1-3. (a) Jaki dar otrzymaliśmy od Jehowy? Jak moglibyśmy korzystać z niego niewłaściwie? (b) Jak powinniśmy używać języka?

 WYOBRAŹ sobie, że ojciec daje swojemu nastoletniemu synowi rower. Cieszy się, że ten prezent mu się podoba. Ale jak by się czuł, gdyby syn zaczął jeździć nieostrożnie, kogoś potrącił i zrobił mu krzywdę?

² Jehowa zawsze daje nam ‛dobre dary i doskonałe podarunki’ (Jakuba 1:17). Jednym z takich darów jest mowa. Dzięki niej możemy wyrażać swoje myśli i uczucia. Możemy też pocieszać innych i poprawiać im nastrój. Z drugiej strony nasze słowa mogą kogoś skrzywdzić i sprawić mu ból.

³ Nasza mowa ma na innych silny wpływ. Dlatego Jehowa uczy nas, jak korzystać z niej we właściwy sposób. Radzi nam: „Niech z waszych ust nie wychodzi żadne zgniłe słowo, lecz tylko słowa dobre, które w razie potrzeby mogą zbudować i przynieść słuchającym korzyść” (Efezjan 4:29). Zobaczmy, jak  używać języka, żeby sprawiać przyjemność Bogu i zachęcać innych.

4, 5. Czego o mocy słów uczymy się z Księgi Przysłów?

⁴ Słowa mają wielką moc, dlatego musimy uważać na to, co i jak mówimy. W Księdze Przysłów 15:4 czytamy: „Spokojny język jest drzewem życia, a przewrotna mowa doprowadza do rozpaczy”. Podobnie jak potężne drzewo daje orzeźwiający cień, tak życzliwe słowa orzeźwiają innych. Natomiast nieprzyjemne słowa krzywdzą i sprawiają ból (Przysłów 18:21).

⁵ Księga Przysłów 12:18 mówi: „Bezmyślne słowa są jak pchnięcia mieczem”. Nieżyczliwe słowa mogą zadać głębokie rany emocjonalne i zniszczyć relacje między ludźmi. Możliwe, że kiedyś sam się przekonałeś, jak bardzo bolą czyjeś bezmyślne wypowiedzi. Ale druga część tego przysłowia brzmi: „Język mądrych jest lekarstwem”. Przemyślane słowa leczą zranione uczucia i pomagają odbudować relacje, które ucierpiały z powodu nieporozumienia (odczytaj Przysłów 16:24). Jeśli pamiętamy, że nasze słowa mają wpływ na innych, będziemy dobierać je ostrożnie.

6. Dlaczego panowanie nad językiem jest wyzwaniem?

⁶ Poza tym musimy uważać na to, co i jak mówimy, bo jesteśmy niedoskonali. „Serce jest skłonne do zła”, a słowa często ujawniają, co się w nim znajduje (Rodzaju 8:21; Łukasza 6:45). Panowanie nad  językiem jest prawdziwym wyzwaniem (odczytaj Jakuba 3:2-4). Musimy jednak ciągle nad tym pracować.

7, 8. Jak nasze słowa mogą wpłynąć na naszą więź z Jehową?

⁷ Co więcej, za to, co i jak mówimy, jesteśmy odpowiedzialni przed Jehową. W Liście Jakuba 1:26 czytamy: „Jeśli ktoś myśli, że czci Boga, ale nie panuje nad językiem, to oszukuje samego siebie, a jego oddawanie czci jest daremne”. Nasze bezmyślne słowa mogą osłabić naszą więź z Jehową, a nawet całkowicie ją zniszczyć (Jakuba 3:8-10).

⁸ Mamy więc ważne powody, żeby uważać na to, co i jak mówimy. Ale żeby korzystać z mowy w sposób, który podoba się Jehowie, musimy wiedzieć, czego unikać.

9, 10. (a) Jaka mowa jest dzisiaj powszechna? (b) Dlaczego musimy zdecydowanie unikać wulgarnej mowy?

⁹ Wulgarna, nieczysta mowa jest dzisiaj bardzo powszechna. Wielu ludzi uważa, że musi przeklinać, żeby jasno się wyrazić. W programach rozrywkowych często opowiada się nieprzyzwoite żarty i używa wulgaryzmów, żeby rozbawić widzów. Jednak apostoł Paweł napisał: „Musicie odrzucić to wszystko: złość, gniew, zło, obraźliwą mowę. I niech z waszych ust nie wychodzą nieprzyzwoite słowa” (Kolosan 3:8). Powiedział też, że wśród chrześcijan „nieprzyzwoite żarty” nie powinny być nawet wspominane (Efezjan 5:3, 4).

