Ir al contenido

Ir al índice

«Eh reʼ akʼ kʼuhbʼaal wili chi riij i runimaal rajaawriik i Dios naa ruqʼorariik»

«Eh reʼ akʼ kʼuhbʼaal wili chi riij i runimaal rajaawriik i Dios naa ruqʼorariik»

«Eh reʼ akʼ kʼuhbʼaal wili chi riij i runimaal rajaawriik i Dios naa ruqʼorariik»

«Eh reʼ akʼ kʼuhbʼaal wili chi riij i runimaal rajaawriik i Dios naa ruqʼorariik chi junsuut i wach akʼal, reh chi chuʼnchel naakinabʼiniik reh, koraʼj naa rusachariik wach reʼ chuʼnchel i wach akʼal» (MATEO 24:14).

¿Chajariik xraaj ruqʼorom i Jesús? Jeʼ rukabʼ iruqʼor i Evangelio reh Lucas, «reʼ Jesús xubʼehuj cho paam taqe i tinamit, taqe abʼiix wilkeebʼ wiiʼ patineel. Ar xuqʼor chee i akʼ kʼuhbʼaal, reʼ i runimaal i rajaawriik i Dios» (Lucas 8:⁠1). Eh reʼ Jesús xuqʼor woʼ: «Reʼ i akʼ kʼuhbʼaal reʼ i runimaal i rajaawriik i Dios ajwaal wach chi naa rojiik nuqʼorom pantaq tokoom tinamit. Ruum chubʼanariik i reʼ xirutaqʼaaj chaloq i Dios» (Lucas 4:​43). Peet, xutaqʼaaj taqeh i rajtahqaneel chi ruqʼorarik i akʼ kʼuhbʼaal pan taq yeʼaabʼ eh tinamit, xa reʼ laʼ, chi riij i reʼ xuqʼor keh «naa atoqʼaam reje ruqʼorariik i korik chi wiij [...] korehtaal taq inaqʼor chi junsuut i wach akʼal» (Hechos 1:8; Lucas 10:1).

Reʼ kehtalil taqeh peet ajnimaneel. Reʼ taqeh i rajtahqaneel i Jesús xareʼyuʼ xkitoqʼaa’ i kamanik. Pan Hechos 5:​42 iruqʼor: «Eh reʼ taqe aj tahqaneel maʼ nkikanaaʼ ta chik kikʼuhbʼaljiik i tinamit. Iqal i iqal kiooj chuqʼorariik ribʼiral i Jesús reʼ i Cristo, jeʼ chupaam i rupaat i Dios, jeʼ chiʼ taq paat». Ma’ xa ta jenaj tzuhb’ xchihariik reh rubʼanariik i kamanik wilih, chu’nchel la’ taqeh i rajtahqaneel i Jesús ko ruman naq chi ne inkib’an i wilih. Jenaj winaq irutz’ir riij ink’ularik, August Neander i rub’ihnaal, xuq’or chi «reʼ Celso, jenaj winaq iruxowaaj naq wach taqeh ajnimaneel, irukaqselaj naq taqeh, ruum chi inkikamaneej naq wach i nooqʼ, inkikorsaj xijabʼ, inkikorsaj itzʼih, maʼxta kehtʼal eh maʼ xiwihʼik ta pan jenoʼ tijinbʼal, xa re’ la’, inkib’an naq i qʼoroj kʼuhbʼaal eh i kʼuhtanik». Reʼ Jean Bernardi, reʼ xtzʼihbʼanik reh i huuj The Early Centuries of the Church (Los primeros siglos de la Iglesia) iruqʼor chi reʼ taqeh ajnimaneel «na naq kiqʼorom i kʼuhbʼaal xa ahaʼ paʼ ye’aab’ eh chi jun suut i wach akʼal. Pan taq bʼeeh eh pan taq tinamit, pan taq kʼaay eh chiʼ taq paat. Noq wilik tiʼ kʼaxik oon noq maʼxta tiʼ kʼaxik». Re’ xtzʼihbʼanik reh i huuj wilih xuq’or chi, na naq kiponik chi qʼoroj kʼuhbʼaal «chi junsut i wach akʼal».

¿Ajwach inkib’an i wilih yuʼnaak? Reʼ ajk’amal b’eeh reh i iglesia anglicana, re’ David Watson, irukapaaj chi «k’ih taqeh kristyaano ma’ inkaaj ta kinab’eem wach i Dios, ruum chi reʼ taqeh iglesia maʼ inkiyeew ta kikʼux chi kʼuhtanik eh chi qʼoroj kʼuhbʼaal». Pan ruhuuj ¿Por qué se van los católicos?, Reʼ José Luis Pérez Guadalupe, iruqʼor chi reʼ taqeh testigo reh Jehová noq «kiʼooj chiʼ taq paat, tuslik wach i qʼoroj kʼuhbʼaal inkibʼan», maʼ jeʼ ta rukabʼ taqeh evangélico, taqeh adventista eh taqeh i tokoom chik nimanik.

Ko ruman chi neʼ inqanabʼeej i xuqʼor i Jonathan Turley, pan jenaj informe reh i Cato Institute: «Xa ruukʼ ruqʼorariik testigo reh Jehová, chuʼnchel taqeh kʼachareel inkʼulik pan kikʼux i qʼoroj kʼuhbʼaal inkibʼan, noq kiqʼorik ikoq wach kipuerta noq maʼ kʼahchiʼ ta kuyʼeem. Noq kiʼooj chiʼ taq paat reh rusikʼariik taqeh kʼachareel, maʼ inkib’an ta reh rukʼuhtjiik i keht’al, inkib’an la’ reh rukʼuhtjiik chi wilik kikojbʼaal» (Cato Supreme Court Review, 2001-​2002).

[Re’ cuadro]

¿Awehtʼal na chik kiwach?

Chupaam taqeh i naʼojbʼal qatzʼirim chik riij, reʼ Santo Laj Huuj irukʼuhtaaj nikʼwach ne inqanabʼeej kiwach taqeh manlik ajnimaneel. ¿Awehtʼal na ajwach taqeh? Korik chi qʼeʼ kʼih taqeh nimanik, reʼ inkiqʼor chi inkiloqʼej wach i Dios, xa reʼ laʼ, kʼo’loq pan akʼux i xuqʼor i Jesús keh taqeh rajtahqaneel: «Reʼ taqe kiqʼorik, Jaaw, Jaaw, weh, maʼ chuʼnchel ta naa kokiik pa runimaal rajaawriik i Dios. Xa reʼ laʼ woʼ naa kokiik awach i kibʼanik reh iraaj i waJaaw wilik cho pan taxaaj» (Mateo 7:​21). Jeʼ reʼ noq, reh chi ne inqasuqkileej taqeh i kuxisanik narukʼamam cho i runimaal Rajaawriik i Dios, ko ruman chi naqanabʼeem kiwach inkibʼan iraaj i Dios, reʼ taqeh manlik ajnimaneel, eh naqawihʼik chi kixilak i tzʼuhbʼ reʼreʼ. ¿Inawaaj na anabʼeem ruman chi riij i Ajaawriik wilih eh chi riij taqeh i kuxisanik narukʼamam cho? (Lucas 4:​43). Inqayeew rukowiil akʼux reh chi ne tiqʼorik kuukʼ taqeh testigo reh Jehová, reʼ xiyeʼwik aweh i huuj wilih.