1-3. (a) Jakie niebezpieczeństwo groziło domownikom Abigail? (b) Czego dowiemy się z tego rozdziału?

ABIGAIL widzi w oczach młodego człowieka przerażenie. Czemu jest tak przestraszony? Wie, że grozi im śmiertelne niebezpieczeństwo. Właśnie nadciąga około 400 żołnierzy zdecydowanych zabić Nabala, męża Abigail, i wszystkich mężczyzn z jego domu. Jak do tego doszło?

² Sprawcą tych kłopotów jest Nabal. Zachował się jak zwykle bezdusznie i zuchwale. Jednak tym razem się przeliczył — obraził człowieka, który dowodzi grupą doświadczonych i oddanych mu wojowników. Któryś z pasterzy pracujących dla Nabala pośpieszył do Abigail w nadziei, że zapobiegnie ona grożącej tragedii. Ale cóż może począć jedna kobieta wobec uzbrojonego oddziału?

³ Na początek przyjrzyjmy się bliżej tej niezwykłej osobie. Kim była Abigail? Co doprowadziło do krytycznej sytuacji, której musiała stawić czoła? I czego uczymy się z jej wiary?

4. Jakim człowiekiem był Nabal?

⁴ Nabal i Abigail nie stanowili dobranej pary. On nie mógłby wybrać lepszej żony, natomiast jej trudno byłoby trafić na gorszego męża. To prawda, że Nabal był bogaty. Z tego powodu miał o sobie bardzo wysokie mniemanie. Ale jak postrzegali go inni? Niełatwo znaleźć w Biblii osobę, o której wyrażono by się równie pogardliwie. Nawet jego imię znaczy „nierozumny; głupi”. Czy rodzice nadali mu je przy narodzinach, czy też przylgnęło do niego później? Nie wiadomo, lecz w pełni sobie na nie zasłużył. Był  „szorstki i zły w swych poczynaniach”. Ten gbur i opój wzbudzał powszechny strach i odrazę (1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25).

5, 6. (a) Jakimi cechami wyróżniała się Abigail? (b) Co mogło skłonić Abigail do poślubienia tak nikczemnego człowieka?

⁵ Abigail była zupełnie inna. Jej imię znaczy „[mój] ojciec się uradował”. Piękna córka może być powodem do dumy, ale mądry rodzic jest znacznie szczęśliwszy, gdy jego dziecko odznacza się wewnętrznym pięknem. Bywa, że osoba obdarzona urodą nie czuje potrzeby rozwijania u siebie przymiotów takich jak roztropność, mądrość, odwaga czy wiara. Ale nie można tego powiedzieć o Abigail. Biblia z uznaniem wyraża się zarówno o jej urodzie, jak i roztropności (odczytaj 1 Samuela 25:3).

⁶ Niektórzy mogą się dzisiaj dziwić, dlaczego inteligentna, młoda kobieta poślubiła kogoś tak nikczemnego. Trzeba jednak pamiętać, że w czasach biblijnych wiele małżeństw aranżowali rodzice. I choćby osobiście nie byli inicjatorami danego związku, to i tak ich wola miała ogromne znaczenie. Niewykluczone, że rodzice Abigail popierali, a nawet skojarzyli to małżeństwo, będąc pod wrażeniem zamożności oraz wysokiej pozycji społecznej Nabala. Może skłoniło ich do tego ubóstwo. Nie ulega jednak wątpliwości, że pieniądze nie uczyniły z Nabala dobrego męża.

7. (a) Czego rodzice powinni się wystrzegać, jeśli chcą wpoić dzieciom zdrowy pogląd na małżeństwo? (b) Na co Abigail była zdecydowana?

⁷ Mądrzy rodzice zaszczepiają dzieciom zdrowy pogląd na małżeństwo. Nigdy ich nie zachęcają do poślubienia kogoś dla pieniędzy ani do umawiania się na randki, jeśli syn lub córka są jeszcze za młodzi, by sprostać obowiązkom męża czy żony (1 Kor. 7:36). W wypadku Abigail było już za późno na rozważanie takich kwestii. Bez względu na to, z jakiej przyczyny została żoną Nabala, mimo niesprzyjających warunków starała się jak najlepiej wywiązywać ze swej roli.

