1, 2. Dlaczego Paweł nie był zaskoczony prześladowaniami, które spotkały go w Jerozolimie?

 WYRATOWANY z rąk rozzłoszczonego motłochu, Paweł trafia do aresztu. Prześladowania, które przechodzi w Jerozolimie, nie są dla niego zaskoczeniem. Wielokrotnie słyszał, że w tym mieście czekają go „uwięzienie i cierpienia” (Dzieje 20:22, 23). I chociaż nie wie dokładnie, co się z nim stanie, jest świadomy, że będzie musiał wiele wycierpieć ze względu na imię Jezusa (Dzieje 9:16).

² Nawet chrześcijańscy prorocy ostrzegali Pawła, że zostanie związany i wydany „w ręce ludzi z innych narodów” (Dzieje 21:4, 10, 11). Kiedy już znalazł się w Jerozolimie, najpierw próbował go zabić tłum w mieście, a potem mało brakowało, żeby ‛rozszarpali go’ kłócący się z jego powodu członkowie Sanhedrynu. Teraz jest więziony przez rzymskich żołnierzy i spodziewa się dalszych przesłuchań oraz oskarżeń (Dzieje 21:31; 23:10). Zapewne bardzo potrzebuje pokrzepienia!

3. Skąd czerpiemy zachęty do głoszenia?

³ Jak wiemy, w obecnych dniach końca „wszyscy, którzy pragną z oddaniem służyć Bogu i żyć w jedności z Chrystusem Jezusem, będą prześladowani” (2 Tym. 3:12). Dlatego my też potrzebujemy zachęt do kontynuowania działalności kaznodziejskiej. Jesteśmy bardzo wdzięczni za pokrzepienie, które we właściwym czasie otrzymujemy za pośrednictwem publikacji biblijnych oraz na zebraniach przygotowywanych pod nadzorem „niewolnika wiernego i roztropnego” (Mat. 24:45). Jehowa nas upewnia, że wrogowie dobrej nowiny poniosą klęskę. Nigdy nie będą w stanie unicestwić Jego sług jako grupy ani powstrzymać ich od głoszenia (Izaj. 54:17; Jer. 1:19). Ale jak potoczyły się losy apostoła Pawła? Czy został zachęcony, żeby mimo sprzeciwu dawać dokładne świadectwo? Jeżeli tak, to w jaki sposób i jaka była jego reakcja?

4, 5. Jakie pokrzepiające zapewnienie otrzymał Paweł i dlaczego przyszło ono w samą porę?

⁴ Apostoł Paweł otrzymał potrzebne mu pokrzepienie w noc po  uwolnieniu z rąk Sanhedrynu. Natchniona relacja donosi: „Stanął przy nim Pan i powiedział: ‚Nie bój się! Bo jak dawałeś o mnie dokładne świadectwo w Jerozolimie, tak musisz również dać świadectwo w Rzymie’” (Dzieje 23:11). Te pokrzepiające słowa Jezusa upewniły Pawła, że nie zginie. Dowiedział się, że dotrze do Rzymu, by tam świadczyć o Jezusie.

⁵ Zapewnienie to przyszło w samą porę. Z nastaniem dnia Żydzi — ponad 40 mężczyzn — „uknuli spisek i zobowiązali się pod klątwą, że nie będą ani jeść, ani pić, dopóki nie zabiją Pawła”. Inicjatorzy tego sprzysiężenia tak bardzo pragnęli śmierci apostoła, że przyjęli na siebie zobowiązanie, iż go zamordują. Wierzyli, że gdyby z jakichś powodów nie dotrzymali słowa, ściągnęliby na siebie klątwę, czyli nieszczęście (Dzieje 23:12-15). Przygotowali plan, który został zaaprobowany przez naczelnych kapłanów oraz starszych ludu: Sanhedryn poprosi o ponowne sprowadzenie Pawła pod pretekstem dokładniejszego zbadania jego sprawy. A gdy on będzie w drodze, spiskowcy zaatakują go i zabiją.

6. W jaki sposób wyszedł na jaw spisek na życie Pawła i czego z tej relacji uczą się młodzi?

⁶ Tymczasem o planowanej zasadzce dowiedział się siostrzeniec Pawła i mu o tym doniósł. Apostoł odesłał go z tą informacją do rzymskiego dowódcy Klaudiusza Lizjasza (Dzieje 23:16-22). Nie ulega wątpliwości, że Jehowa kocha młode osoby należące do zboru, które tak jak ten nieznany z imienia siostrzeniec Pawła odważnie stawiają dobro ludu Bożego ponad własne i wiernie popierają sprawy Królestwa.

