1-3. (a) Co zagroziło jedności zboru w I wieku? (b) Jaką korzyść możemy odnieść z omawianej relacji biblijnej?

 PAWEŁ i Barnabas właśnie zakończyli pierwszą podróż misjonarską i pełni radości wrócili do Antiochii Syryjskiej. Są zachwyceni, że Jehowa „otworzył innym narodom drzwi prowadzące do okazania wiary” (Dzieje 14:26, 27). Zresztą również w Antiochii jest gorliwie głoszona dobra nowina i do zboru przyłączyło się „mnóstwo ludzi” z innych narodów (Dzieje 11:20-26).

² Wieść o tym wzroście wkrótce dociera do Judei. Ale zamiast budzić powszechną radość, podsyca polemikę na temat obrzezania. Jakie stosunki powinny panować między chrześcijanami pochodzenia żydowskiego i nieżydowskiego i jak ci drudzy mają się zapatrywać na Prawo Mojżeszowe? Kwestia ta wywołuje tak ostry spór, że zborowi grozi rozłam. W jaki sposób zostanie rozstrzygnięta?

³ Analizując ten fragment Dziejów Apostolskich, wyciągniemy wiele cennych wniosków. Pomogą nam one mądrze działać, gdybyśmy sami znaleźli się w sytuacji zagrażającej jedności zboru.

4. Jakie błędne poglądy propagowali niektórzy uczniowie i jakie pytanie to nasuwa?

⁴ Uczeń Łukasz donosi: „Przybyli tam [do Antiochii] niektórzy z Judei i zaczęli nauczać braci: ‚Jeśli nie dacie się obrzezać zgodnie z Prawem Mojżeszowym, nie zostaniecie wybawieni’” (Dzieje 15:1). Biblia nie wyjawia, czy ludzie ci przed przyjęciem chrystianizmu należeli do faryzeuszy, najwyraźniej jednak byli pod wpływem formalistycznego sposobu myślenia tego żydowskiego stronnictwa. Może nawet bezpodstawnie twierdzili, że przemawiają w imieniu apostołów i starszych z Jerozolimy (Dzieje 15:23, 24). Ale dlaczego uczniowie narodowości żydowskiej wciąż propagowali obrzezanie, skoro od czasu, gdy Piotr pod kierownictwem Bożym wprowadził do zboru nieobrzezanych ludzi z innych narodów, upłynęło już jakieś 13 lat? (Dzieje 10:24-29, 44-48) a.

5, 6. (a) Z jakich powodów niektórzy chrześcijanie pochodzenia żydowskiego mogli obstawać przy obrzezaniu? (b) Czy przymierze związane z obrzezaniem było częścią przymierza zawartego z Abrahamem? (Zobacz przypis).

 ⁵ Powodów mogło być wiele. Obrzezanie wprowadził sam Jehowa jako znak utrzymywania z Nim szczególnej więzi. Po raz pierwszy polecił poddać się obrzezaniu Abrahamowi i jego rodzinie b, a potem uwzględnił je także w przymierzu Prawa (Kapł. 12:2, 3). Według przepisów Prawa Mojżeszowego nawet mieszkający wśród Izraelitów cudzoziemcy musieli się obrzezać, jeśli chcieli spożywać posiłek paschalny lub korzystać z innych przywilejów (Wyjścia 12:43, 44, 48, 49). Żydzi mieli zakodowane w świadomości, że mężczyzna nieobrzezany jest nieczysty i zasługuje na pogardę (Izaj. 52:1).

⁶ A zatem od uczniów narodowości żydowskiej dostosowanie się do nowo objawionej prawdy wymagało wiary i pokory. Przymierze Prawa zostało zastąpione nowym przymierzem, więc żydowskie pochodzenie przestało oznaczać automatyczną przynależność do ludu Bożego. Ponadto żydowscy chrześcijanie mieszkający w otoczeniu rodaków — jak to było w Judei — musieli zdobyć się na odwagę, by się przyznać do wiary w Chrystusa i by za swoich współwyznawców uznać nieobrzezanych nie-Żydów (Jer. 31:31-33; Łuk. 22:20).

7. Jakich prawd nie pojmowali niektórzy chrześcijanie pochodzenia żydowskiego?

⁷ Oczywiście Boże zasady się nie zmieniły. Przecież nowe przymierze odzwierciedlało ducha Prawa Mojżeszowego (Mat. 22:36-40). Na przykład o obrzezaniu Paweł w późniejszym czasie napisał: „Prawdziwym Żydem jest ten, kto jest nim wewnątrz, a prawdziwym obrzezaniem jest obrzezanie serca, które dokonuje się za sprawą ducha, a nie na podstawie spisanego kodeksu” (Rzym. 2:29; Powt. Pr. 10:16). „Niektórzy z Judei” nie pojmowali tych prawd i utrzymywali, że Bóg nie uchylił nakazu dotyczącego obrzezania. Czy usłuchają logicznych argumentów?

