Mareh imponik chawach rubʼirjiik jenoʼ awamigo noq tiʼ rukʼux. Imponik chawach qʼorik ruukʼ. Reʼ kʼaxkilal reʼ chi reʼ hat akʼun mareh kʼahchiʼ kaat chi qʼorik ruukʼ jenoʼ xqʼun, oon mareh hat xqʼun kʼahchiʼ kaat chi qʼorik ruukʼ jenaj akʼun. Mareh inakapaaj: «Maʼxta iruqʼor. Xa hoj woʼ amigo. Qakabʼcheel qeht’al i wilih». Xa reʼ laʼ, ¿mi korik i wilih?

•  Reʼ i ne inkʼularik

•  ¿Chaaj woʼ reet ko ruman i wilih?

•  Chabʼan i wilih

•  Re’ wilih ne tirutob’eej

 Maʼ mahk ta chi ne inwihʼik taqeh awamigo, xa reʼ laʼ ¿chajariik ne inkʼularik mi xa tiqʼorik woʼ ruukʼ jenaj awamigo eh maʼ jeʼ ta reʼ inab’an kuukʼ taqeh i tokoom? Reʼ i kʼachareel reʼreʼ ne irukapaaj chi wilik inawaaj ruukʼ.

 Mareh maʼ reʼ ta naq i reʼ inawaaj akʼuhtaam. Qilow chaaj woʼ reet inkʼularik i wilih.

•   Inayeew akʼux chi riij.

   Reʼ Sierra iruqʼor: «Korik chi maʼ ne ta inabʼan chi jenoʼ kaʼchareel ne irukʼax oon maʼ ne ta irukʼax awach. Mi inaqʼor reh chi xa hat ramigo eh xa kʼahchiʼ woʼ kaat chi qʼorik ruukʼ, kʼahchiʼ akʼuhtaam chi inawaaj wach».

•   Inabʼan irubʼan i reh.

   Reʼ Richard iruqʼor: «Reʼ reh xa irutaq’aa woʼ naq numensaje eh jeʼ woʼ naq reʼ inubʼan i hin. Xnukʼaxkileej ruqʼorariik reh chi xa inwaaj naq wihʼik chi ramigo».

•   Inakʼuhtaaj chi xa ajwach inakʼax wach.

   Reʼ Tamara iruqʼor: «Wilik inkibʼan i wilih ruum chi inkikapaaj chi rubʼanariik holohik, xa ruum chi inkaaj kijotʼom i tokoom. Reʼ i wilih xa ahaʼ inilarik wach. Xa reʼ laʼ, inkitiʼbʼisaj rukʼux jenoʼ».

 Reʼ xqareq chi riij: Mi inayeew akʼux xa chi riij jenaj chi kʼachareel eh xa elik woʼ tiqʼorik ruukʼ, ne irukapaaj chi wilik inawaaj ruukʼ.

•   Irutiʼbʼisaj rukʼux i jenaj chik kʼachareel.

   Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor: «Eh noq ma’ nelik ta wach inqakapaaj, i rutiib’isaj qak’ux» (Proverbios 13:12). ¿Chajariik naq xakapaaj i hat mi jenoʼ kʼachareel iruk’uhtaaj aweh chi irukʼax awach?

   Reʼ Jessica iruqʼor: «Reʼ wilih xa jeʼ rukabʼ noq inachop jenoʼ kar. Xa inachop, maʼ inawoq’taaj ta eh maʼ inawehsaj ta woʼ pan haʼ. Jeʼ woʼ reʼ inkʼularik kuukʼ taqeh kʼachareel, mi inakʼuhtaaj chi inakʼax wach jenoʼ kʼachareel eh maʼxta inawaaj ruukʼ, ne inayeew rutiʼkiil rukʼux».

•   Maʼ holohik ta ne inkikapaaj chawiij.

   Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor: «Mo’-oq awach taq aweh ineerusik’ k’axb’al riib’ xa reh chi rutkeel, koruman la’ wo’ hoq chi neerusik’ i k’axb’al keh i tokoom» (Filipenses 2:4). ¿Nikʼwach i runaʼobʼal jenaj kʼachareel irukʼax riibʼ chi ribʼil riibʼ? ¿Chajariik ne inkikapaaj chi riij?

   Reʼ Julia iruqʼor: «Maʼ imponik ta chi nuwach chi jenoʼ kʼijool ne iruk’uhtaaj xa jeʼ incho irukʼax awach eh maʼxta woʼ iraaj. Mi jeʼ reʼ inkibʼan yuʼnaak noq kibʼanam chik kaxaro jeʼ woʼ reʼ nakibʼanam. Xa inkaaj kinimbʼisam kiibʼ. Reʼ i wilih iruk’uhtaaj chi xa reʼ reh irukapaaj riibʼ».

