Przejdź do zawartości

1 MARCA 2016
KIRGISTAN

Czy ofiary brutalności policji w Oszu doczekają się sprawiedliwego wyroku?

Czy ofiary brutalności policji w Oszu doczekają się sprawiedliwego wyroku?

Prokurator Generalny Kirgistanu po raz trzeci polecił Prokuraturze Miejskiej w Oszu rozważyć wszczęcie śledztwa przeciwko 10 funkcjonariuszom policji. W sierpniu 2015 roku policjanci bezprawnie wtargnęli na spotkanie religijne Świadków Jehowy i dotkliwie pobili kilku jego uczestników. Mimo że działanie policji było jawnym naruszeniem prawa, Prokuratura Miejska w Oszu dotychczas odmawiała wszczęcia postępowania w tej sprawie.

Nielegalna i brutalna akcja policyjna

W niedzielny poranek 9 sierpnia 2015 roku 10 funkcjonariuszy Wydziału 10 a policji w Oszu wtargnęło na spotkanie religijne zorganizowane w wynajmowanej kawiarence, gdzie zgromadziło się ponad 40 osób. Jeden z policjantów nakazał prowadzącemu spotkanie, Nurlanowi Usupbajewowi, natychmiast je przerwać, wykrzykując, że odbywa się ono nielegalnie. Policjanci wielokrotnie grozili wszystkim uczestnikom spotkania, że ich zastrzelą. Kiedy jeden z obecnych, Tyncztyk Olżobajew, próbował nagrać brutalną akcję policyjną, został zabrany do innego pomieszczenia, a następnie dotkliwie pobity.

Funkcjonariusze zabrali na posterunek policji 10 mężczyzn będących Świadkami Jehowy. Sześciu z nich zostało tam pobitych, a trzech — w tym Nurlana Usupbajewa — podduszano. Mężczyźni zostali jeszcze tego samego dnia wypuszczeni na wolność. Ci, którzy odnieśli poważne obrażenia, trafili do szpitala na obserwację.

Dwa dni później, 11 sierpnia, funkcjonariusze policji Kożobek Kozubajew i Nurbek Szerikbajew — ci sami, którzy dowodzili nalotem i pobiciem — aresztowali Nurlana Usupbajewa pod zarzutem prowadzenia nielegalnej działalności religijnej. Jego rozprawę przed Sądem Miejskim w Oszu wyznaczono na 20 i 21 sierpnia 2015 roku.

Sądy bronią prawa do wolności wyznania Świadków Jehowy

W trakcie rozprawy prawnik reprezentujący Wydział 10 utrzymywał, że zorganizowane 9 sierpnia 2015 roku spotkanie religijne było nielegalne, ponieważ Świadkowie Jehowy nie są w Oszu zarejestrowaną organizacją religijną. Oskarżenie zarzuciło również, że obecność na spotkaniu towarzyszących swoim rodzicom dzieci Świadków Jehowy stanowiła naruszenie kirgiskiego prawa, które zabrania werbowania dzieci do organizacji religijnych.

21 sierpnia przewodniczący składu sędziowskiego Sądu Miejskiego w Oszu uwolnił Nurlana Usupbajewa od zarzutu prowadzenia nielegalnej działalności religijnej. Sąd uznał, że postępowanie administracyjne przeciwko niemu powinno zostać umorzone z braku dowodów na to, że zajmował się nielegalną działalnością religijną lub „werbował” dzieci.

Prokurator Miejski w Oszu odwołał się od tego wyroku do Sądu Okręgowego w Oszu. Sąd Okręgowy oddalił jednak apelację i podtrzymał decyzję sądu pierwszej instancji o uniewinnieniu. Przyznał również, że Świadkowie Jehowy to organizacja religijna zarejestrowana zgodnie z prawem obowiązującym w Kirgistanie. Sąd zauważył też, że Izba Konstytucyjna Sądu Najwyższego już wcześniej uznała za niezgodne z konstytucją niektóre przepisy prawa religijnego Kirgistanu dotyczące lokalnej rejestracji organizacji religijnych b. Mimo to prokuratura odwołała się do Sądu Najwyższego. Sprawa zostanie rozpatrzona 2 marca 2016 roku.

Nakaz kontroli działań policji przez prokuraturę

W czasie prowadzonego przeciwko niemu postępowania Nurlan Usupbajew razem z innymi ofiarami pobicia z 9 sierpnia 2015 roku wniósł skargę do Prokuratury Miejskiej w Oszu. Poszkodowani poprosili o pociągnięcie do odpowiedzialności karnej 10 policjantów, którzy mieli związek z pobiciem. Rozpoczęło to serię składania wniosków i odwołań. Prokuratura Miejska w Oszu trzykrotnie odmówiła wszczęcia postępowania. Poszkodowani za każdym razem odwoływali się do Prokuratury Generalnej, która dwukrotnie uchyliła decyzje Prokuratury Miejskiej i nakazała ponownie rozpatrzyć skargę. Po trzecim odwołaniu ofiar Prokuratura Generalna, zamiast sama zająć się jego rozpatrzeniem, pozostawiła decyzję Prokuraturze Miejskiej w Oszu. Ta ostatnia dyrektywa Prokuratury Generalnej z 21 stycznia 2016 roku każe wątpić, czy poszkodowani kiedykolwiek doczekają się sprawiedliwego rozstrzygnięcia.

Świadkowie Jehowy w Kirgistanie są wdzięczni za zarejestrowanie ich działalności w kraju oraz za ostatnie działania sądu w Oszu. Cenią też bezstronnych sędziów, którzy odważnie torują drogę do wolności religijnej, trzymając się prawa i wypełniając zobowiązania władz do przestrzegania prawa do wolności wyznania. Wyrażają jednak swoje zaniepokojenie faktem, że urzędnicy państwowi nie podjęli zdecydowanych działań, by wymierzyć sprawiedliwość policjantom odpowiedzialnym za brutalny atak. Świadkowie Jehowy zwracają się do Prokuratury Generalnej z prośbą o poczynienie zdecydowanych kroków oraz ukaranie sprawców napadu.

a Wydział 10 podlega Ministerstwu Spraw Wewnętrznych Kirgistanu.

b Decyzja z dnia 4 września 2014 roku. Zobacz artykuł „Sąd Najwyższy Kirgistanu staje na straży swobód religijnych Świadków Jehowy”.