7, 8. Jakie działania podjął Lizjasz, żeby zapewnić Pawłowi bezpieczeństwo?

⁷ Kiedy Lizjasz usłyszał o spisku na życie Pawła, natychmiast zarządził, żeby 470 spośród 1000 jego podkomendnych — piesi, włócznicy i jeźdźcy — przygotowało się do przewiezienia apostoła nocą do Cezarei. Tam mieli go przekazać namiestnikowi Feliksowi a. Cezarea była siedzibą rzymskich władz administracyjnych zarządzających Judeą. Chociaż mieszkało w niej sporo Żydów, przeważającą część ludności stanowili nie-Żydzi. Porządek panujący w tym mieście kontrastował z sytuacją w Jerozolimie, gdzie wskutek żywionych przez wielu silnych uprzedzeń religijnych często dochodziło do zamieszek. W Cezarei stacjonowała też większość wojsk rzymskich kontrolujących Judeę.

⁸ Zgodnie z wymogami prawa rzymskiego Lizjasz wysłał do Feliksa raport. Napisał w nim, że kiedy dowiedział się o rzymskim obywatelstwie Pawła, uratował go z rąk Żydów, gdy ci „zamierzali go zabić”. Chociaż stwierdził, że Pawła nie obciąża „nic, za co zasługiwałby na  śmierć czy uwięzienie”, to ze względu na uknuty przeciwko niemu spisek postanowił odesłać go do Feliksa, żeby on sam wysłuchał oskarżycieli i rozstrzygnął sprawę (Dzieje 23:25-30).

9. (a) Jak zostały naruszone prawa obywatelskie Pawła? (b) Dlaczego niekiedy zabiegamy o ochronę prawną?

⁹ Czy Lizjasz napisał prawdę? Nie do końca. Wygląda na to, że chciał przedstawić siebie w jak najkorzystniejszym świetle. Przecież wcale nie przyszedł Pawłowi z pomocą dlatego, że dowiedział się o jego obywatelstwie. Ponadto — co zupełnie pominął w raporcie — kazał go „związać dwoma łańcuchami”, a później „przesłuchać z zastosowaniem biczowania” (Dzieje 21:30-34; 22:24-29). A zatem w rzeczywistości naruszył prawa przysługujące Pawłowi jako obywatelowi rzymskiemu. Kiedy obecnie Szatan wykorzystuje fanatyzm religijny, żeby wzniecać przeciwko nam prześladowania, nasze swobody obywatelskie również bywają naruszane. Wtedy wzorem Pawła możemy szukać ochrony prawnej, która nam się należy zgodnie z przepisami obowiązującymi w danym państwie.

10. Jakie zarzuty wysunięto przeciwko Pawłowi?

¹⁰ W Cezarei Pawła ‛trzymano pod strażą w pałacu Heroda’, gdzie czekał, aż z Jerozolimy przybędą jego oskarżyciele (Dzieje 23:35). Pięć dni później pojawili się: arcykapłan Ananiasz, mówca publiczny Tertullus i grupa starszych żydowskich. Na początku swojej przemowy Tertullus pochwalił Feliksa za działania na korzyść Żydów, najwyraźniej chcąc mu schlebić i pozyskać sobie jego względy b. Następnie przeszedł do sedna sprawy: „Stwierdziliśmy, że ten człowiek [Paweł] jest jak zaraza. Wznieca rebelie wśród wszystkich Żydów na całym świecie i jest przywódcą sekty nazarejczyków. Próbował też sprofanować świątynię, dlatego go schwytaliśmy”. Pozostali Żydzi „przyłączyli się do tych oskarżeń, zapewniając, że to wszystko prawda” (Dzieje 24:5, 6, 9). Za każde z przestępstw zarzucanych Pawłowi — za wzniecanie rebelii, przewodzenie niebezpiecznej sekcie i sprofanowanie świątyni — groziła kara śmierci.

11, 12. Jak Paweł odparł stawiane mu zarzuty?

