1-3. (a) Opisz okoliczności towarzyszące śmierci Eutychusa. (b) Co zrobił Paweł i co mówi nam o nim to zdarzenie?

 W TROADZIE Paweł przemawia do braci zebranych w górnym pokoju. Spotkał się z nimi po raz ostatni i tak przeciągnął swoje przemówienie, że dochodzi już północ. Z powodu dużej liczby obecnych oraz wielu palących się lamp prawdopodobnie zrobiło się gorąco i duszno. W jednym z okien siedzi Eutychus. Gdy Paweł dalej mówi, ten młody człowiek zasypia i spada z trzeciej kondygnacji!

² Łukasz, który jest lekarzem, zapewne jako jeden z pierwszych wybiega z domu, żeby zbadać leżącego chłopca. Ale nic nie może mu pomóc — Eutychus nie żyje (Dzieje 20:9). I wtedy dzieje się coś niezwykłego: Paweł pochyla się nad Eutychusem i go obejmuje, a zgromadzonych uspokaja: „Przestańcie rozpaczać, bo on żyje”. Jak się okazuje, przywrócił mu życie! (Dzieje 20:10).

³ Zdarzenie to ujawnia potęgę świętego ducha Bożego. Paweł nie był winny śmierci Eutychusa. Nie chciał jednak, żeby wspomniany wypadek położył się cieniem na tym ważnym spotkaniu lub kogoś zgorszył. Wskrzeszając Eutychusa, apostoł pocieszył braci i pobudził ich do gorliwej służby. Nie ulega wątpliwości, że czuł się odpowiedzialny za życie drugich. Przywodzi to na myśl jego słowa: „Nie ponoszę winy za krew żadnego człowieka” (Dzieje 20:26). Zobaczmy, jaki przykład dał nam pod tym względem.

4. Jakie trudne chwile przeżył Paweł w Efezie?

⁴ Jak dowiedzieliśmy się w poprzednim rozdziale, Paweł przeżył trudne chwile. Jego służba kaznodziejska w Efezie wywołała niemałe poruszenie. Rzemieślnicy, których dochody były związane z kultem Artemidy, wzniecili w mieście zamieszki. „Kiedy rozruchy ustały”,  donoszą Dzieje 20:1, „Paweł posłał po uczniów. Udzielił im zachęt, po czym pożegnał się z nimi i wyruszył w podróż do Macedonii”.

5, 6. (a) Ile czasu Paweł mógł spędzić w Macedonii i czym się tam zajmował? (b) Jak Paweł odnosił się do współwyznawców?

⁵ W drodze do Macedonii Paweł zatrzymał się na jakiś czas w nadmorskiej Troadzie. Miał nadzieję spotkać się w tym mieście z Tytusem, którego wcześniej wysłał do Koryntu (2 Kor. 2:12, 13). Ponieważ jednak Tytus nie przychodził, apostoł udał się do Macedonii i spędził tam przypuszczalnie niecały rok, ‛kierując do tamtejszych uczniów wiele słów zachęty’ (Dzieje 20:2) a. Właśnie wtedy dołączył do niego Tytus i opowiedział mu o pozytywnej reakcji Koryntian na pierwszy list (2 Kor. 7:5-7). To pobudziło Pawła do napisania do nich po raz drugi.

⁶ Warto zauważyć, że nawiązując do spotkań Pawła z braćmi w Efezie i Macedonii, Łukasz wspomina o udzielaniu zachęt. Dobrze to pokazuje, jakie podejście do współwyznawców miał ten apostoł. W przeciwieństwie do faryzeuszy, którzy patrzyli na drugich z pogardą, Paweł uznawał braci za swoich współpracowników (Jana 7:47-49;  1 Kor. 3:9). Takie nastawienie przejawiał nawet wtedy, gdy musiał im udzielić stanowczych rad (2 Kor. 2:4).

7. Jak dzisiejsi nadzorcy mogą naśladować Pawła?

⁷ Obecnie przykład Pawła chcą naśladować starsi w zborach oraz nadzorcy obwodów. Nawet jeśli udzielają komuś napomnienia, przede wszystkim dążą do tego, żeby umocnić go pod względem duchowym. Kierując się współczuciem, starają się zachęcać, a nie potępiać. Pewien doświadczony nadzorca obwodu zauważył: „Większość braci i sióstr pragnie postępować właściwie, ale często boryka się z rozgoryczeniem, lękiem oraz z poczuciem bezsilności”. Duchowi pasterze mogą być dla takich osób źródłem pokrzepienia (Hebr. 12:12, 13).

