Przejdź do zawartości

22 CZERWCA 2015
GRUZJA

Gruzja przyznaje przed ETPC, że naruszała prawa Świadków Jehowy

Gruzja przyznaje przed ETPC, że naruszała prawa Świadków Jehowy

Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) przyjął oświadczenie władz Gruzji, w którym przyznały one, że w stosunku do Świadków Jehowy naruszyły prawo do wolności wyznania i stowarzyszania się. Sprawa Związek Świadków Jehowy i inni przeciw Gruzji dotyczyła działań rządu zmierzających do unieważnienia rejestracji dwóch osób prawnych, którymi się posługiwali Świadkowie Jehowy. Posunięcia rządu przyczyniły się do tego, że w latach 2001-2004 wobec wyznawców tej religii bardzo nasiliła się przemoc.

ETPC przyjmuje oświadczenie Gruzji o przyznaniu się do winy

W orzeczeniu wydanym na piśmie 21 maja 2015 roku a ETPC podał, że we wrześniu 2014 roku rząd Gruzji złożył jednostronną deklarację, w której „z żalem przyznaje, że dochodziło do naruszania” praw Świadków Jehowy. Rząd przyznał ponadto, że podejmowane w roku 2000 działania mające na celu unieważnienie rejestracji osób prawnych należących do Świadków Jehowy „były nieuzasadnione” oraz że rejestrację uniemożliwiał brak właściwego ustawodawstwa.

ETPC uznał oświadczenie rządu Gruzji za wystarczającą podstawę do rozstrzygnięcia sprawy. Trybunał zauważył, że „odmówienie rejestracji różnym grupom religijnym ubiegającym się o nią albo wykreślenie ich z rejestru było ze strony odnośnych organów władzy naruszeniem wolności wyznania i stowarzyszania się. Było to działanie wbrew Konwencji — wbrew artykułowi 11 w związku z artykułem 9”. W ramach odszkodowania i zwrotu kosztów rząd zgodził się zapłacić 6000 euro.

Wyrejestrowanie osób prawnych przyczyną lat prześladowań

Obydwie osoby prawne, Związek Świadków Jehowy oraz Przedstawicielstwo Pensylwańskiego Towarzystwa Biblijnego i Traktatowego — Strażnica w Gruzji, zostały zarejestrowane w roku 1998. Jednak pewien parlamentarzysta o skrajnie nacjonalistycznych poglądach chciał doprowadzić do zakazu działalności Świadków Jehowy w całym kraju. Poparli go niektórzy przywódcy Kościoła prawosławnego i ekstremiści. Wszczęli oni oszczerczą propagandę przeciw Świadkom oraz podburzali do przemocy wobec nich.

W kwietniu 1999 roku wspomniany członek parlamentu jako przedstawiciel swojej partii złożył skargę do Sądu Okręgowego Isani-Samgori w Tbilisi, w której wnosił o zakazanie działalności Świadków Jehowy i wykreślenie z rejestru dwóch wykorzystywanych przez nich osób prawnych. Kiedy w czerwcu tego samego roku rozpoczął się proces, na sali sądowej pojawili się prawosławni duchowni i ich stronnicy. A na zewnątrz Wasilij Mkalawiszwili, były pop, oraz jego zwolennicy publicznie spalili literaturę biblijną Świadków Jehowy.

Po rozważeniu dowodów Sąd Okręgowy Isani-Samgori uznał skargę za nieuzasadnioną i ją oddalił. Jednak wspomniany parlamentarzysta odwołał się od tej decyzji. Dnia 26 czerwca 2000 roku izba apelacyjna zmieniła wyrok poprzedniego sądu i Świadkowie Jehowy zostali pozbawieni osobowości prawnej. Prawosławni ekstremiści wykorzystali tę sytuację i zorganizowali serię brutalnych ataków na Świadków. 22 lutego 2001 roku Sąd Najwyższy Gruzji podtrzymał wyrok sądu apelacyjnego, twierdząc, że z powodu braku niezbędnych uregulowań prawnych nie może wydać innego orzeczenia, jak tylko na niekorzyść Świadków. Ponieważ wszelkie środki prawne dostępne w Gruzji zostały wyczerpane, 16 sierpnia 2001 roku tamtejsi Świadkowie Jehowy odwołali się do ETPC.

Po tym, jak Sąd Najwyższy wydał wspomniane orzeczenie, przemoc i prześladowania wobec Świadków znacznie się nasiliły, czego skutkiem były setki napaści. Funkcjonariusze organów ścigania nie zapobiegli większości z nich, a niekiedy nawet sami się w nie włączali. Wielu Świadków doznało poważnych obrażeń. Ekstremiści zakłócali ich spotkania religijne, podpalali i plądrowali ich domy, kradli lub niszczyli mienie, a także palili literaturę biblijną. Władze nie wydały zgody na sprowadzanie wydawnictw Świadków Jehowy, a wszystkie wcześniej sprowadzone skonfiskowały. Nie zezwoliły też Świadkom na wynajmowanie obiektów, w których mogliby oni praktykować swoją religię. Ze względu na ostre prześladowania oraz na to, że rząd nie stawał w obronie poszkodowanych, gruzińscy Świadkowie Jehowy złożyli skargi do ETPC. Wskazali w nich, że są ofiarami brutalnej przemocy i że przyczyniają się do tego organy, które powinny strzec porządku publicznego. Już w dwóch związanych z tym sprawach ETPC orzekł na korzyść Świadków b.

Gdy sytuacja w Gruzji się poprawiła, Świadkom udało się ponownie uzyskać osobowość prawną. Dzięki temu znów mogli posiadać nieruchomości oraz bronić swoich praw. W tym okresie władze Gruzji aresztowały i osadziły w więzieniu głównego prowodyra napaści na Świadków, Mkalawiszwiliego, oraz kilku jego zwolenników. Ostre prześladowania ustały w roku 2004.

Obecna sytuacja

Chociaż Świadkowie Jehowy w Gruzji są obecnie lepiej traktowani, od czasu do czasu utrudnia im się prowadzenie działalności religijnej. Niedawny raport dla Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie ujawnił, że w roku 2014 wobec Świadków Jehowy w Gruzji dopuszczono się 63 przestępstw powodowanych nienawiścią.

Michael Jones, miejscowy przedstawiciel Świadków Jehowy, mówi: „Jesteśmy wdzięczni Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka za zwrócenie uwagi na niesprawiedliwe traktowanie, z jakim w minionych latach spotykali się Świadkowie Jehowy. Cieszy nas, że Gruzja zobowiązała się przestrzegać praw człowieka. Mamy też nadzieję, że dzięki niedawnemu orzeczeniu Trybunału oraz jego wcześniejszym korzystnym wyrokom Świadkowie Jehowy w Gruzji będą należycie traktowani i zaznają jeszcze większej wolności religijnej”.

a ETPC wydał orzeczenie w tej sprawie 21 kwietnia 2015 roku, ale na piśmie ukazało się ono miesiąc później.

b Zbór Świadków Jehowy w Gldani i inni przeciw Gruzji, nr 71156/01, 3 maja 2007 roku; Begheluri i inni przeciw Gruzji, nr 28490/02, 7 października 2014 roku.