1. Jakich ludzi Jehowa ‛pociąga’ do siebie i dlaczego muszą oni zachowywać czujność duchową?

PEWNEGO razu Jezus rzekł: „Prawdziwi czciciele będą czcić Ojca duchem i prawdą, bo właśnie takich szuka Ojciec, aby go czcili” (Jana 4:23). Gdy Jehowa odnajduje tego rodzaju ludzi — podobnie jak odnalazł ciebie — ‛pociąga’ ich do siebie i do swojego Syna (Jana 6:44). To dla nich niezwykły zaszczyt! Jednak osoby miłujące prawdę biblijną muszą ‛wciąż się upewniać, co jest godne upodobania Pana’, ponieważ są celem ataków Szatana Diabła, mistrza zwodzenia (Efezjan 5:10; Objawienie 12:9).

2. Wyjaśnij, jak Jehowa zapatruje się na tych, którzy próbują łączyć religię prawdziwą z fałszywą.

² Przypomnijmy sobie, co się wydarzyło przy górze Synaj, gdy Izraelici zażądali od Aarona, żeby ‛uczynił im boga’. Aaron ustąpił i wykonał złotego cielca, lecz zasugerował, że posąg ten wyobraża Jehowę. „Jutro jest święto dla Jehowy” — oświadczył. Czy Bóg obojętnie patrzył na takie przemieszanie religii prawdziwej z fałszywą? Skądże! Kazał wytracić bałwochwalców, tak iż zginęło wtedy około trzech tysięcy mężczyzn (Wyjścia 32:1-6, 10, 28). Jaka wypływa z tego nauka? Jeśli chcemy ‛trwać w miłości Bożej’, nie możemy ‛dotykać niczego nieczystego’, a zarazem musimy gorliwie strzec prawdy przed wszystkim, co mogłoby ją skalać (Izajasza 52:11; Ezechiela 44:23; Galatów 5:9).

3, 4. Dlaczego warto przyjrzeć się popularnym świętom i zwyczajom w świetle zasad biblijnych?

 ³ Po śmierci apostołów, którzy powstrzymywali rozwój odstępstwa, rzekomi chrześcijanie niemiłujący prawdy zaczęli przejmować od pogan ich zwyczaje oraz święta (2 Tesaloniczan 2:7, 10). W rezultacie uchodzą one teraz za chrześcijańskie. Da się jednak zauważyć, że nie odzwierciedlają ducha Bożego, lecz ducha tego świata. Ogólnie biorąc, bazują na pragnieniach cielesnych i szerzą fałszywe wierzenia oraz spirytyzm — to zaś są cechy charakterystyczne „Babilonu Wielkiego” (Objawienie 18:2-4, 23) *. Ponadto musimy pamiętać, że w przeszłości Jehowa patrzył z nieba na pogańskie praktyki religijne, od których wywodzi się dużo współczesnych popularnych zwyczajów. Skoro wtedy były dla Niego odrażające, bez wątpienia tak samo zapatruje się na nie dzisiaj. Czy Jego pogląd na tę sprawę nie powinien być dla nas najważniejszy? (2 Jana 6, 7).

⁴ Jako prawdziwi chrześcijanie, oczywiście wiemy, że pewne święta i zwyczaje nie podobają się Jehowie. Ale sama wiedza nie wystarczy — musimy też pielęgnować w sercu silne postanowienie, że nie będziemy mieć z takimi praktykami absolutnie nic wspólnego. Przypomnienie sobie, dlaczego Jehowa ich nie akceptuje, umocni nas w zamiarze stronienia od wszystkiego, co mogłoby nam utrudniać ‛trwanie w miłości Bożej’.