8. Kogo obraził Nabal i dlaczego było to bardzo niemądre?

⁸ Swoim postępowaniem Nabal sprawił, że Abigail znalazła się w wyjątkowo trudnej sytuacji. Mężczyzna, którego znieważył, to nie kto inny jak Dawid. Ten wierny sługa Jehowy został namaszczony przez proroka Samuela na króla i zgodnie z wolą Bożą miał objąć tron po Saulu (1 Sam. 16:1, 2, 11-13). Ponieważ zawistny Saul usiłował zamordować Dawida, ten wraz z 600 lojalnymi żołnierzami ukrywał się na pustkowiu.

9, 10. (a) W jakim położeniu znajdował się Dawid wraz ze swymi towarzyszami? (b) Dlaczego Nabal powinien być wdzięczny Dawidowi i jego żołnierzom? (Zobacz też przypis do akapitu 10).

 ⁹ Nabal mieszkał w mieście Maon, a pracował w okolicach pobliskiego Karmelu *, gdzie prawdopodobnie posiadał ziemię. Wokół obu tych miejscowości znajdowały się górskie pastwiska. Pasło się tam 3000 owiec Nabala. Dookoła rozpościerała się dzika kraina. Na południu leżało ogromne pustkowie Paran. Na wschód przez jałowy, bezludny obszar pełen wąwozów i jaskiń wiódł szlak w kierunku Morza Słonego. To właśnie na tych terenach Dawid i jego towarzysze walczyli o przetrwanie. Musieli zapewne polować, żeby zdobyć żywność, i zmagali się z rozmaitymi trudnościami. Często spotykali młodych pasterzy, którzy pracowali dla zamożnego Nabala.

¹⁰ Jak traktowali tych pasterzy? Mogliby po prostu od czasu do czasu samowolnie zabrać kilka zwierząt ze stad, jednak nigdy tego nie uczynili. Przeciwnie, byli jak mur ochronny wokół sług i owiec Nabala (odczytaj 1 Samuela 25:15, 16). Na pasterzy i stada czyhało wiele niebezpieczeństw. W regionie tym żyło mnóstwo drapieżników. Ponadto w pobliżu przebiegała południowa granica Izraela, więc często grasowały tam bandy cudzoziemskich rabusiów *.

11, 12. (a) Jak Dawid, prosząc Nabala o pomoc, okazał takt i szacunek? (b) Dlaczego reakcja Nabala na prośbę Dawida była niewłaściwa?

¹¹ Ponieważ wyżywienie tylu mężczyzn na pustkowiu stanowiło nie lada przedsięwzięcie, pewnego dnia Dawid wysłał dziesięcioosobową delegację do Nabala z prośbą o pomoc. Wybrał dobrą porę. Był to czas strzyżenia owiec, kiedy zwyczajowo okazywano hojność oraz ucztowano. Dawid rozważnie też sformułował swoją prośbę, taktownie dobierając słowa. Prawdopodobnie z szacunku do starszego Nabala nazwał siebie ‛jego synem’. Jak Nabal zareagował? (1 Sam. 25:5-8).

¹² Wpadł w złość i zwymyślał ich — jak wynika z relacji, którą przekazał Abigail młody mężczyzna wspomniany na wstępie. Skąpy Nabal żałował Dawidowi chleba, wody oraz mięsa z uboju. Drwił z niego, uznając go za nic niewartego, zbiegłego sługę. Podobnie oceniał Dawida nienawidzący go Saul. Ale zupełnie inaczej  zapatrywał się na Dawida sam Jehowa. Bóg kochał go i widział w nim przyszłego króla Izraela, a nie zbuntowanego sługę (1 Sam. 25:10, 11, 14).

13. (a) Jak Dawid zareagował na obraźliwe słowa Nabala? (b) Co możemy powiedzieć o zachowaniu Dawida w świetle zasady z Jakuba 1:20?

¹³ Kiedy posłańcy wrócili i przekazali odpowiedź Nabala, wzburzony Dawid rozkazał: „Niech każdy przypasze swój miecz!”. Wziął 400 swoich ludzi i wyruszył, by oddać wet za wet. Poprzysiągł nie pozostawić przy życiu żadnego mężczyzny z domu Nabala (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22). Chociaż można zrozumieć gniew Dawida, to sposób, w jaki zamierzał go wyrazić, był zły. Biblia ostrzega: „Srogi gniew człowieka nie prowadzi do prawości Bożej” (Jak. 1:20). Co mogła zrobić Abigail, by ocalić domowników?

14. (a) Co najpierw zrobiła Abigail, by ratować zaistniałą sytuację? (b) Czego możemy się nauczyć, porównując postawę Nabala i Abigail? (Zobacz też przypis).

