مطالعے دا مضمون نمبر 49
دُوجیاں نال چنگا سلوک کرن بارے احبار دی کتاب چوں سبق
اپنے گوانڈھی نال اپنے وانگوں محبت کرِیں۔—احبار 19:18۔
گیت نمبر 106 (خوشی نال گاؤ): سچی محبت وکھاؤ
مضمون تے اِک نظر *
1، 2. (الف) پچھلے مضمون چ اَسی کیہڑیاں گلاں تے غور کیتا سی؟(ب) ایس مضمون چ اَسی کیہڑیاں گلاں تے غور کراں گے؟
پچھلے مضمون چ اَسی احبار 19 باب چوں کجھ اہم گلاں سکھیاں سن۔مثال لئی، 3 ایت چ یہوواہ نے بنیاِسرائیل نُوں ایہہ حکم دِتا سی کہ اوہ اپنے ماں پیو دی عزت کرن۔اَسی ویکھیا سی کہ اَسی اپنے ماں پیو دِیاں ضرورتاں پوریاں کرن، اوہناں دا حوصلہ ودھان تے یہوواہ دے نیڑے رہن چ اوہناں دی مدد کرن نال ایس حکم تے عمل کر سکنے آں۔ایس ایت چ خدا نے بنیاِسرائیل نُوں ایہہ وی یاد دَوایا کہ اوہ سبت دا دن مناندے رہن۔اَسی سکھیا سی کہ اَج سبت منانا ساڈے تے فرض تے نئیں اے پر سانوں باقاعدگی نال یہوواہ دی عبادت کرن لئی وقت ضرور کڈھنا چاہی دا اے۔اِنج کرن نال اَسی ظاہر کراں گے کہ اَسی احبار 19:2 تے 1-پطرس 1:15 چ لکھی ہدیت دے مطابق پاک بنن دی پوری کوشش کر رہے آں۔
2 ایس مضمون چ اَسی احبار 19 باب چوں کجھ ہور ایتاں تے غور کراں گے۔ایس باب چ معذور لوکاں نال چنگا سلوک کرن، کاروباری معاملیاں چ ایمانداری نال کم لین تے دُوجیاں نال محبت کرن بارے اصول دِتے گئے نیں۔ آؤ ویکھئے کہ اَسی ایہناں اصولاں تے کیویں عمل کر سکنے آں تاکہ اَسی اپنے پاک خدا یہوواہ وانگوں پاک بن سکئے۔
معذور لوکاں نال چنگا سلوک کرو
3، 4. احبار 19:14 دے مطابق بنی اِسرائیل نُوں بولے تے انھے لوکاں نال کیویں پیش آنا سی؟
3 احبار 19:14 نُوں پڑھو۔ یہوواہ چاہندا سی کہ اوہدے بندے معذور لوکاں نال چنگا سلوک کرن۔مثال لئی، اوہنے بنیاِسرائیل نُوں حکم دِتا کہ اوہ کسے ایہو جہے بندے نُوں بُرا بھلا نہ کہن تے نہ ای ڈران دھمکان جیہڑا سُن نئیں سکدا۔ ذرا سوچو کہ کسے بولے بندے نال ایہو جیہا بُرا سلوک کرنا کِنّی بھیڑی گل ہوندی ہوئے گی۔ اوہ سُن نئیں سی سکدا کہ اوہدے بارے کیہہ کہیا جا رہیا اے۔ایس لئی اوہ اپنے بچاؤ چ کجھ وی نئیں کر سکدا سی۔