5. Skąd wiadomo, że Jezus nie urodził się 25 grudnia?

⁵ Biblia nie wspomina o obchodzeniu urodzin Jezusa. Nieznana jest nawet dokładna data jego przyjścia na świat. Wiadomo jednak na pewno, że nie było to 25 grudnia,  gdy w Palestynie panują zimowe chłody *. Po pierwsze, ewangelista Łukasz zanotował, że kiedy Jezus się urodził, pasterze ze swymi stadami ‛przebywali pod gołym niebem’ (Łukasza 2:8-11). Gdyby mieli zwyczaj obozować na pastwiskach przez okrągły rok, jaki sens miałaby ta wzmianka? Ponieważ jednak w rejonie Betlejem zimą jest chłodno i deszczowo, a nawet pada śnieg, stada zimowały pod dachem. Tak więc pasterze nie mogliby o tej porze roku ‛przebywać pod gołym niebem’. Po drugie, Józef i Maria udali się wtedy do Betlejem, gdyż Cezar August zarządził spis ludności (Łukasza 2:1-7). Biorąc pod uwagę niechęć Żydów do władzy Rzymu, to bardzo mało prawdopodobne, by Cezar polecił im w okresie najsurowszej zimy wędrować do miast urodzenia przodków.

6, 7. (a) Jakie są korzenie wielu zwyczajów bożonarodzeniowych? (b) Jak chrześcijanie powinni obdarowywać drugich i jak kontrastuje z tym zwyczaj wręczania upominków z okazji Bożego Narodzenia?

⁶ Korzeni Bożego Narodzenia nie należy szukać w Biblii, lecz w starożytnych świętach pogańskich, takich jak rzymskie Saturnalia, obchodzone ku czci Saturna, boga rolnictwa. Podobnie czciciele Mitry zgodnie ze swymi obliczeniami obchodzili 25 grudnia „narodziny Słońca Niezwyciężonego” — podaje New Catholic Encyclopedia. „Boże Narodzenie pojawiło się w czasie, gdy kult słońca był w Rzymie szczególnie rozpowszechniony”, jakieś trzy wieki po śmierci Chrystusa.

⁷ Poganie podczas swych świąt ucztowali i obdarowywali się prezentami. Zwyczaj ten przetrwał w tradycji Bożego Narodzenia. Jednak — podobnie jak to było w starożytności — nie praktykuje się go w duchu rady z Listu 2 do Koryntian 9:7: „Niech każdy czyni tak, jak postanowił w sercu, nie z ociąganiem się albo pod przymusem, gdyż Bóg miłuje  dawcę rozradowanego”. Prawdziwi chrześcijanie obdarowują się z miłości, a nie dlatego, że zmusza ich do tego jakaś data. Nie oczekują też niczego w zamian (Łukasza 14:12-14; Dzieje 20:35). Ponadto cenią sobie fakt, że są wolni od bożonarodzeniowej gorączki i ciężkiego brzemienia długów, zaciąganych przez wielu właśnie w tym okresie (Mateusza 11:28-30; Jana 8:32).

8. Czy astrolodzy złożyli Jezusowi dary z okazji narodzin?

⁸ Ale niektórzy mogą zaprotestować: Czyż magowie nie złożyli Jezusowi darów z okazji jego narodzin? Otóż nie. Stosownie do zwyczaju panującego w czasach biblijnych złożyli swe dary w hołdzie ważnej osobistości (1 Królów 10:1, 2, 10, 13; Mateusza 2:2, 11). Zresztą owi astrolodzy wcale nie przybyli tej nocy, której Jezus się urodził. Kiedy do niego dotarli, nie był już noworodkiem leżącym w żłobie, lecz małym chłopcem mieszkającym z rodzicami w normalnym domu.

9. Co Biblia mówi o urodzinach?

⁹ Przyjście na świat dziecka zawsze było powodem do wielkiej radości. Mimo to Biblia nie wspomina, by jakikolwiek sługa Boży świętował urodziny (Psalm 127:3). Czy to zwykłe przeoczenie? Nie, znajdujemy w niej bowiem wzmianki o urodzinach egipskiego faraona i Heroda Antypasa (Rodzaju 40:20-22; Marka 6:21-29). Jednak oba te wydarzenia są przedstawione w negatywnym świetle — zwłaszcza to drugie, kiedy został ścięty Jan Chrzciciel.

10, 11. Jak na obchodzenie urodzin zapatrywali się pierwsi chrześcijanie i dlaczego?