8, 9. (a) Co pokrzyżowało plany Pawła? (b) Z jakich powodów Żydzi mogli być wrogo nastawieni do Pawła?

⁸ Z Macedonii Paweł wyruszył do Koryntu b. Spędził tam trzy miesiące i miał zamiar odpłynąć z portu w Kenchrach do Syrii. Następnie planował udać się do Jerozolimy, żeby dostarczyć potrzebującym braciom zebrane dary (Dzieje 24:17; Rzym. 15:25, 26) c. Niestety, niespodziewany rozwój wypadków pokrzyżował mu plany. W Dziejach 20:3 czytamy: „Żydzi uknuli przeciw niemu spisek”.

⁹ Okoliczność, że korynccy Żydzi byli do Pawła wrogo nastawieni, nie jest zaskoczeniem. Z ich punktu widzenia był przecież odszczepieńcem. Poza tym jego wcześniejsza działalność w ich mieście doprowadziła do nawrócenia się Kryspusa — przełożonego synagogi (Dzieje 18:7, 8; 1 Kor. 1:14). A gdy oskarżyli apostoła przed prokonsulem Achai Gallionem, ten oddalił ich zarzuty jako bezzasadne, co bardzo ich rozzłościło (Dzieje 18:12-17). Najwyraźniej teraz dowiedzieli się lub domyślili, że Paweł zamierza wsiąść na statek w pobliskich Kenchrach, i postanowili urządzić tam na niego zasadzkę. Co zrobił w tej sytuacji?

10. Czy Paweł zachował się tchórzliwie, rezygnując z podróży przez Kenchry? Wyjaśnij to szerzej.

¹⁰ Dla własnego bezpieczeństwa — a także by chronić powierzone mu datki — Paweł zrezygnował z wcześniejszych planów i postanowił wracać przez Macedonię. Oczywiście podróżowanie lądem też wiązało się z rozmaitymi zagrożeniami. Na drogach czyhali bandyci. Nawet gospody nie były bezpieczne. Paweł jednak podjął ryzyko, byle uniknąć tego, co go czekało w Kenchrach. Na szczęście nie podróżował  sam. Towarzyszyli mu Arystarch, Gajus, Sekundus, Sopater, Trofim, Tychik i Tymoteusz (Dzieje 20:3, 4).

11. Jak obecnie chrześcijanie zachowują rozsądne środki ostrożności i jaki przykład dał pod tym względem Jezus?

¹¹ Wzorem Pawła dzisiejsi chrześcijanie również podczas pełnienia służby unikają niepotrzebnego ryzyka. Na niektórych terenach nie podróżują w pojedynkę, ale większą grupą lub przynajmniej we dwójkę. A co powiedzieć o prześladowaniach? Wiemy, że są nieuniknione (Jana 15:20; 2 Tym. 3:12). Nigdy jednak nie wystawiamy się świadomie na niebezpieczeństwo. Rozważmy też przykład Jezusa. Gdy pewnego razu jego przeciwnicy w Jerozolimie zaczęli chwytać za kamienie, żeby go nimi obrzucić, ‛ukrył się i wyszedł ze świątyni’ (Jana 8:59). Później, kiedy dowiedział się o spisku na swoje życie, „już nie wędrował wśród Żydów jawnie, ale odszedł stamtąd w okolice pustkowia” (Jana 11:54). Jezus zachowywał rozsądne środki ostrożności, o ile nie było to sprzeczne z wolą, jaką względem niego miał Bóg. Tak samo robią dziś jego naśladowcy (Mat. 10:16).

12, 13. (a) Jaki wpływ miało na zbór wskrzeszenie Eutychusa? (b) Jaka biblijna nadzieja pokrzepia osoby, które straciły bliskich?

¹² Paweł i jego towarzysze podróżowali przez Macedonię razem, a potem najwyraźniej się rozdzielili. Ponownie spotkali się w Troadzie d. W sprawozdaniu czytamy: „W ciągu pięciu dni przybyliśmy do nich do Troady” (Dzieje 20:6) e. Właśnie tam doszło do wskrzeszenia Eutychusa, o czym mówiliśmy na początku tego rozdziału. Wyobraźmy sobie, jakiej radości zaznali bracia, gdy zobaczyli go żywego! Jak donosi Łukasz, ‛nie mogli się nacieszyć’ (Dzieje 20:12).

