1-3. (a) W jakim niebezpieczeństwie znaleźli się Izraelici? (b) Jak Jehowa walczył w obronie swego ludu?

IZRAELICI wpadli w potrzask. Znaleźli się między nieprzebytymi górami a morzem, mając za plecami wojsko egipskie — bezlitosne, krwiożercze, trawione żądzą mordu. * Mimo to Mojżesz zachęcał ich, by nie tracili nadziei. „Jehowa będzie za was walczył” — zapewniał (Wyjścia 14:14).

² Mojżesz najwyraźniej wzywał Jehowę, toteż Bóg odpowiedział: „Dlaczego ciągle wołasz do mnie? (...) Podnieś swą laskę i wyciągnij rękę nad morze, i je rozdziel” (Wyjścia 14:15, 16). Spróbujmy sobie wyobrazić teraz bieg wypadków. Jehowa bezzwłocznie wydaje polecenie swemu aniołowi i słup obłoku przesuwa się na tyły Izraela — przypuszczalnie rozpościera się szeroko i uniemożliwia Egipcjanom atak (Wyjścia 14:19, 20; Psalm 105:39). Mojżesz wyciąga rękę. Wody morza, pędzone silnym wiatrem, rozdzielają się i zastygają. Między powstałymi ścianami tworzy się przejście wystarczająco duże, by pomieścić cały naród (Wyjścia 14:21; 15:8).

³ Widząc takie przejawy niezwykłej mocy, faraon powinien dać hasło do odwrotu. Tymczasem ten pyszałek nakazuje atak (Wyjścia 14:23). Egipcjanie ruszają w pościg dnem morskim, lecz wkrótce idą w rozsypkę, bo od rydwanów odpadają koła. Kiedy Izraelici są już bezpieczni na drugim brzegu, Jehowa mówi Mojżeszowi: „Wyciągnij rękę  nad morze, żeby wody wróciły na Egipcjan, ich rydwany wojenne i jeźdźców”. Ściany wody zapadają się, pochłaniając faraona i jego wojsko! (Wyjścia 14:24-28; Psalm 136:15).

4. (a) Kim okazał się Jehowa nad Morzem Czerwonym? (b) Jak na niektórych może wpływać to, że Jehowa niekiedy staje się „wojownikiem”?

⁴ Ocalenie narodu izraelskiego nad Morzem Czerwonym to doniosły moment w stosunkach Boga z ludźmi. Jehowa okazał się wtedy „wojownikiem” (Wyjścia 15:3). Ale jaką reakcję budzi w tobie takie oblicze Boga? Trzeba przyznać, że wojny sprowadziły na ludzkość wiele cierpień i nieszczęść. Czy więc używaniem swej mocy niszczycielskiej Bóg nie odstrasza cię, zamiast do siebie przyciągać?

5, 6. (a) Dlaczego Bóg słusznie nosi tytuł „Jehowy Zastępów”? (b) Czym wojny Boże różnią się od ludzkich?

⁵ Blisko trzysta razy w Pismach Hebrajskich i dwukrotnie w Chrześcijańskich Pismach Greckich Bogu nadano tytuł „Jehowy Zastępów” (1 Samuela 1:11). Jako Najwyższy Władca dowodzi On ogromnym zastępem istot duchowych (Jozuego 5:13-15; 1 Królów 22:19). Siła niszczycielska tych wojsk jest naprawdę zdumiewająca (Izajasza 37:36). O zagładzie ludzi myśli się z przykrością, ale trzeba pamiętać, że wojny Boże nie przypominają człowieczych małostkowych konfliktów. Przywódcy wojskowi i polityczni dopuszczający się agresji mogą twierdzić, że działają ze szlachetnych pobudek. Jednak wojny ludzkie zawsze mają związek z chciwością i samolubstwem.