 Reʼ xqareq chi riij: Ajwach iruk’uhtaaj chi irukʼax wach jenoʼ kʼachareel xa reʼ laʼ maʼxta iraaj ruukʼ, irutiʼbʼisaj rukʼux i jenaj chik kʼachareel eh irutiʼbʼisaj woʼ rukʼux i reh.

•   Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor chi naʼawilom taqeh i kʼijool xa jeʼ oq atuutʼ awajaaw eh «taqe qʼahxoq, jeʼ-oq kiq’orob’jik awanaabʼ chabʼan keh, korik-oq wach akʼux kuukʼ» (1 Timoteo 5:1, 2). Mi inakoj pan akʼachariik taqeh i naʼojbʼal wilih, ne inwihʼik kʼih taqeh awamigo.

   Reʼ Leah iruqʼor: «Mi hin naq chik kaxaro maʼ ne ta irubʼan chi ne inkʼuhtaaj chi inukʼax wach i rubʼahiil i tokoom. Yuʼnaak chi ko hin qʼahxoq, ko ruman chi ne inutijej wiibʼ chi maʼ ne ta inukʼuhtaaj chi inukʼax wach taqeh kiʼjool mi maʼxta inwaaj kuukʼ».

•   Pan Santo Laj Huuj iruqʼor: «Awach i xa nwolwotik chi q’orik i ruq’eb’ riib’ ruuk’ i ruq’oral» (Proverbios 10:19). Reʼ naʼojbʼal wilih ne inkamanik noq ne qojqʼorik ruukʼ jenoʼ kʼachareel oon noq ne inqataq’aaj jenoʼ mensaje. Ko ruman chi ne inqakapaaj chi korik chajariik inqaqʼor. Xa reʼ laʼ, ko ruman woʼ chi ne inqakapaaj chi riij jarubʼ i qʼiij qoj’ik’ik chi qʼorik ruukʼ i kʼachareel.

   Reʼ Brian iruqʼor: «Maʼ koruman ta chi rajlaal qʼiij ne inataq’aaj rumensaje jenoʼ qʼahxoq mi maʼ inawaaj elik ruukʼ».

•   Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor: «Eh re’ taqe i wilik kuuk’ i na’ojb’al inchalik ruuk’ i Dios, saq chik wach i kik’achariik» (Santiago 3:17). Jenaj qʼahch iruk’uhtaaj chi inawaaj wach jenoʼ, xa reʼ laʼ wilik pech iruk’uhtaaj chi inakʼax woʼ wach jenaj kʼachareel.

   Reʼ María iruqʼor: «Noq kinqʼorik kuukʼ taqeh i tokoom inukʼuhtaaj i chaqʼlamiil, xa reʼ laʼ inukoj rehtaal chi korik chi reʼ inubʼan maʼ ne ta iruk’uhtaaj chi inukʼax wach jenoʼ».

 Reʼ xqareq chi riij: Chakapaaj chi riij nikʼwach akapebʼaal kuukʼ taqeh i tokoom. Jenaj qʼahxoq i Jennifer rubʼihnaal iruqʼor: «Kʼaxik rureqariik jenoʼ awamigo. Maʼ ataqʼaaj jenoʼ mensaje i ne irubʼan chi maʼ ne ta chik inwihʼik chi awamigo».

•   Chabʼiraj inkiqʼor i kʼachareel. Mi ajwach iruqʼor aweh «¿Kʼahchiʼ na kaat chi elik ruukʼ i kʼachareel wilih?» mareh kʼahchiʼ akʼuhtaam chi inakʼax wach i kʼachareel reʼreʼ.

•   Xa jenaj oq wach kilariik chabʼan chuʼnchel. Maʼ aqʼo’reej eh maʼ yeew akʼux xa chi riij jenaj chi kʼachareel.

•   Chawil inataq’aaj cho reh pan mensaje. Chakoj rehtaal chajariik inkiqʼor taqeh mensaje inataq’aaj reh. Mi xa kok’ xilak inataq’aaj rumensaje. Eh chakoj woʼ rehtaal i ruhorahiil inataq’aaj reh. Jenaj q’ahxoq Alyssa i rubʼihnaal iruqʼor: «¿Chaaj kamaj noq ne inataq’aaj jenoʼ rumensaje jenaj kʼijool yejaal aqʼabʼ?».