¹³ Obecnie takie cuda się nie zdarzają. Niemniej osoby, które straciły bliskich, czerpią ogromną pociechę z biblijnej nadziei zmartwychwstania (Jana 5:28, 29). Pomyślmy: Eutychus wskutek wrodzonej niedoskonałości w końcu ponownie umarł (Rzym. 6:23). Ale ci, którzy zostaną wskrzeszeni w Bożym nowym świecie, będą mieć widoki na życie wieczne! Co więcej, współkrólowie Jezusa wzbudzani do życia w niebie otrzymują nieśmiertelność (1 Kor. 15:51-53). A zatem dzisiejsi chrześcijanie — zarówno pomazańcy, jak i „drugie owce” — też mają powody, żeby wręcz ‛nie móc się nacieszyć’ (Jana 10:16).

14. Co Paweł powiedział efeskim starszym podczas spotkania w Milecie?

¹⁴ Paweł i jego towarzysze wyruszyli z Troady do Assos, a następnie przez Mitylenę, Chios i Samos do Miletu. Paweł śpieszył się, żeby dotrzeć do Jerozolimy na święto Pięćdziesiątnicy. Wyjaśnia to, dlaczego wybrał statek, który omijał Efez. Ponieważ jednak chciał porozmawiać ze starszymi z Efezu, poprosił, żeby przybyli do Miletu (Dzieje 20:13-17). Kiedy się z nimi spotkał, powiedział: „Dobrze wiecie, jak postępowałem wśród was od pierwszego dnia, gdy przybyłem do Azji. Mimo łez i mimo prób, jakie mnie spotkały z powodu żydowskich intryg, z wielką pokorą służyłem Panu jak niewolnik. Nie wymawiałem się od przekazywania wam wszystkiego, co pożyteczne, ani od nauczania was publicznie i od domu do domu. Ale zarówno Żydom, jak i Grekom dawałem dokładne świadectwo i wyjaśniałem, że powinni okazać skruchę, nawrócić się do Boga i wierzyć w naszego Pana, Jezusa” (Dzieje 20:18-21).

15. Wymień korzyści z głoszenia od domu do domu.

¹⁵ Dzisiaj też na różne sposoby docieramy do ludzi z dobrą nowiną. Tak jak Paweł, staramy się głosić wszędzie, gdzie można ich spotkać —  na przystankach autobusowych, ruchliwych ulicach czy targach. Ale główną metodą stosowaną przez Świadków Jehowy niezmiennie jest głoszenie od domu do domu. Dlaczego? Po pierwsze, dzięki temu wszyscy mają okazję regularnie słyszeć orędzie o Królestwie, co dowodzi bezstronności Boga. Po drugie, daje to możliwość udzielania szczerym ludziom osobistej pomocy dostosowanej do ich potrzeb. Po trzecie, uczestniczenie w tej działalności wzmacnia wiarę i wytrwałość. Gorliwe głoszenie „publicznie i od domu do domu” rzeczywiście jest dziś cechą charakterystyczną prawdziwych chrześcijan.

16, 17. Jak Paweł okazał się niezłomny i jak naśladują go dzisiejsi chrześcijanie?

¹⁶ Paweł wspomniał starszym z Efezu, że nie wie dokładnie, jakie niebezpieczeństwa czekają go po powrocie do Jerozolimy. „Ja jednak nie przywiązuję wagi do swojego życia” — wyjaśnił. „Najważniejsze jest dla mnie to, żeby ukończyć swój bieg i służbę zleconą mi przez Pana Jezusa — żeby dać dokładne świadectwo, przekazać dobrą nowinę o niezasłużonej życzliwości Bożej” (Dzieje 20:24). Paweł był niezłomny i nie pozwalał, żeby cokolwiek — czy to złe zdrowie, czy zaciekłe prześladowania — powstrzymało go od wypełnienia powierzonego mu dzieła.

¹⁷ W dzisiejszych czasach naśladowcy Chrystusa także napotykają różne trudności. Niektórzy mieszkają w krajach, gdzie nasza działalność jest zakazana, i są represjonowani. Inni odważnie zmagają się z ciężkimi dolegliwościami fizycznymi i emocjonalnymi. Młodzi muszą radzić sobie z presją rówieśników w szkole. Jednak w każdych okolicznościach Świadkowie Jehowy pozostają niezłomni, tak samo jak Paweł. Są zdecydowani ‛dawać dokładne świadectwo, przekazywać dobrą nowinę’.