⁶ Jehowa natomiast nie daje się zaślepić emocjom. Księga Powtórzonego Prawa 32:4 zapewnia: „Skała — doskonałe są wszystkie jego poczynania, bo wszystkie jego drogi są  sprawiedliwością. Bóg wierności, u którego nie ma niesprawiedliwości; jest on prawy i prostolinijny”. Słowo Boże potępia niepohamowany gniew, okrucieństwo i przemoc (Rodzaju 49:7; Psalm 11:5). A zatem Jehowa nigdy nie działa bez uzasadnionej przyczyny. Swej niszczycielskiej mocy używa sporadycznie i tylko w ostateczności. Postępuje zgodnie z tym, co wyjawił za pośrednictwem proroka Ezechiela: „Czyż w ogóle mam upodobanie w śmierci niegodziwego — brzmi wypowiedź Wszechwładnego Pana, Jehowy — a nie w tym, by zawrócił ze swych dróg i żył?” (Ezechiela 18:23).

7, 8. (a) Do jakiego błędnego wniosku doszedł cierpiący Hiob? (b) Jak Elihu skorygował rozumowanie Hioba? (c) Czego możemy się nauczyć z przeżyć Hioba?

⁷ Dlaczego więc Jehowa w ogóle posługuje się swą mocą niszczycielską? Zanim odpowiemy na to pytanie, przypomnijmy sobie prawego Hioba. Szatan podał w wątpliwość, czy Hiob — a właściwie każdy człowiek — w obliczu trudności zachowa lojalność wobec Boga. Jehowa podjął wyzwanie i pozwolił Szatanowi wypróbować niezłomność Hioba, który wskutek tego stracił zdrowie, majątek i dzieci (Hioba 1:1 do 2:8). Ponieważ nie wiedział, jakie kwestie wchodzą w grę, błędnie uznał, że jego cierpienia są karą niesłusznie wymierzoną mu przez Boga. Pytał Go, dlaczego uczynił z niego swój „cel”, swego „nieprzyjaciela” (Hioba 7:20; 13:24).

⁸ Młody mężczyzna imieniem Elihu wskazał jednak na słaby punkt w rozumowaniu Hioba: „Rzekłeś: ‚Moja prawość jest większa niż Boża’” (Hioba 35:2). Rzeczywiście niemądrze jest myśleć, że wiemy o czymś lepiej niż Bóg albo że dopuścił się On niesprawiedliwości. Elihu oznajmił: „Dalekie niech będzie od prawdziwego Boga, by miał postępować niegodziwie, a Wszechmocny — działać niesprawiedliwie!” Później dodał: „Jeśli chodzi o Wszechmocnego,  nie zgłębiliśmy go; wzniosły jest w mocy, a nie zlekceważy sprawiedliwości i obfitej miary prawości” (Hioba 34:10; 36:22, 23; 37:23). Możemy być pewni, że gdy On walczy, ma ku temu istotne powody. Pamiętając o tym, rozważmy choć kilka przyczyn, dla których Bóg pokoju niekiedy staje się „wojownikiem” (1 Koryntian 14:33).

9. Dlaczego Bóg pokoju nieraz przystępuje do walki?

⁹ Mojżesz najpierw wysławiał Boga jako „wojownika”, po czym zapytał: „Któż wśród bogów jest podobny do ciebie, Jehowo? Któż jest jak ty, potężny w świętości?” (Wyjścia 15:11). Podobnie napisał prorok Habakuk: „Zbyt czyste masz oczy, aby spoglądać na zło; a na niedolę nie możesz patrzeć” (Habakuka 1:13). Jehowa jest Bogiem nie tylko miłości, ale także świętości, prawości i sprawiedliwości. I właśnie te cechy nieraz zmuszają Go do użycia mocy niszczycielskiej (Izajasza 59:15-19; Łukasza 18:7). Kiedy więc walczy, nie kala swej świętości. Przeciwnie, podejmuje walkę, ponieważ jest święty (Wyjścia 39:30).