4 خدا نے 14 ایت چ اپنے بندیاں نُوں ایہہ حکم وی دِتا: تُسی انھے دی راہ چ کوئی ٹھیڈا لوان والی شے نہ رکھنا۔اِک کتاب چ معذوراں بارے لکھیا اے: ”پرانے زمانے چ مشرقی لوک معذوراں نال اکثر ناانصافی کر دے سن تے اوہناں تے ظلم کر دے سن۔“ شاید کجھ بےحس لوک انھے لوکاں نُوں زخمی کرن یاں اوہناں دا مخول اُڈان لئی اوہناں دی راہ چ کوئی چیز رکھ دیندے سن تاکہ اوہناں نُوں ٹھیڈا لگے۔ایہہ کِنّے افسوس دی گل سی۔ 14 ایت چ دِتے یہوواہ دے حکم توں بنیاِسرائیل سمجھ گئے ہون گے کہ اوہناں نُوں معذوراں نال ہمدردی نال پیش آنا چاہی دا اے۔
5. اَسی معذوراں نال ہمدردی نال کیویں پیش آ سکنے آں؟
5 یسوع معذوراں نال ہمیشاں ہمدردی نال پیش آیا۔ یاد کرو کہ اوہنے یوحنا بپتسمہ دین والے نُوں ایہہ پیغام گھلیا کہ انھے ویکھن لگ پئے نیں،لنگڑے ٹُرن پھرن لگ پئے نیں،کوڑھی ٹھیک ہو رہے نیں،بولے سُن رہے نیں تے مُردے زندہ کیتے جا رہے نیں۔ یسوع مسیح دے معجزیاں دی وجہ توں لوک خدا دی وڈیائی کرن لگ پئے۔ (لُوقا 7:20-22؛ 18:43) یسوع وانگوں سانوں وی معذور لوکاں نال ہمدردی کرنی چاہی دی اے۔سانوں اوہناں نال پیار تے صبر نال پیش آنا چاہی دا اے تے اوہناں دا لحاظ رکھنا چاہی دا اے۔ایہہ سچ اے کہ یہوواہ نے سانوں معذوراں نُوں شفا دین دی طاقت نئیں دِتی۔ پر اوہنے نے سانوں اعزاز بخشیا اے کہ اَسی انھے لوکاں دے نال نال اوہناں لوکاں نُوں وی خوشخبری سنائیے جنہاں دِیاں اَکھاں تے ہے نیں پر اوہناں نے خدا دے نیڑے جان لئی حالے تک کوئی قدم نئیں چُکیا۔اَسی سارے لوکاں نُوں ایہہ خوشخبری دینے آں کہ خدا دی بادشاہی چ سارے تندرست ہون گے تے خدا دے نیڑے ہون گے۔ (لُوقا 4:18) ایہہ خوشخبری سُن کے بوہت سارے لوک یہوواہ دی وڈیائی کر رہے نیں۔
کاروباری معاملیاں چ ایماندار ہووو
6. احبار 19 باب دی مدد نال اَسی دَس حکماں نُوں چنگی طرحاں کیویں سمجھ پانے آں؟
6 احبار 19 باب دِیاں کجھ ایتاں چ دَس حکماں دی تھوڑی وضاحت کیتی گئی اے۔ مثال لئی اَٹھواں حکم ایہہ سی کہ تُوں چوری نہ کرِیں۔ (خروج 20:15) شاید کوئی بندہ سوچے کہ جے اوہ کسے دی چیز اوہدی اجازت دے بغیر نئیں لیندا تے اوہ ایس حکم تے عمل کر رہیا اے۔ پر چوری کرن چ ہور وی کئی گلاں شامل نیں۔
7. اِک تاجر کیہہ کرن نال اَٹھواں حکم توڑ رہیا ہوندا سی؟
7 شاید اِک تاجر نُوں ایس گل تے بڑا مان ہوئے کہ اوہنے کدی کسے دی چیز بغیر اجازت دے نئیں لئی۔پر کیہہ اوہ کاروباری معاملیاں چ ہمیشاں ایمانداری نال کم لیندا اے؟ احبار 19:35، 36 چ یہوواہ نے کہیا کہ تُسی انصاف کرن تے ناپن تے وزن کرن تے تولن چ بےایمانی نہ کرنا۔ تُسی صحی تکڑی، صحی وٹے تے پورا ایفہ تے پورا ہین رکھنا (یعنی خشک تے گلیاں شیواں دا وزن کرن لئی صحی آلے استمال کرنا)۔سو جے اِک تاجر لوکاں نُوں ٹھگن لئی غلط تکڑی استمال کردا اے تے اوہ اِک لحاظ نال چوری کر رہیا ہوندا اے۔ احبار 19 باب دِیاں دُوجیاں ایتاں توں ایہہ گل ہور وی واضح ہو جاندی اے۔