18. Dzięki czemu Paweł był wolny od winy krwi i jak mogli się na nim wzorować efescy starsi?

¹⁸ Następnie Paweł powołał się na swój przykład, by udzielić efeskim starszym bezpośredniej rady. Nadmienił, że prawdopodobnie widzą się po raz ostatni, po czym rzekł: „Nie ponoszę winy za krew żadnego człowieka. Bo nie wzbraniałem się wam głosić o całym zamierzeniu Bożym”. A jak oni mogli się ustrzec ściągnięcia na siebie winy krwi? Apostoł wyjaśnił: „Uważajcie na samych siebie i na całą trzodę. Duch święty ustanowił was w niej nadzorcami, żebyście paśli zbór Boga, kupiony przez Niego krwią Jego własnego Syna” (Dzieje 20:26-28). Ostrzegł też, że do zboru wkradną się „bezwzględne wilki” — „ludzie szerzący wypaczone nauki, żeby pociągnąć za sobą  uczniów”. Co więc mieli robić starsi? „Czuwajcie” — nawoływał Paweł. „I nie zapominajcie, że przez trzy lata, dniem i nocą, nie przestawałem ze łzami pouczać każdego z was” (Dzieje 20:29-31).

19. Jak pod koniec I wieku zaczęło rozwijać się odstępstwo i do czego doszło w kolejnych stuleciach?

¹⁹ „Bezwzględne wilki” pojawiły się pod koniec I wieku. Około roku 98 apostoł Jan napisał: „Pojawiło się wielu antychrystów. (...) Byli wśród nas, ale nas opuścili, bo nie byli tacy jak my. Gdyby byli tacy jak my, pozostaliby z nami” (1 Jana 2:18, 19). Do III wieku w wyniku odstępstwa wykształciła się klasa duchowieństwa, a w IV stuleciu cesarz rzymski Konstantyn uznał wypaczoną formę chrystianizmu za oficjalną religię. Przyjmując pogańskie obrzędy i nadając im „chrześcijańską” otoczkę, przywódcy religijni faktycznie szerzyli „wypaczone nauki”. Skutki tego odstępstwa są widoczne w naukach i zwyczajach chrześcijaństwa aż do dziś.

20, 21. W czym przejawiała się ofiarność Pawła i jak mogą ją okazywać dzisiejsi nadzorcy?

²⁰ Życie Pawła całkowicie kontrastowało z tym, co w późniejszym czasie robili ludzie przypominający „bezwzględne wilki”. Paweł pracował na utrzymanie, żeby nie być dla zboru ciężarem. Usługiwał braciom bezinteresownie, a nie dla zysku. Do podobnej ofiarności zachęcał efeskich starszych — pokazał im, jak się wysilać, „żeby pomagać słabym”. Nawoływał ich też: „Pamiętajcie o słowach Pana Jezusa, który sam powiedział: ‚Więcej szczęścia wynika z dawania niż z otrzymywania’” (Dzieje 20:35).

²¹ Wzorując się na Pawle, obecnie nadzorcy także przejawiają ducha ofiarności. W przeciwieństwie do duchownych chrześcijaństwa, którzy łupią swoje owieczki, mężczyźni wyznaczeni do ‛pasienia zboru Bożego’ spełniają swoje obowiązki niesamolubnie. W zborze chrześcijańskim nie ma miejsca na dumę i ambicję. ‛Szukających własnej chwały’ prędzej czy później czeka porażka (Prz. 25:27). Zuchwalstwo sprowadza na człowieka hańbę (Prz. 11:2).

22. Z jakiego względu Paweł stał się szczególnie bliski efeskim starszym?

²² Poruszeni szczerą miłością Pawła, bracia też obdarzyli go serdecznymi uczuciami. Kiedy się z nimi rozstawał, ‛wszyscy wybuchnęli wielkim płaczem. Obejmowali go i czule całowali’ (Dzieje 20:37, 38). Chrześcijanie z całego serca cenią i kochają tych, którzy równie bezinteresownie poświęcają się dla ich dobra. Czy po rozważeniu pięknego przykładu Pawła nie zgodzimy się z tym, że w jego słowach: „Nie ponoszę winy za krew żadnego człowieka” nie było cienia chełpliwości ani przesady? (Dzieje 20:26).