¹¹ Teraz do głosu został dopuszczony Paweł. Na początek powiedział: „Chętnie wystąpię w swojej obronie”. Potem kategorycznie zaprzeczył  stawianym mu zarzutom: Nie sprofanował świątyni ani nie próbował wzniecić rebelii. Zresztą przez wiele lat przebywał poza Jerozolimą, a jego powrót miał związek z dostarczeniem „darów miłosierdzia” — datków dla chrześcijan, którzy zubożeli wskutek głodu i prześladowań. Zanim wszedł do świątyni, poddał się „oczyszczeniu ceremonialnemu”, a poza tym zawsze dokłada starań, żeby „zachować czyste sumienie przed Bogiem i ludźmi” (Dzieje 24:10-13, 16-18).

¹² Dalej Paweł oznajmił, że pełni świętą służbę dla Boga swoich przodków, chociaż jak przyznał, ‛jego przeciwnicy nazywają to sektą’. Jednocześnie podkreślił też, że wierzy „we wszystko, co zapisano w Prawie i pismach proroków”, oraz że tak jak jego oskarżyciele ma nadzieję, iż „nastąpi zmartwychwstanie zarówno prawych, jak i nieprawych”. Następnie zażądał: „Niech ludzie obecni tutaj sami powiedzą, co złego u mnie stwierdzili, gdy stałem przed Sanhedrynem — oprócz tego, że stojąc wśród nich, zawołałem: ‚Sądzicie mnie dzisiaj, bo wierzę w zmartwychwstanie!’” (Dzieje 24:14, 15, 20, 21).

13-15. Jak Paweł dał nam przykład odważnego świadczenia przed władzami?

¹³ Paweł dał nam wzór, jak powinniśmy postąpić, gdyby ze względu na przekonania religijne postawiono nas przed władzami i fałszywie oskarżono o wzniecanie niepokojów, działalność wywrotową lub przynależność do „niebezpiecznej sekty”. Apostoł nie starał się przypodobać namiestnikowi przez karmienie go pochlebstwami tak jak Tertullus. Zachował się godnie i z szacunkiem. Umiejętnie dobierając słowa,  jasno i rzetelnie przedstawił fakty. Poza tym wspomniał, że zgodnie z obowiązującym prawem na przesłuchanie powinni przybyć „Żydzi z Azji”, skoro to oni oskarżyli go o skalanie świątyni (Dzieje 24:18, 19).

¹⁴ Co najważniejsze, Paweł nie powstrzymał się od przedstawienia swoich przekonań. Śmiało mówił o swojej wierze w zmartwychwstanie, w związku z którą w trakcie jego przesłuchania przed Sanhedrynem powstał zamęt (Dzieje 23:6-10). Dlaczego podczas obrony podkreślał tę sprawę? Ponieważ służba, którą pełnił, polegała na dawaniu świadectwa o Jezusie i jego zmartwychwstaniu — czego Żydzi nie mogli zaakceptować (Dzieje 26:6-8, 22, 23). Tak więc w gruncie rzeczy cały konflikt miał związek ze zmartwychwstaniem, a dokładniej — z wiarą w Jezusa i w to, że został wskrzeszony.

¹⁵ My również w podobnych sytuacjach możemy śmiało dawać świadectwo, pamiętając o słowach Jezusa: „Z powodu mojego imienia wszyscy będą was nienawidzić. Ale ten, kto wytrwa do końca, zostanie wybawiony”. Czy musimy się martwić, co powiemy? Nie, ponieważ Jezus zapewnił: „Gdy będą was prowadzić przed władze, nie zamartwiajcie się zawczasu, co powiecie. Mówcie to, co w danej chwili będzie wam dane, bo w gruncie rzeczy to nie wy będziecie mówić, ale duch święty” (Marka 13:9-13).

16, 17. (a) Co Feliks postanowił w sprawie Pawła? (b) Dlaczego Feliks się przestraszył i z jakiego powodu wielokrotnie posyłał po apostoła?

¹⁶ Wierzenia chrześcijan nie były namiestnikowi zupełnie obce. W sprawozdaniu czytamy: „Feliks, dość dobrze znający fakty dotyczące Drogi [jak wtedy nazywano chrystianizm], odroczył sprawę, mówiąc: ‚Podejmę decyzję w tej sprawie, gdy tylko przybędzie dowódca Lizjasz’. I rozkazał setnikowi, żeby trzymał Pawła w areszcie, ale żeby dał mu pewną miarę swobody i pozwolił jego ludziom troszczyć się o jego potrzeby” (Dzieje 24:22, 23).