10. (a) Kiedy i z jakiego powodu Bóg po raz pierwszy poczuł się zmuszony podjąć walkę? (b) Wyłącznie co może położyć kres nieprzyjaźni przepowiedzianej w Księdze Rodzaju 3:15 i jakie korzyści przyniesie to ludziom prawym?

¹⁰ Przyjrzyjmy się sytuacji powstałej po tym, jak pierwsi ludzie, Adam i Ewa, zbuntowali się przeciw Bogu (Rodzaju 3:1-6). Gdyby Jehowa puścił płazem ich nieprawość, zaszkodziłby swej pozycji Władcy Wszechświata. Jako sprawiedliwy Bóg był zobowiązany skazać ich na śmierć (Rzymian 6:23). W pierwszym proroctwie biblijnym zapowiedział, że Jego słudzy będą w nieprzyjaźni z poplecznikami „węża”, czyli Szatana (Objawienie 12:9; Rodzaju 3:15). Kres tej wrogości może położyć tylko zmiażdżenie Szatana (Rzymian 16:20). Wykonanie na nim wyroku przyniesie prawym ludziom obfite błogosławieństwa,  uwolni ziemię od jego wpływu i umożliwi utworzenie ogólnoziemskiego raju (Mateusza 19:28). Na razie jednak stronnicy Szatana nieustannie zagrażają fizycznej i duchowej pomyślności ludu Bożego. Czasem więc Jehowa musi zainterweniować.

11. Dlaczego Bóg czuł się zobowiązany sprowadzić na ziemię potop?

¹¹ Przykładem interwencji Bożej jest potop z czasów Noego. W Księdze Rodzaju 6:11, 12 czytamy: „A w oczach prawdziwego Boga ziemia uległa zrujnowaniu i ziemia została napełniona przemocą. Bóg więc widział ziemię i oto była zrujnowana, gdyż wszelkie ciało zrujnowało swą drogę na ziemi”. Czy Bóg miał pozwolić niegodziwcom usunąć z naszego globu resztki moralności? Oczywiście, że nie. Czuł się zobowiązany sprowadzić ogólnoziemski potop, aby zgładzić tych, którzy uparcie dopuszczali się przemocy i niemoralności.

12. (a) Co Jehowa zapowiedział o „potomstwie” Abrahama? (b) Dlaczego Amoryci mieli być wytępieni?

¹² Podobnie było z wyrokiem Bożym wykonanym na Kananejczykach. Jehowa wyjawił, że Abraham będzie miał „potomstwo”, za pośrednictwem którego wszystkie rodziny na ziemi zapewnią sobie błogosławieństwa. Zgodnie z owym zamierzeniem postanowił, że potomni Abrahama otrzymają Kanaan, krainę ludu zwanego Amorytami. Czy miał prawo siłą zabrać im ziemię? Zapowiedział, że nastąpi to dopiero za jakieś czterysta lat — aż ‛się dopełni wina Amorytów’ (Rodzaju 12:1-3; 13:14, 15; 15:13, 16; 22:18). * W tym okresie coraz głębiej grzęźli oni w zepsuciu. Kanaan stał się siedliskiem bałwochwalstwa, rozlewu krwi oraz wyuzdanych praktyk seksualnych (Wyjścia 23:24; 34:12,  13; Liczb 33:52). Na domiar złego mieszkańcy tego kraju zabijali swe dzieci, wrzucając je w ogień ofiarny. Czy święty Bóg mógł narażać swój lud na wpływ takiej niegodziwości? W żadnym wypadku! Dlatego oznajmił: „Ziemia ta jest nieczysta, sprowadzę więc na nią karę za jej przewinienie i ziemia ta wypluje swoich mieszkańców” (Kapłańska 18:21-25). Ale Jehowa nie wybijał ich na oślep. Odpowiednio usposobieni Kananejczycy, tacy jak Rachab i Gibeonici, ocaleli (Jozuego 6:25; 9:3-27).

13, 14. (a) Dlaczego Jehowa musi uświęcić swe imię? (b) Jak kiedyś Jehowa oczyścił swe imię z zarzutów?

