Ir al contenido

Ir al índice

Mi xakʼuhtaaj keh ahalakʼuun i holohik laj naʼojbʼal ne inkichih i holohik pan kikʼachariik.

KEH TAQEH AJABʼEES

7. Rukʼuhtjiik keh i holohik naʼojbʼal

7. Rukʼuhtjiik keh i holohik naʼojbʼal

¿CHAJARIK IRAAJ RUQʼOROM?

Reʼ taqeh holohik naʼojbʼal inkojarik pan kʼacharik. ¿Inkikoj na kikʼux awuukʼ taqeh kʼachareel? Mi jeʼ reʼ, ne nakʼuhtaaj keh ahalakʼuun nikʼwach rubʼanariik.

Jenoʼ kʼachareel holohik i runaʼojbʼal, ajkamanoom, maʼ tokoom ta rilariik taqeh kachareel irubʼan eh irukoj chi peet taqeh tokoom. Reʼ taqeh naʼojbʼal wilih maʼ kʼaxik ta rutijaljiik pan kʼijolaal.

NAʼOJBʼAL REH I SANTO LAJ HUUJ: «Chatijej i haʼlakʼun parukʼisinal, eh noq neenrijbʼik maʼ nee ta nsahchik parukʼux» (Proverbios 22:6).

¿CHAJ WOʼ REET KORUMAN?

Reʼ taqeh holohik naʼojbʼal, koruman taqeh noq inqakoj i internet. Jenaj tutbʼees rubʼihnaal Karyn iruqʼor: «Ruukʼ jenaj celular reʼ taqeh qahalakʼuun ne inkil i maʼ holohik ta chi ilarik, mareh tzunlikeebʼ chi qacheel eh reʼ hoj ni xa ta ne inqakoj rehtaal chi kʼahchiʼ kilom kʼoyomal».

NAʼOJBʼAL REH I SANTO LAJ HUUJ: Reʼ taqeh «Kow pan uxlabʼal, [...] inkitijej reqarik chi riij ahaʼ wilik i holohik naʼojbʼal eh i maʼ holohik ta» (Hebreos 5:14, TNM).

Reʼ taqeh holohik naʼojbʼal qʼeʼ koruman. Jenaj ehtalil, koruman ruqʼorariik «chakuy» eh «intyoox» jeʼ woʼ rukʼaxariik taqeh tokoom. Rubʼanariik taqeh wilih maʼ qʼeʼ ta chik inilariik yuʼnaak, ruum chi reʼ taqeh kʼachareel reʼ chik imponik chi kiwach, reʼ kicelular.

NAʼOJBʼAL REH I SANTO LAJ HUUJ: «Nikʼ wach inawaaj taq i hat chi neenkian taq awuukʼ aawas achaaqʼ jeʼ woʼ reʼ i cha aʼn taq i hat kuukʼ i keh» (Lucas 6:31).

¿CHAJARIK NE NABʼAN?

Chaqʼor reh chi wilik taqeh naʼojbʼal koruman pan rukʼachariik. Inkʼutinik chi reʼ taqeh kʼijool reʼ inyeʼarik kinaʼojbʼal pan kipaat, maʼ kiyohkik ta ruukʼ jenoʼ wilaʼ maʼ kaxaro ta taqeh, ruum chi wilik chik pan kikʼux chi reʼ rubʼaniriik i wilih maʼ holohik ta.

JUʼJUN NAʼOJBʼAL: Tiqʼoroq ruukʼ chi riij i xawil pan noticia. Jenaj ehtalil, mareh reʼ reh xunabʼeej chi riij i kansanik xkʼuljiik eh ne naqʼor chi jeʼ wilih: «¡Qʼeʼ kinyoʼjiik inkibʼan i kʼachareel! ¿Haj i hat chajarik inakapaaj chi riij i kibʼanooj?».

«Reh chi maʼ kʼaxik ta chi keh taqeh akʼun xqʼun rubʼanariik i holohik, reʼ koruman reʼ chi ne inkinabʼeej chajarik i holohik eh i maʼ holohik ta» (Brandon).

Chakʼuhtaaj keh i holohik laj bʼanooj. Eh reʼ taqeh kokʼ halakʼun ne woʼ inkitijej rukʼaxariik i tokoom eh ruqʼorariik «chakuy» eh «intyoox». «Eh noq reʼ taqeh kokʼ halakʼun inkikoj rehtaal chi xa maʼ reʼ ta i keh i peet jeʼ rukabʼ, pan kifamilia, pan kitijinbʼaal on pan kitinamitaal, inkaaj chik kitobʼeem taqeh i tokoom», jeʼ reʼ iruqʼor i huuj Parenting Without Borders (Padres sin fronteras).

JUʼJUN NAʼOJBʼAL: Chayeew rukamaj ahalakʼuun reh chi ne irutijej rutobʼjiik taqeh tokoom.

«Noq reʼ taqeh ahalakʼuun inkitijej kamanik noq wilkeebʼ pan paat jeʼ rukabʼ tzʼajarik wach kulk, korsanik kʼuxbʼal, mees, maʼ ne ta chik inkikʼaxkileej noq pan keh chik wilkeebʼ, ruum chi okrinaq chik taqeh chi rubʼanariik i wilih» (Tara).