22 SIERPNIA 2018
WŁOCHY
Sycylijski sąd potwierdza autonomię pacjentów będących Świadkami Jehowy
Dnia 6 kwietnia 2018 roku sąd w Termini Imerese na Sycylii (Włochy) uznał, że chirurg, który bez uzyskania zgody pacjentki będącej Świadkiem Jehowy przetoczył jej krew, dopuścił się przestępstwa. Sąd nakazał mu wypłacić pacjentce 10 000 euro odszkodowania, a jej mężowi, również Świadkowi Jehowy, kolejne 5000 euro. Po raz pierwszy włoski sąd uznał, że lekarz powinien ponieść odpowiedzialność karną za pogwałcenie fundamentalnego prawa pacjenta do decydowania o swoim ciele zgodnie ze swoimi przekonaniami.
Sprawa dotyczyła siostry, u której doszło do komplikacji po przeprowadzonej w grudniu 2010 roku operacji woreczka żółciowego. Chociaż wielokrotnie odmawiała przyjęcia środków krwiopochodnych, została przywiązana do łóżka, po czym siłą przetoczono jej krwinki czerwone. Leczący ją chirurg niezgodnie z prawdą twierdził, że uzyskał nakaz sądowy.
Po tym wydarzeniu pacjentka wraz z mężem złożyli w prokuraturze zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Sąd orzekł, że „w sytuacji, gdy [pacjentem jest] pełnoletni i w pełni świadomy Świadek Jehowy, (...) lekarz musi odstąpić od stosowania takich metod leczenia”, które by naruszały wolę pacjenta.
Sąd stwierdził także, że włoska konstytucja zabrania lekarzom podejmowania leczenia bez zgody pacjenta, nawet jeśli w ich ocenie jakieś metody są konieczne. Według orzeczenia sądu „stan uzasadnionej konieczności nie dotyczy sytuacji, gdy pacjent wyraźnie i z własnej woli wyraził swój brak zgody”.
W swojej opinii medycznej przedstawionej przed sądem Daniele Rodriguez, profesor prawa medycznego i bioetyki z Uniwersytetu Padewskiego i biegły sądowy, zauważył, że „prawo do odmowy konkretnej metody leczenia jest chronione konstytucyjnie i zostało wyraźnie ujęte w 32 artykule [włoskiej] konstytucji, który mówi, że ‚nikt nie może zostać odgórnie zobowiązany do poddania się konkretnemu leczeniu, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach prawa’”. Komentując decyzję sądu, włoski prawnik i ekspert w dziedzinie prawa medycznego, Luca Benci, napisał w gazecie Quotidiano Sanità: „Nie istnieje żadne prawo pozwalające zmuszać do przyjęcia krwi pacjentów, którzy się na to nie zgadzają. Prawo do niewyrażenia zgody na leczenie jest ważniejsze od wszelkich innych aspektów”.
Marcello Rifici, jeden z prawników reprezentujących powodów, stwierdza: „Cieszy nas, że ten wyrok jest zgodny ze standardami europejskimi, na przykład z orzeczeniami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który obstaje przy prawie wszystkich pacjentów do samostanowienia. Co ciekawe, w 2017 roku włoski parlament przyjął ustawę 219/2017 znaną jako ‚Prawo Żywej Woli’, która zawiera takie same zasady, co ten wyrok”.
Lucio Marsella, inny prawnik reprezentujący poszkodowanych, komentuje: „Wyrok ten stanowi precedens będący gwarancją dla wszystkich lekarzy, którzy sumiennie dążą do leczenia pacjentów w najlepszy możliwy sposób, respektując przy tym ich prawo wyboru”.