8. احبار 19:11-13 دی مدد نال یہودی اَٹھویں حکم تے کیویں عمل کر سکدے سن تے ایہدے توں اَسی کیہہ سکھنے آں؟
8 احبار 19:11-13 نُوں پڑھو۔غور کرو کہ احبار 19:11 دے شروع چ لکھیا اے کہ تُسی چوری نہ کرنا۔ 13 ایت توں پتہ چلدا اے کہ چوری کرنا تے کاروباری معاملیاں چ بےایمانی کرنا اِک ای گل اے۔ایس ایت چ لکھیا اے کہ تُسی اپنے گوانڈھی نُوں نہ لٹنا۔اَٹھویں حکم چ بس ایہہ دَسیا گیا سی کہ چوری کرنا غلط اے۔ پر احبار دی کتاب چ دِتی گئی تفصیل توں یہودی ایہہ سمجھ سکدے سن کہ اوہ اوس اصول تے کیویں عمل کر سکدے نیں جدِی بنیاد تے چوری نہ کرن دا قانون دِتا گیا سی، تے اصول ایہہ سی کہ اوہناں نُوں ہر معاملے چ ایمانداری وکھانی چاہی دی اے۔ بےایمانی تے چوری بارے یہوواہ دے نظریے تے غور کرن نال سانوں بوہت فائدہ ہو سکدا اے۔ اَسی اپنے آپ کولوں ایہہ پچھ سکنے آں: ”جدوں میں احبار 19:11-13 تے غور کرنا واں تے کیہہ مینوں لگدا اے کہ مینوں اپنے آپ چ بہتری لیان دی ضرورت اے، خاص طور تے جدوں کاروباری معاملیاں دی گل آندی اے؟“
9. احبار 19:13 چ لکھے حکم توں مزدوراں نُوں کیہہ فائدہ ہویا؟
9 جیہڑا مسیحی کاروبار کردا اے اوہنوں اِک ہور معاملے چ وی ایماندار رہنا چاہی دا اے۔ احبار 19:13 چ لکھیا اے:تُسی مزدور دی مزدوری رات توں لے کے سویر تک اپنے کول نہ رکھنا۔ پرانے زمانے چ کھیتیباڑی لئی مزدوراں نُوں رکھنا عام جہی گل سی تے دن دے آخر چ اوہناں نُوں مزدوری دِتی جاندی سی۔ جیس دن اوہناں نُوں مزدوری نئیں دِتی جاندی سی اوس دن اوہناں دے گھر والے بُھکھے ای سوندے سن۔ ایسے لئی یہوواہ نے کہیا سی کہ مزدور نُوں ہر روز سورج ڈُبن توں پہلاں پہلاں اوہدی مزدوری دے دینا کیونکہ ایہدے توں ای اوہدا دا گزارا ہوندا اے۔—اِستثنا 24:14، 15؛ متی 20:8۔
10. اَسی احبار 19:13 توں کیہہ سکھنے آں؟