8. Dlaczego sprawę obrzezania postanowiono przedstawić ciału kierowniczemu w Jerozolimie?

⁸ Dalej Łukasz podaje: „Gdy między nimi [„niektórymi z Judei”] a Pawłem i Barnabasem doszło do niemałych tarć i sporów, ustalono, że Paweł i Barnabas oraz kilku innych uda się w tej sprawie do apostołów  i starszych w Jerozolimie” (Dzieje 15:2) c. Zaistniałe „tarcia i spory” świadczyły o tym, że po obu stronach w grę wchodziły silne emocje i głębokie przekonanie o swojej racji, dlatego starsi z Antiochii nie byli w stanie rozstrzygnąć tej sprawy. W imię pokoju i jedności rozsądnie postanowili przedstawić ją „apostołom i starszym w Jerozolimie”, tworzącym ciało kierownicze. Czego możemy się nauczyć z ich postawy?

9, 10. Pod jakimi względami bracia z Antiochii oraz Paweł i Barnabas dali nam dobry przykład?

⁹ Jedna cenna lekcja dotyczy potrzeby ufania organizacji Bożej. Pomyślmy: Bracia z Antiochii wiedzieli, że ciało kierownicze w całości składa się z chrześcijan pochodzenia żydowskiego. Niemniej ufali, że grono to rozstrzygnie powstały problem zgodnie z Pismami. Dlaczego? Byli przekonani, że Jehowa pokieruje sprawą za pośrednictwem swojego świętego ducha oraz Głowy zboru, Jezusa Chrystusa (Mat. 28:18, 20; Efez. 1:22, 23). Gdy w naszych czasach wyłaniają się jakieś poważne kwestie, za przykładem braci z Antiochii ufajmy organizacji Bożej oraz pomazańcom tworzącym Ciało Kierownicze.

¹⁰ Omawiana relacja uzmysławia nam też wartość pokory i cierpliwości. Paweł i Barnabas zostali wyznaczeni bezpośrednio przez ducha świętego do prowadzenia działalności wśród innych narodów, a jednak nie odwołali się do swojego autorytetu, by rozstrzygnąć kwestię obrzezania na miejscu, w Antiochii (Dzieje 13:2, 3). Ponadto Paweł napisał później: „Poszedłem tam [do Jerozolimy] w wyniku objawienia” — wskazując tym samym, że zdał się na Boże kierownictwo w tej sprawie (Gal. 2:2). Obecnie nadzorcy starają się  okazywać podobną pokorę i cierpliwość, gdy powstaje problem mogący zagrozić jedności zboru. Zamiast forsować własne poglądy, szukają kierownictwa Jehowy, sprawdzając, co na dany temat mówi Pismo Święte i jakie są wytyczne wiernego niewolnika (Filip. 2:2, 3).

11, 12. Dlaczego to takie ważne, żeby czekać na Jehowę?

¹¹ Niekiedy musimy poczekać, zanim Jehowa udzieli zrozumienia w danej sprawie. Pamiętajmy, że ówcześni bracia czekali na rozstrzygnięcie kwestii obrzezania ludzi z innych narodów jakieś 13 lat — od roku 36, gdy duch święty został wylany na Korneliusza, mniej więcej do roku 49. Dlaczego trwało to tak długo? Być może Bóg chciał dać szczerym Żydom odpowiednią ilość czasu, żeby mogli oswoić się z tak odmiennym poglądem. Rozwiązanie przymierza związanego z obrzezaniem, które zostało zawarte przeszło 19 stuleci wcześniej z ich ukochanym praojcem Abrahamem, nie było dla nich błahostką (Jana 16:12).

¹² Uważamy to za zaszczyt, że jesteśmy pouczani i kształtowani przez naszego cierpliwego i życzliwego niebiańskiego Ojca. Niezmiennie wychodzi nam to na dobre (Izaj. 48:17, 18; 64:8). Dlatego nigdy nie próbujmy wyniośle propagować własnych poglądów ani nie krytykujmy zmian organizacyjnych lub nowych wyjaśnień jakichś wersetów (Kazn. 7:8). Gdybyś dostrzegł u siebie choćby zalążek takiej tendencji, spróbuj z modlitwą przemyśleć ważne zasady zawarte w 15 rozdziale Dziejów Apostolskich d.