¹⁰ Dla Jehowy i tych, którzy Go kochają, wulgarna mowa jest odrażająca i nieczysta. Słowo Boże wymienia „nieczystość” wśród „uczynków ciała” (Galatów 5:19-21). Obejmuje ona wiele różnych grzechów. Jeden nieczysty nawyk może prowadzić do kolejnego. Gdyby ktoś miał w zwyczaju używać nieczystej, wulgarnej mowy i nie chciał tego zmienić, nie mógłby należeć do zboru (2 Koryntian 12:21; Efezjan 4:19; zobacz dodatek 23).

11, 12. (a) Jak zwykła rozmowa może się zmienić w plotkowanie? (b) Dlaczego musimy unikać rzucania oszczerstw?

¹¹ Musimy też unikać plotkowania. To naturalne, że interesujemy się drugimi i że rozmawiamy o naszych znajomych i rodzinie. W I wieku chrześcijanie też chcieli wiedzieć, co słychać u współwyznawców i co mogą dla nich zrobić (Efezjan 6:21,  22; Kolosan 4:8, 9). Ale zwykłe rozmowy o innych szybko mogą się zmienić w plotkowanie. Gdybyśmy powtarzali plotki, moglibyśmy przekazywać nieprawdziwe informacje albo wyjawiać czyjeś prywatne sprawy. Jeśli nie będziemy ostrożni, mogłoby się to przerodzić w fałszywe oskarżenia, czyli oszczerstwa. Faryzeusze rzucali oszczerstwa na Jezusa, oskarżając go o rzeczy, których nie zrobił (Mateusza 9:32-34; 12:22-24). Oszczerstwa psują innym opinię, wywołują kłótnie, niszczą przyjaźń i boleśnie ranią (Przysłów 26:20).

¹² Jehowa chce, żebyśmy swoją mową pomagali innym i ich zachęcali. Nie chce, żebyśmy robili sobie wrogów. On nienawidzi każdego, kto „wywołuje spory między braćmi” (Przysłów 6:16-19). Pierwszym oszczercą był Szatan Diabeł, który rzucił oszczerstwo na samego Boga (Objawienie 12:9, 10). W dzisiejszym świecie ludzie często mówią o innych kłamstwa. Ale coś takiego nie powinno mieć miejsca w zborze (Galatów 5:19-21). Dlatego musimy uważać na to, co mówimy. Zanim coś o kimś powtórzysz, zastanów się: „Czy to na pewno prawda? Czy to będzie życzliwe? Czy komuś pomoże? Czy chciałbym, żeby usłyszała to osoba, o której mówię? Jak bym się czuł, gdyby ktoś powiedział coś takiego o mnie?” (odczytaj 1 Tesaloniczan 4:11).

13, 14. (a) Jak obraźliwa mowa wpływa na ludzi? (b) Czym są obelgi? Dlaczego chrześcijanie muszą ich unikać?

¹³ Każdemu zdarza się powiedzieć coś, czego później żałuje. Ale nie chcemy nabrać zwyczaju  krytykowania innych albo wyrażania się o nich w sposób nieżyczliwy czy wręcz okrutny. Nigdy nie możemy sobie pozwalać na obraźliwą mowę. Paweł napisał: „Usuńcie spośród siebie wszelką złośliwą gorycz, złość, gniew, krzyk, obraźliwą mowę” (Efezjan 4:31). W innych przekładach Biblii wyrażenie „obraźliwa mowa” oddano jako „znieważanie”, „złorzeczenie” albo „przekleństwa”. Taka mowa poniża ludzi i sprawia, że czują się nic niewarci. Szczególnie wrażliwe są dzieci, dlatego musimy bardzo uważać, żeby nie ranić ich słowami (Kolosan 3:21).

¹⁴ Biblia potępia jeszcze jeden rodzaj obraźliwej mowy — rzucanie obelg. Jest to ciągłe obrażanie kogoś z myślą o sprawieniu mu przykrości. Byłoby to bardzo smutne, gdyby ktoś traktował tak swojego współmałżonka albo dzieci! Osoba, która rzuca obelgi, nie może być częścią zboru (1 Koryntian 5:11-13; 6:9, 10). Jak już wspomnieliśmy, nieprzyzwoita, kłamliwa i nieżyczliwa mowa niszczy nasze relacje z Jehową i z innymi.

15. Jaka mowa umacnia relacje między ludźmi?

¹⁵ Jak posługiwać się mową w sposób, który podoba się Jehowie? Biblia nie precyzuje, co wolno nam mówić, a czego nie. Radzi jednak, żebyśmy wypowiadali „słowa dobre, które w razie potrzeby mogą zbudować” (Efezjan 4:29). Budujące słowa to takie, które są czyste, życzliwe i szczere. Jehowa  chce, żebyśmy swoją mową zachęcali innych. Może to nie być łatwe. Trudniej jest powiedzieć coś pozytywnego niż coś bezmyślnego czy krzywdzącego (Tytusa 2:8). Zastanówmy się, na jakie sposoby możemy budować innych swoją mową.