¹⁴ Wróćmy do opisanej na wstępie chwili, gdy młody pasterz przynosi złe wieści. Żeby ratować sytuację, Abigail musi go najpierw wysłuchać. I jest gotowa to zrobić — w odróżnieniu od swojego męża. Sługa mówi o Nabalu: „Jest on zbyt wielkim nicponiem *, by z nim rozmawiać” (1 Sam. 25:17). Nabal miał tak wygórowane mniemanie o sobie, że nie kwapił się, by słuchać kogokolwiek. Podobna arogancja pleni się również dzisiaj. Młody pasterz wiedział jednak, że Abigail jest inna, i pewnie dlatego to do niej zwrócił się o pomoc.

15, 16. (a) Pod jakimi względami Abigail przypomina dzielną żonę opisaną w Księdze Przysłów? (b) Dlaczego postępowania Abigail nie można nazwać buntem przeciwko zwierzchnictwu męża?

¹⁵ Abigail nie namyśla się długo — od razu zaczyna działać. Jak podaje Biblia, „natychmiast się pośpieszyła”. W relacji tej kilkakrotnie użyto zwrotów wskazujących na pośpieszne działanie Abigail. Przygotowuje ona hojny dar dla Dawida i jego ludzi — chleb, wino, baraninę, prażone ziarno, placki rodzynkowe i placki z prasowanych fig. Widać, że dobrze wie, czym dysponuje, i wzorowo spełnia obowiązki pani domu. Przypomina dzielną żonę opisaną w Księdze Przysłów 31:10-31. Wyprawia do Dawida sług  z żywnością, po czym sama idzie za nimi. Jednak ‛swemu mężowi, Nabalowi, nic nie mówi’ (1 Sam. 25:18, 19).

¹⁶ Czy to znaczy, że Abigail zbuntowała się przeciw prawowitemu zwierzchnictwu męża? Bynajmniej. Warto pamiętać, że Nabal zachował się niegodziwie wobec pomazańca Jehowy, co mogło doprowadzić do śmierci wielu niewinnych ludzi. Gdyby Abigail nie podjęła żadnych działań, czy nie byłaby współodpowiedzialna za czyn męża? W tych okolicznościach postawiła posłuszeństwo wobec Boga ponad posłuszeństwo wobec męża.

17, 18. Jak Abigail się zachowała, gdy spotkała Dawida, co powiedziała i dzięki czemu jej słowa były przekonujące?

¹⁷ Wkrótce Abigail spotyka Dawida i jego towarzyszy. Znów działa bez ociągania — szybko zsiada z osła i pada na twarz przed Dawidem (1 Sam. 25:20, 23). Szczerze z nim rozmawia i błaga o litość dla męża oraz domowników. Co sprawia, że jej słowa są przekonujące?

¹⁸ Abigail bierze na siebie winę za zaistniałą sytuację i prosi Dawida o przebaczenie. Obiektywnie przyznaje, że jej mąż postąpił głupio — zgodnie ze znaczeniem swego imienia. Prawdopodobnie sugeruje w ten sposób, że mszczenie się na takim człowieku uwłaczałoby godności Dawida. Wyraża przekonanie, że jest on przedstawicielem Boga prowadzącym „wojny Jehowy”. Wspomina też, że zna obietnicę Bożą dotyczącą królowania Dawida. Mówi: ‛Jehowa na pewno ustanowi cię wodzem nad Izraelem’. Przekonuje go, by nie robił niczego, co mogłoby go obciążyć winą krwi i w przyszłości — najwyraźniej z powodu wyrzutów sumienia — być „powodem do zachwiania się” (odczytaj 1 Samuela 25:24-31). Cóż za poruszające słowa!

19. Jak Dawid zareagował na słowa Abigail i za co ją pochwalił?

¹⁹ Jak Dawid reaguje? Przyjmuje jej dary i mówi: „Błogosławiony niech będzie Jehowa, Bóg Izraela, który cię dziś wysłał na spotkanie ze mną! Błogosławiony niech też będzie twój rozsądek, błogosławiona bądź i ty, która powstrzymałaś mnie dziś od obciążenia się winą krwi”. Dawid chwali ją więc za to, iż pośpiesznie i odważnie wyszła mu naprzeciw. Przyznaje, że dzięki niej uniknął splamienia się przelaniem niewinnej krwi. Oznajmia: „Idź w pokoju do swego domu”. I pokornie dodaje: „Wysłuchałem twego głosu” (1 Sam. 25:32-35).