¹³ Ponieważ Jehowa jest święty, święte jest też Jego imię (Kapłańska 22:32). Jezus uczył swych uczniów modlić się: „Niech będzie uświęcone twoje imię” (Mateusza 6:9). To bunt w Edenie rzucił cień na imię Boga — zniesławił Go i obudził wątpliwości co do Jego sposobu sprawowania władzy. Na takie oczernienie i bunt Jehowa w żadnym razie nie mógł patrzeć przez palce. Był zobowiązany oczyścić swe imię z zarzutów (Izajasza 48:11).

¹⁴ Powróćmy do Izraelitów. Dopóki byli niewolnikami w Egipcie, Boża obietnica, że dzięki „potomstwu” Abrahama zapewnią sobie błogosławieństwa wszystkie rodziny ziemi, wydawała się złudna. Jehowa ich jednak wyzwolił i utworzył z nich naród, czym oczyścił swe imię z zarzutów. Prorok Daniel przypomniał o tym, mówiąc w modlitwie: „Jehowo, nasz Boże, (...) silną ręką wyprowadziłeś swój lud z ziemi egipskiej i odtąd zapewniałeś sobie imię” (Daniela 9:15).

15. Dlaczego Jehowa oswobodził Żydów z niewoli babilońskiej?

¹⁵ Rzecz ciekawa, że modlitwę tę Daniel skierował do Jehowy w czasie, gdy Żydom ponownie zależało, by wystąpił On w obronie swego imienia. Członkowie tego krnąbrnego  narodu znów byli w niewoli, tym razem w Babilonie. Ich stolica, Jerozolima, leżała w gruzach. Daniel wiedział, że powrót Żydów do ojczyzny przysporzy chwały imieniu Jehowy. Dlatego błagał: „O Jehowo, przebacz. O Jehowo, zwróć uwagę i działaj. Przez wzgląd na samego siebie nie zwlekaj, Boże mój, bo imienia twego wzywano nad twym miastem i nad twoim ludem” (Daniela 9:18, 19).

16. Wyjaśnij, dlaczego zainteresowanie Jehowy obroną Jego imienia wcale nie oznacza, iż jest nieczuły i samolubny.

¹⁶ Czy zainteresowanie Jehowy obroną Jego imienia nie oznacza, że jest nieczuły i samolubny? Skądże. Przecież ze względu na swą świętość i umiłowanie sprawiedliwości chroni także swój lud. Rozważmy 14 rozdział Księgi Rodzaju. Czytamy tam o czterech najeźdźczych królach, którzy uprowadzili bratanka Abrahama, Lota, i jego rodzinę. Z pomocą Boga Abraham mimo ogromnej przewagi wrogów zadał im druzgocącą klęskę! Niewykluczone, że doniesienie o tym tryumfie było pierwszym zapisem w „Księdze Wojen Jehowy”, księdze przypuszczalnie relacjonującej również pewne starcia zbrojne, o których nie wspomniano w Biblii (Liczb 21:14). Przyszłość miała jednak przynieść wiele dalszych zwycięstw.

17. Co dowodzi, że Jehowa walczył za Izraelitów po ich wejściu do Kanaanu? Podaj przykłady.

¹⁷ Na krótko przed wejściem Izraelitów do ziemi Kanaan Mojżesz zapewnił ich: „Jehowa, wasz Bóg, idzie przed wami. Będzie walczył za was stosownie do wszystkiego, co wam uczynił w Egipcie” (Powtórzonego Prawa 1:30; 20:1). Począwszy od dni następcy Mojżesza, Jozuego, przez czasy sędziów aż po panowanie wiernych królów judzkich Jehowa rzeczywiście walczył za swój lud i zapewnił mu mnóstwo wspaniałych zwycięstw nad nieprzyjaciółmi (Jozuego 10:1-14; Sędziów 4:12-17; 2 Samuela 5:17-21).