10 اَج کل بوہت سارے لوکاں نُوں تنخواہ ہر روز نئیں سگوں مہینے چ اِک یاں دو وار مِلدی اے۔ پر سانوں احبار 19:13 چ لکھے اصول تے اَج وی عمل کرنا چاہی دا اے۔کجھ لوک اپنے ملازماں نُوں اونی تنخواہ نئیں دیندے جِنّی کہ اوہناں نُوں کم دے حساب نال ملنی چاہی دی اے۔ اوہناں نُوں پتہ اے کہ ملازماں نُوں نوکری دی کِنّی ضرورت اے تے اوہ اپنے گھر والیاں دا کھان پین پورا کرن لئی گھٹ تنخواہ چ وی کم کردے رہن گے۔ اِک لحاظ نال ایہو جہے مالک مزدوراں نُوں اوہناں دی مزدوری نئیں دے رہے ہوندے۔ جے اِک مسیحی دُوجیاں نُوں نوکری تے رکھدا اے تے اوہنوں اوہناں دی جائز تنخواہ دینی چاہی دی اے۔ آؤ ویکھیے کہ اَسی احبار 19 باب توں ہور کیہڑیاں گلاں سکھنے آں۔
اپنے گوانڈھی نال محبت کرو
11، 12. احبار 19:17، 18 چ لکھیاں گلاں دا حوالہ دے کے یسوع مسیح نے کیہڑی گل تے زور دِتا؟
11 یہوواہ صرف ایہہ نئیں چاہندا کہ اَسی اِک دُوجے نُوں نقصان نہ پونچائیے سگوں احبار 19:17، 18 توں پتہ چلدا اے کہ اوہ ساڈے کولوں اِک ہور گل دی توقع وی کردا اے۔ (ایتاں نُوں پڑھو۔) غور کرو کہ خدا نے حکم دِتا سی کہ اپنے گوانڈھی نال اپنے وانگوں محبت کرنا۔ جے اِک مسیحی یہوواہ نُوں خوش کرنا چاہندا اے تے اوہدے لئی ایس حکم تے عمل کرنا لازمی اے۔
12 غور کرو کہ احبار 19:18 چ لکھے حکم تے یسوع مسیح نے کیویں زور دِتا۔اِک وار اِک فریسی نے یسوع نُوں پچھیا کہ شریعت چ سب توں وڈا حکم کیہڑا اے؟ یسوع نے اوہنوں جواب دِتا: سب توں وڈا تے پہلا حکم ایہہ وے کہ اَسی یہوواہ نال اپنے سارے دل، اپنی ساری جان تے اپنی ساری عقل نال محبت کرئیے۔ فیر یسوع نے احبار 19:18 دا حوالہ دیندے ہوئیاں کہیا: ایہو جیہا دُوجا حکم ایہہ وے کہ اپنے گوانڈھی نُوں اوسے طرحاں پیار کر جیس طرحاں تُوں اپنے آپ نُوں کرنا ایں۔ (متی 22:35-40) ایہو جہے کئی طریقے نیں جنہاں دے ذریعے اَسی اپنے گوانڈھی لئی محبت ظاہر کر سکنے آں۔ آؤ، احبار 19 باب چوں کجھ طریقیاں تے غور کریئے۔
13. یوسف دے واقعے تے غور کرن نال اَسی احبار 19:18 چ لکھی گل نُوں ہور چنگی طرحاں کیوں سمجھ جانے آں؟
13 اپنے گوانڈھی نال محبت کرن دا اِک طریقہ ایہہ وے کہ اَسی احبار 19:18 چ لکھی ایس ہدیت تے عمل کرئیے: بدلہ نہ لینا۔ اپنی قوم دے کسے بندے تے دیر تک تیرا غصہ نہ رہوے۔ تُسی شاہد ایہو جہے لوکاں نُوں جان دے ہووو جیہڑے اپنے نال کم کرن والیاں، اپنے نال سکول چ پڑھن والیاں، اپنے رشتےداراں یاں فیر اپنے گھر والیاں لئی کئی کئی سالاں تک اپنے دل چ غصہ رکھدے نیں۔ توانوں یاد ہوئے گا کہ یوسف دے بھراواں دے دل چ یوسف لئی ایناں غصہ بھریا ہویا سی کہ اوہناں نے اوہنوں نقصان پونچایا۔ (پیدائش 37:2-8، 25-28) پر یوسف اپنے بھراواں ورگا نئیں سی۔ جدوں یوسف کول بوہت سارا اِختیار آ گیا تے اوہ اپنے بھراواں کولوں بدلہ لے سکدا سی۔ پر اوہنے اِنج نئیں کیتا۔ ایہدی بجائے اوہنے اپنے بھراواں تے رحم کیتا۔ یوسف نے اپنے دل چ غصہ پالن دی بجائے اوہ کم کیتا جدے بارے بعد چ احبار 19:18 چ ہدیت دِتی گئی۔— پیدائش 50:19-21۔
14. اَسی ایہہ کیوں کہہ سکنے آں کہ سانوں احبار 19:18 چ دِتے گئے اصولاں تے اَج وی عمل کرنا چاہی دا اے؟
14 جیہڑے مسیحی خدا نُوں خوش کرنا چاہندے نیں، اوہناں نُوں یوسف وانگوں بننا چاہی دا اے جنہے اپنے بھراواں کولوں بدلہ نئیں لیا سگوں اوہناں نُوں معاف کر دِتا۔ جدوں یسوع مسیح نے اپنے پیروکاراں نُوں دُعا کرنا سکھایا سی تے اوہنے وی ایہی تلیم دِتی سی کہ سانوں اوہناں لوکاں نُوں معاف کر دینا چاہی دا اے جیہڑے ساڈے خلاف گُناہ کردے نیں۔ (متی 6:9، 12) ایسے طرحاں پولُس رسول نے وی اپنے ہمایماناں نُوں ایہہ مشورہ دِتا: عزیزو، بدلہ نہ لوو۔ (رومیوں 12:19) اوہنے اوہناں نُوں ایہہ وی کہیا: جے توانوں اِک دُوجے نال شکایت وی ہووے تے اِک دُوجے دی برداشت کرو تے دلوں اِک دُوجے نُوں معاف کرو۔ (کُلسّیوں 3:13) یہوواہ دے اصول کدی نئیں بدلدے۔ ایس لئی اَج سانوں وی احبار 19:18 چ دِتے گئے اصولاں تے عمل کرنا چاہی دا اے۔
15. اِک مثال دے کے دَسو کہ سانوں دُوجیاں نُوں کیوں معاف کرنا چاہی دا اے۔
15 ذرا ایس مثال تے غور کرو۔ دل دُکھان والیاں گلاں زخماں وانگوں ہوندیاں نیں۔ کجھ زخم چھوٹے ہوندے نیں تے کجھ وڈے۔ ہو سکدا اے کہ سبزی کٹ دے ویلے ساڈی اُنگلی تے چھوٹا جیہا کٹ لگ جائے۔ ایہدے توں درد تے کافی ہوندا اے پر ایہہ درد چھیتی چلا جاندا اے تے زخم وی بھر جاندا اے۔ کجھ دِناں بعد شاید سانوں یاد وی نہ رہوے کہ ساڈی اُنگلی تے کٹ کتھے لگا سی۔ ایسے طرحاں کجھ دل دُکھان والیاں گلاں معمولی ہوندیاں نیں۔ مثال لئی ہو سکدا اے کہ ساڈا کوئی دوست بغیر سوچے سمجھے کوئی ایہو جہی گل کہہ دَوے یاں کوئی ایہو جیہا کم کر دَوے جدی وجہ توں سانوں تکلیف پونچے۔ شاید ایہدے لئی سانوں اوہنوں معاف کرنا اسان لگے۔ پر جے زخم گہرا ہووے تے شاید ڈاکٹر نُوں ٹانکے لا کے ایہدے تے پٹی کرنی پووے۔ جے اَسی اوس زخم نُوں چھیڑدے رہواں گے تے اوہدے توں سانوں ای تکلیف ہوئے گی۔ ایسے طرحاں ہو سکدا اے کہ کسے نے ساڈا بڑا دل دُکھایا ہوئے۔ جے اَسی وار وار اوسے گل بارے سوچدے رہواں گے تے ایہدے توں سانوں ای تکلیف پونچے گی۔ ایس لئی چنگا ہوئے گا کہ اَسی احبار 19:18 چ دِتی ہدیت تے عمل کرئیے۔