13. Jak możemy odzwierciedlać cierpliwość Jehowy w służbie kaznodziejskiej?

¹³ Cierpliwość często okazuje się też konieczna, gdy studiujemy Biblię z kimś, komu trudno porzucić bliskie mu fałszywe poglądy lub niebiblijne zwyczaje. Warto w tej sytuacji dać zainteresowanemu rozsądną ilość czasu, by duch Boży wywarł wpływ na jego serce (1 Kor. 3:6, 7). Poza tym należałoby poruszać ten problem w modlitwach. W odpowiednim momencie Bóg w taki czy inny sposób pomoże nam podjąć właściwe działania (1 Jana 5:14).

14, 15. Jak zbór w Antiochii okazał szacunek wysłanym braciom i jak z kolei oni pokrzepiali współwyznawców?

¹⁴ W relacji Łukasza czytamy następnie: „Członkowie zboru odprowadzili ich (...) kawałek drogi, a potem szli oni dalej przez Fenicję i Samarię i opowiadali ze szczegółami o nawróceniu ludzi z innych narodów, sprawiając wszystkim braciom wielką radość” (Dzieje 15:3). Odprowadzając Pawła, Barnabasa i pozostałych wysłanników, bracia z Antiochii okazali im chrześcijańską miłość i szacunek oraz dowiedli, że życzą im  błogosławieństwa Bożego. Także pod tym względem są dla nas wzorem! Czy darzysz szacunkiem swoich współwyznawców, a zwłaszcza starszych, „którzy ciężko pracują, przemawiając i nauczając”? (1 Tym. 5:17).

¹⁵ W drodze do Jerozolimy wysłannicy pokrzepiali braci z Fenicji i Samarii, ‛opowiadając im ze szczegółami’ o głoszeniu ludziom z innych narodów. Wśród słuchaczy zapewne byli chrześcijanie pochodzenia żydowskiego, którzy uciekli na te tereny po męczeńskiej śmierci Szczepana. Podobnie w naszych czasach doniesienia o tym, jak Jehowa błogosławi dziełu pozyskiwania uczniów, są źródłem pokrzepienia, szczególnie dla braci, którzy przechodzą próby wiary. Czy w pełni korzystasz z takich relacji, uczęszczając na zebrania, zgromadzenia i kongresy, a także czytając życiorysy i różne przeżycia publikowane w literaturze oraz w serwisie internetowym jw.org?

16. Co pokazuje, że kwestia obrzezania była poważnym problemem?

¹⁶ Po przejściu około 550 kilometrów na południe wysłannicy z Antiochii dotarli do celu. Łukasz pisze: „Kiedy przybyli do Jerozolimy, zostali życzliwie przyjęci przez zbór oraz apostołów i starszych i opowiedzieli o wielu rzeczach, których Bóg przez nich dokonał” (Dzieje 15:4). Ale wtedy „niektórzy z wierzących, należący wcześniej do stronnictwa faryzeuszy, powstali z miejsc i powiedzieli: ‚Koniecznie trzeba ich obrzezać i im nakazać, żeby przestrzegali Prawa Mojżeszowego’” (Dzieje 15:5). Widać więc, że kwestia obrzezania nieżydowskich chrześcijan była poważnym problemem i wymagała rozstrzygnięcia.

17. (a) Kto tworzył ciało kierownicze w Jerozolimie? (b) Prawdopodobnie z jakiego względu do ciała kierowniczego włączono starszych?

¹⁷ Księga Przysłów 13:10 mówi: „Mądrość cechuje tych, którzy szukają rad”. Zgodnie z tą rozsądną zasadą „apostołowie i starsi zebrali się (...), żeby rozpatrzyć [kwestię obrzezania]” (Dzieje 15:6). „Apostołowie i starsi” reprezentowali cały zbór chrześcijański i w takim charakterze występuje dzisiejsze Ciało Kierownicze. Dlaczego apostołom towarzyszyli  starsi? Jak pamiętamy, apostoł Jakub został stracony, a Piotr przez jakiś czas przebywał w więzieniu. Nie można było wykluczyć, że również innym apostołom przydarzy się coś podobnego. Obecność dodatkowych wykwalifikowanych pomazańców gwarantowała, że nad zborem nieprzerwanie będzie sprawowany odpowiedni nadzór.

18, 19. Co powiedział Piotr i jaki wniosek powinni wyciągnąć z tego słuchacze?

