Ar Estados Unidos, reʼ kiʼilwik reh chi reʼ taqeh kʼachareel maʼ ne ta kiyowabʼjik, inkiqʼor chi kʼisiin maʼ yejaal taqeh kʼijool re’ wilik keh 15 ko 19 haabʼ xkimin i kikʼachaabʼ pan ruchiiʼ jenoʼ chik kʼachareel. Reʼ Sharlene Azam, reʼ inehchanik reh i huuj Oral Sex Is the New Goodnight Kiss (Ruminariik i kʼachaabʼ pan ruchiiʼ jenoʼ kʼachareel: reʼreʼ i akʼ ruwiiʼ reh rukʼuhtjiik i kʼaxooj), iruq’or chi «mi xatqʼorik ruukʼ jenoʼ kʼijool chi riij i ruminariik i kikʼachaabʼ pan ruchiiʼ jenoʼ chik kʼachareel, ne inkiqʼor aweh chi reʼ wilih maʼ re ta jenaj mahk». Iruqʼor woʼ: «Inkikapaaj chi reʼ wilih maʼ jenaj ta wach ruukʼ i yohkik ruukʼ jenoʼ kʼachareel».

•  ¿Chajariik inakapaaj i hat?

•  ¿Ahaʼ wilik i korik chi riij i wilih?

•  ¿Ko ruman na runab’jiik i wilih?

 ¿Ne inaqʼor hooʼ oon maʼchih taj?

1.   ¿Ne na inkahnik wach kʼacharik jenoʼ qʼahxoq irubʼan i wilih?

   1.   Hooʼ

   2.   Ma’chih taj

2.   ¿Mi ne inyowabʼjik jenoʼ ruum rubʼanariik i wilih?

   1.   Hooʼ

   2.   Ma’chih taj

3.   ¿Mahk na chi ne inqakoj i qachiiʼ reh rutzʼaʼariik i rukʼachaabʼ jenoʼ kʼachareel?

   1.   Hooʼ

   2.   Ma’chih taj

 Chawil mi jenaj wach i xaqʼor i hat ruukʼ i wilih.

1.   ¿Ne na inkahnik wach kʼacharik jenoʼ qʼahxoq irubʼan i wilih?

    Chi riij i pahqanik: Ma’chih taj. Ruum ajreʼ, kʼih inkikapaaj chi noq jenoʼ kʼachareel irumin i rukʼachaabʼ pan ruchiiʼ jenoʼ kʼachareel maʼ ajwach ta irujotʼ riib’.

2.   ¿Mi ne inyowabʼjik jenoʼ ruum rubʼanariik i wilih?

    Chi riij i pahqanik: Hooʼ. Reʼ taqeh inkimin i kikʼachaabʼ pan ruchiiʼ jenoʼ chik kʼachareel kiyowabʼjik ruukʼ hepatitis A oon B, verrugas genitales, gonorrea, herpes, sida oon sífilis.

3.   ¿Mahk na chi ne inqakoj i qachiiʼ reh rutzʼaʼariik i rukʼachaabʼ jenoʼ kʼachareel?

    Chi riij i pahqanik: Hooʼ. Reʼ inkikoj i kikʼachaabʼ xa nikʼ paʼ wach, jenaj wach ruukʼ i yohkik ruukʼ jenoʼ kʼachareel, jeʼ rukab’ rukojariik i kikʼachaabʼ pan ruchiiʼ oon pan ruyuhbʼ jenoʼ chik kʼachareel, noq inkikʼoʼneej i kikʼachaabʼ oon noq inkitzʼaʼaj kiibʼ.

 Qilow chajariik iruqʼor i Santo Laj Huuj chi riij noq jenoʼ kʼachareel irumin i rukʼachaabʼ pan ruchiiʼ jenoʼ chik.

 Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor: «Reʼ iraaj i Dios taq awuukʼ [...] chi maa aʼn taq chik aweh i kʼoyomal» (1 Tesalonicenses 4:3).

 Reʼ kʼoyomal iraaj ruqʼorom: reʼ i yohkik ruukʼ jenoʼ, reʼ ruminariik i kikʼachaabʼ pan kichiiʼ oon pan ruyuhbʼ jenoʼ chik kʼachareel eh rutzʼaʼjiik i rukʼachaabʼ jenoʼ chik kʼachareel. Reʼ irubʼan i kʼoyomal irumin riibʼ pan kʼaxkilal eh iruyeew pan yohbʼaal i ramigohiil ruukʼ i Dios (1 Pedro 3:12).

 Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor: «Raaj awach imbʼanik reh i kʼoyomal, reʼ i rutiʼjolal i ruyeew pamahk» (1 Corintios 6:18).

 Ruminariik i kʼachaabʼ pan ruchiiʼ jenoʼ chik kʼachareel iruyeew kiyabʼilaal pan kitiʼjolal eh pan uxlabʼal. Eh ne woʼ iruyeew rutiʼkiil kikʼux. Reʼ huuj pan kaxlan qʼorik Cómo hablar de sexo con los adolescentes para que te escuchen iruqʼor: «Re’ taqeh i kiwirik kikab’cheel, atoob’ ta kib’anam kaxaro oon ma’chih ta, wilik pech inti’b’ik kik’ux eh inkik’raaj chi ma’ looq’ ta taqeh chi kiwach i kuch’ihil. Je’ wo’ re’ ink’ularik noq jeno’ irukoj i ruk’achaab’ xa nik’ pa’ wach noq inwih’ik ruuk’ jeno’ k’achareel».

 Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor: «Reʼ hin, aaDios, hin taq kinkʼuhtanik aweh i maʼ xta reet taq cha weh» (Isaías 48:17).

 ¿Inakapaaj na chi reʼ iruqʼor i Dios chi riij i yohkik ruukʼ jenoʼ kʼachareel maʼxta reet chaweh? oon ¿inakapaaj chi maʼ tirukanaaʼ ta rubʼanariik chajariik inawaaj i hat? Chakapaaj chi tiʼooj pan jenaj bʼeeh ahaʼ wiiʼ kiʼikʼik kʼih taqeh chʼihchʼ eh inkiqʼor aweh chi maʼ neʼ ta tibʼehsanik chi kow eh chi ne ti paʼlojik. ¿Inakapaaj na chi reʼ wilih tirujotʼ oon tirukoʼleej? ¿Chajariik naq ne inkʼularik mi maʼ ajwach ta naq ne irunimaj impahqaljik keh taqeh ajbʼehsan chʼihchʼ?

 Jeʼ woʼ reʼ inkʼularik ruukʼ irupahqaaj qeh i Dios, mi maʼ inqanimaaj ne inqakʼul i tiʼ (Gálatas 6:7). Reʼ i huuj Sex Smart (Wihʼoq anaʼojbʼal noq ne tiyohkik ruukʼ jenoʼ) iruqʼor: «Mi maʼ inanimaj i rukʼuhbʼaal i Dios eh inabʼan i maʼ holohik ta, ne inakʼuhtaaj chi maʼ looqʼ ta chaweh akʼachariik». Xa reʼ laʼ, mi inakoj i rukʼuhbʼaal i Dios pan akʼachariik ne inakʼuhtaaj chi holohik anaʼojbʼal eh chi saq wach ak’achariik (1 Pedro 3:16).