16. احبار 19:33، 34 دے مطابق بنیاِسرائیل نُوں پردیسیاں نال کیہو جیہا سلوک کرنا سی تے ایہدے توں اَسی کیہہ سکھنے آں؟
16 جدوں یہوواہ نے بنیاِسرائیل نُوں ایہہ حکم دِتا کہ اوہ اپنے گوانڈھی نال محبت کرن تے اوہ ایہہ نئیں کہہ رہیا سی کہ اوہناں نُوں صرف اپنی قوم یاں نسل دے لوکاں نال ای محبت کرنی چاہی دی اے۔ احبار 19:33، 34 دے مطابق یہوواہ نے اوہناں نُوں اوہناں اجنبیاں نال وی محبت کرن دا حکم دِتا جیہڑے اوہناں دے نال رہندے سن۔ (ایتاں نُوں پڑھو۔) یہوواہ خدا چاہندا سی کہ بنیاِسرائیل پردیسیاں نال اوہو جیہا سلوک کرن جیہو جیہا اوہ اپنی قوم دے لوکاں نال کردے نیں تے اوہناں نال اوہو جہی محبت کرن جیہو جہی اوہ اپنے آپ نال کردے نیں۔ مثال لئی، یہوواہ نے بنیاِسرائیل نُوں حکم دِتا سی کہ اوہ پردیسیاں تے غریب اِسرائیلیاں نُوں اپنے کھیتاں چوں بچیا ہویا اناج کٹھا کرن دین۔ (احبار 19:9، 10) سانوں وی پردیسیاں نال محبت کرن دے اصول تے عمل کرنا چاہی دا اے۔ (لُوقا 10:30-37) اَسی اِنج کیویں کر سکنے آں؟ اَج کل لکھاں لوک اپنا ملک چھڈ کے کسے ہور ملک رہن چلے گئے نیں تے ہو سکدا اے کہ اوہناں وچوں کجھ لوک ساڈے علاقے چ وی رہندے ہون۔ ایہہ بوہت ضروری اے کہ اَسی سارے اوہناں نال پیار تے عزت نال پیش آئیے فیر بھانویں اوہ مرد، عورتاں یاں بچے ہون۔
اِک ایہو جیہا کم کرو جدا ذکر احبار 19 باب چ نئیں ہویا
17، 18. (الف) احبار 19:2 تے 1-پطرس 1:15 چ خدا دے بندیاں نُوں کیہہ ہدیت دِتی گئی اے؟ (ب) پطرس رسول نے کیہڑا خاص کم کرن دی ہدیت دِتی؟
17 احبار 19:2 تے 1-پطرس 1:15 چ خدا دے بندیاں نُوں واضح طور تے ہدیت دِتی گئی اے کہ اوہ پاک ہون۔ احبار 19 باب چ ہور وی کئی گلاں دَسیاں گئیاں نیں جنہاں تے عمل کرن نال اَسی خدا نُوں خوش کر سکنے آں۔ اَسی ایہناں چوں کجھ ایتاں تے غور کر کے ویکھیا کہ سانوں کیہڑے کم کرنے چاہی دے نیں تے کیہڑے نئیں۔ * یونانی صحیفیاں تے غور کرن نال پتہ چلدا اے کہ اَج سانوں وی ایہناں اصولاں تے عمل کرنا چاہی دا اے۔ پر پطرس رسول نے اِک ہور گل وی دَسی۔