¹⁷ Kilka dni później Feliks kazał sprowadzić Pawła, żeby razem ze swoją żoną Druzyllą, która była Żydówką, „posłuchać o wierze w Chrystusa Jezusa” (Dzieje 24:24). Jednak gdy apostoł zaczął mówić „o prawości, panowaniu nad sobą i przyszłym sądzie, Feliks się przestraszył”. Być może sumienie zaczęło mu wyrzucać niegodziwe postępki. Odprawił więc Pawła słowami: „Na razie możesz odejść, a przy okazji znowu po ciebie poślę”. Potem jeszcze wielokrotnie go przywoływał, ale nie dlatego, że chciał poznać prawdę, tylko w nadziei na łapówkę (Dzieje 24:25, 26).

18. Dlaczego Paweł mówił Feliksowi i jego żonie „o prawości, panowaniu nad sobą i przyszłym sądzie”?

 ¹⁸ Dlaczego Paweł mówił Feliksowi i jego żonie „o prawości, panowaniu nad sobą i przyszłym sądzie”? Jak pamiętamy, z zainteresowaniem słuchali oni tego, co miało związek z „wiarą w Chrystusa Jezusa”. Paweł, który wiedział o ich niemoralnym, niesprawiedliwym i okrutnym postępowaniu, nie krył przed nimi, czego się oczekuje od naśladowców Jezusa. To, co powiedział, ukazało jaskrawy kontrast między prawymi zasadami Bożymi a trybem życia Feliksa i jego żony. Dzięki temu mogli oni dostrzec, że każdy człowiek jest odpowiedzialny przed Bogiem za swoje myśli, słowa i czyny oraz że ważniejsze od wyroku w sprawie Pawła jest to, jak ich osądzi Bóg. Nic dziwnego, że Feliks się przestraszył.

19, 20. (a) Jak powinniśmy podchodzić do ludzi, którzy wydają się zainteresowani prawdą, ale prowadzą niezgodny z Biblią tryb życia? (b) Co pokazuje, że Feliks nie dbał o dobro Pawła?

¹⁹ Głosząc dobrą nowinę, spotykamy nieraz ludzi pokroju Feliksa. Mogą sprawiać wrażenie zainteresowanych prawdą, ale prowadzą niezgodny z Biblią tryb życia. Pomagając takim osobom, zachowujemy rozwagę. Wzorem Pawła staramy się taktownie przedstawiać im Boże zasady moralne, wierząc, że orędzie biblijne może poruszyć ich serce. Jeżeli jednak się okazuje, że nie zamierzają zmienić swojego postępowania, nie próbujemy przekonywać ich bez końca, ale szukamy osób, które szczerze chcą poznać prawdę.

²⁰ Stan serca Feliksa odsłania dalsza część relacji: „Po upływie dwóch lat następcą Feliksa został Porcjusz Festus. Feliks, chcąc zyskać przychylność Żydów, pozostawił Pawła w areszcie” (Dzieje 24:27). Feliksowi wcale nie zależało na pomyślności Pawła. Wiedział przecież, że należący do „Drogi” nie są ani wichrzycielami, ani wywrotowcami (Dzieje 19:23). Był też świadomy, że Paweł w żaden sposób nie złamał prawa rzymskiego. A mimo to go nie uwolnił, bo chciał „zyskać przychylność Żydów”.

21. Co się działo z Pawłem po objęciu urzędu przez Festusa i co zapewne dodawało mu sił?

²¹ Z ostatniego wersetu 24 rozdziału Dziejów Apostolskich dowiedzieliśmy się, że gdy po Feliksie namiestnikiem został Porcjusz Festus, Paweł dalej przebywał w areszcie, oczekując przesłuchań przed kolejnymi dygnitarzami. Ten odważny apostoł faktycznie ‛był ciągany przed królów i namiestników’ (Łuk. 21:12). Jak się przekonamy, później miał nawet dać świadectwo samemu cesarzowi. Mimo wielu prób nie zachwiał się w wierze. Z pewnością cały czas sił dodawały mu słowa Jezusa: „Nie bój się!”.