¹⁰ „Pierwsi chrześcijanie”, nadmienia The World Book Encyclopedia, „uważali świętowanie czyichkolwiek urodzin za  obyczaj pogański”. Na przykład starożytni Grecy wierzyli, że każdy ma swojego opiekuńczego ducha, który jest obecny przy narodzinach człowieka i chroni go potem przez całe życie. Według ich wierzeń duch ten „zachowywał mistyczny związek z bogiem, w którego urodziny ów człowiek przyszedł na świat” (Ralph i Adelin Lintonowie, The Lore of Birthdays). Poza tym urodziny od dawien dawna mają silne powiązania z astrologią i horoskopami.

¹¹ Ale słudzy Boży odrzucali zwyczaje urodzinowe nie tylko z powodu tych pogańskich korzeni i związków z okultyzmem. Robili to także dla zasady. Byli skromnymi, pokornymi ludźmi, którzy nie uważali swojego przyjścia na świat za wydarzenie warte upamiętniania (Micheasza 6:8; Łukasza 9:48) *. Wysławiali raczej Jehowę i dziękowali Mu za drogocenny dar, jakim jest życie (Psalm 8:3, 4; 36:9; Objawienie 4:11) *.

12. W jakim sensie dzień śmierci jest lepszy od dnia narodzin?

¹² Każdy, kto do śmierci dochowuje wierności Bogu, pozostaje w Jego pamięci i ma zagwarantowane zmartwychwstanie (Hioba 14:14, 15). Dlatego w Księdze Kaznodziei 7:1 czytamy: „Lepsze jest imię niż wyborny olejek, a dzień śmierci niż dzień narodzin”. Nasze „imię” to dobra opinia, jaką dzięki wiernej służbie wyrabiamy sobie u Boga. Na uwagę zasługuje fakt, że jedynym wydarzeniem, które chrześcijanom nakazano upamiętniać, nie są niczyje narodziny, lecz właśnie śmierć — śmierć Jezusa, którego wspaniałe „imię” otwiera nam drogę do wybawienia (Łukasza 22:17-20; Hebrajczyków 1:3, 4).

13, 14. Jakie jest źródło popularnych zwyczajów wielkanocnych?

¹³ Wielkanoc, mająca rzekomo upamiętniać zmartwychwstanie Chrystusa, w rzeczywistości wyrosła na gruncie religii fałszywej. Jak to się stało, że zaczęto z nią kojarzyć jajka, zajączki i króliczki? Encyklopedia Britannica — edycja polska wskazuje, że jajka wprowadzono jako symbol nowego życia i zmartwychwstania, zając i królik zaś od dawna były symbolami płodności. A zatem świętowanie zmartwychwstania Chrystusa to zawoalowany kult płodności *.

¹⁴ Czy Jehowa zgodziłby się, żeby o zmartwychwstaniu Jego Syna przypominały zwyczaje związane z tak odrażającym kultem? Na pewno nie! (2 Koryntian 6:17, 18). Zresztą nigdzie w swym Słowie nie nakazał upamiętniać zmartwychwstania Jezusa. Kto to robi i na domiar złego sięga do pogańskiego kultu, jest podwójnie niewierny.

15. Jakie niebiblijne wierzenia są związane z Dniem Wszystkich Świętych, Zaduszkami i Halloween? (Zobacz też przypis).

¹⁵ W niektórych krajach, aby uczcić katolickich „świętych”, 1 listopada obchodzi się Dzień Wszystkich Świętych. Przyczyny, dla których wybrano akurat tę datę, są niejasne. Dzieło New Catholic Encyclopedia wiąże ją z Celtami, poganami zamieszkującymi w starożytności Wyspy Brytyjskie i inne części Europy: „Ponieważ na 1 listopada przypadał (...) początek celtyckiej zimy, prawdopodobnie właśnie w tym dniu oddawano cześć wszystkim świętym. Święto to mogło też być odpowiedzią chrześcijan na druidyczne święto zmarłych,  zwane Samhain”, obchodzone w czasie pełni księżyca najbliższej 1 listopada *. Jeśli chodzi o Zaduszki, przypadające na 2 listopada, to samo dzieło podaje: „W wiekach średnich powszechne było przekonanie, że w tym dniu dusze pokutujące w czyśćcu mogą się ukazywać jako błędne ogniki, czarownice, ropuchy i tym podobne [i w ten sposób nękać] osoby, przez które za życia zostały skrzywdzone”. Do dziś kultywuje się takie dawne praktyki, jak ofiarowywanie zmarłym jedzenia czy procesje na cmentarz. Widać wyraźnie, że święta te są kontynuacją pogańskich wierzeń i zwyczajów, które w Jehowie, Bogu prawdy, budzą odrazę.