¹⁸ Łukasz relacjonuje dalej: „Po burzliwej dyskusji wstał Piotr i rzekł do nich: ‚Bracia, dobrze wiecie, że Bóg już dawno wybrał mnie spośród was, żeby ludzie z innych narodów usłyszeli z moich ust dobrą nowinę i uwierzyli. Bóg, który zna serca, potwierdził, że darzy ich uznaniem, dając im ducha świętego tak samo jak nam. Pokazał, że nie ma dla Niego żadnej różnicy między nami a nimi, i ze względu na ich wiarę oczyścił ich serca’” (Dzieje 15:7-9). Jak podaje pewien słownik, grecki wyraz oddany w wersecie 7 jako „burzliwa dyskusja” może też oznaczać „poszukiwanie”, „dociekanie”. Tak więc bracia ci najwidoczniej różnili się w poglądach i otwarcie o tym dyskutowali.

¹⁹ Dobitne słowa Piotra przypomniały zebranym, że w 36 roku w jego obecności pierwsi nieobrzezani nie-Żydzi — Korneliusz wraz z domownikami — zostali namaszczeni duchem świętym. Skoro zatem Jehowa przestał czynić różnicę między Żydami a nie-Żydami, z jakiej racji mieliby to robić ludzie? Co więcej, to wiara w Chrystusa, a nie przestrzeganie Prawa Mojżeszowego ‛oczyszcza serca’ (Gal. 2:16).

20. Jak ci, którzy propagowali obrzezanie, ‛wystawiali Boga na próbę’?

²⁰ Na podstawie niepodważalnego świadectwa ducha świętego Piotr doszedł do następującego wniosku: „Dlaczego więc teraz wystawiacie Boga na próbę, nakładając na kark uczniów jarzmo, którego ani nasi przodkowie, ani my nie mogliśmy udźwignąć? Wierzymy, że zarówno my, jak i oni zostaniemy wybawieni dzięki niezasłużonej życzliwości Pana Jezusa” (Dzieje 15:10, 11). Zwolennicy obrzezania ‛wystawiali Boga na próbę’ albo — jak to oddaje Biblia Warszawsko-Praska — ‛prowokowali Boga do gniewu’. Próbowali narzucić nie-Żydom Prawo, którego sami Żydzi nie potrafili całkowicie wypełnić i które skazywało ich przez to na śmierć (Gal. 3:10). Zamiast propagować obrzezanie, żydowscy słuchacze Piotra powinni okazywać wdzięczność za niezasłużoną życzliwość Bożą wyrażoną poprzez Jezusa.

21. Jaki wkład w dyskusję wnieśli Barnabas i Paweł?

²¹ Słowa Piotra najwyraźniej odniosły zamierzony skutek, bo „wszyscy obecni zamilkli”. Następnie Barnabas i Paweł opowiedzieli „o tym, jak wielu znaków i cudów Bóg przez nich dokonał wśród innych narodów” (Dzieje 15:12). Apostołowie i starsi w końcu mieli możliwość ocenić wszystkie dowody i podjąć decyzję, która by odzwierciedlała wolę Bożą.

22-24. (a) Jak dzisiejsze Ciało Kierownicze naśladuje wzór ustanowiony w I wieku? (b) Jak wszyscy starsi mogą okazywać szacunek dla porządku teokratycznego?

 ²² Dzisiejsze Ciało Kierownicze w czasie swoich spotkań również szuka wskazówek w Słowie Bożym i żarliwie modli się o ducha świętego (Ps. 119:105; Mat. 7:7-11). Każdy członek tego grona z wyprzedzeniem otrzymuje program spotkania, żeby mógł z modlitwą przemyśleć wszystkie sprawy przewidziane do omówienia (Prz. 15:28). Potem ci namaszczeni duchem chrześcijanie swobodnie i z szacunkiem się wypowiadają, często powołując się na Biblię.

²³ W taki sam sposób powinny przebiegać spotkania gron starszych w poszczególnych zborach. A jeśli jakaś poważna sprawa pozostanie nierozwiązana, starsi mogą poprosić o pomoc miejscowe Biuro Oddziału lub jego przedstawicieli, na przykład nadzorców obwodów. Z kolei Biuro Oddziału w razie potrzeby zwraca się do Ciała Kierowniczego.

²⁴ Jehowa niewątpliwie błogosławi tym, którzy szanują porządek teokratyczny, a także przejawiają pokorę, lojalność i cierpliwość. Jak zobaczymy w kolejnym rozdziale, nagradza ich prawdziwym pokojem, pomyślnością duchową i chrześcijańską jednością.