20, 21. (a) Dlaczego decyzja Abigail, by powrócić do męża, jest godna pochwały? (b) Dlaczego Abigail odłożyła na później rozmowę z mężem i jak dowiodła tym odwagi i roztropności?

²⁰ W drodze powrotnej Abigail zapewne rozmyśla o tym  spotkaniu. Nie mogła nie dostrzec kontrastu między wiernym, życzliwym Dawidem a swym gburowatym mężem. Ale nie koncentruje się na tym. W Biblii czytamy: „Później Abigail przyszła do Nabala”. Wraca do męża, zdecydowana w dalszym ciągu jak najlepiej wywiązywać się z roli żony. Musi go powiadomić o darze, który ofiarowała Dawidowi i jego żołnierzom. Mąż ma prawo o tym wiedzieć. Chce mu też uświadomić, jakiemu nieszczęściu zapobiegła. Gdyby usłyszał o tym od kogoś innego, okryłby się jeszcze większą hańbą. Nie może jednak zrobić tego od razu, bo Nabal ucztuje niczym król i jest zupełnie pijany (1 Sam. 25:36).

²¹ Abigail kolejny raz wykazuje odwagę i roztropność — czeka, aż mąż wytrzeźwieje. Rano może być na tyle przytomny, by zrozumieć, co się do niego mówi, ale jednocześnie istnieje większe niebezpieczeństwo, że wpadnie w furię, a nawet użyje przemocy. Abigail z pewnością bierze to pod uwagę. Jednak opowiada mu całą historię. O dziwo, jej mąż ani drgnie (1 Sam. 25:37).

22. Co się stało z Nabalem i jakie wnioski nasuwa ta historia, jeśli chodzi o przemoc w domu?

²² Co się przytrafiło Nabalowi? „Serce w nim zamarło, a on stał się jak kamień”. Prawdopodobnie dostał czegoś w rodzaju udaru. Po około dziesięciu dniach już nie żył, i to raczej nie z powodu choroby. Relacja biblijna informuje: „Jehowa poraził Nabala, tak iż umarł” (1 Sam. 25:38). W ten sposób skończył się koszmar małżeństwa Abigail. Dzisiaj Jehowa nie wykonuje takich wyroków, ale sprawozdanie to stanowi trzeźwiące przypomnienie, że przemoc czy tyrania w domu nigdy nie uchodzą Jego uwagi. W stosownym czasie zawsze czyni On zadość sprawiedliwości (odczytaj Łukasza 8:17).

23. Jakiego błogosławieństwa zaznała Abigail i jak pokazała, że nie wbiło jej to w pychę?

²³ Abigail uwalnia się od nieudanego małżeństwa. Ale czeka ją jeszcze inne błogosławieństwo. Kiedy Dawid dowiaduje się o śmierci Nabala, wysyła do Abigail posłańców z propozycją, by została jego żoną. Jaka odpowiedź pada? „Oto twoja niewolnica jest służebnicą do obmywania stóp sługom mego pana”. Najwyraźniej więc perspektywa poślubienia Dawida nie sprawia, że Abigail zaczyna myśleć o sobie  więcej, niż należy. Oświadcza przecież, że gotowa jest usługiwać jego sługom! Po raz kolejny działa szybko — nie zwlekając, wyrusza do Dawida (1 Sam. 25:39-42).

24. (a) Jakim wyzwaniom musiała sprostać Abigail jako żona Dawida? (b) Jaką opinią cieszyła się Abigail w oczach Jehowy i swego męża?

²⁴ Jednak historia ta nie ma bajkowego zakończenia. Życie Abigail u boku Dawida nie było usłane różami. Miał on już żonę Achinoam. Choć w tamtych czasach Bóg dopuszczał poligamię, to takie związki niosły ze sobą wiele problemów. Poza tym zanim Dawid zasiadł na tronie, musiał pokonać mnóstwo przeszkód i trudności. Ale z drugiej strony Abigail — która lojalnie wspierała Dawida i z czasem urodziła mu syna — doświadczyła, czym jest szacunek i troska okazywana przez męża. Pewnego dnia Dawid uwolnił ją nawet z rąk porywaczy! (1 Sam. 30:1-19). Naśladował on Jehowę Boga, który roztropne, odważne i wierne kobiety darzy miłością i uznaniem.