16, 17. (a) Dlaczego powinniśmy chwalić innych? (b) Kogo możemy chwalić?

¹⁶ Jehowa i Jezus chętnie udzielają pochwał. Chcemy ich naśladować (Mateusza 3:17; 25:19-23; Jana 1:47). Żeby pochwała była naprawdę zachęcająca, musi być przemyślana i świadczyć o osobistym zainteresowaniu. W Księdze Przysłów 15:23 czytamy: „Słowo wypowiedziane w stosownym momencie jest naprawdę dobre!”. Kiedy ktoś szczerze nas pochwali za wysiłki albo za coś nam podziękuje, czujemy się zachęceni (odczytaj Mateusza 7:12; zobacz dodatek 27).

¹⁷ Łatwiej jest szczerze chwalić innych, jeśli zawsze szukamy w nich czegoś pozytywnego. Może zauważyłeś, że ktoś ze zboru dobrze się przygotowuje do przemówień albo stara się odpowiadać na zebraniach. A może młoda osoba odważnie broni prawdy w szkole. Albo starszy chrześcijanin regularnie bierze udział w służbie. Twoja pochwała może być właśnie tym, czego im trzeba. Bardzo ważne jest też, żeby mąż mówił żonie, że ją kocha i ceni (Przysłów 31:10, 28). Tak jak rośliny potrzebują światła i wody, tak ludzie potrzebują pochwał. A szczególnie potrzebują ich dzieci. Szukaj okazji, żeby chwalić je za zalety i wysiłki. Doda im to  odwagi i pewności siebie. Będą też jeszcze bardziej starały się robić to, co dobre.

18, 19. Dlaczego powinniśmy zachęcać i pocieszać innych? Jak możemy to robić?

¹⁸ Naśladujemy Jehowę również wtedy, gdy zachęcamy i pocieszamy drugich. On bardzo troszczy się o tych, którzy są „zdruzgotani i przygnębieni” (Izajasza 57:15). Chce, żebyśmy ‛jedni drugich zachęcali’ i ‛pocieszali przygnębionych’ (1 Tesaloniczan 5:11, 14). Kiedy tak robimy, Jehowa bardzo to ceni.

 ¹⁹ Może zauważysz, że ktoś ze zboru jest zniechęcony albo przygnębiony. Co powiedzieć, żeby mu pomóc? Być może nie uda ci się rozwiązać jego problemu, ale pokaż mu, że ci na nim zależy. Na przykład poświęć mu trochę czasu, przeczytaj pokrzepiający werset biblijny albo się z nim pomódl (Psalm 34:18; Mateusza 10:29-31). Zapewnij go, że bracia i siostry bardzo go kochają (1 Koryntian 12:12-26; Jakuba 5:14, 15). Niech będzie wyraźnie widać, że to, co mówisz, jest szczere (odczytaj Przysłów 12:25).

20, 21. Dzięki czemu łatwiej jest przyjąć radę?

 ²⁰ Poza tym budujemy innych, kiedy udzielamy im dobrych rad. Ponieważ jesteśmy niedoskonali, wszyscy czasami ich potrzebujemy. Księga Przysłów 19:20 mówi: „Słuchaj rad i przyjmuj karcenie, żebyś w przyszłości stał się mądry”. Rady mogą dawać nie tylko starsi. Na przykład rodzice powinni pouczać swoje dzieci (Efezjan 6:4). A siostry mogą udzielać rad sobie nawzajem (Tytusa 2:3-5). Kochamy naszych współwyznawców, dlatego chcemy udzielać im rad w taki sposób, żeby nie czuli się dotknięci. Co nam w tym pomoże?

²¹ Czy pamiętasz, kiedy ktoś dał ci jakąś dobrą radę? Co sprawiło, że chętnie ją przyjąłeś? Na pewno ta osoba była dla ciebie życzliwa i czułeś, że jej na tobie zależy (Kolosan 4:6). Prawdopodobnie też rada miała podstawy biblijne (2 Tymoteusza 3:16). Bez względu na to, czy cytujemy bezpośrednio z Biblii, czy nie, nasze rady zawsze powinny być na niej oparte. Nikt nie powinien narzucać innym osobistego zdania ani naciągać wersetów do swoich poglądów. Kiedy więc udzielasz rad innym, pamiętaj, co pomogło przyjąć radę tobie.

22. Jak chcesz korzystać z mowy?

²² Mowa jest darem od Boga. Ponieważ Go kochamy, chcemy korzystać z niej jak najlepiej. Pamiętaj, że słowa mają wielką moc — mogą rujnować albo budować. Dlatego swoją mową zawsze zachęcaj i umacniaj innych.