Cesarz rzymski, panujący w latach 284-305 n.e.; znany z zaciekłego prześladowania chrześcijan oraz wydawania edyktów, które nakazywały niszczenie kopii Pisma Świętego. Mimo tych prób unicestwienia całej literatury wczesnochrześcijańskiej do naszych czasów przetrwały tysiące starożytnych manuskryptów (zob. Dodatek A3: „Jak otrzymaliśmy Biblię”).

Urodził się w rzymskiej prowincji Dalmacja i otrzymał imię Diokles; jego pełne imię to Gaius Aurelius Valerius Diocletianus. W 285 r. został jedynym władcą cesarstwa rzymskiego, a jego reformy zapewniły w państwie pewną miarę stabilności. Dioklecjan wprowadził w cesarstwie tetrarchię, czyli system rządów sprawowanych przez czterech władców. Podzielił też państwo na region wsch. i zach., co zdaniem części historyków przyczyniło się do powstania cesarstwa bizantyjskiego. W 305 r. abdykował, a kilka lat później zmarł, rozczarowany sporami wśród swoich następców.

Końcowe lata panowania Dioklecjana były naznaczone ostatnimi wielkimi prześladowaniami chrześcijan. Mogły one być spowodowane jego chęcią przywrócenia całkowitej jedności cesarstwa, co wykluczało tolerancję dla obcych kultów, postrzeganych jako separatystyczne. Innym powodem mógł być wpływ, jaki na Dioklecjana mieli antychrześcijańscy filozofowie, a także jego następca, Galeriusz — fanatyczny zwolennik tradycyjnej rzymskiej religii.