18. (a) Dlaczego możemy być wdzięczni Jehowie za to, że się nie zmienił? (b) Co się wydarzy, gdy nieprzyjaźń opisana w Księdze Rodzaju 3:15 osiągnie punkt kulminacyjny?

 ¹⁸ Jehowa się nie zmienił. Nie zmienił też swego zamiaru przeobrażenia ziemi w raj, w którym będzie panował pokój (Rodzaju 1:27, 28). I niezmiennie nienawidzi zła. Gorąco jednak miłuje swój lud i niebawem dla jego dobra podejmie pewne działania (Psalm 11:7). Już niedługo w nieprzyjaźni opisanej w Księdze Rodzaju 3:15 dokona się raptowny i dramatyczny przełom. Jehowa, mając na celu uświęcenie własnego imienia i obronę swego ludu, ponownie stanie się „wojownikiem” (Zachariasza 14:3; Objawienie 16:14, 16).

19. (a) Jaki przykład pomaga nam zrozumieć, że używanie przez Boga mocy niszczycielskiej może nas do Niego zbliżyć? (b) Jaki wpływ powinna mieć na nas Boża gotowość do walki w naszej obronie?

¹⁹ Zilustrujmy to przykładem: Przypuśćmy, że jakaś rodzina została zaatakowana przez rozjuszone zwierzę. Ojciec zmaga się z nim i w końcu je zabija. Czy sądzimy, że zraża tym do siebie żonę i dzieci? Wręcz przeciwnie, spodziewamy się, iż będą wzruszeni jego ofiarną miłością. Tak samo używanie mocy niszczycielskiej przez Boga nie powinno nas od Niego odpychać. Jego gotowość do walki w naszej  obronie jeszcze potęguje miłość, jaką Go darzymy. Wzrasta też nasz szacunek dla Jego nieograniczonej mocy. Możemy więc „pełnić dla Boga świętą służbę ze zbożną bojaźnią i lękiem” (Hebrajczyków 12:28).

20. Wyjaśnij, jak powinniśmy postąpić, gdy nie w pełni rozumiemy biblijne relacje o walkach toczonych przez Boga.

²⁰ Oczywiście nie każda decyzja Jehowy o podjęciu walki jest w Biblii drobiazgowo uzasadniona. Niemniej zawsze możemy być pewni jednego: Jehowa nigdy nie posługuje się mocą niszczycielską w sposób niesprawiedliwy, złośliwy czy okrutny. W spojrzeniu na sprawę z właściwego punktu widzenia często pomaga rozważenie kontekstu danego opisu biblijnego lub wyszukanie dodatkowych informacji (Przysłów 18:13). A nawet gdy nie znamy wszystkich szczegółów, ewentualne wątpliwości może rozwiać zwykłe poszerzenie wiedzy o Jehowie i rozmyślanie nad Jego cennymi przymiotami. Dojdziemy wtedy do wniosku, że mamy mnóstwo powodów, by naszego Boga, Jehowę, darzyć zaufaniem (Hioba 34:12).

21. Jaki w gruncie rzeczy jest Jehowa, choć czasami staje się „wojownikiem”?

²¹ Chociaż Jehowa w razie konieczności staje się „wojownikiem”, nie oznacza to, że ma wojowniczą naturę. Przecież w oglądanej przez Ezechiela wizji niebiańskiego rydwanu był przygotowany do walki z przeciwnikami, a mimo to prorok ujrzał wokół Niego tęczę — symbol pokoju (Rodzaju 9:13; Ezechiela 1:28; Objawienie 4:3). Nie ulega zatem wątpliwości, że Jehowa odznacza się opanowaniem i pokojowym usposobieniem. „Bóg jest miłością” — napisał apostoł Jan (1 Jana 4:8). Wszystkie Jego przymioty są doskonale zrównoważone. Możliwość nawiązania bliskiej więzi z tak potężnym, a zarazem kochającym Bogiem jest więc naprawdę wielkim zaszczytem!