18 ہو سکدا اے کہ اَسی باقاعدگی نال یہوواہ دی عبادت کردے ہوئیے تے دُوجیاں دے فائدہ لئی کئی کم کردے ہوئیے۔ پر پطرس نے مسیحیاں نُوں اِک خاص کم کرن دی ہدیت دِتی۔ اپنے ہمایماناں نُوں ایہہ کہن توں پہلاں کہ اوہ اپنے سارے چالچلن نُوں پاک کرن، پطرس نے ایہہ کہیا:سخت محنت کرن لئی تیار ہو جاؤ۔ (1-پطرس 1:13، 15) مسیحیاں نُوں کیہڑے کم لئی سخت محنت کرنی سی؟ پطرس نے دَسیا کہ مسیح دے مسحشُدہ بھراواں نُوں خدا دِیاں عظیم خوبیاں دا چرچا کرنا سی جنہے اوہناں نُوں نھیرے چوں اپنی شاندار روشنی چ بلایا اے۔ (1-پطرس 2:9) اصل چ اَج سارے مسیحیاں نُوں ایس اہم کم چ حصہ لینا چاہی دا اے کیونکہ اوہ دُوجیاں دی جِنّی زیادہ مدد ایس کم توں کر سکدے نیں اونی زیادہ اوہ کسے ہور کم توں نئیں کر سکدے۔ ایہہ ساڈے لئی بڑے اعزاز دی گل اے کہ خدا دے پاک بندیاں دے طور تے اَسی باقاعدگی تے لگن نال خدا دے کلام دی مُنادی کرنے آں تے دُوجیاں نُوں ایہدی تلیم دینے آں۔ (مرقس 13:10) جدوں اَسی احبار 19 باب چ لکھے اصولاں تے عمل کرن دی پوری کوشش کرنے آں تے اَسی ثابت کرنے آں کہ اَسی خدا تے گوانڈھی نال محبت کرنے آں۔ نالے اَسی ایہہ وی ثابت کرنے آں کہ اَسی اپنے سارے چالچلن نُوں پاک رکھنا چاہنے آں۔
گیت نمبر 111 (خوشی نال گاؤ): خوشی نال دل باغ باغ
^ پیراگراف 5 مسیحی موسیٰ دی شریعت دے تحت تے نئیں نیں پر شریعت چ کئی ایہو جہیاں گلاں دَسیاں گئیاں نیں جنہاں توں سانوں پتہ چلدا اے کہ سانوں کیہہ کرنا چاہی دا تے کیہہ نئیں۔ ایہناں گلاں تے غور کرن نال اَسی ویکھ سکاں گے کہ اَسی دُوجیاں لئی محبت کیویں ظاہر کر سکنے آں تے خدا نُوں کیویں خوش کر سکنے آں۔ ایس مضمون چ احبار 19 باب چوں کجھ ایہو جہیاں گلاں تے ای غور کیتا جائے گا۔
^ پیراگراف 17 پچھلے مضمون تے ایس مضمون چ اَسی احبار 19 باب دِیاں اوہناں ایتاں تے غور نئیں کیتا جنہاں چ طرفداری کرن، دُوجیاں نُوں بدنام کرن، خون دے استمال،جادوگری، مستقبل دا حال دَسن تے بدچلنی بارے گل کیتی گئی اے۔—احبار 19:15، 16، 26-29، 31۔—ایس شمارے چ مضمون ”اہم سوال“ نُوں ویکھو۔
^ پیراگراف 52 تصویر دی وضاحت: یہوواہ دا اِک گواہ اپنے اِک ایہو جہے ہمایمان نُوں ڈاکٹر دی گل سمجھا رہیا اے جیہڑا سُن نئیں سکدا۔
^ پیراگراف 54 تصویر دی وضاحت: اِک بھرا جدا رنگ کرن دا کاروبار اے اوہ اپنے اِک ملازم نُوں دیاڑھی دے رہیا اے۔
^ پیراگراف 56 تصویر دی وضاحت: اِک بھین دا دھیان اپنی اُنگلی تے لگی معمولی جہی سٹ توں فوراً ہٹ گیا اے۔ پر کیہہ اوہ اپنے ہتھ تے لگے وڈے زخم توں وی اپنا دھیان ہٹائے گی؟