Był niedzielny poranek i właśnie trwało spotkanie religijne. Wewnątrz pewnego budynku w Baku w Azerbejdżanie około 200 mężczyzn, kobiet i dzieci słuchało wykładu biblijnego.

Nagle do środka wtargnęli policjanci, a za nimi inni urzędnicy. Wszystko działo się w świetle kamer telewizyjnych. Policja nie tylko przerwała zebranie Świadków Jehowy, ale pobiła też kilku mężczyzn, dokonała przeszukania, choć nie miała nakazu, ubliżała obecnym i skonfiskowała pieniądze, komputery oraz literaturę biblijną należącą do zboru. Wielu Świadków zabrano na posterunek i całymi godzinami przetrzymywano. Sześciu z nich było obcokrajowcami, których deportowano po kilkudniowym pobycie w areszcie. W programie telewizyjnym dotyczącym tego zajścia Świadkowie zostali oszkalowani.

Wydarzenia te, mające miejsce 24 grudnia 2006 roku, spowodowały, że Świadkowie Jehowy wnieśli do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) skargę przeciwko Azerbejdżanowi. Od tamtej pory złożyli do ETPC jeszcze 18 skarg w związku z naruszeniem wolności religijnej.

Skargi wniesione do ETPC przeciwko Azerbejdżanowi, złożone do 31 stycznia 2014 roku

Poniższe przykłady zwracają uwagę na problemy Świadków Jehowy w Azerbejdżanie, które spowodowały, że odwołali się oni do ETPC.

• Odmowa ponownej rejestracji

  W Azerbejdżanie Religijne Stowarzyszenie Świadków Jehowy zarejestrowano po raz pierwszy 22 grudnia 1999 roku w Baku. Jakiś czas potem, 7 lutego 2002 roku, zostało ono ponownie zarejestrowane przez Państwową Komisję do spraw Stosunków z Organizacjami i Stowarzyszeniami Religijnymi. W roku 2009 władze tego kraju zmieniły prawo dotyczące wolności wyznania i zażądały, aby wszystkie społeczności religijne jeszcze raz się zarejestrowały. Świadkowie Jehowy złożyli taką prośbę, ale została ona odrzucona przez wspomnianą komisję z przyczyn formalnych. Chociaż rząd nie unieważnił rejestracji z 2002 roku, to odmawia ponownej rejestracji na podstawie nowego prawa.

• Nękanie i prześladowania ze strony policji

  Co tydzień Świadkowie Jehowy organizują w domach prywatnych spotkania religijne. Policjanci kilkakrotnie wtargnęli na nie siłą i bezprawnie je przerwali. Do zebranych odnosili się arogancko, godzinami przetrzymywali ich na komisariacie i skonfiskowali im literaturę biblijną. Na niektórych Świadków nałożono pokaźne grzywny. W roku 2011 w mieście Gandża sześciu Świadków zostało skazanych za uczestniczenie w spotkaniu religijnym, na które nie mieli pozwolenia od władz. Wymierzono im kary o łącznej kwocie około 12 000 dolarów. Ostatnie najścia policji miały miejsce 11 stycznia i 2 marca 2014 roku.

• Ocenzurowanie literatury

  Azerbejdżan jest jedynym krajem członkowskim Rady Europy a, który wprowadził cenzurę publikacji religijnych, łamiąc przy tym swoją konstytucję b. Na literaturę biblijną sprowadzaną przez Świadków z innych krajów członkowskich Rady Europy mogą być nałożone ograniczenia ilościowe albo może ona zostać ocenzurowana i zakazana. Zakazem objęto na przykład wiele numerów Strażnicy — wydawanego przez Świadków Jehowy dwutygodnika o tematyce religijnej c. Sądy w Azerbejdżanie odrzuciły skargi Świadków dotyczące cenzury nakładanej przez komisję do spraw wyznań religijnych.

Niektóre międzynarodowe organizacje zajmujące się prawami człowieka przyjrzały się bliżej prawu religijnemu Azerbejdżanu i temu, jak traktuje się tam społeczności religijne.

• W raporcie sporządzonym w roku 2013 przez Amerykańską Komisję ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej napisano, że „chociaż władze Azerbejdżanu zapewniają o tolerancji, to wolność religijna jest tam coraz bardziej zagrożona, zwłaszcza po wprowadzeniu restrykcyjnego prawa religijnego w 2009 roku”.

• Europejska Komisja przeciw Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI) w swoim sprawozdaniu wyraziła głębokie zaniepokojenie z powodu ograniczeń nakładanych na społeczności religijne. Ustosunkowując się do prawa religijnego w Azerbejdżanie, orzekła: „ECRI stanowczo zaleca, żeby władze Azerbejdżanu dostosowały prawo do standardów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka”.

• Komisja Wenecka (organ doradczy Rady Europy) opublikowała szczegółowe zalecenia zmian w prawie Azerbejdżanu dotyczącym wolności wyznania. Stwierdziła, że „prawo wydaje się zawierać kilka restrykcyjnych przepisów, które pozostają w sprzeczności z międzynarodowymi standardami. (...) Zmianie powinny ulec przepisy regulujące główne kwestie co do zakresu prawa i beneficjentów mających prawo do wolności wyznania i sumienia, rejestracji, niezależności i delegalizacji społeczności religijnych, wolności sumienia, kwestii prozelityzmu oraz publikowania i rozpowszechniania materiałów religijnych”.

Świadkowie Jehowy na całym świecie bardzo sobie cenią podstawowe wartości, takie jak wolność słowa, zgromadzania się, sumienia i religii. Są wdzięczni władzom, które przyznają im takie prawa. Dwa i pół tysiąca Świadków oraz osób, które w Azerbejdżanie razem z nimi wielbią Boga, ma nadzieję cieszyć się takimi samymi swobodami jak wyznawcy innych religii w tym kraju.