16, 17. (a) Dlaczego osoby planujące małżeństwo powinny przeanalizować miejscowe zwyczaje weselne w świetle zasad biblijnych? (b) Co należy wziąć pod uwagę w związku z takimi zwyczajami, jak sypanie ryżem?

¹⁶ Niebawem w Babilonie Wielkim „już nigdy nie będzie (...) słyszany głos oblubieńca i oblubienicy” (Objawienie 18:23). Dlaczego? Ponieważ nie będzie już samego Babilonu. Zostanie on zniszczony — po części z powodu powszechnych w nim „praktyk spirytystycznych”, które potrafią skalać związek małżeński od dnia ślubu (Marka 10:6-9).

¹⁷ Zwyczaje weselne różnią się w zależności od kraju. Niektóre, choć mogą wydawać się niewinne, pochodzą od babilońskich obrzędów mających rzekomo przynosić szczęście młodej parze lub gościom (Izajasza 65:11). Do takich  zwyczajów należy sypanie ryżem albo jego substytutami. U podstaw tej tradycji może stać wierzenie, że pokarm udobrucha złe duchy i powstrzyma je przed wyrządzeniem krzywdy nowożeńcom. Poza tym ryż od dawnych czasów kojarzono z płodnością, szczęściem i długowiecznością. Oczywiście wszyscy, którzy pragną ‛trwać w miłości Bożej’, wystrzegają się kalania takimi zwyczajami (2 Koryntian 6:14-18).

18. Jakimi zasadami biblijnymi powinny się kierować osoby myślące o ślubie oraz zaproszeni goście?

¹⁸ Słudzy Jehowy stronią również od świeckich zwyczajów, przez które ich ślub i przyjęcie weselne mogłyby nie licować z chrześcijańską godnością, a nawet kogoś zgorszyć. Nie chcą na przykład wygłaszać mów pełnych sarkazmu lub aluzji do seksu; nie pozwalają też sobie na żarty czy uwagi, które mogłyby wprawić nowożeńców i część gości w zakłopotanie (Przysłów 26:18, 19; Łukasza 6:31; 10:27). Poza tym unikają wystawnych, wręcz bajkowych wesel, które nie świadczyłyby o skromności, lecz o „popisywaniu się swymi środkami do życia” (1 Jana 2:16). Jeśli przygotowujesz się do ślubu, pamiętaj, że Jehowa pragnie, byś zawsze wspominał ten szczególny dzień z radością, a nie z niesmakiem *.

19, 20. Co pewien świecki podręcznik mówi o pochodzeniu toastów i dlaczego zwyczaj ten jest dla chrześcijan nie do przyjęcia?

¹⁹ Na weselach i na innych spotkaniach towarzyskich często wznosi się toasty. Ale w pewnym podręczniku powiedziano: „Wznoszenie toastów (...) to przypuszczalnie świecka pozostałość po starożytnych libacjach ofiarnych, podczas których składano bogom jakiś święty napój (...) w zamian za życzenie, modlitwę streszczającą się w słowach ‚Długiego życia!’ lub ‚Na zdrowie!’” (International Handbook on Alcohol and Culture, 1995).

 ²⁰ To prawda, że wiele osób uczestniczących w toastach nie uważa tego za zwyczaj o charakterze religijnym czy za przesąd. Niemniej gest podnoszenia kieliszków ku niebu można uznać za niezgodną z Biblią formę proszenia jakiejś siły nadprzyrodzonej o błogosławieństwo (Jana 14:6; 16:23) *.

