale Jezus wiedział, że życie podporządkowane tego rodzaju celom to „marność i pogoń za wiatrem” (Kaznodziei 4:4; 5:10). Wiedział, że zdecydowanie się na coś takiego byłoby głupotą, przeciwieństwem mądrości. Dlatego wybrał proste życie. Nie myślał o zbijaniu majątku (Mateusza 8:20). Zgodnie z tym, czego nauczał, miał ‛prostolinijne oko’, czyli był skupiony na jednym celu — spełnianiu woli Boga (Mateusza 6:22). Mądrze poświęcał czas i energię sprawom Jego Królestwa, co jest znacznie ważniejsze i o wiele bardziej satysfakcjonujące od zabiegania o rzeczy materialne (Mateusza 6:19-21). W ten sposób dał nam wzór, którego naprawdę warto się trzymać.

15. Jak naśladowcy Jezusa mogą dowieść, że mają ‛prostolinijne oko’, i dlaczego takie postępowanie jest mądre?

¹⁵ Dzisiejsi naśladowcy Jezusa też rozumieją, jak mądrze jest mieć ‛prostolinijne oko’. Unikają obciążania się niepotrzebnymi długami czy świeckimi dążeniami, które pochłaniają zbyt dużo uwagi i sił (1 Tymoteusza 6:9, 10). Wielu uprościło swoje życie, by poświęcać więcej czasu na  służbę chrześcijańską, a nawet by głosić o Królestwie pełnoczasowo. Taki wybór jest najmądrzejszy, gdyż stawianie spraw Królestwa na właściwym miejscu zapewnia satysfakcję i prawdziwe szczęście (Mateusza 6:33).

16, 17. (a) Jak Jezus pokazał, że jest skromny i stawia sobie realistyczne wymagania? (b) Jak my możemy dowieść, że jesteśmy skromni i mamy wobec siebie realistyczne oczekiwania?

¹⁶ Biblia wskazuje ponadto na związek mądrości ze skromnością, do której należy świadomość własnych ograniczeń (Przysłów 11:2). Jezus był skromny i stawiał sobie realistyczne wymagania. Wiedział, że nie nawróci każdego, komu tylko przekaże swoje orędzie (Mateusza 10:32-39). Zdawał też sobie sprawę, że osobiście zdoła dotrzeć do stosunkowo niewielkiej liczby osób. Dlatego postąpił mądrze, powierzając zadanie ‛czynienia uczniów’ swoim naśladowcom (Mateusza 28:18-20). Skromnie przyznał, że dokonają oni „dzieł większych” niż on, mieli bowiem objąć swą działalnością więcej ludzi oraz prowadzić ją dłużej i na większym obszarze (Jana 14:12). Poza tym rozumiał, że on także potrzebuje wsparcia. Przyjął je od aniołów na pustkowiu i od anioła w ogrodzie Getsemani. W najbardziej rozpaczliwym momencie wręcz wołał o pomoc (Mateusza 4:11; Łukasza 22:43; Hebrajczyków 5:7).

¹⁷ My również musimy być skromni i mieć wobec siebie realistyczne oczekiwania. Oczywiście pragniemy pracować z całej duszy i wytężać siły w dziele głoszenia dobrej nowiny i pozyskiwania uczniów (Łukasza 13:24; Kolosan 3:23). Zarazem jednak musimy pamiętać, że Bóg nas z nikim nie porównuje — i my też nie powinniśmy tego robić (Galatów 6:4). Praktyczna mądrość pomoże nam wytyczać sobie rozsądne cele, zgodne z naszymi możliwościami i warunkami. A braciom pełniącym odpowiedzialne funkcje podpowie, że oni także mają ograniczenia i niekiedy  sami potrzebują wsparcia. Skromność pozwoli im przyjmować je z wdzięcznością — w poczuciu, że Jehowa może posłużyć się ich współwyznawcą, by stał się dla nich „krzepiącą pomocą” (Kolosan 4:11).

18, 19. (a) Co dowodzi, że Jezus w kontaktach z uczniami przejawiał rozsądek i pozytywne nastawienie? (b) Dlaczego powinniśmy wykazywać pozytywne nastawienie i rozsądek w stosunkach ze współwyznawcami i jak możemy to robić?

¹⁸ „Mądrość z góry jest (...) rozsądna” — czytamy w Liście Jakuba 3:17. Jezus wykazywał rozsądek i pozytywne nastawienie w kontaktach z uczniami. Dopatrywał się w nich dobra, choć zdawał sobie sprawę z ich słabości (Jana 1:47). Wiedział, że w chwili aresztowania zostanie przez nich porzucony, jednak nie zwątpił w ich lojalność (Mateusza 26:31-35; Łukasza 22:28-30). Choć był świadomy, że Piotr trzy razy się go zaprze, mimo wszystko błagał za tym apostołem i wyraził przekonanie, że zachowa on wiarę (Łukasza 22:31-34). W modlitwie, którą zanosił do Ojca ostatniej nocy swego ziemskiego życia, nie skupił się na błędach uczniów, lecz na ich dobrych stronach. Oświadczył: „Zachowali twoje słowo” (Jana 17:6). Nie bacząc na ich niedoskonałość, powierzył im zadanie głoszenia o Królestwie i czynienia uczniów (Mateusza 28:19, 20). Zaufanie, jakie w nich pokładał, na pewno dodawało im sił do wykonywania zleconego dzieła.

¹⁹ Naśladowcy Jezusa muszą brać z niego przykład również pod tym względem. Skoro doskonały Syn Boży okazywał cierpliwość w kontaktach z niedoskonałymi uczniami, o ileż bardziej my, grzeszni ludzie, powinniśmy kierować się rozsądkiem w stosunkach ze współwyznawcami! (Filipian 4:5). Lepiej nie koncentrować się na ich wadach, lecz na zaletach. Mądrze jest pamiętać, że Jehowa ich do siebie ‛pociągnął’ (Jana 6:44). Niewątpliwie więc musiał dostrzec w nich coś dobrego — i my także powinniśmy  to widzieć. Pozytywne nastawienie pomoże nam nie tylko przymykać oczy na błędy innych, ale też szukać rzeczy, za które możemy ich chwalić (Przysłów 19:11). Jeśli chrześcijańscy bracia i siostry czują, że mamy do nich zaufanie, łatwiej im jest wysilać się w służbie dla Jehowy i znajdować w niej zadowolenie (1 Tesaloniczan 5:11).

20. Jaki użytek powinniśmy robić ze skarbów mądrości zawartych w Ewangeliach i dlaczego?

²⁰ Ewangeliczne opisy życia oraz służby Jezusa to prawdziwa skarbnica mądrości! Jaki powinniśmy robić z niej użytek? Jezus, kończąc Kazanie na Górze, zachęcił zgromadzonych, by nie poprzestali na wysłuchaniu jego słów, lecz by wprowadzili je w czyn (Mateusza 7:24-27). Zharmonizowanie swoich myśli, pobudek i uczynków z mądrymi wypowiedziami i postępowaniem Jezusa pozwoli nam już dzisiaj prowadzić wartościowe życie, a zarazem kroczyć drogą wiodącą ku bezkresnej przyszłości (Mateusza 7:13, 14). Nie sposób dokonać słuszniejszego i mądrzejszego wyboru!