21. Od jakich jeszcze zwyczajów stronią chrześcijanie, nawet jeśli nie mają one wydźwięku religijnego, i dlaczego?

²¹ Szerzący się w dzisiejszym świecie upadek obyczajów — do którego pośrednio lub bezpośrednio przyczynił się Babilon Wielki — znajduje odbicie w dorocznych karnawałach organizowanych przez niektóre kraje. Do cech charakterystycznych takich zabaw należą zmysłowe tańce, a niekiedy również propagowanie stylu życia homoseksualistów i lesbijek. Czy ‛ten, kto miłuje Jehowę’ może coś takiego oglądać albo w tym uczestniczyć? Czy świadczyłoby to o nienawiści do zła? (Psalm 1:1, 2; 97:10). O ileż lepiej naśladować psalmistę, który prosił w modlitwie: „Odwróć me oczy, by nie widziały tego, co nic niewarte”! (Psalm 119:37).

22. Kiedy decyzja o udziale w jakiejś uroczystości jest pozostawiona sumieniu chrześcijanina?

²² W dniach, gdy ludzie w świecie obchodzą swoje święta, chrześcijanin zachowuje rozwagę, by nie stwarzać wrażenia, że świętuje razem z nimi. Apostoł Paweł napisał: „Czy jecie, czy pijecie, czy cokolwiek innego czynicie, wszystko czyńcie ku chwale Bożej” (1 Koryntian 10:31; zobacz ramkę „ Podejmowanie mądrych decyzji”). Jeśli natomiast jakaś tradycja wyraźnie nie ma związku z religią, nie jest elementem uroczystości politycznych lub patriotycznych i nie narusza zasad biblijnych, to każdy chrześcijanin może sam zdecydować, czy weźmie w czymś takim udział. Uwzględni przy tym uczucia drugich, by kogoś nie zgorszyć.

23, 24. Jak moglibyśmy dać dobre świadectwo o zasadach Jehowy?

²³ Dla wielu osób pewne popularne święta są przede wszystkim okazją do zobaczenia się z rodziną i przyjaciółmi. Ktoś może nam więc zarzucić, że nasze oparte na Biblii stanowisko świadczy o braku miłości lub fanatyzmie. Życzliwie wtedy wyjaśniamy, że Świadkowie Jehowy cenią sobie spotkania w gronie krewnych i przyjaciół (Przysłów 11:25; Kaznodziei 3:12, 13; 2 Koryntian 9:7). Cieszymy się towarzystwem bliskich w różnych dniach roku, ale z miłości do Boga i Jego prawych zasad nie chcemy kalać takich radosnych chwil zwyczajami, które by Go obrażały (zobacz ramkę „ Służenie prawdziwemu Bogu źródłem największej radości”).

²⁴ Dobre rezultaty daje nieraz udzielenie szczerym osobom wyjaśnień na podstawie 16 rozdziału książki Czego naprawdę uczy Biblia? *. Pamiętajmy jednak, że mamy trafiać innym do serca, a nie udowadniać, że są w błędzie. Okazujmy więc ludziom szacunek, bądźmy łagodni i ‛niech nasza wypowiedź zawsze będzie wdzięczna, przyprawiona solą’ (Kolosan 4:6).

25, 26. Jak rodzice mogą pomagać dzieciom w budowaniu wiary i rozwijaniu miłości do Jehowy?

²⁵ Jako słudzy Jehowy, posiedliśmy sporą wiedzę. Gdy z wiarą coś robimy albo czegoś się wystrzegamy, to znamy powody takiego postępowania (Hebrajczyków 5:14). A zatem rodzice, uczcie swoje dzieci analizować zasady biblijne. W ten sposób budujecie ich wiarę, pomagacie im udzielać biblijnych odpowiedzi na pytania osób kwestionujących ich poglądy oraz wpajacie im przekonanie, że Jehowa jest kochającym Bogiem (Izajasza 48:17, 18; 1 Piotra 3:15).

²⁶ Wszyscy, którzy czczą Boga „duchem i prawdą”, nie tylko stronią od niebiblijnych świąt i zwyczajów, lecz także starają się być pod każdym względem uczciwi. Obecnie panuje opinia, że uczciwość nie popłaca. Ale jak się dowiemy z następnego rozdziału, drogi Boże zawsze są najlepsze.